Interpretacja indywidualna z dnia 17.12.2018, sygn. 0115-KDIT1-1.4012.760.2018.1.MM, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

Środki pieniężne zasądzone przez sąd na rzecz Zleceniobiorcy, w sytuacji gdy został osiągnięty cel przez Zleceniodawcę, pomimo wcześniejszego rozwiązania przez niego umowy, podlegają opodatkowaniu VAT.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 października 2018 r. (data wpływu 19 października 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania odszkodowania za wcześniejsze rozwiązanie przez Zleceniodawcę umowy o świadczenie usług jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 października 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania odszkodowania za wcześniejsze rozwiązanie przez Zleceniodawcę umowy o świadczenie usług.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą od dnia 1 sierpnia 2012 r. Jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Głównym przedmiotem działalności jest przygotowywanie dla kontrahentów wniosków o dofinansowania projektów z Unii Europejskiej i wsparcie w tym zakresie.

W dniu 22 czerwca 2015 r. podpisał Pan (dalej Wnioskodawca) umowę z firmą (dalej firma X), w której zobowiązał się do:

• opracowania koncepcji dotyczących szkolnictwa zawodowego w ramach konkursu na identyfikację koncepcji dot. szkolnictwa zawodowego, ogłoszonego w dniu 1 czerwca 2015 r. przez Departament Edukacji i Sportu Urzędu Marszałkowskiego oraz konsultacji złożonej koncepcji na etapie oceny formalnej i wszystkich etapach oceny merytorycznej;
• opracowania wniosku o dofinansowanie w ramach Działania 3.3. Edukacja zawodowa, poddziałania 3.3.1 Jakość edukacji zawodowej Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 (PRO 2014-2020). Wniosek o dofinansowanie projektu, zgodnie ze Szczególnym Opisem Osi Priorytetowych RPO 2014-2020, dotyczyć będzie podniesienia jakości edukacji zawodowej (), dla której organem prowadzącym jest ();
• przeprowadzenia konsultacji wniosku o dofinansowanie (projektu) w ramach działań 4.1. Infrastruktura () na lata 2014-2020 (RPO 2014-2020).

Strony ustaliły wynagrodzenie za wykonanie zamówienia płatne w dwóch ratach w wysokości 20.000,00 zł netto oraz 2% wartości przyznanego dofinansowania płatne jedynie w przypadku uzyskania przez firmę X informacji instytucji zarządzającej (Urzędu) o przyznaniu dofinansowania.

Umowa została wypowiedziana przez firmę X w trakcie realizacji zlecenia przez Wnioskodawcę, bez podania przyczyny i, jak określił Sąd, bez winy Wnioskodawcy. Wypowiedzenie umowy spowodowało brak możliwości wykonania wszystkich działań objętych umową i uzyskania całości drugiej części wynagrodzenia w wysokości 2% wartości przyznanego firmie X dofinansowania.

W umowie nie zawarto punktu odnoszącego się do rozwiązania umowy i konsekwencji z tego wynikających. W umowie zapisano, że w sprawach nieuregulowanych decydują przepisy Kodeksu cywilnego.

Wnioskodawca podał firmę X do sądu o wypłatę odszkodowania za szkodę w postaci utraconych korzyści, wyrządzoną na skutek przedwczesnego wypowiedzenia umowy na podstawie art. 750 Kodeksu cywilnego w związku z art. 746 § 1 zdanie drugie Kodeksu cywilnego. Sąd ustalił, iż w dacie wypowiedzenia firma X posiadała wiedzę o merytorycznej, pozytywnej ocenie koncepcji opracowanej przez podatnika. Rozwiązując umowę uniemożliwiła wykonanie umowy w pełnym zakresie, w tym złożenia wniosku, jednakże sukces na jaki strony się umówiły w rozumieniu Sądu został osiągnięty. Sąd w wyroku zasądził na rzecz Wnioskodawcy kwotę odszkodowania wraz z odsetkami w celu naprawienia szkody na podstawie art. 746 Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zasądzona przez Sąd na rzecz podatnika na podstawie art. 746 Kodeksu cywilnego kwota podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, zasądzone odszkodowanie z tytułu poniesionej szkody w związku z wcześniejszym zerwaniem umowy bez podania przyczyny pozostaje neutralne na gruncie przepisów ustawy o VAT. Odszkodowaniem jest wypłata określonej kwoty pieniędzy, która stanowi wynagrodzenie za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, służące zadośćuczynieniu poniesionym przez nią stratom.

Otrzymanie lub przekazanie odszkodowania nie zostało wymienione w art. 5 ustawy o VAT jako czynność podlegająca opodatkowaniu VAT. Zgodnie z ww. artykułem, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Pieniądze nie zostały wymienione w ustawie o VAT jako towar, dlatego wypłata odszkodowania nie jest dostawą towarów.

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z uwagi na to, że wypłacone odszkodowanie stanowi zadośćuczynienie za szkodę, która została wyrządzona podmiotowi, lub za utracone przez niego korzyści, czynność tego rodzaju nie może zatem być uznana za wykonanie usługi.

W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 21 grudnia 2011 r., nr IBPP3/443-1079/11/PK napisano, iż odszkodowanie, będąc rekompensatą za wyrządzoną szkodę, nie stanowi wynagrodzenia za wykonaną usługę (nie jest płatnością, której następstwem jest wykonanie świadczenia). Dlatego też nie będąc ani dostawą towarów, ani świadczeniem usług, odszkodowanie pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, nie ma mowy o usłudze, gdyż nie można w tej sytuacji rozpoznać ani działania, ani zaniechania z Jego strony. Wnioskodawca nie zgodził się na powstrzymanie od dokonania czynności lub do tolerowania zaistniałej sytuacji.

W przedstawionej sprawie Strony zawarły umowę, w której nie wpisano bezpośrednio punktu umożliwiającego jej wcześniejsze rozwiązanie, dlatego należy odnieść się do przepisów art. 746 par. 1 Kodeksu cywilnego. I tak, dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia: w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającego jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.

Sformułowanie o odpowiedzialności za szkodę może wywoływać wątpliwości, czy w każdym przypadku wypowiedzenia umowy kontrahent może z takimi roszczeniami wystąpić. Na temat mylenia kwestii sposobu rozwiązania umowy z kwestią obowiązku naprawienia szkody za nieuzasadnione wypowiedzenie zlecenia wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 maja 2002 r., sygn. akt V CKN 1030/00. Stwierdził w nim, że analiza treści art. 746 K.c. prowadzi do wniosku, iż umowa zlecenia może być rozwiązana w trojaki sposób:

1. jeżeli umowa nie stanowi inaczej, można ją wypowiedzieć w każdym czasie, a więc ze skutkiem natychmiastowym (art. 746 § 1 i 2 zdanie pierwsze K.c.),
2. za wypowiedzeniem, jeżeli taką możliwość przewidziano w umowie w takiej sytuacji strony zrzekają się możliwości wypowiedzenia umowy w każdym czasie,
3. nawet jeżeli umowa określa terminy wypowiedzenia, można ją wypowiedzieć w każdym czasie, a więc ze skutkiem natychmiastowym jednak tylko wtedy, jeżeli istnieją ku temu ważne powody; takiego uprawnienia w umowie nie można się z góry zrzec (art. 746 § 3 K.c.).

W sytuacji określonej w punkcie 1 i 3 wypowiadający zlecenie ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą, jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu (art. 746 § 1 i 2 K.c. zd. drugie) wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku.

Z opisu zdarzenia, jak również z opinii Sądu wynika, iż nie było ważnego powodu do rozwiązania umowy, a więc takie rozwiązanie jest skuteczne, ale strona, która od umowy odstępuje jest zobowiązana dać drugiej stronie odszkodowanie za straty.

Wnioskodawca nie wyrażał zgody na powstrzymanie od dokonania czynności lub do tolerowania zaistniałej sytuacji, nie wykonał również w pełni usługi, gdyż poprzez przedwczesne rozwiązanie umowy nie miał możliwości wywiązania się ze wszystkich działań objętych umową.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca uważa, że otrzymana kwota nie podlega pod ustawę o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z treści przywołanego przepisu wynika, że opodatkowaniu podlegają czynności w nim wymienione (odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług), a nie otrzymywana odpłatność.

W myśl art. 5 ust. 2 przywołanej ustawy, czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.

Według art. 7 ust. 1 cyt. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z przywołanych regulacji wynika, że usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów, w tym zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). W przypadku uznania danego świadczenia usługi za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, winien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyści.

Ponadto, treść art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wskazuje, że usługa podlega opodatkowaniu wówczas, gdy jest wykonywana odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie usług za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Przy rozstrzyganiu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest zatem ustalenie, czy wykonywano świadczenie (np. usługę) i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone.

Muszą być przy tym spełnione łącznie następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Usługa podlega zatem opodatkowaniu wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym w ten sposób, że zapłacona kwota stanowi rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Należy wskazać, że kwestia odpłatności była przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przykładowo, w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto, gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Z opisu niniejszej sprawy wynika, że Wnioskodawca podpisał umowę z firmą X, w której zobowiązał się do:

• opracowania koncepcji dotyczących szkolnictwa zawodowego w ramach konkursu na identyfikację koncepcji dot. szkolnictwa zawodowego,
• opracowania wniosku o dofinansowanie,
• przeprowadzenia konsultacji wniosku o dofinansowanie (projektu).

Strony ustaliły wynagrodzenie za wykonanie zamówienia płatne w dwóch ratach w wysokości 20.000,00 zł netto oraz 2% wartości przyznanego dofinansowania płatne jedynie w przypadku uzyskania przez firmę X informacji instytucji zarządzającej.

Umowa została wypowiedziana przez firmę X w trakcie realizacji zlecenia przez Wnioskodawcę, bez podania przyczyny i jak określił Sąd bez winy Wnioskodawcy. Wypowiedzenie umowy spowodowało brak możliwości wykonania wszystkich działań objętych umową i uzyskania całości drugiej części wynagrodzenia (2% wartości przyznanego firmie X dofinansowania).

W umowie nie zawarto punktu odnoszącego się do rozwiązania umowy i konsekwencji z tego wynikających. Zapisano w niej, że w sprawach nieuregulowanych decydują przepisy Kodeksu cywilnego.

W wyniku podania przez Wnioskodawcę firmy X do Sądu o wypłatę odszkodowania, Sąd zasądził na Jego rzecz kwotę odszkodowania wraz z odsetkami w celu naprawienia szkody na podstawie art. 746 i art. 750 Kodeksu cywilnego za szkodę w postaci utraconych korzyści, wyrządzoną na skutek przedwczesnego wypowiedzenia umowy. Sąd ustalił, że w dacie wypowiedzenia firma X posiadała wiedzę o merytorycznej, pozytywnej ocenie koncepcji opracowanej przez podatnika, a rozwiązując umowę uniemożliwiła wykonanie umowy w pełnym zakresie, w tym złożenia wniosku, jednakże sukces na jaki strony się umówiły został osiągnięty.

W rozpatrywanej sprawie kwestią wymagającą wyjaśnienia jest ustalenie, czy zasądzona przez Sąd kwota (która w ocenie Wnioskodawcy stanowi zadośćuczynienie), w związku z wypowiedzeniem umowy z przyczyn leżących po stronie zleceniodawcy, podlega po stronie Wnioskodawcy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ustosunkowując się do powyższego, należy zauważyć, że jeżeli zaniechanie pewnych czynności za zadośćuczynieniem przynosi wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi co do której istnieje zgoda stron takie działanie na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług powinno być uznane za usługę.

Jak już wskazano, dana czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji pojęcia odszkodowanie. Zatem w niezbędnym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

W myśl postanowień art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, z późn. zm.), dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że na gruncie stosunków cywilnoprawnych, szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Zgodnie z art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2 ww. artykułu).

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podmiotu, który je otrzymał. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się przez otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ponadto należy zauważyć, że stosownie do art. 746 § 1 ustawy Kodeks cywilny, dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.

Z art. 750 przywołanej ustawy wynika, że do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Ustalanie statusu należnej kwoty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas jej otrzymanie nie ma wpływu na podatek od towarów i usług.

W kontekście przedmiotowego zagadnienia należy wskazać na orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lutego 2014 r., sygn. akt I FSK 1664/12, rozstrzygające na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowanie należności za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu. W orzeczeniu tym NSA powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r., sygn. akt III CZP 39/12, cytując: ,,kara umowna jest związana z odpowiedzialnością odszkodowawczą za szkodę spowodowaną niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania niepieniężnego (poszczególnymi przejawami nienależytego wykonania zobowiązania). Odstąpienie od umowy nie jest ani nienależytym wykonaniem zobowiązania, ani niewykonaniem zobowiązania, lecz wykonaniem przez jedną ze stron stosunku obligacyjnego uprawnienia prawnokształtującego, realizowanego na podstawie postanowienia zawartego w umowie wzajemnej (art. 395 § 1 i art. 492 k.c.) albo wynikającego z przepisów ustawy. Ponadto wskazał, że tego rodzaju wypłaty płyną z tego samego źródła umowy najmu. Podsumowując Sąd stwierdził, że jeżeli czynność najmu podlega opodatkowaniu, to kwota, co do której strony się umówiły w umowie, również podlega opodatkowaniu.

Rozstrzygając o kwestii odszkodowania, warto jeszcze raz odwołać się do rozważeń zawartych w przywołanej uchwale Sądu Najwyższego sygn. akt III CZP 39/12. Na uwagę zasługują wywody natury ogólnej dotyczące możliwości powstania szkody w wyniku samego rozwiązania umowy. Kwintesencja stanowiska Sądu sprowadza się do tego, że kara umowna, stanowiąca surogat odszkodowania za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, musi wiązać się z powstałą szkodą, a samo odstąpienie od umowy obowiązku zapłaty odszkodowania nie rodzi.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że kwestia odszkodowania stanowiącego rekompensatę za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu była przedmiotem analizy Trybunału Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 15 grudnia 1993 r. w sprawie Lubbock Fine & Co. przeciwko Commissioners of Customs and Excise (C-63/92). W orzeczeniu tym Trybunał nie uznał za prawidłowe zastosowanie innych zasad opodatkowania VAT dla wynagrodzenia należnego jednej stronie od drugiej w związku z rezygnacją z najmu niż dla czynszu opłacanego w ramach umowy najmu nieruchomości. Z rozstrzygnięcia Trybunału wynika zatem, że odszkodowanie stanowiące rekompensatę za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu przez wynajmującego stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT.

Ustalanie statusu należnego wynagrodzenia, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony Zleceniobiorcy, wówczas kwota otrzymanego odszkodowania nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Należy ponadto wskazać, że zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści przywołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że zasądzone na rzecz Wnioskodawcy świadczenie pieniężne należne z tytułu przedterminowego rozwiązania (wypowiedzenia) przez Zamawiającego umowy, o której mowa we wniosku, stanowi płatność wynikającą z łączącego strony stosunku. Okoliczności sprawy wskazują bowiem jak ustalił Sąd że w dacie wypowiedzenia firma X posiadała wiedzę o merytorycznej, pozytywnej ocenie koncepcji opracowanej przez Wnioskodawcę, a pomimo rozwiązania przez ww. firmę umowy sukces na jaki strony się umówiły został osiągnięty. W tak przedstawionych okolicznościach w ocenie tut. organu spełniona została przesłanka istnienia związku pomiędzy ww. świadczeniem pieniężnym, a otrzymaniem przez firmę X świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że kwota ta ma wpływ na podstawę opodatkowania podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług usługi.

Należy podkreślić, że fakt, że strony w zawartej umowie nie zawarły postanowień dotyczących wcześniejszego wypowiedzenia umowy (w tym z przyczyn leżących po stronie Zlecającego), a Wnioskodawca nie do końca wykonał czynności, do realizacji których się zobowiązał (opracowanie wniosku o dofinansowanie, przeprowadzenie konsultacji dot. wniosku) nie oznacza, że automatycznie dochodzi do powstania szkody, która wymaga wypłacenia odszkodowania.

Skoro, pomimo wcześniejszego rozwiązania umowy, Zleceniodawca jak uznał Sąd osiągnął zamierzony cel, to w ocenie tut. organu nie można uznać, że zasądzona kwota stanowi odszkodowanie niepodlegające regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług.

Przedmiotowego wynagrodzenia należnego Wnioskodawcy nie można również uznać za zadośćuczynienie za utracone korzyści. W ocenie tut. organu, w przedstawionych okolicznościach sprawy stanowi ono, obok wcześniej otrzymanej kwoty, wynagrodzenie za Jego działanie wykonaną usługę, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle przedstawionych wyjaśnień stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym otrzymana kwota nie podlega przepisom ustawy, uznano za nieprawidłowe.

Końcowo należy wskazać, że na niniejsze rozstrzygnięcie nie może mieć wpływu przywołana we wniosku interpretacja indywidualna z dnia 21 grudnia 2011 r., znak IBPP3/443-1079/11/PK, gdyż rozstrzyga ona kwestię opodatkowania obciążenia za niewłaściwe wykonanie usługi transportowej, w trakcie której przewożony towar uległ uszkodzeniu, a więc została wydana na tle odmiennego stanu faktycznego od przedstawionego przez Wnioskodawcę.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej