Interpretacja indywidualna z dnia 05.02.2015, sygn. ILPP1/443-1030/14-4/AW, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Temat interpretacji

Podatek od towarów i usług w zakresie uznania darowizny nieruchomości zabudowanej za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 3 listopada 2014 r. (data wpływu 6 listopada 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 21 stycznia 2015 r. (data wpływu 26 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania darowizny nieruchomości zabudowanej za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 listopada 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania darowizny nieruchomości zabudowanej za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 21 stycznia 2015 r. o doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni, wraz z małżonkiem, jest właścicielem nieruchomości zabudowanej. Na działce posadowiony jest budynek dom mieszkalny.

Obiekt ten jest budynkiem (w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane) trwale związanym z gruntem. Nieruchomość należy do małżeńskiego majątku wspólnego.

Wnioskodawczyni jest wspólnikiem w Spółce z o.o.

Opisana nieruchomość należy do majątku prywatnego, nie jest związana z żadną prowadzoną działalnością gospodarczą. Przedmiotowa nieruchomość należy do małżeńskiego majątku wspólnego. Przedmiotowa działka nie jest, ani nie była w przeszłości związana z działalnością gospodarczą Wnioskodawczyni.

W ramach reorganizacji majątku, właściciele rozważają przekazanie przedmiotowej nieruchomości w drodze umowy darowizny spółce komandytowej, która ma zostać utworzona w wyniku przekształcenia Spółki z o.o. Wspólnikami (komandytariuszami) w Spółce będzie zarówno Wnioskodawczyni, jak i jej małżonek.

W uzupełnieniu z dnia 21 stycznia 2015 r. Wnioskodawczyni wskazała, że:

1. Nieruchomość zabudowana, o której mowa we wniosku, nie była przez Wnioskodawczynię udostępniana osobom trzecim w żaden sposób.
2. Budynek mieszkalny posadowiony na działce został zbudowany przez Wnioskodawczynię wraz z małżonkiem w celach wyłącznie mieszkalnych (zaspokojenia osobistych potrzeb mieszkaniowych).
3. Nieruchomość została nabyta przez Wnioskodawczynię wraz z małżonkiem do wspólnego majątku małżeńskiego w drodze kupna na licytacji komorniczej (jako nieruchomość gruntowa).
4. Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem nabyła rzeczoną nieruchomość do celów wyłącznie osobistych, mieszkalnych; nie przysługiwało jej z tego tytułu prawo do odliczenia podatku naliczonego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy opisana transakcja przekazania darowizny podlegać będzie podatkowi od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawczyni, opisana umowy darowizny nie będzie podlegała podatkowi od towarów i usług.

Darowiznę nieruchomości na gruncie podatku VAT należy potraktować jako nieodpłatną dostawę towaru. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej: VATU), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jako że przedmiotowa transakcja nie będzie odpłatną dostawą towarów (przeniesienie własności pod tytułem darmym, bez związku z prowadzoną działalnością gospodarczą), nie można mówić o powstaniu obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponadto, zgodnie z art. 15 ust. 1 VATU, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Po myśli art. 15 ust. 2 VATU, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z przywołanym powyżej brzmieniem przepisu, wyraźnie został sformułowany przez ustawodawcę wymóg odpłatności transakcji niewystępujący w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, obejmującym nieodpłatne przekazanie własności w drodze umowy darowizny.

Ponadto należy się odwołać do przytoczonego art. 15 VATU. Należy uznać, że przekazanie w takim przypadku części majątku prywatnego, leżeć będzie poza podatkiem od towarów i usług, jako działanie poza prowadzoną działalnością gospodarczą. Rozporządzanie własnym, osobistym majątkiem nie podlega podatkowi VAT, jako czynność zasadniczo niebędąca działalnością gospodarczą.

Jak zauważył Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej nr IPPP3/443-59/08-4/RK, w kontekście powyższego należy stwierdzić, iż nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Powyższe przemawia za uznaniem prawidłowości stanowiska Wnioskodawczyni.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Należy zauważyć, że dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra.

Natomiast jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 oraz w przypadku świadczenia usług w art. 8 ust. 2 ustawy.

Na mocy art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie (w tym także darowizna) tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania), bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Omawiany przepis jest odpowiednikiem art. 16 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347, poz. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym, za dostawę towarów uznaje się wykorzystanie przez podatnika towarów stanowiących część majątku jego przedsiębiorstwa do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie lub, w ujęciu ogólnym, które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, gdy VAT od powyższych towarów lub ich części podlegał w całości lub w części odliczeniu, jest uznawane za odpłatną dostawę towarów.

