Uznanie wydania składników materialnych i niematerialnych Spółki na rzecz Wspólników za czynność wyłączoną z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt... - Interpretacja - 0114-KDIP1-1.4012.427.2023.2.IZ

ShutterStock

Interpretacja indywidualna z dnia 31 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.427.2023.2.IZ

Temat interpretacji

Uznanie wydania składników materialnych i niematerialnych Spółki na rzecz Wspólników za czynność wyłączoną z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT oraz uznanie, czy kontynuowanie działalności gospodarczej prowadzonej do dnia jej rozwiązania przez Spółkę wyłącznie przez jednego z małżonków, będzie wystarczające dla uznania, że w opisanym zdarzeniu przyszłym może mieć zastosowanie wyłączenie z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 lipca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie uznania wydania składników materialnych i niematerialnych Spółki na rzecz Wspólników za czynność wyłączoną z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT oraz uznania, czy kontynuowanie działalności gospodarczej prowadzonej do dnia jej rozwiązania przez Spółkę wyłącznie przez jednego z małżonków, będzie wystarczające dla uznania, że w  opisanym zdarzeniu przyszłym może mieć zastosowanie wyłączenie z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 11 października 2023 r. (wpływ 16 października 2023 r.).  

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest spółką jawną prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie najmu nieruchomości, protetyki stomatologicznej oraz szkoleń w zakresie protetyki. Zdecydowana większość przychodów Spółki jest generowana z działalności gospodarczej polegającej na najmie nieruchomości (około 95%) przychodów. Pozostała działalność gospodarcza jest pomijalna i spółka planuje jej nie kontynuować.

Wspólnicy Spółki przewidują jej rozwiązanie bez przeprowadzenia procesu likwidacji. W związku z rozwiązaniem Spółki dojdzie do wydania na rzecz wspólników wszelkich składników materialnych i niematerialnych będących własnością Spółki, jak również środków pieniężnych w kasie i na rachunkach bankowych. Na dzień rozwiązania Spółka będzie prowadzić działalność wyłącznie w zakresie najmu nieruchomości własnych.

Wspólnikami Spółki są dwie osoby fizyczne pozostające w związku małżeńskim, które łączy ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej.

W związku z rozwiązaniem Spółki na rzecz Wspólników zostaną wydane składniki majątkowe (materialne i niematerialne), w skład których będą wchodziły m.in.:

1)Nieruchomość zabudowana budynkiem komercyjnym o powierzchni około 600 m²;

2)Nieruchomość zabudowana budynkiem wolnostojącym o powierzchni około 3000 m².

3)Nieruchomość niezabudowana.

Ponadto Spółka jest właścicielem dwóch samochodów oraz mienia ruchomego znajdującego się w budynkach, funkcjonalnie z nimi powiązanych.

W momencie rozwiązania Spółka będzie miała zawartych około 20 umów najmu powierzchni biurowej znajdujących się w budynkach. Ponadto Spółka będzie stroną umów związanych z obsługą Nieruchomości, takich jak:

a)umowa dotycząca odbioru odpadów,

b)umowa dotycząca monitoringu obiektów,

c)umowy z dostawcami energii/CO/sieci Internet, dostaw wody i odprowadzania ścieków,

d)umowy dotyczące konserwacji obiektu.

Po rozwiązaniu Spółki dojdzie do zmiany stron tych umów, przy czym w miejsce Spółki wejdzie jeden z jej wspólników, który będzie kontynuował działalność gospodarczą prowadzoną do momentu rozwiązania przez Spółkę.

Spółka zatrudnia 3 pracowników (podstawą zatrudnienia są umowy pracę), którzy w związku rozwiązaniem Spółki i wydaniem majątku Spółki staną się pracownikami nowego pracodawcy.

W związku z rozwiązaniem Spółki i wydaniem jej majątku na rzecz Wspólników, dojdzie również do przejęcia przez nich wszelkich wierzytelności przysługujących Spółce, jak również do przejęcia wszelkich zobowiązań na niej ciążących. Przy czym w przypadku niektórych zobowiązań może dojść do tzw. kumulatywnego przystąpienia do długu, co oznacza, że Wspólnicy będą solidarnie odpowiedzialni za taki dług wraz ze Spółka na podstawie art. 554 Kodeksu cywilnego. Taka sytuacja może wystąpić w przypadku zwłaszcza drobnych zobowiązań Spółki, co do których uzyskanie pisemnej zgody wierzyciela Spółki w trybie art. 519 Kodeksu cywilnego przed jej rozwiązaniem może okazać się niemożliwe lub nadmiernie utrudnione.

Od strony formalnoprawnej z uwagi na istnienie ustroju wspólności małżeńskiej majątkowej pomiędzy wspólnikami, składniki majątkowe Spółki w momencie ich przekazania na rzecz Wspólników, wejdą do majątku łącznego małżonków. Oznacza to, że oboje małżonkowie będą niepodzielnie współwłaścicielami nabytych w ten sposób składników materialnych i niematerialnych należących do Spółki.

