Interpretacja indywidualna z dnia 13.12.2012, sygn. IPPP1/443-872/12-4/JL, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Temat interpretacji

Zakup wierzytelności przez Spółkę nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i Spółka nie powinna dokumentować tej transakcji fakturą VAT.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 12.09.2012r. (data wpływu 17.09.2012r.) uzupełnionym w dniu 03.12.2012r. pismem z dnia 29.11.2012r. (data wpływu 06.12.2012r.) na wezwanie Organu z dnia 23.11.2012r. (skutecznie doręczone w dniu 26.11.2012r.) - o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności po cenie niższej od wartości nominalnej jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17.09.2012r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności po cenie niższej od wartości nominalnej.

Przedmiotowy wniosek uzupełniony został w dniu 03.12.2012r. pismem z dnia 29.11.2012r. (data wpływu 06.12.2012r.) będącym odpowiedzią na wezwanie Organu z dnia 23.11.2012r. (skutecznie doręczone w dniu 26.11.2012r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Podstawowym przedmiotem działalności Spółki jest działalność finansowa. Spółka w 2012 roku na podstawie umowy przelewu wierzytelności nabyła po cenie niższej od wartości nominalnej wierzytelność przysługującą osobie fizycznej od innego podmiotu (dłużnika), która jest zabezpieczona hipoteką na nieruchomości dłużnika. Od ceny wykupu wierzytelności Spółka zapłaciła 1% podatek od czynności cywilnoprawnych, tym samym nie wystawiła faktury VAT. Umowa zobowiązuje jedynie Spółkę (Cesjonariusza) do zapłaty osobie fizycznej (Cedentowi) określonej kwoty za nabycie prawa do przedmiotu umowy. Jest to pierwsza tego rodzaju transakcja w działalności spółki, lecz nie koniecznie ostatnia. Wnioskodawca nabył wierzytelność na podstawie umowy przelewu wierzytelności, zgodnie z którą Cedent przelewa w rozumieniu przepisów art. 509 kodeksu cywilnego na rzecz cesjonariusza wierzytelność pieniężną wskazaną w umowie, a Cesjonariusz przyjmuje w całości przelew tej wierzytelności. Wraz z wierzytelnością przechodzą na Cesjonariusza wszelkie prawa z nią związane, w szczególności roszczenia o zaległe odsetki, koszty procesu oraz zabezpieczenia prawne. Ponadto w umowie strony zgodnie ustalają, że tytułem przeniesienia praw własności wierzytelności Cesjonariusz zapłaci na rzecz Cedenta określoną kwotę w formie polecenia przelewu w dniu podpisania umowy. Osoba fizyczna, od której zakupiono wierzytelność nie świadczy usług pośrednictwa finansowego. Z informacji posiadanych przez Spółkę wynika, że osoba fizyczna wcześniej nabyła tą wierzytelność od banku, który był pierwotnym wierzycielem dłużnika. Jednak Spółce nie są znane okoliczności, w jakim celu osoba fizyczna pierwotnie nabyła tą wierzytelność (aby ściągnąć ją na własny rachunek wraz z odsetkami, czy aby dalej ją odsprzedać). Spółka jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT.

Ponadto w uzupełnieniu do wniosku wskazano, że umowa poza ceną sprzedaży wierzytelności nie nakłada na Spółkę dodatkowych świadczeń na rzecz zbywcy. Jednakże umowa wskazuje Spółkę jako podmiot, który poniesie wszystkie koszty związane z przedmiotem umowy, tj.:

• koszty przelewu,
• opłaty skarbowe, sądowe, notarialne,
• koszty windykacji, w tym koszty dokonania wpisów w rejestrach publicznych i sądowych (związanych z przeniesieniem na Spółkę hipotek ustanowionych w celu zabezpieczenia wierzytelności).

Nie dojdzie do przekazania jakiegokolwiek wynagrodzenia dla Wnioskodawcy. Spółka nabywa dług we własnym imieniu i na własne ryzyko. Cena sprzedaży wierzytelności odzwierciedla ich rzeczywistą ekonomiczna wartość w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużnika. Tym samym cena nie zawiera dodatkowego wynagrodzenia dla Spółki, a jedynie jest adekwatna do realnej możliwości ściągnięcia kwoty wierzytelności. Wierzytelność dotyczy umowy kredytowej z 2001 roku zawartej przez Dłużnika z B, objętą nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym przez Sąd Okręgowy w G zaopatrzonym w klauzulę wykonalności z dnia 9 września 2009 roku oraz postanowieniem Sądu Okręgowego w G z dnia 21 lipca 2010 zaopatrzonym w klauzulę wykonalności z dnia 13 sierpnia 2010r. Wierzytelność oprócz zabezpieczenia hipoteką na nieruchomości dłużnika posiada również zabezpieczenie w formie weksla in blanco poręczonego przez dwie osoby. Na podstawie tego weksla uzyskano tytuł wykonawczy. W oparciu o ten tytuł wykonawczy Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w O prowadzi przeciwko Dłużnikowi postępowanie egzekucyjne. W postępowaniu egzekucyjnym zostały zajęte nieruchomości stanowiące zabezpieczenie wierzytelności. Wszystkie kwoty z tytułu wierzytelności od momentu podpisania umowy przekazane od Dłużnika, bądź za pośrednictwem komornika, są należne Spółce. Umowa nie przewiduje powrotnego przeniesienia nabytych wierzytelności na ich zbywcę, jak i tego nie zastrzega bez względu na to, czy uda się Spółce wyegzekwować dług czy też nie. Spółka zakupiła wierzytelność na własny rachunek i może tym samym jeśli znajdzie się kupiec dalej ją odsprzedać bądź starać się ją wyegzekwować. Oczywiście jeśli ten sam podmiot, który sprzedał wierzytelność (co jest mało prawdopodobne) bądź jakikolwiek inny będzie chciał ją odkupić, a jednostka (Wnioskodawca) wyrazi na to zgodę dojdzie do transakcji. Tak więc nie ma przeszkód prawnych uniemożliwiających powrotne przeniesienie wierzytelności.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Z jaką stawką Spółka powinna wystawić fakturę VAT jeśli świadczy usługę pośrednictwa finansowego w opisanym przypadku...

Zdaniem Wnioskodawcy, kupno wierzytelności przeterminowanych dokonane przez Cesjonariusza nie może zostać uznane za usługę ściągania długów i factoringu świadczoną na rzecz Cedenta, która to podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług ponieważ: a) Spółka nie wykonuje żadnych dodatkowych czynności na rzecz Cedenta (np. zarządzanie aktywami finansowymi, doradztwa gospodarczego) charakteryzujące usługi factoringu. b) Spółka wobec przejęcia ryzyka niewypłacalności dłużnika, egzekwując dług, przejmuje go we własnym imieniu, na własną odpowiedzialność i na własny rachunek.

Cena sprzedaży wierzytelności odzwierciedla ich rzeczywistą ekonomiczną wartość w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużnika. Tym samym różnicę między wartością nabytej wierzytelności, a zapłaconą za nią ceną nie można traktować jako wynagrodzenia za wykonaną usługę.

Jest to natomiast usługa pośrednictwa finansowego, która podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Znane Spółce wyroki potwierdzające stanowisko Spółki to: ETS z 27.10.2011r. w sprawie GFKL Financial Services AG (C93/10); NSA w składzie siedmiu sędziów z 19.03.2012r., sygn. akt I FPS 5/11; WSA we Wrocławiu z 07.04.2010 r., sygn. akt I SA/Wr 152/10; WSA z dnia 03.09.2008r., sygn. akt III SA/Wa 783/08.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Art. 106 ust. 1 ustawy stanowi, iż podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Przez sprzedaż, zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z brzmieniem art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 tej ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w powołanym również przez Spółkę wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10. Należy w tym miejscu wskazać, iż wyrok ten nie potwierdza stanowiska Spółki, iż przedmiotowe nabycie wierzytelności stanowi usługę pośrednictwa finansowego korzystającą ze zwolnienia od podatku VAT. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał bowiem, iż artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

O ile więc ustalona przez strony umowy cesji cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Spółka w 2012 roku na podstawie umowy przelewu wierzytelności nabyła po cenie niższej od wartości nominalnej wierzytelność przysługującą osobie fizycznej od innego podmiotu (dłużnika), która jest zabezpieczona hipoteką na nieruchomości dłużnika. Wnioskodawca nabył wierzytelność na podstawie umowy przelewu wierzytelności, zgodnie z którą Cedent przelewa w rozumieniu przepisów art. 509 kodeksu cywilnego na rzecz cesjonariusza wierzytelność pieniężną wskazaną w umowie, a Cesjonariusz przyjmuje w całości przelew tej wierzytelności. Wskazana umowa cesji wierzytelności, poza ceną sprzedaży wierzytelności, nie nakłada na Spółkę dodatkowych świadczeń na rzecz zbywcy. Nie dojdzie do przekazania jakiegokolwiek wynagrodzenia dla Wnioskodawcy. Spółka nabywa dług we własnym imieniu i na własne ryzyko. Cena sprzedaży wierzytelności odzwierciedla ich rzeczywistą ekonomiczną wartość w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużnika. Tym samym cena nie zawiera dodatkowego wynagrodzenia dla Spółki, a jedynie jest adekwatna do realnej możliwości ściągnięcia kwoty wierzytelności. Przeciwko Dłużnikowi prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. W postępowaniu egzekucyjnym zostały zajęte nieruchomości stanowiące zabezpieczenie wierzytelności. Wszystkie kwoty z tytułu wierzytelności od momentu podpisania umowy przekazane od Dłużnika, bądź za pośrednictwem komornika, są należne Spółce. Umowa nie przewiduje powrotnego przeniesienia nabytych wierzytelności na ich zbywcę, jak i tego nie zastrzega bez względu na to, czy uda się Spółce wyegzekwować dług czy też nie.

Z uwagi na powyższe okoliczności należy stwierdzić, że charakter nabytej przez Spółkę wierzytelności jest tożsamy do wierzytelności będących przedmiotem rozważań TSUE w przywołanym powyżej orzeczeniu z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10.

Biorąc zatem pod uwagę treść powołanych przepisów oraz powołanego wyżej wyroku TSUE należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie Spółka nie świadczy żadnej usługi na rzecz zbywcy wierzytelności, w tym usługi pośrednictwa finansowego wymienionej w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. W związku z tym, stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy, zakup wierzytelności przez Spółkę nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i Spółka nie powinna dokumentować tej transakcji fakturą VAT.

Spółka zasadnie podnosi, iż zakup przedmiotowej wierzytelności nie stanowi usługi ściągania długów i factoringu na rzecz cedenta, co potwierdzają również powołane we wniosku wyroki, w tym wyrok III SA/Wa 783/08 ale jednocześnie nie można się zgodzić z opinią Spółki, iż mamy do czynienia z usługą finansową podlegającą zwolnieniu od podatku VAT. Stanowisko Spółki należało zatem całościowo uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się do powołanego przez Spółkę we wniosku orzecznictwa krajowego należy wskazać, iż w wyroku NSA I FPS 5/11 skład siedmiu sędziów NSA zaaprobował tezy wyrażone przez TSUE w wyżej cytowanym wyroku C-93/10, wskazując m.in., iż żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.. Nie można zatem wbrew opinii Spółki stwierdzić, iż wyrok ten potwierdza jej stanowisko w zakresie uznania opisanej czynności nabycia wierzytelności za usługę finansową zwolnioną od podatku VAT.

W kwestii powołanego przez Spółkę wyroku WSA I SA/Wr 152/10 należy wskazać, że w wyroku tym Sąd stwierdził, że zakup wierzytelności przeterminowanych od pierwotnego wierzyciela na własny rachunek stanowić będzie w rezultacie usługę finansową zwolnioną od podatku VAT. Z poglądami wyrażonymi w ww. orzeczeniu nie zgodził się jednak NSA w wyroku wydanym w tej samej sprawie sygn. I FSK 204/12, aprobując poglądy przedstawione w ww. wyroku NSA I FPS 5/11. Zatem powołane orzeczenie WSA I SA/Wr 152/10 nie stanowi żadnej podstawy do uznania stanowiska Spółki za prawidłowe w kwestii uznania opisanej czynności nabycia wierzytelności za usługę finansową zwolnioną od podatku VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 384 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie