Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 14.07.2004, sygn. US.IV/443-42-2/04, Urząd Skarbowy w Ełku

Temat interpretacji

Odpowiadając na zapytanie z dnia 11 czerwca 2004 r. o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w Pana indywidualnej sprawie, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Ełku na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 1997 r. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.) wyjaśnia.

W zapytaniu z dnia 11 czerwca 2004 r., które wpłynęło do organu podatkowego w dniu 14 czerwca 2004 r. przedstawił Pan następujący stan faktyczny. Jest Pan syndykiem i w ramach postępowań upadłościowych wykonuje Pan czynności, za które zgodnie z przepisem art. 162 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze przysługuje Panu wynagrodzenie.

Zwrócił się Pan z prośbą o udzielenie informacji, czy przychody syndyka z tytułu wykonywania powierzonych mu czynności w ramach postępowań upadłościowych mieszczą się w przychodach wymienionych w przepisie art. 13 pkt. 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i czy w związku z tym czynności syndyka są zwolnione od podatku od towarów i usług.

Przedstawił Pan zdanie, iż czynności syndyka z tytułu powierzonych mu czynności w ramach postępowań upadłościowych są zwolnione od podatku od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535), podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W świetle przepisu art. 15 ust. 2 ww. ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy, stanowi, iż za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 1, nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Zgodnie z przepisem art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1991 r. Nr 80 poz. 350 z późn. zm.), za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10 tej ustawy, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9 (przychodów uzyskiwanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze).

W literaturze dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, podkreślane jest, iż wypłacane syndykowi należności stanowią przychód z działalności wykonywanej osobiście, w rozumieniu cytowanego przepisu art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a syndyk wykonuje swoje czynności na zasadzie powołania przez sąd, na podstawie właściwych przepisów, które nie skutkuje zawarciem umowy o pracę, ani regulowanej przepisami Kodeksu cywilnego - umowy zlecenia (Przegląd Podatku Dochodowego Nr 10 (130) z dnia 20 maja 2004 r. GOFIN).

Należy jednakże zwrócić uwagę, iż przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przewiduje niezbędny warunek dodatkowy, aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 tej ustawy. Tym niezbędnym warunkiem dodatkowym jest związanie wykonującego czynności ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Niewątpliwie zatem przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 nawiązuje do konstrukcji cywilnoprawnych umów, tj. umowy zlecenia i umów o podobnym charakterze. W konstrukcji powołania syndyka przez sąd, nawet przy przyjęciu, że sąd jest zlecającym wykonanie czynności, nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności (w tym wypadku odpowiedzialność sądu). Konstrukcja powołania syndyka, stanowi dla syndyka nie zlecenie wykonywania czynności, lecz nakaz wykonywania takich czynności, a odpowiedzialność za wykonanie tych czynności spoczywa na syndyku, a nie na sądzie.

Niemożliwe jest uznanie, że czynności syndyka spełniają wszystkie przesłanki przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, gdyż czynności te jako przynoszące przychód z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu przepisu art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie spełniają niezbędnego warunku dodatkowego wymienionego w przepisie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.

Konsekwencją powyższego, jest uznanie czynności syndyka za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w przepisie art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług, oraz uznanie syndyka za podatnika podatku od towarów i usług. Ponieważ syndyk wykonuje czynności samodzielnie, otrzymując za to wynagrodzenie, świadczy odpłatne usługi w rozumieniu przepisu art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (Janusz Zubrzycki, Leksykon VAT - Rewolucja w VAT od 1 maja 2004 r., Wrocław 2004, s. 223-224).

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stanowisko Podatnika uznać za nieprawidłowe.