Wspólnicy przewidują, że tylko jeden z małżonków będzie prowadził działalność gospodarczą i tylko jeden z nich będzie podatnikiem VAT zarejestrowanym jako podatnik VAT – czynny, pomimo tego, że z uwagi na istniejący między Wspólnikami ustrój małżeńskiej wspólności ustawowej, oboje będą niepodzielnie właścicielami nabytych składników materialnych i niematerialnych. Jeden z nich będzie również nowym pracodawcą dla przejętych pracowników.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

W odpowiedzi na pytania Organu Wnioskodawca udzielił następująch odpowiedzi:

1)Czy wydanie składników majątku na rzecz Wspólników nastąpi przed rozwiązaniem Państwa Spółki, czy po jej rozwiązaniu?

Odp. Wydanie Składników Majątku nastąpi po podjęciu uchwały w sprawie jej rozwiązania, jednak przed wykreśleniem jej z rejestru przedsiębiorców, które to wykreślenie ma charakter konstytutywny.

Sekwencja zdarzeń będzie następująca:

a) podjęcie uchwały w sprawie rozwiązania spółki bez przeprowadzenia procesu jej likwidacji, ze wskazaniem sposobu podziału majątku likwidacyjnego (tj. że majątek ten zostanie przeniesiony na wspólników spółki) ;

b) zawarcie umowy pomiędzy spółką i jej wspólnikami o przeniesieniu składników majątku na rzecz wspólników, w związku z podjętą uchwałą w sprawie rozwiązania spółki;

c) złożenie wniosku o wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców

d) wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców.

2)Czy nieruchomości, samochody, mienie ruchome zostały przez Państwa nabyte, czy też zostały wniesione do Spółki jako wkład przez poszczególnych Wspólników?

Odp. Składniki Majątku zostały przez Spółkę nabyte w ramach jej działalności gospodarczej.

3)Czy przysługiwało Państwo prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia ww. składników majątku,

Odp. Spółce przysługiwało prawo do odliczenia kwot podatku naliczonego przy nabyciu Składników Majątku.

4)Czy wydanie wspólnikom (każdemu odrębnie) składników majątku (nieruchomości, samochody, mienie ruchome) stanowić będzie zwrot bądź równowartość wkładów wniesionych przez wspólników (każdego odrębnie) do Spółki?

Z uwagi na istniejącą pomiędzy Wspólnikami współwłasność łączną nie dojdzie do wydania Składników Majątku odrębnie dla każdego ze wspólników. Składniki Majątku staną się współwłasnością łączną obojga małżonków. Stroną umowy przenoszącą własność składników majątku (w ocenie Wnioskodawcy stanowiących przedsiębiorstwo) będzie spółka oraz wspólnicy - małżonkowie nabywający te składniki do majątku wspólnego.

Wydanie Składników Majątku będzie w części stanowić zwrot równowartości wniesionych wkładów, ale ich łączna wartość będzie wyższa niż równowartość wkładów wniesionych przez wspólników.

5)Jakie konkretnie składniki materialne/niematerialne zostaną wydane poszczególnym Wspólnikom?

Odp. Jak wskazano wyżej, jak również we wniosku, z uwagi na istniejąca wspólność majątkową małżeńską, nie dojdzie do wydania różnych składników majątku na rzecz poszczególnych Wspólników. Wspólnicy, na podstawie jednej umowy, nabędą niepodzielnie do majątku wspólnego wszystkie składniki majątku pozostające w spółce przed jej wykreśleniem z rejestru przedsiębiorców i na dzień zawarcia umowy przenoszącej ich własność. Po nabyciu przez Wspólników własności składników majątku, jeden z nich będzie je wykorzystywał (wszystkie, jako określoną zorganizowaną całość) do prowadzenia działalności gospodarczej, kontynuując działalność prowadzoną przez Wnioskodawcę.

Wnioskodawca wyjaśnił również, że niektóre z umów zwartych przez spółkę (np. umowy o dostawę mediów do nieruchomości, umowy o świadczenie usług ochrony) będą wymagały - po zmianie właściciela składników majątku i rozwiązaniu spółki - zmian polegających na zmianie jednej ze stron umowy. Zmiany dokonane przed tymi zdarzeniami będą prawnie niemożliwe (do czasu gdy spółka jest właścicielem składników majątku). W miejsce spółki wstąpi jeden ze wspólników - małżonków: ten, który będzie kontynuował prowadzoną działalność gospodarczą prowadzona wcześniej przez Spółkę. W związku z tym to ten wspólnik - kontynuator będzie występował w tych umowach (po ich zmianie), jako ich strona.

Wnioskodawca wskazał także, że zmierza do uzyskania odpowiedzi na pytania, czy opisane przeniesienie składników majątkowych na spółkę na rzecz wspólników będzie wyłączone z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT (jako zbycie przedsiębiorstwa), a w kontekście tego, czy kontynuowanie działalności spółki przez jednego ze wspólników może mieć dla takiej oceny znaczenie.

Przedmiotem wniosku nie jest natomiast uzyskanie odpowiedzi na pytanie dotyczące zasad opodatkowania czynności wydania majątku likwidowanej spółki jawnej. Wnioskodawca ma świadomość, ze czynność taka jest co do zasady nieodpłatnym wydaniem towarów lub nieodpłatnym świadczeniem usług na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem.

W ocenie Wnioskodawcy nie ma znaczenia, w ramach jakiej czynności, czy to odpłatnej czy nieodpłatnej, dochodzi do zbycia przedsiębiorstwa, bowiem każda z tych transakcji podlega wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Pytania:

1)Czy wydanie opisanych składników materialnych i niematerialnych Spółki na rzecz Wspólników będzie wyłączone z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT?

2)Czy kontynuowanie działalności gospodarczej prowadzonej do dnia jej rozwiązania przez Spółkę wyłącznie przez jednego z małżonków, będzie wystarczające dla uznania, że wopisanym zdarzeniu przyszłym może mieć zastosowanie wyłączenie z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

1)Wydanie opisanych składników materialnych i niematerialnych Spółki na rzecz Wspólników będzie wyłączone z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT?

2)Kontynuowanie działalności gospodarczej prowadzonej do dnia jej rozwiązania przez Spółkę wyłącznie przez jednego z małżonków, będzie wystarczające dla uznania, że w opisanym zdarzeniu przyszłym może mieć zastosowanie wyłączenie z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT?

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT stanowi jednak, że przepisów Ustawy o VAT nie stosuje się m.in. do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Wprawdzie pojęcie przedsiębiorstwa nie zostało zdefiniowane wprost w Ustawie o VAT, jednakże w doktrynie, orzecznictwie (przykładowo: wyrok Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2000 r., sygn. III RN 163/00; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 6 października 2009 r., sygn. III SA/Wa 368/09) oraz interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe (przykładowo: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 4 listopada 2008 r. sygn. IPPPI/443-1510/08-3/GD, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 13 listopada 2008 r., sygn. IPPP1/443-1641/08-4/SM) powszechnie przyjmuje się, że do zdefiniowania tego pojęcia w zakresie ustaw podatkowych należy zastosować wykładnię systemową zewnętrzną i przyjąć definicję zawartą w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Stosownie do art. 55¹ Kodeksu cywilnego przez „przedsiębiorstwo” należy rozumieć zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej lub z przepisów szczególnych (art. 55² Kodeksu cywilnego).

Zgodnie z powyższym przepisem przedsiębiorstwo obejmuje w szczególności:

1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zatem składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą w takich wzajemnych relacjach, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami majątku, tak aby przekazana masa majątkowa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Mając powyższe na uwadze, transakcja mająca za przedmiot przedsiębiorstwo ma miejsce wtedy, gdy wymienione w art. 55¹ Kodeksu cywilnego elementy (o ile występują w danym stanie faktycznym), stanowiące zorganizowany zespół składników, zostaną przekazane nabywcy. W przeciwnym wypadku, danej transakcji nie można uznać za zbycie przedsiębiorstwa.

Z przedstawionego powyżej zdarzenia przyszłego wynika, że w związku z rozwiązaniem spółki wspólnicy nabędą do majątku wspólnego (współwłasność łączna małżonków) prowadzone przez spółkę składniki majątku, w skład którego będą wchodziły:

a)nieruchomości gruntowe niezabudowane,

b)nieruchomości zabudowane,

c)środki pieniężne znajdujące się na rachunkach bankowych spółki,

d)wierzytelności spółki wobec kontrahentów (głównie najemców powierzchni biurowych),

e)zobowiązania spółki wobec podmiotów trzecich,

f)rzeczy ruchome będące własnością spółki.

Wspólnicy spółki, po nabyciu przedsiębiorstw, dokonają odpowiednich zmian w umowach zawartych przez spółkę w ten sposób, że staną się stronami tych umów. Przy czym w niektórych przypadkach może okazać się konieczne (co będzie jednak niezależne tak od spółki jak i od Wspólników, ale od drugiej strony umowy) rozwiązanie istniejącej umowy i zawarcie jej pomiędzy Wspólnikami a podmiotem trzecim.

W związku z przejściem majątku Spółki dojdzie również do przejścia zakładu pracy, bowiem pracodawcą pracowników zatrudnionych przez spółkę stanie się jeden ze wspólników spółki (który od strony formalnej będzie podmiotem faktycznie prowadzącym przedsiębiorstwo, w tym jako podatnik podatku od towarów i usług).

W opinii Wnioskodawcy, przeniesienie składników majątku spółki stanowi podstawę do uznania tej transakcji za transfer jej przedsiębiorstwa, ze względu na wzajemne, funkcjonalno-organizacyjne powiązania pomiędzy różnymi składnikami, występujące również poza obrębem samego przedmiotu transakcji, czyli nieruchomości.

Jak wskazał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w postanowieniu z 16 stycznia 2023 r., C-729/21 „stwierdzenie, iż nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 5 ust. 8 szóstej dyrektywy, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. Kwestię, czy całość ta musi obejmować określone dobra, zarówno ruchome, jak nieruchome, należy rozpatrywać z punktu widzenia charakteru prowadzonej działalności gospodarczej. (…) Trybunał podkreślił w tym względzie, że stwierdzenie, iż nastąpiło przeniesienie samodzielnej części przedsiębiorstwa, wymaga, by całość przekazanych składników była wystarczająca dla umożliwienia prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej (zob. podobnie wyroki: z 10 listopada 2011 r., Schriever, C-444/10, EU:C:2011:724, pkt 25; z 19 grudnia 2018 r., Mailat, C-17/18, EU:C:2018:1038, pkt 15). 45 W tym celu należy dokonać całościowej oceny okoliczności faktycznych charakteryzujących daną transakcję. W ramach tej oceny szczególne znaczenie należy nadać charakterowi działalności gospodarczej, której prowadzenie jest planowane (zob. podobnie wyrok z 10 listopada 2011 r., Schriever, C-444/10, EU:C:2011:724, pkt 26, 32). Ponadto należy wyjaśnić, że objęcie zakresem pojęcia „przekazania całości lub części majątku” w rozumieniu art. 19 akapit pierwszy dyrektywy 2006/112 wymaga, aby nabywca miał zamiar prowadzić przekazane przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, a nie tylko natychmiast zlikwidować działalność i ewentualnie sprzedać zapasy (wyrok z 19 grudnia 2018 r., Mailat, C-17/18, EU:C:2018:1038, pkt 25 i przytoczone tam orzecznictwo)”.

W opisanym zdarzeniu przyszłym, jeden z małżonków będący Wspólnikiem Spółki będzie kontynuował taką samą działalność, jaką w momencie rozwiązania prowadziła Spółka, przy wykorzystaniu nabytych składników jej majątku. Zatem również zostaną spełnione warunki wskazane przez TSUE jako konieczne dla wyłączenia zbycia tych składników z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT w zw. z art. 19 Dyrektywy 112. Natomiast kwestia, że własność składników majątku będzie przysługiwała niepodzielni obu wspólnikom pozostającym w związku małżeńskim, nie może mieć wpływu na zasady opodatkowania VAT transferu przedsiębiorstwa ze Spółki na wspólników.

W konsekwencji wydanie opisanych składników materialnych i niematerialnych Spółki na rzecz Wspólników będzie wyłączone z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT. Zaś kontynuowanie działalności gospodarczej prowadzonej do dnia jej rozwiązania przez Spółkę wyłącznie przez jednego z małżonków, będzie wystarczające dla uznania, że w opisanym zdarzeniu przyszłym może mieć zastosowanie wyłączenie z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do zapisu art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o: towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Jednocześnie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy zawierają katalog czynności nieodpłatnych – nieodpłatnej dostawy towarów/nieodpłatnego świadczenia usług, które po spełnieniu warunków w tych przepisach określonych uznaje się za czynności odpłatne w rozumieniu odpowiednio art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy.

Odnosząc się do zagadnienia odpłatnej dostawy towarów zauważyć należy, że odpłatności (wynagrodzenia) nie można utożsamiać jedynie ze świadczeniem pieniężnym. Również świadczenie o charakterze rzeczowym może stanowić wynagrodzenie. Przykładowo więc zamiana towarów, zamiana towaru na usługę i odwrotnie, wydanie towarów (świadczenie usług) w zamian za wierzytelności itp., będzie uznane odpowiednio za odpłatną dostawę towarów czy też odpłatne świadczenie usług. Mamy bowiem w tym wypadku do czynienia z konkretną korzyścią, która należna jest za dokonywane świadczenie.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje, co należy rozumieć przez czynność odpłatną jednakże kwestia ta była niejednokrotnie przedmiotem rozpatrzenia przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak zauważył Trybunał w wyroku C-102/86: „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”. Należy też zwrócić uwagę na wyrok C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie Trybunał zauważył, iż czynność: „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”. W orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r., C-154/80 Trybunał stwierdził, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego

Na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy:

Przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Z opisu sprawy wynika, że w formie spółki jawnej prowadzą Państwo działalność gospodarczą w zakresie najmu nieruchomości, protetyki stomatologicznej oraz szkoleń w zakresie protetyki. Zdecydowana większość przychodów jest generowana z działalności gospodarczej polegającej na najmie nieruchomości (około 95%) przychodów. Pozostała działalność gospodarcza jest pomijalna i nie planują Państwo jej kontynuować. Przewidują Państwo rozwiązanie umowy spółki bez przeprowadzenia procesu likwidacji. Sekwencja zdarzeń będzie następująca:

a) podjęcie uchwały w sprawie rozwiązania spółki bez przeprowadzenia procesu jej likwidacji, ze wskazaniem sposobu podziału majątku likwidacyjnego (tj. ze majątek ten zostanie przeniesiony na wspólników spółki);

b) zawarcie umowy pomiędzy spółka i jej wspólnikami o przeniesieniu składników majątku na rzecz wspólników, w związku z podjętą uchwałą w sprawie rozwiązania spółki;

c) złożenie wniosku o wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców;

d) wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców.

W związku z rozwiązaniem Państwa Spółki dojdzie do wydania na rzecz Wspólników wszelkich składników materialnych i niematerialnych będących Państwa własnością, jak również środków pieniężnych w kasie i na rachunkach bankowych. Na dzień rozwiązania będą Państwo prowadzić działalność wyłącznie w zakresie najmu nieruchomości własnych.

Wydanie Składników Majątku nastąpi po podjęciu uchwały w sprawie rozwiązania Spółki, jednak przed wykreśleniem jej z rejestru przedsiębiorców, które to wykreślenie ma charakter konstytutywny.

Wspólnikami Państwa Spółki są dwie osoby fizyczne pozostające w związku małżeńskim, które łączy ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej. W związku z rozwiązaniem Spółki na rzecz Wspólników zostaną wydane składniki majątkowe (materialne i niematerialne), w skład których będą wchodziły m.in.: nieruchomość zabudowana budynkiem komercyjnym, nieruchomość zabudowana budynkiem wolnostojącym, nieruchomość niezabudowana. Ponadto są Państwo właścicielem dwóch samochodów oraz mienia ruchomego znajdującego się w budynkach, funkcjonalnie z nimi powiązanych. Nieruchomości, samochody, mienie ruchome zostały przez Państwa nabyte w ramach jej działalności gospodarczej, a z tytułu ich nabycia przysługiwało Państwu prawo do odliczenia kwot podatku naliczonego.

W momencie rozwiązania będą mieli Państwo zawartych około 20 umów najmu powierzchni biurowej znajdujących się w budynkach. Ponadto będą Państwo stroną umów związanych z obsługą Nieruchomości, takich jak: umowa dotycząca odbioru odpadów, umowa dotycząca monitoringu obiektów, umowy z dostawcami energii/CO/sieci Internet, dostaw wody i odprowadzania ścieków, umowy dotyczące konserwacji obiektu. Niektóre z umów zwartych przez Państwa (np. umowy o dostawę mediów do nieruchomości, umowy o świadczenie usług ochrony) będą wymagały - po zmianie właściciela składników majątku i rozwiązaniu Spółki - zmian polegających na zmianie jednej ze stron umowy. Zmiany dokonane przed tymi zdarzeniami będą prawnie niemożliwe (do czasu gdy Państwo są właścicielem składników majątku). W Państwa miejsce wstąpi jeden ze Wspólników – małżonków, ten który będzie kontynuował prowadzoną działalność gospodarczą prowadzona wcześniej przez Państwa. W związku z tym to ten Wspólnik - kontynuator będzie występował w tych umowach (po ich zmianie), jako ich strona.

Zatrudniają Państwo 3 pracowników (podstawą zatrudnienia są umowy pracę), którzy w związku rozwiązaniem Spółki i wydaniem Państwa majątku staną się pracownikami nowego pracodawcy.

W związku z rozwiązaniem Spółki i wydaniem jej majątku na rzecz Wspólników, dojdzie również do przejęcia przez nich wszelkich wierzytelności przysługujących Państwu, jak również do przejęcia wszelkich zobowiązań na Państwu ciążących. Przy czym w przypadku niektórych zobowiązań może dojść do tzw. kumulatywnego przystąpienia do długu, co oznacza, że Wspólnicy będą solidarnie odpowiedzialni za taki dług wraz ze Spółka na podstawie art. 554 Kodeksu cywilnego. Taka sytuacja może wystąpić w przypadku zwłaszcza drobnych Państwa zobowiązań i, co do których uzyskanie pisemnej zgody wierzyciela Państwa wierzycieli w trybie art. 519 Kodeksu cywilnego przed jej rozwiązaniem może okazać się niemożliwe lub nadmiernie utrudnione.

Od strony formalnoprawnej z uwagi na istnienie ustroju wspólności małżeńskiej majątkowej pomiędzy wspólnikami, Państwa składniki majątkowe w momencie ich przekazania na rzecz Wspólników, wejdą do majątku łącznego małżonków. Oznacza to, że oboje małżonkowie będą niepodzielnie współwłaścicielami nabytych w ten sposób składników materialnych i niematerialnych należących do Państwa.

Wspólnicy przewidują, że tylko jeden z małżonków będzie prowadził działalność gospodarczą i tylko jeden z nich będzie podatnikiem VAT zarejestrowanym jako podatnik VAT – czynny, pomimo tego, że z uwagi na istniejący między Wspólnikami ustrój małżeńskiej wspólności ustawowej, oboje będą niepodzielnie właścicielami nabytych składników materialnych i niematerialnych. Jeden z nich będzie również nowym pracodawcą dla przejętych pracowników.

Z uwagi na istniejącą pomiędzy Wspólnikami współwłasność łączną nie dojdzie do wydania Składników Majątku odrębnie dla każdego ze wspólników. Składniki Majątku staną się współwłasnością łączną obojga małżonków. Stroną umowy przenosząca własność składników majątku (w ocenie Wnioskodawcy stanowiących przedsiębiorstwo) będzie spółka oraz wspólnicy - małżonkowie nabywający te składniki do majątku wspólnego.

Wydanie Składników Majątku będzie w części stanowić zwrot równowartości wniesionych wkładów, ale ich łączna wartość będzie wyższa niż równowartość wkładów wniesionych przez wspólników.

Z uwagi na istniejącą wspólność majątkową małżeńską, nie dojdzie do wydania różnych składników majątku na rzecz poszczególnych Wspólników. Wspólnicy, na podstawie jednej umowy, nabędą niepodzielnie do majątku wspólnego wszystkie składniki majątku pozostające w Spółce przed jej wykreśleniem z rejestru przedsiębiorców i na dzień zawarcia umowy przenoszącej ich własność.

Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy wydanie składników materialnych i niematerialnych na rzecz Wspólników będzie wyłączone z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT oraz, czy kontynuowanie działalności gospodarczej prowadzonej przez Państwa wyłącznie przez jednego z małżonków, będzie wystarczające dla wyłączenie tej czynności z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Na wstępie podkreślić należy, że pojęcie „transakcja zbycia”, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy, należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Przepis art. 6 pkt 1 ma zastosowanie do transakcji, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa niezależnie od tego czy czynność ta ma charakter odpłatny, czy nieodpłatny. Zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Należy zauważyć, że art. 6 pkt 1 ustawy stanowi implementację art. 19 ust. 1 i 2 Dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347, z 11.12.2006, str. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Wcześniej zagadnienie dotyczące przekazania/zbycia całości bądź części majątku regulował art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. Urz. UE L 145, str. 1, ze zm.).

W myśl art. 19 ust. 1 i 2 Dyrektywy 2006/112/WE:

W przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego.

W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”, dlatego też, dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych, należy posłużyć się definicją określoną w ustawie z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Na mocy art. 55¹ Kodeksu cywilnego:

Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5. koncesje, licencje i zezwolenia;

6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8. tajemnice przedsiębiorstwa;

9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Należy zauważyć, że powyższa definicja opisuje przedsiębiorstwo w ujęciu przedmiotowym, jako zespół niematerialnych i materialnych składników stanowiący przedmiot prawa w szerokim znaczeniu. Użyte w ww. przepisie określenie „w szczególności” wskazuje na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej – brak któregoś z tych elementów może nie pozbawiać zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa. Nie wszystkie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa są na tyle istotne, by bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa. O tym, jakie konkretnie składniki muszą być przeniesione na nabywcę, aby można było uznać, że nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują okoliczności faktyczne. Każdorazowo należy więc badać okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją.

Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla badanej kwestii jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Przedsiębiorstwo, w rozumieniu powyższego przepisu, które powinno więc łączyć mienie w funkcjonalnie zorganizowane przedsięwzięcie gospodarcze, a nie tylko stanowić zgromadzone niematerialne i materialne składniki stanowiące sobą przedsiębiorstwo w przedstawionym znaczeniu przedmiotowym. Organizacyjna i funkcjonalna istota przedsiębiorstwa kreuje powstanie samodzielnego podmiotu gospodarczego, zdolnego do funkcjonowania w obrocie na niezmienionych zasadach, pomimo jego zbycia. Ponadto, przepis art. 55¹ Kodeksu cywilnego wskazuje, że przedsiębiorstwo jest „zespołem składników”. Pojęcie zespół (a nie zbiór) zakłada istnienie pewnego poziomu powiązań organizacyjnych pomiędzy składnikami przedsiębiorstwa.

W szczególności, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak aby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej. Oznacza to, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że jest zdolny do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

W art. 55² Kodeksu cywilnego ustawodawca wprowadza zasadę, że:

Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Jednak nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami umożliwiające kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Kwestia wyłączenia z opodatkowania podatkiem VAT transakcji, której przedmiotem były część bądź całość majątku podatnika, jak słusznie Państwo zauważyli, była wielokrotnie przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, np. w wyroku C-497/01 (w sprawie Zita Modes z Luksemburga) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) stwierdził, iż „pojęcie zbycia, czy to za wynagrodzeniem, czy też bez lub w charakterze aportu wniesionego do spółki, całości aktywów lub jej części, należy interpretować tak, iż obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, łącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz, w zależności od konkretnego przypadku, składnikami niematerialnymi, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, natomiast nie obejmuje ono zwykłego zbycia aktywów, takiego jak sprzedaż zapasów produktówʺ. Ponadto TSUE stwierdził, iż fakt, że VI Dyrektywa nie zawiera definicji pojęcia przedsiębiorstwa lub jego części, nie oznacza, że państwa członkowskie mają swobodę jego interpretacji. Pojęcia w niej używane powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny od innych przepisów, z wyjątkiem sytuacji, gdy sama Dyrektywa daje państwom członkowskim jasną dyspozycję do zdefiniowania pojęcia w krajowej legislacji. TSUE wskazał też, że nabywca musi jednak posiadać zamiar kontynuowania działalności gospodarczej przejmowanego przedsiębiorstwa lub jego części, nie zaś jedynie natychmiast likwidować daną działalność i sprzedać przejęte mienie.

Jak wskazał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-729/21 „stwierdzenie, iż nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 5 ust. 8 szóstej dyrektywy, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. Kwestię, czy całość ta musi obejmować określone dobra, zarówno ruchome, jak nieruchome, należy rozpatrywać z punktu widzenia charakteru prowadzonej działalności gospodarczej. (…) Trybunał podkreślił w tym względzie, że stwierdzenie, iż nastąpiło przeniesienie samodzielnej części przedsiębiorstwa, wymaga, by całość przekazanych składników była wystarczająca dla umożliwienia prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej.

Zgodnie natomiast z orzecznictwem TSUE (wyrok TSUE z 10 listopada 2011 r. w sprawie C-444/10 Christel Schriever, pkt 26) ocena, jakie dobra - ruchome lub nieruchome - są niezbędne do utworzenia przedsiębiorstwa lub ZCP, musi być dokonywanaʺ (...) z punktu widzenia charakteru prowadzonej działalności gospodarczejʺ.

Na tę ostatnią okoliczność, czyli przydatność zespołu składników do prowadzenia (kontynuowania) działalności przez nabywcę, zwrócił uwagę TSUE w wyroku C-408/98 (Abbey National Plc), podzielając opinię Rzecznika Generalnego z 13 kwietnia 2000 r., który stwierdził, iż „rozwiązanie przyjęte w Zjednoczonym Królestwie wydaje się rozsądne: gdy aktywa stanowiące część przedsiębiorstwa zdolną do odrębnego funkcjonowania są zbywane w taki sposób, że sprzedana część kontynuuje swoją działalność, ma zastosowanie opcja, z której Zjednoczone Królestwo skorzystało na mocy art. 5 (8) VI Dyrektywy i uznaje się, że nie nastąpiła dostawa towarówʺ.

W Państwa ocenie kwestia, że własność składników majątku będzie przysługiwała niepodzielnie obu wspólnikom pozostającym w związku małżeńskim, nie może mieć wpływu na zasady opodatkowania VAT transferu przedsiębiorstwa Spółki na Wspólników, a wystarczającą okolicznością pozwalającą na wyłącznie wydania składników majątku na rzecz  Wspólników będzie to, że jeden z nich będzie kontynuował prowadzoną przez Państwa działalność gospodarczą.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zwanej dalej: Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 195 ww. ustawy - Kodeks cywilny:

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Jak wynika z art. 196 § 1 ustawy - Kodeks cywilny:

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.

W myśl art. 198 ustawy - Kodeks cywilny:

Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.

Podkreślić więc należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela, a rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (t. j. Dz. U. 2020 r. poz. 1359 ze zm.).

Stosownie do art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy:

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obojga małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.

Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków

W tym miejscu odwołać należy się do przepisu art. 15 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z ww. przepisu art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że małżeństwo nie należy do żadnej kategorii podmiotów wymienionych w cytowanym wyżej art. 15 ust. 1 ustawy. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Żaden z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom podatku VAT. Każdy z małżonków jest podatnikiem tego podatku, niezależnie od tego czy istnieje pomiędzy małżonkami wspólność ustawowa wynikająca z odrębnych przepisów, jeżeli w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonuje czynności opodatkowanych i niezależnie od tego, czy w ramach prowadzonej działalności wykorzystuje majątek będący we wspólności majątkowej małżeńskiej. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza bowiem możliwość interpretacji przepisów, która zakładałaby, że stosunki majątkowe między małżonkami, regulowane przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, mogą kształtować zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

Zauważyć należy, że z wyżej powołanego z art. 7 ust. 1 ustawy, dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Pojęcie to ma szerszy zakres, niż sprzedaż w ujęciu cywilnoprawnym. Przede wszystkim przeniesienie prawa do rozporządzania towarem to nie tylko przeniesienie jego własności. Dostawa towarów nie będzie więc obejmowała tylko sprzedaży towarów (w sensie cywilnoprawnym). Dla uznania, że miała miejsce dostawa towarów wystarczy, że podmiot nabędzie tzw. własność ekonomiczną, tzn. będzie miał możliwości dowolnego rozporządzania i dysponowania uzyskanym majątkiem. Rozważając skutki podatkowe transakcji należy mieć na uwadze nie jej aspekty cywilnoprawne, lecz te, które mają znaczenie z punktu widzenia ustawy o podatku od towarów i usług.

Uwzględniając powyższe w kontekście okoliczności sprawy stwierdzić należy, że w wyniku wydania przez Państwa składników majątku na rzecz Wspólników, każdy z nich nabędzie prawo do dysponowania nim jak właściciel. Fakt, że Wspólnicy są małżeństwem i łączy ich ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej i że nie dojdzie do wydania różnych składników majątku na rzecz poszczególnych Wspólników, gdyż Wspólnicy, na podstawie jednej umowy, nabędą niepodzielnie do majątku wspólnego wszystkie składniki majątku pozostające w Spółce, okoliczności tej nie zmienia. Jak wskazano wcześniej, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług nie jest istotne, że w sensie cywilistycznym Wspólnicy nabędą te składniki do majątku wspólnego. Dla potrzeb regulacji podatku VAT istotne jest, że każdy ze Wspólników nabędzie prawo do dysponowania nabytymi w drodze przekazania od Państwa składnikami majątku.

Zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy może mieć miejsce wyłącznie wtedy, gdy jego nabywcą jest jeden podmiot, co wynika wprost z art. 19 ust. 1 i 2 Dyrektywy 2006/112/WE, w którym mowa jest o osobie, a nie osobach, której przekazano towary. Tylko w takim przypadku można rozważać, czy przekazywane na jego rzecz składniki majątkowe (materialne i niematerialne) stanowić będą całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, zdolną do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Sytuacja, gdy nabywcami składników majątku, które stanowią całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, zdolną do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu, jest więcej podmiotów, oznacza, że każdy z tych podmiotów nabywa udział w majątku, w przedsiębiorstwie.

Zwrócić także należy uwagę na art. 91 ust. 9 ustawy, który reguluje kwestię korekty podatku naliczonego, zgodnie z którym:

W przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Z przepisu tego wyraźnie wynika, że podmiotem zobowiązanym do korekty podatku naliczonego jest podmiot (jeden), który to przedsiębiorstwo nabył.

W rozpatrywanej sprawie wydanie przez Państwa majątku nastąpi na rzecz dwóch Wspólników, co uniemożliwia wyłączenie tej transakcji z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

W wyniku tej transakcji, każdy ze Wspólników nabędzie prawo do dysponowania tymi składnikami jak właściciel, a więc każdy ze Wspólników może nabyć jedynie prawo do dysponowania częścią Państwa przedsiębiorstwa, udziałem w Państwa przedsiębiorstwie.

Trudno uznać, że w tym przypadku przenoszony przez Państwa majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Z uwagi na to, że składniki materialne i niematerialne przekazywane są dwóm Wspólnikom, nie będą stanowić całości pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, lecz stanowić będą zbiór elementów. Pozostaje to w sprzeczności z definicją przedsiębiorstwa wyrażoną w wyżej powołanym art. 55¹ Kodeksu cywilnego, który wskazuje, że przedsiębiorstwo jest „zespołem składników”. Pojęcie zespół (a nie zbiór) zakłada istnienie pewnego poziomu powiązań organizacyjnych pomiędzy składnikami przedsiębiorstwa.

Przy ocenie, czy składniki majątku powinny być uznane za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy, uwzględnić należy następujące okoliczności:

  1.  zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz
  2. faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji (wyrok TSUE z 30 maja 2013 r. w sprawie C-651/11 X BV, pkt 34).

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi przedsiębiorstwo.

Z okoliczności sprawy wynika, że Wspólnicy przewidują, że tylko jeden z małżonków będzie kontynuował prowadzoną przez Państwa działalność.

Jak wyżej wskazano, wydanie składników Państwa majątku (przedsiębiorstwa) nastąpi na dwa podmioty – dwóch Wspólników, co w konsekwencji nie może być uznane za zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, a w konsekwencji transakcja ta nie może być wyłączona z opodatkowania na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Oczywiście, jeden ze Wspólników może kontynuować działalność gospodarczą w prowadzonym przez Państwa zakresie, ale na dzień transakcji – na dzień wydania składników majątku, Wspólnik nabędzie jedynie prawo do dysponowania częścią majątku, a nie do dysponowania całym Państwa majątkiem. Tym samym zamiaru kontynuowania przez jednego ze Wspólników prowadzonej działalności nie można uznać za przesłankę uzasadniającą możliwość zastosowania w sprawie art. 6 pkt 1 ustawy.

W konsekwencji Państwa stanoiwsko, że wydanie opisanych składników materialnych i niematerialnych Spółki na rzecz Wspólników będzie wyłączone z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT oraz, że kontynuowanie działalności gospodarczej prowadzonej do dnia jej rozwiązania przez Spółkę wyłącznie przez jednego z małżonków, będzie wystarczające dla uznania, że w opisanym zdarzeniu przyszłym może mieć zastosowanie wyłączenie z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT uznaję za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Niniejsza interpretacja, rozstrzyga wyłącznie o możliwości wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy wydania składników majątku na rzecz Wspólników pod kątem uznania ich za przedsiębiorstwo. Analiza treści złożonego wniosku, w tym przedstawionych pytań i własnego stanowiska wskazuje, że Państwa intencją było otrzymanie rozstrzygnięcia wyłącznie w tym zakresie.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli Państwo skorzystać, jeżeli zastosują się do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).