Interpretacja indywidualna z dnia 19.10.2010, sygn. ILPP2/443-1169/10-2/MN, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Temat interpretacji

Podstawa opodatkowania zniesienia współwłasności, występują dopłaty po stronie współwłaścicieli.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy, przedstawione we wniosku z dnia 13 lipca 2010 r. (data wpływu 26 lipca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności zniesienia współwłasności jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 lipca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności zniesienia współwłasności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Gmina jako jeden ze współwłaścicieli prowadzi postępowanie w celu zniesienia współwłasności w drodze umowy notarialnej. Strony znoszą współwłasność nieruchomości objętych księgą wieczystą Sądu Rejonowego Kw nr w ten sposób, że przekazują udziały we współwłasności nawzajem na siebie na rzecz:

1. Gminy działki nr 2091/49, 2091/53, 2091/54, 2091/55, 2091/56, 2091/57, 2091/58, 2091/59, 2091/60, 2091/61, 2091/62, 2091/64, 2091/65, 2091/66, 2091/67, 2091/68, 2091/69, 2091/70, 2091/71, 2091/72, 2091/73, 2091/74, 2091/75, 2091/76, 2091/77, 2091/78, 2091/83, 2091/84, 2091/85, 2091/86, 2091/87, 2091/88, 2091/89, 2091/90, 2091/91, 2091/92, 2091/93, 2091/94, 2091/95, 2091/96, 2091/97, 2091/99, 2091/101, 2091/102, 2091/104, 2091/105, 2091/107, 2091/108, 2091/110, 2091/111, 2091/112, 2091/116, 2091/117, 2091/119, obr. o łącznej wartości w kwocie netto 6.066.986.00 zł.
2. Pana A działki nr 2091/98, 2091/113, 2091/114, 2091/115, obr. o łącznej wartości w kwocie netto 473.985,00 zł.
3. Pana B działki nr 2091/100, 2091/103, 2091/109, 2091/118, 2091/120, obr. o łącznej wartości w kwocie netto 470.331,00 zł.
4. Pani C działkę nr 2091/81, obr. o wartości w kwocie netto 84.913,00 zł.
5. Pani D działkę nr 2091/80, obr. o wartości w kwocie netto 82.378,00 zł.
6. Pani E działki nr 2091/79, 2091/106, obr. o łącznej wartości kwocie netto 152.984,00 zł.
7. Pani F działkę nr 2091/63, obr. o wartości w kwocie netto 169.247,00 zł.
8. Pani G, Pani H, Pana I, każdego do 1/3 udziału działkę nr 2091/82, obr. o wartości w kwocie netto 124.507,00 zł.

Powyższe wartości są ustalone przez rzeczoznawcę majątkowego i są to wartości netto (stanowisko Ministerstwa Infrastruktury i Polskiej Federacji Stowarzyszeń Rzeczoznawców). Rozliczenie finansowe z Gminą w projekcie prot. uzgodnień z jednym ze współwłaścicieli wygląda następująco:

Pan A przekazuje Gminie 3648/59736 udziałów we współwłasności nieruchomości o numerach ewidencyjnych działek: 2091/49, 2091/53, 2091/54, 2091/55, 2091/56, 2091/57, 2091/58, 2091/59, 2091/60, 2091/61, 2091/62, 2091/64, 2091/65, 2091/66, 2091/67, 2091/68, 2091/69, 2091/70, 2091/71, 2091/72, 2091/73, 2091/74, 2091/75, 2091/76, 2091/77, 2091/78, 2091/83, 2091/84, 2091/85, 2091/86, 2091/87, 2091/88, 2091/89, 2091/90, 2091/91, 2091/92, 2091/93, 2091/94, 2091/95, 2091/96, 2091/97, 2091/99, 2091/101, 2091/102, 2091/104, 2091/105, 2091/107, 2091/108, 2091/110, 2091/111, 2091/112, 2091/116, 2091/117, 2091/119, obr. o łącznej wartości 370.502,95 zł (słownie: trzysta siedemdziesiąt tysięcy pięćset dwa złote 95/100), natomiast Gmina przekazuje Panu A 48111/59736 udziałów we współwłasności nieruchomości o numerach ewidencyjnych działek 2091/98, 2091/113, 2091/114, 2091/115, obr. o łącznej wartości netto w kwocie 381.672,06 zł (słownie: trzysta osiemdziesiąt jeden tysięcy sześćset siedemdziesiąt dwa złote 06/100) + 22% podatku VAT w kwocie 83.967,85 zł (słownie: osiemdziesiąt trzy tysiące dziewięćset sześćdziesiąt siedem złotych 85/100), tj. w kwocie brutto 465.639,91 zł (słownie: czterysta sześćdziesiąt pięć tysięcy sześćset trzydzieści dziewięć złotych 91/100).

Różnicę w wartości zamienianych udziałów we współwłasności w kwocie 95.136,96 zł (słownie: dziewięćdziesiąt pięć tysięcy sto trzydzieści sześć złotych 96/100), Pan A wpłaci na konto Urzędu Miejskiego, najpóźniej do dnia notarialnej umowy zniesienia współwłasności.

Strona zakwestionowała powyższy sposób rozliczenia podnosząc, iż podatek VAT powinien być naliczony od różnicy wartości przekazywanych udziałów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy czynność zniesienia współwłasności w formie umowy notarialnej w opisany sposób jest czynnością opodatkowaną podatkiem VAT od różnicy wartości przekazywanych udziałów, czy od pełnej wartości przekazywanych przez Gminę udziałów...

Zdaniem Wnioskodawcy, strona zakwestionowała naliczenie podatku VAT przez Gminę powołując się na interpretacje indywidualne odnoszące się do sytuacji, kiedy współwłasność znosił sąd. Zdaniem Gminy, taka interpretacja nie może być zastosowana w przypadku zniesienia współwłasności w formie umowy notarialnej. W powyższej umowie strony nawzajem przenoszą na siebie własności udziałów w nieruchomości. Zdaniem Zainteresowanego, umowa zniesienia współwłasności jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy zamiany. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna. W wyniku przeniesienia własności udziałów każda ze stron wchodzi we władanie nabytego towaru jak właściciel. Na podstawie powyższego można stwierdzić, że powyższa umowa na gruncie podatku od towarów i usług będzie niczym innym jak dwiema odpłatnymi dostawami towarów. W związku z powyższym, zdaniem Gminy opodatkowana podatkiem VAT winna być cała wartość udziałów przenoszonych na innego współwłaściciela, a nie różnica wartości udziałów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Natomiast, według art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Towarami, w świetle art. 2 pkt 6 ustawy, są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.). Definicja świadczenia usług stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów i tym samym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wszystkie czynności odpłatnego obrotu profesjonalnego.

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Gmina jako jeden ze współwłaścicieli prowadzi postępowanie w celu zniesienia współwłasności w drodze umowy notarialnej. Strony znoszą współwłasność nieruchomości objętych jedną księgą wieczystą w ten sposób, że przekazują udziały we współwłasności nawzajem na siebie na rzecz: Gminy; Pana A; Pana B; Pani C; Pani D; Pani E; Pani F oraz Pani G, Pani H i Pana I (każdego do 1/3 udziału).

Wartości nieruchomości ustalone zostały przez rzeczoznawcę majątkowego i są to wartości netto. Rozliczenie finansowe z Gminą w projekcie prot. uzgodnień z jednym ze współwłaścicieli wygląda następująco: Pan A przekazuje Gminie 3648/59736 udziałów we współwłasności nieruchomości o łącznej wartości 370.502,95 zł, natomiast Gmina przekazuje Panu A 48111/59736 udziałów we współwłasności nieruchomości o łącznej wartości netto w kwocie 381.672,06 zł + 22% podatku VAT w kwocie 83.967,85 zł, tj. w kwocie brutto 465.639,91 zł. Różnicę w wartości zamienianych udziałów we współwłasności w kwocie 95.136,96 zł Pan A wpłaci na konto Urzędu Miejskiego, najpóźniej do dnia notarialnej umowy zniesienia współwłasności. Strona zakwestionowała powyższy sposób rozliczenia podnosząc, iż podatek VAT powinien być naliczony od różnicy wartości przekazywanych udziałów.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego, własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Udział we współwłasności, w aspekcie regulacji zawartych w przepisach Kodeksu cywilnego, wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej (także w stosunku do pozostałych współwłaścicieli) i jest określony odpowiednim ułamkiem.

Każdy ze współwłaścicieli stosownie do art. 198 Kodeksu cywilnego może swym udziałem swobodnie rozporządzać, bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Wyjątki wynikać mogą jedynie z przepisów prawa. Zatem w zakresie pojęcia towarów jako budynków, budowli i ich części jak również gruntów mieści się współwłasność jako prawo do rzeczy wspólnej.

Zgodnie z art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Na mocy art. 211 ww. ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Stosownie do art. 212 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

Powyższe jednoznacznie wskazuje, że ustawodawca przyznał każdemu ze współwłaścicieli roszczenie o zniesienie współwłasności. Zaspokojenie tego żądania może nastąpić w trybie umownego zniesienia współwłasności lub na drodze orzeczenia sądowego. Żaden ze współwłaścicieli nie może zaś skutecznie sprzeciwiać się zniesieniu współwłasności. W przypadku, gdy na skutek zniesienia współwłasności poprzez podział rzeczy wspólnej powstaje równica między wartością udziału a wartością rzeczy nabytej na własność, sąd może zasądzić wyrównanie udziałów w formie dopłaty pieniężnej.

Przenosząc powyższe na grunt ustawy o podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że jeśli w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości ma miejsce wydanie nieruchomości w zamian za świadczenie pieniężne mamy do czynienia z dostawą towarów zdefiniowaną w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości w drodze umowy notarialnej, współwłaściciel nabędzie na własność rzecz o wartości większej niż dotychczas posiadany udział. Różnicę pomiędzy wysokością udziału w rzeczy, a wartością rzeczy nabytej na własność, współwłaściciel ma obowiązek uiszczenia na rzecz Gminy (Wnioskodawcy).

Mając na uwadze powyższą analizę przepisów należy stwierdzić, że w rozpatrywanej sprawie w odniesieniu do różnicy pomiędzy wartością udziału w rzeczy a wartością rzeczy nabytej na własność następuje dostawa towarów, która na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze (art. 29 ust. 2 ustawy).

Według art. 29 ust. 4 ustawy, podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4b.

Z opisu sprawy wynika, iż Pan A przekazuje Gminie 3648/59736 udziałów we współwłasności o łącznej wartości 370.502,95 zł, natomiast Gmina przekazuje Panu A 48111/59736 udziałów we współwłasności nieruchomości o łącznej wartości netto w kwocie 381.672,06 zł. Powyższe wartości są ustalone przez rzeczoznawcę majątkowego i są to wartości netto.

Biorąc pod uwagę ww. przepisy oraz dokonaną analizę, w przedmiotowej sprawie kwotę należną z tytułu dostawy towarów stanowi różnica pomiędzy wartością udziału w nieruchomości a wartością nieruchomości nabytej na własność, czyli w odniesieniu do nieruchomości Pana A kwota 11.169,11 zł (wartość otrzymanych udziałów o łącznej wartości 381.672,06 zł minus wartość przekazanych Gminie udziałów o łącznej wartości 370.502,95 zł). Kwota ta, zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy, stanowi podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu