Decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 31.03.2008, sygn. 1401/PV-I/4407/14-22/07/MJa, Izba Skarbowa w Warszawie

Temat interpretacji

D E C Y Z J A

Na podstawie art. 233 § 1 pkt 1 w związku z art. 239, art. 14a § 4 oraz art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r., Nr 8, poz. 60, z późn. zm.) oraz art. 4 ust. 2 i art. 7 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1590), art. 89a ust. 1 oraz art. 89a ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz.535, z późn. zm.) po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 14.11.2007r., uzupełnionego pismem z dnia 17.01.2008r., wniesionego przez .......... na postanowienie Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 5.11.2007r., znak 1471/VUR1/443-106/7/07/RT wydane w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

p o s t a n a w i a

odmówić zmiany postanowienia organu pierwszej instancji.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 19.08.2005r. Spółka zwróciła się o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu stosowania prawa podatkowego. Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie postanowieniem z dnia 18.11.2005r. odmówił wszczęcia postępowania w przedmiotowej sprawie powołując się na art. 14a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, który to przepis uzależnia obowiązek udzielenia interpretacji od spełnienia warunku negatywnego, polegającego na braku kontroli podatkowej albo postępowania przed sądem administracyjnym, toczących się w indywidualnych sprawach podatnika. W związku z tym, iż w dniu 3.11.2005r. wobec Spółki zostało wszczęte postępowanie kontrolne, organ pierwszej instancji odmówił wszczęcia postępowania w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji. Na postanowienie Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego Strona złożyła zażalenie. Dyrektor Izby Skarbowej postanowieniem z dnia 10.03.2006r. utrzymał w mocy postanowienie organu pierwszej instancji. W skardze do WSA w Warszawie z dnia 14.04.2006r. Spółka wniosła o uchylenie postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej, a sąd wyrokiem z dnia 8.05.2007r. uchylił zaskarżone postanowienie organu drugiej instancji, jak i poprzedzające je postanowienie Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie.

Z przedstawionego we wniosku z dnia 19.08.2005r. stanu faktycznego wynika, iż Spółka świadczy usługi telekomunikacyjne w zakresie telefonii komórkowej. Sprzedaż usług zgodnie z przepisami prawa podatkowego jest dokumentowana fakturami VAT. Spółka rozpoznaje przychód na zasadach określonych w ustawie z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000r., Nr 54, poz. 654, z późn. zm.). W związku z faktem, iż część odbiorców usług nie reguluje należności w terminie, Spółka wyraziła zamiar skorzystania z uprawnienie wskazanego w art. 89a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz.535, z późn. zm.) dalej ustawa o VAT. Regulacja ta uprawnia podatnika, po uprzednim spełnieniu określonych w niej warunków, do obniżenia podatku należnego o kwoty podatku związane z nieściągalnymi wierzytelnościami. I tak, zgodnie z art. 89a ust. 2 pkt 6 w/w ustawy z przedmiotowego uprawnienia skorzystać można jedynie w przypadku, gdy wierzyciel zawiadomił dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych, a dłużnik, w ciągu 28 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie. Zdaniem Spółki w skierowanym do dłużnika zawiadomieniu wierzyciel nie musi rozbijać należnej kwoty na poszczególne wierzytelności. Wystarczy, że podane zostaną następujące wartości: łączna kwota należności netto, łączna kwota podatku VAT oraz łączna kwota należności wraz z podatkiem VAT, bez podawania kwot wynikających z nieuregulowanych faktur.

Postanowieniem z dnia 5.11.2007r. Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego uznał wyżej przedstawione stanowisko Spółki za nieprawidłowe. W ocenie organu pierwszej instancji w zawiadomieniu, o którym mowa w art. 89a ust. 2 pkt 6 ustawy o VAT wierzyciel zobowiązany jest wskazać dłużnikowi, które wierzytelności odpisał jako nieściągalne. Przesłanie łącznej kwoty, bez rozbicia na wartość poszczególnych należności pozwala dłużnikowi na ustalenie, które wierzytelności, składające się na łączną kwotę długu, zostały wskazane w zawiadomieniu. Jak przewiduje art. 89b ust. 1 w/w ustawy w sytuacji nieuregulowania zaległych należności dłużnik obowiązkowo pomniejsza kwotę podatku naliczonego lub w przypadku braku podatku naliczonego powiększa kwotę podatku należnego o kwotę podatku wynikającą z niezapłaconych faktur, co następuje poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia lub w którym otrzymał te faktury. Realizacja tego obowiązku możliwa jest jedynie wtedy, gdy w zawiadomieniu wskazane zostanie, które konkretnie wierzytelności odpisane zostały jako nieściągalne. Przykładowo nastąpić to może poprzez wskazanie numerów faktur VAT wraz z datami ich wystawienia.

Na powyższe postanowienie Strona złożyła zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie. W przedmiotowym zażaleniu Spółka podniosła, że przepisy prawa podatkowego nie określają, jakie dane należy umieścić w skierowanym do dłużnika zawiadomieniu. Skorygowanie podatku należnego w trybie art. 89a ustawy o VAT jest działaniem ostatecznym, poprzedzonym długotrwałym procesem windykacyjnym, w czasie którego kontrahent zostaje wielokrotnie powiadamiany o niezapłaconych fakturach. Zna więc zarówno numery faktur, jak i kwoty należności z nich wynikających. Zawiadomienie, o którym mowa w art. 89a ust. 2 pkt 6 jest kolejną informacją o fakcie nieuregulowania należności wobec Spółki. Może się zatem sprowadzać do wykazania kwoty należności netto, kwoty podatku VAT oraz kwoty należności wraz z podatkiem VAT łącznie, bez wyszczególniania wartości wynikających z szeregu faktur wystawionych na kontrahenta. Gdyby ustawodawca chciał, aby zawiadomienie przybrało formę szczególną, należy domniemywać, iż ująłby w przepisie przynajmniej podstawowe dane, które powinny zostać w nim zawarte. Skoro tego nie uczynił, to znaczy, że wierzyciel ma dowolność w działaniu i wysyłając zawiadomienie może posługiwać się danymi w kwotach łącznych bez rozbijania na poszczególne wierzytelności dłużnika.

W dniu 22.01.2008r. do Izby Skarbowej wpłynęło pismo stanowiące uzupełnienie wniesionego zażalenia. Spółka zarzuciła postanowieniu z dnia 5.11.2007r., iż zostało wydane po upływie określonego przez Ordynację podatkową 3-miesięcznego terminu. Nawet gdyby założyć swoiste zawieszenie biegu terminu do wydania postanowienia za okres od daty wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania do dnia wpływu prawomocnego orzeczenia WSA do organu podatkowego, to nadal termin do wydania postanowienia nie można uznać za dochowany. Zdaniem Strony nie ma podstawy prawnej, aby twierdzić, że okres trzech miesięcy powinien biec ponownie od daty otrzymania orzeczenia przez organ pierwszej instancji. Z upływem terminu określonego w art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej Naczelnik Urzędu Skarbowego utracił legitymację do rozstrzygania w sprawie interpretacji i związany został z mocy prawa stanowiskiem przedstawionym przez Spółkę. Powyższy pogląd znajduje potwierdzenie w decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10.02.2006r., nr 1401/FA/4117-14/53/05/AP, mocą której została uchylona interpretacja organu pierwszej instancji z uwagi na upływ 3-miesięcznego terminu do wydania postanowienia.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie po zapoznaniu się z całością zgromadzonego w sprawie materiału oraz po rozpatrzeniu zażalenia wraz z pismem z dnia 17.01.2007r. zważył, co następuje:

Ustawą z dnia 21 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2005r. Nr 90, poz. 756) ustawodawca wprowadził do ustawy o VAT rozwiązanie, polegające na możliwości pomniejszenia podatku należnego związanego z czynnościami z tytułu wykonania których podatnik nie otrzymał należnego mu wynagrodzenia tzw. ulga na złe długi. Zgodnie z art. 89a ust. 2 ustawy o VAT z opisanego wyżej uprawnienia podatnik skorzystać może, gdy spełnione zostaną następujące warunki:

1. dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
2. wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny;
3. wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty, o której mowa w ust. 1, są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni;
4. wierzytelności nie zostały uregulowane w jakiejkolwiek formie ani nie zostały zbyte;
5. od daty wystawienia faktury, będącej podstawą do odpisania wierzytelności, nie upłynęło 5 lat, licząc od początku roku, w którym została wystawiona faktura;
6. wierzyciel zawiadomił dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych a dłużnik, w ciągu 28 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie.

W myśl art. 89b ust. 1 ustawy o VAT w przypadku otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w art. 89a ust. 2 pkt 6, i nieuregulowania należności w terminie 28 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia, podatnik (dłużnik) jest obowiązany do pomniejszenia podatku naliczonego podlegającego odliczeniu lub w przypadku jego braku, do powiększenia kwoty podatku należnego, o kwotę podatku wynikającą z nieuregulowanych faktur, poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia lub w którym otrzymał te faktury.

Biorąc pod uwagę cytowane przepisy należy zwrócić uwagę, iż aby podatnikowi przysługiwało prawo do skorygowania podatku należnego muszą być spełnione określone tymi przepisami warunki. Możliwość skorzystania z tzw. ulgi na złe długi powstaje wówczas, gdy spełnione są warunki dotyczące zarówno samej wierzytelności, jej powstania, jak i osoby dłużnika i wierzyciela. Wskazuje na to redakcja przepisu, który mówi o warunkach, czyli zdarzeniach przyszłych i niepewnych, których spełnienie pozwala na skorzystanie z przysługującego prawa. Obowiązek poinformowania dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych ma charakter warunku formalnego.

Z literalnego brzmienia art. 89a ust. 2 pkt 6 ustawy o VAT wynika, iż wierzyciel zawiadamia dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych. Warunek ten nie ziści się, jeśli podatnik poda jedynie kwotę stanowiącą sumę niezapłaconych wierzytelności i przypadający na tę kwotę podatek VAT. Na podstawie tej informacji nie można bowiem ustalić, jakie wierzytelności uznane zostały przez podatnika za nieściągalne. W świetle omawianej regulacji nie mają znaczenia wcześniejsze czynności podjęte przez wierzyciela w celu wyegzekwowania niezaspokojonych należności. Proces windykacyjny wpływa na możliwość odpisania wierzytelności jako nieściągalnych, natomiast nie zwalnia wierzyciela z obowiązku poinformowania dłużnika o fakcie odpisania wierzytelności jako nieściągalnych. Zawiadomienie, w którym podatnik nie precyzuje, o jakie wierzytelności chodzi, nie spełnia zatem kryteriów zawiadomienia wskazanego w art. 89a ust. 2 pkt 6 ustawy o VAT.

Za przedstawionym rozumieniem powyższej regulacji przemawia również wykładnia celowościowa. Skorzystanie przez wierzyciela z przysługującego mu uprawnienia pociąga za sobą pewne obowiązki po stronie dłużnika. W sytuacji, gdy w przeciągu 28 dni od otrzymania zawiadomienia dłużnik nie ureguluje należności, spoczywa na nim obowiązek pomniejszenia podatku naliczonego związanego z należnościami ujętymi przez wierzyciela w zawiadomieniu (art. 89b ust. 1 ustawy o VAT). Mając na uwadze, że dłużnik wywiązuje się z nałożonej powinności poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia lub w którym otrzymał te faktury, w skierowanym do niego zawiadomieniu powinny zostać wskazane konkretne wierzytelności, a nie jedynie łączna ich kwota. Wyszczególnianie wierzytelności mogłoby być kwestią dyskusyjną, gdyby ustawodawca nakazał dokonanie korekty podatku naliczonego w bieżącej deklaracji VAT-7. W regulacji ustawowej przyjęto jednak zasadę wstecznej korekty. Sformułowany w art. 89a ust. 2 pkt 6 ustawy o VAT wymóg zawiadomienia o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych umożliwi wypełnienie dłużnikowi omawianego obowiązku jedynie w przypadku wyszczególnienia w treści zawiadomienia, o jakie należności chodzi.

Nietrafne są również argumenty Spółki dotyczące niedochowania 3-miesięcznego terminu do wydania postanowienia w przedmiocie interpretacji przepisów prawa podatkowego. Stosownie do przepisu art. 14b § 3 zd. 1 Ordynacji podatkowej w przypadku niewydania przez organ postanowienia w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku, o którym mowa w art. 14a § 1 w/w ustawy, uznaje się, że organ ten jest związany stanowiskiem podatnika, płatnika, lub inkasenta zawartym we wniosku. Wykładnia językowa przepisu nie pozwala na stwierdzenie, czy w przepisie tym mowa jest jedynie o postanowieniu zawierającym interpretacje organów podatkowych czy też także o postanowieniu mającym charakter wyłącznie procesowy. Zauważyć należy, iż ustawodawca odmiennie niż w przepisach art. 14b § 1 i 2 Ordynacji podatkowej - w których posługuje się sformułowaniem interpretacja, o której mowa w art. 14a § 1 w omawianym przepisie posłużył się określeniem postanowienie. Właściwe odczytanie użytego w art. 14b § 3 pojęcia wymagać zatem będzie posłużenia się innymi metodami wykładni, tj. wykładnią celowościową oraz wykładnią systemową.

Przede wszystkim zauważenia wymaga, iż przepisy Ordynacji podatkowej w ramach postępowania wszczynanego na podstawie art. 14a § 1 wspomnianej ustawy wprost przewidują możliwość wydania postanowienia o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia (art. 169 § 1 w/w ustawy). Z orzecznictwa wynika natomiast, iż możliwe jest także rozstrzygnięcie wydane na podstawie art. 165a Ordynacji podatkowej (wyrok WSA z dnia 12.07.2007 r., sygn. akt III SA/Wa 4238/06, wyrok WSA z dnia 27.02.2007 r., sygn. akt III SA/Wa 1774/06). Przyjęcie stanowiska prezentowanego przez Spółkę oznaczałoby, iż ostateczne postanowienie o charakterze proceduralnym (np. odmawiające wszczęcia postepowania) powodowałoby wejście do obrotu prawnego tzw. milczącej interpretacji o której mowa w przytoczonym powyżej przepisie art. 14b § 3 Ordynacji. To z kolei oznaczałoby, iż stanowisko podatnika zawierające oczywiste braki czy też złożone przez osobę nieuprawnioną powodowałoby skutki, o których mowa art. 14b § 1 i § 2 oraz 14c Ordynacji podatkowej. Taka interpretacja byłaby jednak niezgodna z założeniem racjonalnego ustawodawcy. W art. 14a § 5 Ordynacji podatkowej przewidziano wprost, iż w razie gdy wniosek nie został uzupełniony w wyznaczonym terminie nie mają zastosowania przepisy art. 14b § 3 w/w ustawy. Przepis ten nie udziela jednak odpowiedzi, jakie skutki powodować może uchylenie przez sąd administracyjny postanowienia wydanego na podstawie art. 165a Ordynacji podatkowej. Konsekwencje uchylenia postanowienia wydanego na podstawie art. 165a w/w ustawy są o tyle trudniejsze do oceny, iż ustawodawca nie przewidział wprost możliwości stosowania tego przepisu do postanowień zawierających interpretację przepisów. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej wyrok uchylający postanowienie organu pierwszej instancji skutkuje wyeliminowaniem z obrotu prawnego tegoż postanowienia dopiero od chwili uchylenia - ex nunc, a nie od chwili wydania postanowienia. Zasadnym jest zatem przyjęcie, iż w przypadku uchylenia przez WSA postanowienia wydanego na podstawie art. 165a Ordynacji podatkowej organ podatkowy ma nowy termin na załatwienie sprawy.

Mając powyższe na uwadze Dyrektor Izby Skarbowej zauważa, iż postanowienie z dnia 5.11.2007r. wydane zostało w ustawowym terminie. Jak wskazuje materiał dowodowy odpis prawomocnego wyrok WSA wpłynął do Izby Skarbowej w dniu 1.08.2007r., a przekazanie akt organowi pierwszej instancji nastąpiło w dniu 7.08.2007r. Zgodnie z poglądem wyrażonym w wyroku NSA z dnia 14.09.2007r., sygn. akt II FSK 700/07, o zachowaniu trzymiesięcznego terminu do wydania postanowienia w sprawie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawach indywidualnych, wynikającego z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej lub terminu czteromiesięcznego (14b § 4 Ordynacji podatkowej), decyduje data wydania postanowienia, a nie data jego doręczenia. Przepisy art. 14b § 2 i § 3 Ordynacji podatkowej wyraźnie bowiem łączą skutek związania organu postanowieniem z chwilą jego wydania, a nie doręczenia. Powołana przez Spółkę decyzja Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 10.02.2006r., nr 1401/FA/4117-14/53/05/AP nie dotyczy zatem analogicznej sytuacji. W analizowanym przypadku organ pierwszej instancji nie przekroczył terminu wyznaczonego ustawowo do wydania interpretacji.

Mając powyższe na uwadze, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie postanowił jak w sentencji.

Decyzja niniejsza jest ostateczna. W razie uznania jej za niezgodną z prawem, Stronie służy na podstawie art. 53 § 1 i art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm) prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia niniejszej decyzji, za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.