Obliczenia podatku od sprzedaży komorniczej nieruchomości; zastosowania zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 21 ustawy VAT. - Interpretacja - 0112-KDIL1-2.4012.358.2023.3.KM

ShutterStock

Interpretacja indywidualna z dnia 6 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-2.4012.358.2023.3.KM

Temat interpretacji

Obliczenia podatku od sprzedaży komorniczej nieruchomości; zastosowania zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 21 ustawy VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 sierpnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 3 sierpnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

·opodatkowania sprzedaży nieruchomości (pytanie nr 1 we wniosku);

·obowiązku wynikającego z prawa podatkowego względem kwoty podatku od towarów i usług, który być może obciąża sprzedaż towaru (pytanie nr 2 we wniosku);

·właściwego rozumienia art. 43 ust. 21 ustawy VAT (pytanie nr 3 we wniosku).

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 4 października 2023 r. (wpływ 4 października 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W ramach postępowania zarejestrowanego pod sygnaturą (…) Komornik Sądowy przy Sadzie Rejonowym (...) prowadzi egzekucję z nieruchomości.

W sytuacji będącej przedmiotem niniejszego wniosku, lokal mieszkalny (towar), w odniesieniu do którego Wnioskodawca (jako komornik) prowadzi postępowanie egzekucyjne z nieruchomości, nie jest własnością dłużnika, w związku z wymagalnymi długami którego, prowadzona jest egzekucja.

Dłużnikiem, przeciwko któremu prowadzone jest postępowanie egzekucyjne jest (…) – Spółka Jawna, z siedzibą w (...), dalej jako developer, bądź dłużnik.

Lokal mieszkalny (towar) – położony w nieruchomości budynkowej znajdującej się (...) – jest własnością osoby trzeciej, która nie jest dłużnikiem wobec któremu jest prowadzona egzekucja. Właścicielem lokalu mieszkalnego jest A.

Powyższa sytuacja jest związana z faktem, że ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego oraz jej przeniesienie na rzecz A nastąpiło po zajęciu nieruchomości przez komornika w postępowaniu egzekucyjnym.

Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym prowadził przeciwko developerowi (dłużnikowi) postępowanie egzekucyjne, w ramach którego 11 września 2015 r. dokonał zajęcia nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (…). Jednostronnym oświadczeniem woli z 15 września 2015 r. developer ustanowił odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (...), dla którego założono księgę wieczystą nr (…).

6 listopada 2015 r. developer (dłużnik) przeniósł na A własność lokalu mieszkalnego objętego księgą nr (…) oraz udział w lokalu garażowym, potwierdzając zapłatę ceny. Ponadto w umowie stwierdzono, że w dziale III wymienionej księgi wieczystej ujawnione jest ostrzeżenie o wszczęciu egzekucji na wniosek wierzyciela. Developer (dłużnik) zobowiązał się do usunięcia wad prawnych nieruchomości, tj. praw osób trzecich, które są do dnia ujawnienia nabywcy jako właściciela będą ujawnione w dziale III lub w dziale IV księgi wieczystej, w terminie 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy. Ponadto dłużnik zobowiązał się, że wierzyciele spółki nie będą od nabywcy (właściciela lokalu) żądali spełnienia jakiegokolwiek świadczenia, a gdyby miało to miejsce, zobowiązał się zwrócić nabywcy (właścicielowi lokalu) całość należności wraz ze wszystkimi kosztami.

W tym przypadku zatem przedmiotem egzekucji jest lokal mieszkalny nienależący do dłużnika. Właścicielem lokalu jest osoba trzecia. Nie jest ona dłużnikiem, wobec którego egzekucja jest prowadzona. Nie działa ona w postępowaniu w charakterze dłużnika (nie przystąpiła do uczestnictwa w postępowaniu w tym charakterze). Właściciel ma także – do czasu zakończenia egzekucji - prawo posiadać przedmiotowy lokal. Posiadanie przez niego tego lokalu nie jest sprzeczne z obowiązującymi przepisami prawa. Lokalu tego nie posiada jednocześnie dłużnik.

Wskazać przy tym należy, że nawet gdyby obecny właściciel lokalu zgłosił się do postępowania egzekucyjnego w charakterze dłużnika, to będzie wprawdzie uczestnikiem tego postępowania, jednak nigdy nie będzie występować w sprawie stricte jako dłużnik, a jedynie w charakterze dłużnika. Wnioskodawca nie mógłby np. wówczas prowadzić egzekucji z innych składników majątku aktualnego właściciela lokalu.

Egzekucja – wobec dłużnika – jest prowadzona z przedmiotu niebędącego własnością dłużnika w oparciu o przepis art. 930 kodeksu postępowania cywilnego (KPC). Zgodnie z obecnym brzmieniem tego przepisu rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a kolejni wierzyciele dłużnika mogą przyłączyć się do prowadzonej egzekucji. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy.

Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu: „Rozporządzenie przez dłużnika nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy. W konsekwencji wierzyciel, który skierował egzekucję do nieruchomości i doprowadził do jej zajęcia, może zaspokoić się z tej nieruchomości tak, jakby nadal należała ona do majątku dłużnika (skutek procesowy). Przepis art. 930 § 1 KPC nie podważa ważności umowy przeniesienia własności zajętej nieruchomości między dłużnikiem a nabywcą, lecz powoduje bezskuteczność względną tej umowy w stosunku do wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję. Skuteczne zbycie nieruchomości w toku egzekucji prowadzonej przeciwko zbywcy nieruchomości spowoduje, że nabywca utraci jej własność. Nabywca może natomiast dochodzić przeciwko zbywcy roszczeń związanych ze zwrotem uiszczonej ceny nabycia nieruchomości, skoro na skutek przysądzenia własności na rzecz nabywcy licytacyjnego utracił jej własność (art. 410 § 2 KC). Wydaje się także, że w takim przypadku ewentualna nadwyżka sumy uzyskanej z egzekucji, która pozostałaby po zaspokojeniu wszystkich wierzytelności dłużnika (zbywcy) powinna przypaść właścicielowi nieruchomości, czyli nabywcy. Wierzyciele nabywcy mogą oczywiście skierować egzekucję do tych dwóch rodzajów wierzytelności (tak: KPC T. II red. Szanciło 2023, wyd. 2/Łochowski, Legalis)”. Reasumując – Wnioskodawca prowadzi postępowanie egzekucyjne, w ramach którego dokona sprzedaży egzekucyjnej towaru (lokalu mieszkalnego), który nie jest własnością dłużnika. Dłużnik w ogóle nie posiada tego towaru (lokalu). Lokal znajduje się posiadaniu właściciela, który ma pełne prawo go posiadać. Właściciel lokalu (który jest posiadaniu lokalu) nie jest dłużnikiem, ani też nie przystąpił do postępowania w charakterze dłużnika.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

W odpowiedzi na wezwanie o uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego Wnioskodawca wskazał:

1)Czy lokal mieszkalny, o którym mowa we wniosku, został nabyty przez nowego właściciela do majątku prywatnego, czy w celu prowadzenia działalności gospodarczej (zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.)?

Odpowiedź: Pismem z 25 lipca 2023 r. właściciel lokalu – odpowiadając na to pytanie zadane mu przez komornika (Wnioskodawcę) – poinformował komornika, że lokal został nabyty do majątku prywatnego w celach osobistych.

2)Czy lokal mieszkalny, o którym mowa we wniosku będzie wykorzystywany przez nowego właściciela w działalności gospodarczej (zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy)?

Odpowiedź: Pismem z 25 lipca 2023 r. właściciel lokalu – odpowiadając na to pytanie zadane mu przez komornika (Wnioskodawcę) – poinformował komornika, że lokal był wykorzystywany w charakterze najmu krótkoterminowego w okresie letnim.

3)Czy nowy właściciel z tytułu prowadzenia działalności, o której mowa powyżej jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT?

Odpowiedź: Pismem z 25 lipca 2023 r. właściciel lokalu – odpowiadając na to pytanie zadane mu przez komornika (Wnioskodawcę) – poinformował komornika, że w czasie nabycia lokalu – o ile właściciel pamięta, był to rok 2016 – był zarejestrowany jako podatnik VAT, ponieważ prowadził działalność gospodarczą w zakresie usług biurowych, a wynajmowanie lokalu było po prostu dodatkiem. Właściciel wskazał, że gdyby nie prowadził działalności gospodarczej w zakresie usług biurowych, to dla wynajmu lokalu nie zdecydowałby się na zarejestrowanie jako podatnik VAT. Właściciel wskazał dalej, że w 2016 r w związku z zakończeniem swojej działalności głównej wyrejestrował się jako podatnik VAT.

4)W jaki sposób będzie wykorzystywany przez nowego właściciela lokal mieszkalny od momentu nabycia do momentu zbycia (czy były to czynności opodatkowane podatkiem VAT, zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT, czy niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT)?

Odpowiedź: Pismem z 25 lipca 2023 r. właściciel lokalu – odpowiadając na to pytanie zadane mu przez komornika (Wnioskodawcę) – poinformował komornika, że lokal był wynajmowany sporadycznie w sezonie letnim, zaś od tej czynności był odprowadzany stosownym podatek VAT.

5)Czy lokal mieszkalny, o którym mowa, będzie udostępniany przez nowego właściciela osobom trzecim na podstawie umów cywilnoprawnych (np. dzierżawy, najmu, użyczenia) lub innej umowy o podobnym charakterze? Jeżeli tak, to:

a)Na podstawie jakiej umowy?

b)Czy były to umowy odpłatne, czy nie?

c)Na jaki okres zostały zawarte te umowy?

Odpowiedź: Pismem z 25 lipca 2023 r. właściciel lokalu – odpowiadając na to pytanie zadane mu przez komornika (Wnioskodawcę) – poinformował komornika: „Umowa najmu (zwykła), data rozpoczęcia 1 czerwca 2022 r, data zakończenia 31 sierpnia 2023 r., z możliwością przedłużenia”.

6)Czy nowy właściciel ponosił/będzie ponosił nakłady lub dokonał/dokona działań, które zwiększałyby wartość bądź atrakcyjność lokalu? Jeśli tak, to jakie to były nakłady?

Odpowiedź: Pismem z 25 lipca 2023 r. właściciel lokalu – odpowiadając na to pytanie zadane mu przez komornika (Wnioskodawcę) – poinformował komornika: „A poniosła znaczne nakłady, które zwiększyły wartość lokalu (lokal był w stanie surowym), od momentu zakupu. Jeśli chodzi o finansowe nakłady to nie potrafię powiedzieć, bowiem nie zbierałam faktur, jeśli chodzi o podjęte działania, to polegały one no wykonaniu podłóg, zakupu paneli, glazury, terakoty, białego montażu: umywalki, wc, kabina prysznicowa, pralka, kontakty, zaworki, zlewozmywak, płyta indukcyjna, meble kuchenne oraz pokojowe, łóżka, stół, malowanie ścian”.

7)Czy w odniesieniu do przedmiotowego lokalu mieszkalnego doszło/dojdzie do pierwszego zasiedlenia w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy i czy od tego momentu do momentu dokonania sprzedaży tego lokalu upłynął/upłynie okres co najmniej 2 lat?

Odpowiedź: Pismem z 25 lipca 2023 r. właściciel lokalu – odpowiadając na to pytanie zadane mu przez komornika (Wnioskodawcę) – poinformował komornika, że nie potrafi tego powiedzieć, natomiast nadmienia, że na dzień 25 lipca 2023 r w lokalu nie jest nikt zameldowany.

8)Czy były ponoszone wydatki na ulepszenie tego lokalu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowych, stanowiące co najmniej 30% jego wartości początkowej?

Odpowiedź: Pismem z 25 lipca 2023 r. właściciel lokalu – odpowiadając na to pytanie zadane mu przez komornika (Wnioskodawcę) – poinformował komornika, że nie jest w stanie tego dzisiaj stwierdzić.

9)Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 9 jest twierdząca, to, czy po ulepszeniu lokal został/ zostanie oddany do użytkowania? Czy do momentu oddania do użytkowania do momentu sprzedaży upłynął/upłynie okres co najmniej 2 lat?

Odpowiedź: Właściciel lokalu nie udzielił odpowiedzi na to pytanie, mimo, że w toku postepowania zostało mu ono zadane.

10)Czy w stosunku do przedmiotowego lokalu nowemu właścicielowi przysługiwało/będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego?

Odpowiedź: Pismem z 25 lipca 2023 r. właściciel lokalu – odpowiadając na to pytanie zadane mu przez komornika (Wnioskodawcę) – poinformował komornika: „Lokal nie był”.

11)Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 9 jest twierdząca, to czy w stosunku do tych wydatków przysługiwało/będzie przysługiwało nowemu właścicielowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego?

Odpowiedź: Właściciel lokalu nie udzielił odpowiedzi na to pytanie, mimo że w toku postępowania zostało mu ono zadane.

12)Czy lokal mieszkalny od momentu nabycia do momentu sprzedaży będzie wykorzystywany przez nowego właściciela wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT? Jeżeli tak, to prosimy podać podstawę prawną zwolnienia.

Odpowiedź: Pismem z 25 lipca 2023 r. właściciel lokalu – odpowiadając na to pytanie zadane mu przez komornika (Wnioskodawcę) – poinformował komornika: „Póki co, to nie myślała o sprzedaży tego lokalu”.

13)Czy z tytułu nabycia lokalu mieszkalnego przysługiwało nowemu właścicielowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego? Czy przy ww. nabyciu wystąpił podatek VAT?

Odpowiedź: Pismem z 25 lipca 2023 r. właściciel lokalu – odpowiadając na to pytanie zadane mu przez komornika (Wnioskodawcę) – poinformował komornika: „Nie, nie przysługiwało”.

14)Jeżeli nie posiada Pan informacji, o których mowa w ww. pytaniach nr 8-14 (które są niezbędne do oceny, czy w przedmiotowej sprawie będzie miało miejsce zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, 10, 10a ustawy), to czy prowadził Pan udokumentowane działania jako komornik sądowy, które nie doprowadziły – na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika/nowego właściciela – do uzyskania tych informacji, tj. informacji niezbędnych do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do planowanej dostawy lokalu zwolnień od podatku, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 i 10a ustawy (przy czym nie należy opisywać podejmowanych przez Pana czynności lub przesyłać zgromadzonych dokumentów ponieważ w ramach wydawania interpretacji prawa podatkowego nie prowadzimy postępowania dowodowego)?

Wnioskodawca wskazuje tutaj, że prowadził udokumentowane działania jako komornik sądowy. Doprowadziły one do uzyskania informacji, przedstawionych we wniosku. Na niektóre ze swoich pytań Wnioskodawca nie uzyskał odpowiedzi. Dla Wnioskodawcy w ramach tego wniosku ORD-IN (dla udzielenia odpowiedzi na postawione w nim pytania) nie ma ŻADNEGO ZNACZENIA, to czy informacje te potwierdzają, czy nie potwierdzają warunki zastosowania zwolnienia. Wnioskodawcy bowiem nie interesuje w ramach tego wniosku, czy dostawa nieruchomości jest zwolniona z podatku, czy też nie.

Pytania

1.Czy w sytuacji, w której Wnioskodawca – jako komornik dokonuje sprzedaży egzekucyjnej rzeczy, która nie jest własnością dłużnika, ani nie jest posiadana przez dłużnika z naruszeniem obowiązujących przepisów – ciąży na nim obowiązek obliczenia kwoty podatku od towarów i usług od sprzedaży tej nieruchomości, pobrania tego podatku oraz odprowadzenia go do urzędu skarbowego?

2.Czy, jeśli odpowiedź na pytanie 1 jest negatywna i komornik nie jest płatnikiem podatku od towarów i usług od sprzedaży towaru, o którym mowa, ciąży na nim jakikolwiek obowiązek wynikający z prawa podatkowego względem kwoty podatku od towarów i usług, który być może obciąża sprzedaż towaru, o którym mowa.

Pana stanowisko w sprawie

Wnioskodawca uważa, że w opisywanym zdarzeniu przyszłym nie jest płatnikiem. Nie jest bowiem spełniona hipoteza normy zawartej w art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.) o podatku od towarów i usług, która nakłada na niego obowiązku płatnika.

Przepis art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 479 ze zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

W sytuacji opisanej w niniejszym wniosku Wnioskodawca jest komornikiem sądowym wykonującym czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Mamy tutaj także do czynienia z dostawą towarów dokonywaną w trybie egzekucji.

Rzecz jednak w tym, że przedmiotem egzekucji są towary będące własnością osoby trzeciej i znajdujące się w posiadaniu osoby trzeciej. Nie są to ani towary będące własnością dłużnika, ani nie będące w jego posiadaniu.

Są to towary będące własnością osoby trzeciej. Jak już wskazywano – w literaturze przedmiotu wskazywano, że przepis art. 930 k.p.c., który umożliwia w tym przypadku egzekucję, nie podważa ważności umowy przeniesienia własności zajętej nieruchomości między dłużnikiem a nabywcą, lecz powoduje bezskuteczność względną tej umowy w stosunku do wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję. Nie zmienia to jednakże faktu, że dłużnik ani jest właścicielem towaru podlegającego egzekucji, ani nie jest jego posiadaczem.

Nie są więc w tym przypadku spełnione przesłanki, od zaistnienia których zależne jest uzyskanie przez Wnioskodawcę statusu płatnika, że towar – będący przedmiotem dostawy dokonywanej w trybie egzekucji – ma być własnością dłużnika lub ma być przez niego posiadany z naruszeniem obowiązujących przepisów.

To zaś oznacza, że Wnioskodawca nie jest w tym przypadku płatnikiem podatku od towarów i usług.

Wniosek ten wspiera odwołanie się także do innych przepisów ustawy. Trzeba bowiem zauważyć, że prawidłowe spełnienie funkcji płatnika wymaga znajomości pewnych informacji dotyczących przedmiotu egzekucji (przedmiotu dostawy), które są w wiedzy podatnika (właściciela towaru). Ich uzyskanie warunkuje prawidłowe zastosowanie przepisów dotyczących zwolnień podatkowych. Dostrzega to ustawodawca, który w przepisie art. 43 ust. 21 ustawy o podatku od towarów i usług, stanowi, że jeśli udokumentowane działania organów egzekucyjnych lub komorników sądowych, będących płatnikami, nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów dokonywanej w trybie egzekucji, zwolnień od podatku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 3 i 9-10a, przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione.

Przepis ten warunkuje zatem możliwość przyjęcia przez płatnika, że warunki zastosowania zwolnienia nie zostały spełnione, od sytuacji „nieuzyskania informacji od dłużnika”. Informacje istotne dla oceny spełnienia warunków zastosowania zwolnień od podatku może mieć tylko podatnik. To on bowiem ma wiedzę o tym, kiedy doszło do pierwszego zasiedlenia, czy dokonywania ulepszeń (nakładów) na nieruchomości, etc. Jeśli dłużnik nie jest podatnikiem (jak w sytuacji opisanej w niniejszym wniosku), to nie ma takiej wiedzy. Komornik zaś – próbujący uzyskać informacje od dłużnika (który nie jest podatnikiem) – nie będzie w stanie ustalić stanu faktycznego i prawidłowo wypełnić funkcji płatnika.

Ta regulacja – która nakazuje zasięgać komornikom (będącym płatnikami) informacji właśnie od „dłużnika” a nie od „podatnika” – potwierdza jednak, że ustawodawca wiąże status płatnika po stronie komornika jedynie z przypadkiem, gdy towar (będący przedmiotem dostawy dokonywanej w trybie egzekucji) jest własnością dłużnika, bądź jest przez niego posiadany z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Reasumując – jeśli towar (będący przedmiotem dostawy dokonywanej w trybie egzekucji) jest własnością oraz znajduje się w posiadaniu osoby trzeciej – nie będącej dłużnikiem – to wówczas komornik sądowy wykonujący czynności egzekucyjne w ramach tego postępowania nie jest płatnikiem podatku od towarów i usług.

Ad. 2)

Wnioskodawca uważa, że jeśli nie jest płatnikiem podatku od towarów i usług od konkretnej dostawy towarów (dokonywanej w trybie egzekucji), to nie ciążą na nim również żadne inne obowiązki wynikające z prawa podatkowego względem kwoty podatku, który być może obciąża sprzedaż danego towaru.

W ocenie Wnioskodawcy nie ma w przepisach prawa podatkowego żadnego przepisu, który nakładałby na niego – jako podmiot niebędący płatnikiem – jakiekolwiek obowiązku względem kwoty podatku obciążającego daną dostawę towaru (dokonywaną w trybie egzekucji).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku – nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Niniejsza interpretacja dotyczy uznania komornika sądowego za płatnika z tytułu dostawy nieruchomości niebędącej w chwili licytacji własnością dłużnika.

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1570, ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2022 r. poz. 479) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2651, ze zm.):

Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Natomiast zgodnie z art. 30 § 1 Ordynacji podatkowej:

Płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 8, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony.

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika.

W świetle cyt. wyżej przepisów, płatnikami podatku od towarów i usług (czyli podmiotami zobowiązanymi do obliczania, poboru podatku od podatnika i wpłaty podatku na konto organu podatkowego) mogą być organy egzekucyjne oraz komornicy sądowi. Sytuacja taka ma miejsce, gdy w wykonaniu czynności egzekucyjnych organy te dokonują dostawy towarów należących do podatnika lub przez niego posiadanych z naruszeniem przepisów. Sformułowanie „płatnikami” oznacza, że organy te nie stają się z tytułu wykonania powyższych czynności podatnikami podatku od towarów i usług, lecz pełnią jedynie rolę płatnika w odniesieniu do podatku należnego z tytułu sprzedanych (zlicytowanych) towarów należących do podatnika, w stosunku do którego toczy się postępowanie egzekucyjne.

Zaznaczenia wymaga, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika, będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. Natomiast w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Komornik sądowy pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą dokonaną w ramach egzekucji. Nie bez znaczenia jest także fakt, że podatnik, będący dłużnikiem, zazwyczaj nie otrzymuje kwot uzyskanych przez organ egzekucyjny ze sprzedaży towarów w wykonaniu czynności egzekucyjnych. Prawdopodobne jest zatem, że podatnik nie posiada innych środków finansowych umożliwiających uiszczenie należnego podatku. Ustanowienie organu egzekucyjnego płatnikiem zapewnia odprowadzenie należnego podatku przez organ przeprowadzający dostawę w ramach czynności egzekucyjnych.

Zatem komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie zaś do treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług:

Opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z kolei przepis art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Należy zaznaczyć, że sprzedaż nieruchomości w trybie egzekucji stanowi odpłatną dostawę towarów, co oznacza, że zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, objęta jest zakresem przedmiotowym opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Przez odpłatną dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Interpretując zawarty w tym artykule zwrot „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy utożsamiać z czynnością, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności. Zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”. Istotny jest przede wszystkim aspekt ekonomiczny, a nie prawny transakcji, w ramach której podatnik przenosi na nabywcę prawo do rozporządzania towarami jak właściciel. Akcent sformułowanej definicji położony został głównie na podkreślenie przeniesienia ekonomicznego władztwa nad rzeczą w taki sposób, aby nabywca mógł nią dysponować podobnie jak właściciel.

Wskazać także należy, że pojęcie „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:

Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do treści art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Odnosząc regulacje zawarte w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy do art. 18 ustawy wskazać należy, że w przypadku, gdy dłużnik – właściciel nieruchomości – jest podatnikiem podatku VAT, wówczas komornik jest płatnikiem podatku VAT z tytułu dostawy tej nieruchomości.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Pan – jako komornik – prowadzi postępowanie egzekucyjne z nieruchomości.

W sytuacji będącej przedmiotem niniejszego wniosku, lokal mieszkalny (towar), w odniesieniu do którego Wnioskodawca (jako komornik) prowadzi postępowanie egzekucyjne z nieruchomości, nie jest własnością dłużnika, w związku z wymagalnymi długami którego, prowadzona jest egzekucja. Lokal mieszkalny – położony w nieruchomości budynkowej znajdującej się (...) – jest własnością osoby trzeciej, która nie jest dłużnikiem, wobec któremu jest prowadzona egzekucja. Właścicielem lokalu mieszkalnego jest A.

Powyższa sytuacja jest związana z faktem, że ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego oraz jej przeniesienie na rzecz A nastąpiło po zajęciu nieruchomości przez komornika w postępowaniu egzekucyjnym. Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym prowadził przeciwko developerowi (dłużnikowi) postępowanie egzekucyjne, w ramach którego 11 września 2015 r. dokonał zajęcia nieruchomości. 6 listopada 2015 r. developer (dłużnik) przeniósł na A własność lokalu mieszkalnego objętego księgą wieczystą oraz udział w lokalu garażowym, potwierdzając zapłatę ceny. Ponadto w umowie stwierdzono, że w dziale III wymienionej księgi wieczystej ujawnione jest ostrzeżenie o wszczęciu egzekucji na wniosek wierzyciela.

Lokal został nabyty do majątku prywatnego w celach osobistych, był wykorzystywany w charakterze najmu krótkoterminowego w okresie letnim. W momencie nabycia lokalu właściciel był zarejestrowany jako podatnik VAT, w 2016 r w związku z zakończeniem swojej działalności głównej wyrejestrował się jako podatnik VAT.

Lokal był wynajmowany sporadycznie w sezonie letnim, od tej czynności był odprowadzany stosownym podatek VAT a w okresie od 1 czerwca 2022 r. do 31 sierpnia 2023 r. zawarta była umowa najmu (zwykła) z możliwością przedłużenia.

A poniosła znaczne nakłady, które zwiększyły wartość lokalu (lokal był w stanie surowym), od momentu zakupu. Jeśli chodzi o finansowe nakłady to nie potrafi powiedzieć, bowiem nie zbierała faktur. Jeśli chodzi o podjęte działania, to polegały one na wykonaniu podłóg, zakupu paneli, glazury, terakoty, białego montażu: umywalki, wc, kabina prysznicowa, pralka, kontakty, zaworki, zlewozmywak, płyta indukcyjna, meble kuchenne oraz pokojowe, łóżka, stół, malowanie ścian.

Z tytułu nabycia lokalu mieszkalnego nie przysługiwało nowemu właścicielowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Pana pytanie dotyczy ustalenia czy Pan – jako komornik, dokonuje sprzedaży egzekucyjnej rzeczy, która nie jest własnością dłużnika, ani nie jest posiadana przez dłużnika z naruszeniem obowiązujących przepisów – ma obowiązek odliczenia kwoty podatku od towarów i usług od sprzedaży tej nieruchomości, pobrania tego podatku oraz odprowadzenia go do urzędu skarbowego.

Na wstępie należy zauważyć, że w opisanym we wniosku przypadku, dokonującym dostawy towaru (lokalu mieszkalnego) będzie obecny właściciel, tj. Pani A To ta transakcja sprzedaży stanowi opisane zdarzenie przyszłe, do którego znajdują zastosowanie powołane w interpretacji przepisy ustawy.

W świetle cytowanych wyżej przepisów, w sprawie interpretacji dotyczącej uznania Pana za płatnika, koniecznym było więc dokonanie oceny, czy ww. dostawa będzie korzystać ze zwolnienia od podatku, czy też będzie opodatkowana (tj. czy ma Pan obowiązek obliczyć i pobrać podatek VAT). Aby to ustalić w sprawie należało rozstrzygnąć m.in. czy dostawa ta będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, pkt 9, pkt 10 i pkt 10a ustawy o VAT – stąd wynikała potrzeba uzyskania szeregu informacji, niezbędnych do potwierdzenia lub wykluczenia tego zwolnienia.

Zgodnie z art. 930 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.):

Rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy.

Jak wynika z powyższego przepisu Kodeksu postępowania cywilnego, sprzedaż nieruchomości zajętej w postępowaniu egzekucyjnym jest ważna z punktu widzenia zasad prawa i nie wyklucza dalszego prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Ponadto w takich sytuacjach sam nabywca nieruchomości jest traktowany jak dłużnik.

W kwestii zbycia zajętej nieruchomości przez dłużników wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 7 lutego 2008 r. sygn. akt V CSK 426/07, w których stwierdził, że: „Artykuł 930 § 1 KPC stanowi, że rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy. Oznacza to, że wierzyciel, na rzecz którego nieruchomość została zajęta, może zaspokoić się ze sprzedanej nieruchomości tak, jakby nieruchomość ta należała w dalszym ciągu do majątku jego dłużnika, bez względu na zmianę właściciela. W wyroku z 3 lutego 1998 r. (OSP rok 1998, nr 11, poz. 96) Sąd Najwyższy uznał, że w świetle art. 930 § 1 KPC umowa przeniesienia własności zajętej nieruchomości między zbywcą (dłużnikiem) a nabywcą jest ważna, ale całkowicie bezskuteczna w stosunku do wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję i pozostaje bez wpływu na dalsze postępowanie egzekucyjne, co oznacza, że egzekucję prowadzi się tak, jak gdyby zbycie nieruchomości nie nastąpiło. Ratio legis tego przepisu stanowi ochrona wierzyciela przed nierzetelnymi działaniami dłużnika, podjętymi w celu udaremnienia zaspokojenia się wierzyciela z nieruchomości. Podobne stanowisko Sąd Najwyższy zajął w uzasadnieniu wyroku z 29 czerwca 2006 r.”

Nabycie wskazanej we wniosku nieruchomości przez Panią A na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, stanowiło zatem dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy i skutkowało przeniesieniem prawa własności do nieruchomości. Wraz z przeniesieniem przez dłużnika na rzecz nowego właściciela własności nieruchomości uzyskał on prawo do rozporządzania przedmiotową nieruchomością jak właściciel. Zatem, w rozpatrywanej sprawie, od dnia przeniesienia własności, nowym właścicielem nieruchomości jest Pani A. W świetle powyższego, czynności egzekucyjne – a więc licytacja komornicza, mająca za przedmiot nieruchomość – powinny uwzględniać aktualnego właściciela rozporządzającego rzeczą (towarem), w imieniu którego powinny być dokumentowane czynności prawne obejmujące wskazaną nieruchomość.

W konsekwencji, sprzedaż egzekucyjna rzeczy, która nie jest własnością dłużnika, będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Należy zauważyć, że czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może korzystać ze zwolnienia od tego podatku albo może być opodatkowana tym podatkiem.

Zakres i zasady zwolnienia dostawy towarów zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Zwalnia się od podatku:

dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o pierwszym zasiedleniu - rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a)wybudowaniu lub

b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

W przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:

a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Powyższe przepisy wskazują, jakie muszą zostać spełnione warunki, aby sprzedaż budynków, budowli lub ich części mogła korzystać ze zwolnienia od podatku VAT. Z przepisów tych wynika, że prawo do zwolnienia przysługuje wówczas, gdy w stosunku do obiektów będących przedmiotem sprzedaży nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, oraz dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ulepszenie tych obiektów, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

W tym miejscu należy nadmienić, że dla dostawy nieruchomości, które nie spełniają przesłanek do objęcia ich zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy ustawodawca przewidział możliwość zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika (kilka dni, miesięcy czy lat) – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Jak wskazano wyżej, aby zastosować zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

1.towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,

2.przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, regulujących wyżej wskazane prawo do zwolnienia od podatku dostaw nieruchomości i ruchomości prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do tych towarów może wystąpić jedna z ww. podstaw do zastosowania zwolnienia od tego podatku. Istotne jest wobec tego każdorazowe kompleksowe zbadanie okoliczności towarzyszących danej dostawie.

Zauważyć bowiem należy, że stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, natomiast możliwość wychodzenia poza wykładnię literalną jest niedopuszczalna. W efekcie, podatnik uprawniony jest do zastosowania ww. preferencji, gdy charakter dokonywanych przez niego czynności, w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Ponadto należy zauważyć, że z uwagi na fakt, że ustawa oraz przepisy wykonawcze do ustawy nie zawierają definicji lokalu, należy posiłkować się w tym zakresie przepisami ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1048).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o własności lokali:

Samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej „lokalami”, mogą stanowić odrębne nieruchomości.

Ustawa o własności lokali wprowadza również pojęcie nieruchomości wspólnej, określa warunki, jakim obwarowane jest jej powstanie i zasady obliczania w niej udziału.

Według art. 3 ust. 1 i ust. 2 cyt. ustawy o własności lokali:

1.W razie wyodrębnienia własności lokali właścicielowi lokalu przysługuje udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością lokali. Nie można żądać zniesienia współwłasności nieruchomości wspólnej, dopóki trwa odrębna własność lokali.

2.Nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali.

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy o własności lokali:

1.Odrębną własność lokalu można ustanowić w drodze umowy, a także jednostronnej czynności prawnej właściciela nieruchomości albo orzeczenia sądu znoszącego współwłasność.

2.Umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu powinna być dokonana w formie aktu notarialnego; do powstania tej własności niezbędny jest wpis do księgi wieczystej.

Z powyższych przepisów wynika, że odrębną nieruchomość może stanowić samodzielny lokal, a dla powstania odrębnej własności lokali niezbędny jest wpis do księgi wieczystej mający charakter konstytutywny. Bez wpisu do księgi wieczystej odrębna własność lokalu (części budynku) nie może skutecznie powstać. Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług lokal ten staje się odrębnym od budynku towarem i stanowi samodzielny przedmiot czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 43 ust. 21 ustawy:

Jeżeli udokumentowane działania organów egzekucyjnych lub komorników sądowych, o których mowa w art. 18, nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów, o której mowa w art. 18, zwolnień od podatku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 3 i 9-10a, przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione.

Z opisu sprawy wynika, że wezwał Pan nowego właściciela lokalu do udzielenia odpowiedzi na pytania dotyczące sprzedawanej nieruchomości, lecz nie uzyskał Pan informacji dotyczących wartości ulepszeń lokalu oraz daty przeprowadzenia takich prac, jak również informacji o zasiedleniu lokalu. Udzielone ogólnych informacji, dotyczących zakresu przeprowadzonych prac. W związku z powyższym, nie można jednoznacznie ocenić, czy lokal został ulepszony w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, jaką wartość miały ewentualne ulepszenia oraz kiedy zakończono prace ulepszające. Wskazał Pan, że brak kompletnych informacji, które są niezbędne dla oceny, czy w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, art. 43 ust. 1 pkt 10 bądź art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy jest wynikiem podjętych przez Pana udokumentowanych działań potwierdzających brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od Dłużnika.

W przedmiotowej sprawie przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego nie pozwala więc stwierdzić, czy sprzedaż w trybie postępowania egzekucyjnego nieruchomości lokalowej będzie korzystać ze zwolnień od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10, pkt 10a bądź pkt 2 ustawy, gdyż brak jest wszystkich niezbędnych informacji do jednoznacznego dokonania takiej oceny na podstawie ww. przepisów.

W związku z powyższym, w sprawie znajdzie zastosowanie art. 43 ust. 21 ustawy poprzez przyjęcie, że warunki zastosowania zwolnień nie są spełnione, gdyż jak Pan wskazał podjęte przez Pana udokumentowane działania nie doprowadziły do uzyskania niezbędnych informacji od Dłużnika, które umożliwiłyby potwierdzenie spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów zwolnienia od podatku.

Zaznaczyć jednak należy, że kwestia oceny podjętych przez Pana jako komornika działań nie była przedmiotem interpretacji.

Dostawa przez komornika w drodze licytacji komorniczej nieruchomości, wykorzystywanej do działalności gospodarczej, będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że Pan jako płatnik podatku VAT, o którym mowa w art. 18 ustawy, będzie zobowiązany do opodatkowania dostawy opisanego we wniosku lokalu właściwą stawką podatku od towarów i usług.

Podsumowując, na Panu – jako komorniku dokonującym sprzedaży egzekucyjnej rzeczy, która nie jest własnością dłużnika, ani nie jest posiadana przez dłużnika z naruszeniem obowiązujących przepisów – ciąży obowiązek obliczenia kwoty podatku od towarów i usług od sprzedaży tej nieruchomości, pobrania tego podatku oraz odprowadzenia go do urzędu skarbowego.

Zatem, Pana stanowisko dotyczące pytania nr 1 z wniosku, w zakresie nieuznania Pana za płatnika z tytułu dostawy nieruchomości niebędącej w chwili licytacji własnością dłużnika, uznano za nieprawidłowe.

Z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie będzie Pan działał jako płatnik i ciąży na Panu obowiązek obliczenia kwoty podatku od towarów i usług od sprzedaży nieruchomości, pobrania tego podatku oraz odprowadzenia go do urzędu skarbowego, to pytanie dotyczące obowiązku wynikającego z prawa podatkowego względem kwoty podatku od towarów i usług, który być może obciąża sprzedaż towaru, o którym mowa (pytanie nr 2), nie wymaga odpowiedzi.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Dodatkowo informuję, że ta interpretacja rozstrzyga wyłącznie w kwestii opodatkowania sprzedaży nieruchomości (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 1) oraz obowiązku wynikającego z prawa podatkowego względem kwoty podatku od towarów i usług, który być może obciąża sprzedaż towaru (pytanie nr 2 we wniosku).

W odniesieniu do właściwego rozumienia art. 43 ust. 21 ustawy VAT (pytanie nr 3 we wniosku) wydano 6 listopada 2023 r. odrębne rozstrzygniecie – postanowienie nr (…).

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

W tym miejscu wskazuje, że użyte przez Pana w pytaniu nr 1 sformułowanie, tj. „(…) ciąży na nim obowiązek odliczenia kwoty podatku (…)” uznano za oczywistą omyłkę pisarską.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).