Podkreślić jednak należy, że aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonywana prze podatnika tego podatku.

I tak, w świetle art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności.

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Powyższe oznacza, że dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonana jest przez podmiot mający status podatnika, tj. prowadzącego samodzielną działalność gospodarczą w rozumieniu powołanej wyżej definicji.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem podatnik tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które są konieczne do przyszłego wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.

Natomiast nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Z przedstawionych przepisów wynika więc, że jeśli osoba fizyczna dokonuje sprzedaży ze swojego majątku prywatnego nieruchomości, a czynność ta wykonywana jest jednorazowo lub okazjonalnie, w warunkach wskazujących, że działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru ani też nie ma związku z działalnością gospodarczą, transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu cytowanego wyżej art. 15 ust. 2 ustawy.

Biorąc pod uwagę powyższe, nie zawsze dostawa (darowizna) stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT. Dostawa (darowizna) nie stanowi takiej czynności przede wszystkim wówczas, gdy jest ona dokonywana przez podmioty niebędące podatnikami VAT lub przez podmioty będące, co prawda takimi podatnikami, lecz niedziałające jako podatnicy w odniesieniu do tej konkretnej czynności.

Zatem określenie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r., poz. 788, z późn. zm.). Stosownie do art. 31 § 1 ww. ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku (art. 35 ww. Kodeksu).

W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 ww. Kodeksu, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 cyt. ustawy oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Wskazać należy, że stosownie do treści art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.), zwanej dalej k.c., przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Natomiast w świetle art. 890 § 1 k.c., oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego.

Powyższy wymóg koresponduje z treścią art. 158 k.c., w myśl którego, umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.

Jak wynika z powyższego, darowizna jest umową cywilnoprawną, cechującą się nieodpłatnością oraz przysporzeniem majątkowym tylko jednej ze stron umowy.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni, wraz z małżonkiem, jest właścicielem nieruchomości zabudowanej. Na działce posadowiony jest budynek dom mieszkalny.

Obiekt ten jest budynkiem trwale związanym z gruntem.

Opisana nieruchomość należy do majątku prywatnego, nie jest związana z żadną prowadzoną działalnością gospodarczą. Przedmiotowa działka nie jest, ani nie była w przeszłości związana z działalnością gospodarczą Wnioskodawczyni.

W ramach reorganizacji majątku, właściciele rozważają przekazanie przedmiotowej nieruchomości w drodze umowy darowizny spółce komandytowej, która ma zostać utworzona. Wspólnikami (komandytariuszami) w Spółce będzie zarówno Wnioskodawczyni, jak i jej małżonek.

Wnioskodawczyni wskazała, że nieruchomość zabudowana, o której mowa we wniosku, nie była przez Nią udostępniana osobom trzecim w żaden sposób.

Budynek mieszkalny posadowiony na działce został zbudowany przez Wnioskodawczynię wraz z małżonkiem w celach wyłącznie mieszkalnych (zaspokojenia osobistych potrzeb mieszkaniowych).

Nieruchomość gruntowa została nabyta przez Wnioskodawczynię wraz z małżonkiem do wspólnego majątku małżeńskiego w drodze kupna na licytacji komorniczej do celów wyłącznie osobistych, mieszkalnych. Nie przysługiwało Jej z tego tytułu prawo do odliczenia podatku naliczonego.

W rozpatrywanej sprawie wątpliwości Wnioskodawczyni dotyczą uznania darowizny nieruchomości zabudowanej za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednak w pierwszej kolejności należy ustalić, czy Zainteresowana w związku z dostawą ww. nieruchomości uzyska status podatnika podatku od towarów i usług.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że nieruchomość będąca przedmiotem niniejszej sprawy nie była wykorzystywana przez Wnioskodawczynię w działalności gospodarczej, ponieważ Zainteresowana nieruchomość gruntową nabyła do majątku prywatnego, a następnie wybudowała na niej budynek, który wykorzystywała na cele mieszkalne. Ponadto Wnioskodawczyni wskazała, że nieruchomość zabudowana nie była przez Nią udostępniana osobom trzecim w żaden sposób.

W konsekwencji należy uznać, że Wnioskodawczyni dokonując dostawy nieruchomości w formie darowizny, nie będzie dokonywała tego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy i nie wystąpi jako podatnik podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Tym samym ww. darowizna nie będzie stanowiła czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ze względu na powyższe brak jest podstaw do dalszego badania, czy czynność będzie podlegała opodatkowaniu na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy, gdyż Wnioskodawczyni nie będzie działała w tym zakresie w charakterze podatnika.

Podsumowując, opisana transakcja przekazania nieruchomości w formie darowizny nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu