Interpretacja indywidualna z dnia 04.07.2017, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.79.2017.1.RSZ, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

czy wyrażenie zgody na ustanowienie hipoteki umownej na wszystkich nieruchomościach spółki jako zabezpieczenie otrzymanego kredytu inwestycyjnego przez wspólnika na zakup udziałów w spółce należy kwalifikować jako odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 29 marca 2017 r. (data wpływu 4 kwietnia 2017 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy wyrażenie zgody na ustanowienie hipoteki umownej na wszystkich nieruchomościach spółki jako zabezpieczenie otrzymanego kredytu inwestycyjnego przez wspólnika na zakup udziałów w spółce należy kwalifikować jako odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 kwietnia 2017 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy wyrażenie zgody na ustanowienie hipoteki umownej na wszystkich nieruchomościach spółki jako zabezpieczenie otrzymanego kredytu inwestycyjnego przez wspólnika na zakup udziałów w spółce należy kwalifikować jako odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (Spółka) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie lecznictwa szpitalnego (86, 10, Z; 86, 21, Z; 86, 22, Z) i sanatoryjnego (86, 90, A; 86, 90, E). W dniu 05 września 2016 roku na podstawie umowy dotychczasowy udziałowiec dokonał sprzedaży wszystkich udziałów spółki (34 546) na rzecz osoby fizycznej, która stała się jedynym udziałowcem spółki. Wydanie udziałów nastąpiło po całkowitej zapłacie przez jedynego udziałowca ceny sprzedaży w dniu 02 grudnia 2016 roku. Następnie Uchwałą nr 1 jedyny wspólnik swoje udziały przekazał umową darowizny po 350 udziałów dwóm synom. W dniu 03 stycznia 2017 r. na podstawie uchwał 1, 2, 3 Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników wyraziło zgodę na zastaw na wszystkich udziałach spółki posiadanych przez udziałowców na rzecz Banku Spółdzielczego tytułem zabezpieczenia zaciągniętego kredytu na zakup udziałów w spółce w kwocie 8.585.000 zł. Ponadto w dniu 13 lutego 2017 roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników powzięło uchwałę nr 1 w sprawie wyrażenia zgody na ustanowienie hipoteki na wszystkich nieruchomościach spółki na łączną wartość 14.594.500 zł na rzecz tego samego Banku Spółdzielczego tytułem kolejnego zabezpieczenia w/w kredytu zaciągniętego przez obecnego wspólnika na zakup udziałów w spółce, powierzając wykonanie uchwały Zarządowi Spółki.

W związku z powyższym opisem, w zakresie podatku od towarów i usług, zadano następujące pytanie

(oznaczone we wniosku jako nr 1):

1. Czy nieodpłatne ustanowienie przez Wnioskodawcę hipoteki umownej na wszystkich nieruchomościach spółki jako zabezpieczenie otrzymanego kredytu inwestycyjnego przez wspólnika na zakup udziałów w spółce należy kwalifikować jako odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT?

Stanowisko Wnioskodawcy, dotyczące podatku od towarów i usług.

Ustanowienie hipoteki na nieruchomościach Spółki nie dotyczące zobowiązań spółki z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej należy zakwalifikować jako wykonanie usługi na rzecz osób fizycznych będących udziałowcami spółki podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Uzasadnienie:

Zaciągnięty kredyt na zakup udziałów w spółce nie stanowi, zdaniem Spółki, jej zobowiązania z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Kredyt inwestycyjny zaciągnięty na zakup udziałów stanowi zobowiązanie udziałowca (osoby fizycznej), która sfinansowała ze środków uzyskanych z kredytu zakup udziałów, stając się tym samym właścicielem spółki. Zatem zabezpieczenie kredytu na zakup przez osobę fizyczną udziałów w spółce w postaci ustanowienia hipoteki na nieruchomościach spółki nie stanowi zabezpieczenia zobowiązań spółki. Zdaniem Spółki, ustanowienie hipoteki na nieruchomościach spółki nie dotycząca zobowiązań spółki z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej należy zakwalifikować jako wykonanie usługi na rzecz osób fizycznych będących udziałowcami spółki podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U z 2016r. poz. 710 z późn. zm.) przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (..). W myśl ust. 2 pkt 2 w/w przepisu. Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców (...) oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza. Ust. 2a precyzuje ponadto, że w przypadku, gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Zdaniem Wnioskodawcy, skoro podatnik (sp. z o.o.) świadczy nieodpłatnie usługę w postaci ustanowienia zabezpieczenia kredytu w formie hipoteki na rzecz wspólnika i usługa ta nie mieści się w zakresie jego działalności gospodarczej to podlega ona opodatkowaniu podatkiem VAT - zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego, w zakresie dotyczącym podatku od towarów i usług, jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 ustawy).

Z art. 7 ust. 1 ww. ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Natomiast zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, ().

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Zatem usługa podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Z okoliczności wskazanych we wniosku wynika, że Wnioskodawca wyraził zgodę na ustanowienie hipoteki na zabezpieczenie kredytu zaciągniętego przez obecnego wspólnika na zakup udziałów w Spółce.

W związku z powyższym należy przyjąć, ze w oparciu o uchwałę Wnioskodawca wyświadczył nieodpłatnie usługę na rzecz wspólnika (udziałowca) podlegającą na wyrażeniu zgody na ustanowienie hipoteki na zabezpieczenie kredytu.

Ustawodawca zrównał niektóre świadczenia usług wykonywane nieodpłatnie z odpłatnym świadczeniem usług, a więc z czynnościami, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Analizując treść powołanego art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, należy zauważyć, że dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej.

Jednakże nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ustawy, nawet wykonana odpłatnie, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ww. ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

Wątpliwości Wnioskodawcy w analizowanej sprawie dotyczą kwestii, czy wyrażenie zgody na nieodpłatne ustanowienie przez Wnioskodawcę hipoteki umownej na wszystkich nieruchomościach spółki jako zabezpieczenie otrzymanego kredytu inwestycyjnego przez wspólnika na zakup udziałów w spółce należy kwalifikować jako odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z unormowaniem zawartym w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, w pewnych ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Warunkiem opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług jest brak związku takiego świadczenia z działalnością gospodarczą.

Jak wskazał ustawodawca w art. 8 ust. 2 pkt 2, warunkiem opodatkowania usługi nieodpłatnej jest jej wykonanie do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Jak wskazano we wniosku w dniu 13 lutego 2017 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników powzięło uchwałę nr 1 w sprawie wyrażenia zgody na ustanowienie hipoteki na wszystkich nieruchomościach spółki na rzecz tego samego Banku Spółdzielczego tytułem kolejnego zabezpieczenia kredytu zaciągniętego przez obecnego wspólnika na zakup udziałów w spółce.

Należy wskazać, że w myśl art. 244 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.), ograniczonymi prawami rzeczowymi są: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka.

Natomiast, zgodnie z art. 68 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2017 r., poz. 1007, z późn. zm.) hipoteka zabezpiecza wierzytelność pieniężną, w tym również wierzytelność przyszłą. Hipoteka zabezpiecza wierzytelność do oznaczonej sumy pieniężnej. Jeżeli zabezpieczenie hipoteczne jest nadmierne, właściciel obciążonej nieruchomości może żądać zmniejszenia sumy hipoteki.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że wyrażenie zgody przez Wnioskodawcę (Sp. z o.o.) na ustanowienie zabezpieczenia kredytu w formie hipoteki na rzecz wspólnika, nie będzie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Wnioskodawcy lecz dokonane do celów innych niż działalność gospodarcza Wnioskodawcy (na cele związane z działalnością wspólnika), na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy będzie zrównane z odpłatnym świadczeniem usług i będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy, że ustanowienie hipoteki na nieruchomościach Spółki nie dotyczące zobowiązań spółki z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej należy zakwalifikować jako wykonanie usługi na rzecz osób fizycznych będących udziałowcami spółki podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jest prawidłowe. Podkreślić jednak należy, że czynnością podlegającą opodatkowaniu nie jest ustanowienie przez Wnioskodawcę hipoteki umownej lecz wyrażenie zgody przez Wnioskodawcę na jej ustanowienie na nieruchomościach należących do Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie kwestie dotyczące podatku od towarów i usług, natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Zainteresowanym będącym stroną postępowania przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej