Interpretacja indywidualna z dnia 13.03.2013, sygn. IPPP1/443-26/13-2/MP, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie
Temat interpretacji
Czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń, szczegółowo opisane w pkt 1-8 (czynności przygotowawcze zmierzające do zawarcia umowy ubezpieczenia oraz w pkt 9-21 (czynności związane z zawarciem umowy oraz czynności związane z wykonywaniem i administrowaniem zawartymi umowami ubezpieczenia) mogą korzystać ze zwolnienia od podatku, jako usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę szczegółowo wymienione w punktach 22-29 wniosku, będą stanowiły jedynie element usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych. W odniesieniu do ww. czynności zastosowanie będzie miał art. 43 ust. 14 ustawy, na mocy którego będą one wyłączone ze zwolnienia od podatku.
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 07.01.2013 r. (data wpływu 09.01.2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do korzystania ze zwolnienia od podatku wykonywanych na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń :
- czynności przygotowawczych zmierzających do zawarcia umowy ubezpieczenia wymienionych w punkach 1 8,
- czynności związanych z zawarciem umowy oraz czynności związanych z wykonywaniem i administrowaniem zawartymi umowami ubezpieczenia wymienionych w punktach 9-21 jest prawidłowe,
- czynności związanych z organizowaniem i nadzorem czynności agencyjnych wykonywanych przez Agentów Sieciowych wymienione w punktach 22-29 jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 09.01.2013 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do korzystania ze zwolnienia od podatku usług świadczonych na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń.
W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe :
Spółka Akcyjna (dalej: Bank, Agent lub Wnioskodawca) jest jedną z największych polskich instytucji finansowych. Bank prowadzi swoją działalność poprzez sieć własnych placówek, a ponadto rozwija współpracę z innymi przedsiębiorcami prowadzącymi działalność w odrębnych placówkach pod logiem firmowym Banku (dalej: Partnerzy lub Agenci Sieciowi). System sprzedaży usług finansowych i ubezpieczeniowych stworzony przez Bank jest oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy prawnie i finansowo odrębnymi i niezależnymi przedsiębiorstwami: Bankiem i Partnerami.
Z kolei O. S.A. (dalej jako: O lub Towarzystwo Ubezpieczeń) posiada zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w zakresie Działu I Ubezpieczenia na życie grupy 1-5, zgodnie z załącznikiem do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (tj. Dz. U. z 2010 r. Nr l1, poz. 66 ze zm., dalej jako: ustawa o działalności ubezpieczeniowej).
Bank oraz poszczególni Partnerzy zamierzają zawrzeć z Towarzystwem Ubezpieczeń umowy agencyjne (dalej Umowa w przypadku Banku oraz Umowy z Agentami w przypadku Partnerów Banku), na podstawie których Towarzystwo Ubezpieczeń zleci a Agent i Agenci Sieciowi zobowiążą się wykonywać na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń czynności agencyjne, o których mowa w art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1154 ze zm., dalej jako: ustawa o pośrednictwie), to jest czynności polegające na pozyskiwaniu dla Towarzystwa Ubezpieczeń klientów, wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia, zawieraniu umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o świadczenie ubezpieczeniowe, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych. Banki Partnerzy Banku będą zawierali odrębne umowy agencyjne bezpośrednio z Towarzystwem Ubezpieczeń i każdy z tych podmiotów wykonując zawartą przez siebie umowę będzie podejmował czynności agencyjne bezpośrednio na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń. Umowy agencyjne między Towarzystwem Ubezpieczeń a Bankiem i Agentami Sieciowymi będą zawarte na czas nieokreślony. Biorąc pod uwagę, że usługi ubezpieczeniowe, w sprzedaży których pośredniczyć będą Bank i Agenci Sieciowi, to często produkty o wieloletnim horyzoncie czasowym, intencją stron jest wykonywanie umów agencyjnych przez okres wielu lat. W okresie tym Bank oraz Agenci Sieciowi będą uczestniczyli zarówno w zawieraniu, jak i administrowaniu oraz wykonywaniu zawartych umów ubezpieczenia.
Zgodnie z załącznikiem do Umowy, jaka ma być zawarta przez Bank, szczegółowy zakres czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego wykonywanych przez Bank na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń jest kompleksowy i obejmuje:
- pozyskiwanie klientów dla Towarzystwa Ubezpieczeń,
- wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia nie opisanych szczegółowo w innych punktach,
- ustalanie osób zainteresowanych objęciem ich ochroną ubezpieczeniową przez Towarzystwo Ubezpieczeń,
- ustalenie zakresu ryzyk, co do których osoby wskazane w pkt 1) pozostają zainteresowane zawarciem umowy ubezpieczenia,
- udzielenie klientowi wszechstronnej pomocy i wszelkich informacji w celu doprowadzenia do zawarcia umowy ubezpieczenia bądź objęcia klienta ochroną ubezpieczeniową
- przekazanie szczegółowych informacji co do zakresu oferowanej przez Towarzystwo Ubezpieczeń ochrony ubezpieczeniowej uwzględniające w szczególności zakres ubezpieczenia, treść warunków ubezpieczenia, wysokość składek ubezpieczeniowych, warunki przystąpienia i odstąpienia od zawartych umów ubezpieczenia,
- ustalenie okresu, w którym osoby, o których mowa w pkt 1), zainteresowane są zawarciem umowy ubezpieczenia,
- zebranie innych niż wskazane w pkt 3) i 4) danych, w tym danych osobowych niezbędnych do nawiązania kontaktu z osobą wskazaną w pkt 1) oraz przygotowania oferty ubezpieczeniowej dla takiej osoby,
- udostępnianie ubezpieczającym tekstu ogólnych warunków ubezpieczenia, warunków ubezpieczenia oraz innych dokumentów związanych z umową ubezpieczenia przed zawarciem umowy ubezpieczenia,
- udzielanie informacji ubezpieczającym i ubezpieczonym przy wypełnianiu wniosków o zawarcie umowy ubezpieczenia i innych dokumentów ubezpieczeniowych,
- przyjmowanie od ubezpieczających, ubezpieczonych, uprawnionych dokumentów dotyczących zawartych przez Agenta umów ubezpieczenia i przekazywaniu ich do TowarzystwaUbezpieczeń w terminach zgodnych z obowiązującymi procedurami, o których mowa w załącznikach do Umowy,
- zawieranie umów ubezpieczenia zgodnie z udzielonym pełnomocnictwem,
- potwierdzanie zawarcia umowy ubezpieczenia,
- potwierdzanie dokonania cesji praw wynikających z umowy ubezpieczenia,
- wystawianie polis i ich duplikatów zgodnie zobowiązującymi w dniu zawierania umowyubezpieczenia ogólnymi warunkami ubezpieczenia, warunkami ubezpieczenia, procedurami oraztaryfami,
- naliczanie i inkasowanie składki ubezpieczeniowej, zgodnie z odpowiednią taryfą obowiązującą w dniu zawierania umowy ubezpieczenia,
- udzielanie informacji ubezpieczającym, ubezpieczonym i uprawnionym przy zgłaszaniu roszczeń o wypłatę świadczenia,
- informowanie o sposobie i trybie składania i rozpatrywania reklamacji zgłaszanych przez ubezpieczających, ubezpieczonych lub uprawnionych z umowy ubezpieczenia oraz o organie właściwym do ich rozpatrzenia,
- tworzenie rejestrów oraz przekazywanie ich do Towarzystwa Ubezpieczeń zgodnie z terminami określonymi w procedurach stanowiących załączniki do Umowy,
- wykonywanie czynności związanych z archiwizacją dokumentacji ubezpieczeniowej, w tym przygotowywanie list archiwizacyjnych i przekazywanie bezpośrednio do archiwum Towarzystwa Ubezpieczeń,
- wykonywanie innych czynności niezbędnych do prawidłowego wykonania Umowy,
- przygotowywanie i przekazywanie Agentom Sieciowym oraz Towarzystwu Ubezpieczeń egzemplarzy umów agencyjnych, załączników tych umów oraz aneksów do umów agencyjnych,
- inkasowanie składek za umowy ubezpieczenia zawarte przez Agentów Sieciowych i przekazywania ich na konto Towarzystwa Ubezpieczeń,
- tworzenie rejestrów dotyczących umów zawieranych przez Agentów Sieciowych oraz przekazywanie ich Towarzystwu Ubezpieczeń zgodnie z terminami określonymi w procedurachstanowiących załączniki do Umowy,
- zbieranie faktur wystawionych przez Agentów Sieciowych i przekazywanie ich do Towarzystwa Ubezpieczeń,
- sprawdzanie poprawności wystawionych faktur otrzymanych od Agentów Sieciowych, z Listy Agentów Sieciowych,
- przesyłanie faktur wystawionych przez Agentów Sieciowych do Towarzystwa Ubezpieczeń,
- wykonywanie czynności związanych z archiwizacją dokumentacji ubezpieczeniowej dotyczącej umów zawartych za pośrednictwem Agentów Sieciowych, w tym przygotowywanie list archiwizacyjnych i przekazywanie bezpośrednio do archiwum Towarzystwa Ubezpieczeń,
- pomoc przy przeprowadzaniu przez Towarzystwo Ubezpieczeń szkoleń oraz egzaminów dlaosób wykonujących czynności agencyjne.
Wykonując czynności na podstawie umów agencyjnych zawartych z Towarzystwem Ubezpieczeń Bank oraz Agenci Sieciowi będą wykonywali te czynności zarówno samodzielnie, jak i we wzajemnej współpracy, w zależności od okoliczności nawiązania kontaktu z klientem. Tym samym, zakres czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego wykonywanych przez Bank i Agenta Sieciowego będzie każdorazowo kształtowany w praktyce. W szczególności możliwa jest sytuacja, w której Bank albo Agent Sieciowy w stosunku do konkretnej umowy ubezpieczenia wykona wszystkie niezbędne czynności w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego, jak również sytuacja, w której w odniesieniu do danej umowy ubezpieczenia niektóre czynności pośrednictwa zostaną wykonane przez Bank (np. czynności przygotowawcze zmierzające do zawarcia umowy ubezpieczenia wymienione w punktach 1) 8) załącznika do Umowy), a niektóre przez Agenta Sieciowego (czynności wymienione w punktach 9) 21) załącznika do Umowy, które będą także wymienione w załącznikach do Umów z Agentami). Innymi słowy, zarówno Umowa zawarta z Bankiem, jak i Umowy z Agentami będą przewidywały wykonywanie przez Bank, jak i przez Agentów Sieciowych co do zasady wszystkich czynności wymienionych w punktach 1) 21) załącznika do Umowy, przy czym w odniesieniu do poszczególnych umów ubezpieczenia podział zadań między Bank i Agentów Sieciowych może się kształtować odmiennie w zależności od okoliczności pozyskania klienta.
W odniesieniu do wszystkich umów ubezpieczenia zawieranych przy udziale Agentów Sieciowych Bank będzie także podejmował czynności polegające na organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych Agentów Sieciowych. Współpraca Banku z Agentami Sieciowymi w zakresie wykonywania czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń wymaga bowiem koordynacji w celu zapewnienia efektywności takiej współpracy, w szczególności skutecznemu pozyskiwaniu nowych klientów dla Towarzystwa Ubezpieczeń (wykonywanie czynności pośrednictwa przez rozbudowaną sieć agentów działających na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń jest przedsięwzięciem na istotną skalę). Rola koordynatora tej współpracy przypadnie Bankowi, co jest naturalną konsekwencją pozycji Banku w ramach rozwiniętego przez niego biznesowego modelu prowadzenia działalności z Partnerami. Realizacji funkcji koordynujących wykonywanie przez Agentów Sieciowych działalności w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego odpowiadają czynności wymienione w pozycjach 22) 29) załącznika do Umowy z Bankiem. Zgodnie z art. 4 pkt 1 Ustawy o pośrednictwie tego typu czynności są także czynnościami pośrednictwa ubezpieczeniowego. Może się zdarzyć, że w odniesieniu do niektórych umów ubezpieczenia rola Banku będzie ograniczała się tylko do organizowania i nadzorowania czynności agencyjnych, które będą wykonywane przez Agentów Sieciowych (np. w przypadku niektórych umów ubezpieczenia zawieranych z klientami pozyskanymi samodzielnie przez Agentów Sieciowych). Umowy zawarte z Agentami nie będą przewidywały wykonywania przez nich czynności określonych w punktach 22) 29) załącznika do Umowy.
Wynagrodzenie Banku z tytułu usług świadczonych na podstawie Umowy ustalone zostało w systemie prowizyjnym. Jego wysokość zależy co do zasady od ilości zawartych umów ubezpieczenia oraz warunków tych umów. W przypadku, gdy czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego w odniesieniu do określonych umów ubezpieczenia będą wykonywane przez Bank we współpracy z Agentami Sieciowymi, tak, że każdy z tych podmiotów wykona niektóre czynności pośrednictwa, wówczas prowizja za czynności agencyjne będzie dzielona między te podmioty według ustalonej proporcji.
Bank jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT a czynności przewidziane w Umowie zawartej z Towarzystwem Ubezpieczeń będą wykonywane w ramach prowadzonej przez Bank działalności gospodarczej objętej zakresem podatku VAT.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie :
Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego wykonywane przez Bank na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń na podstawie Umowy, w szczególności czynności wymienione w punktach 1) 29) załącznika do Umowy, stanowić będą usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego podlegającą zwolnieniu z podatku od towarów i usług...
Wnioskodawca stoi na stanowisku, zgodnie z którym czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego wykonywane przez Bank na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń na podstawie Umowy stanowić będą usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego podlegającą zwolnieniu z podatku od towarów i usług. Poniżej Wnioskodawca przedstawia uzasadnienie swojego stanowiska.
- Zwolnienie z VAT usług pośrednictwa ubezpieczeniowego
Zgodnie z art. 5 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają w szczególności odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 8 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:
- przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
- zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
- świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
W świetle art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT następujące usługi korzystają ze zwolnienia z VAT:
usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.
W świetle art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej m.in. w art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o VAT, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej.
Zgodnie z art. 43 ust. 14 ustawy o VAT, zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 13 ustawy nie stosuje się natomiast do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37-4 1 ustawy o VAT.
W art.
135 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie
wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r.
Nr 347, poz. 1 ze zm., dalej jako: Dyrektywa VAT) przewidziane są
zwolnienia z podatku, które mają zastosowanie do następujących
usług:
transakcji ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, wraz z
usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i
agentów ubezpieczeniowych.
Wyżej wymienione zwolnienie jest obowiązkowe, co oznacza, że co do zasady wszystkie Państwa Członkowskie Unii Europejskiej powinny implementować je do swego ustawodawstwa wewnętrznego (w przypadku natomiast braku takiej implementacji lub niepełnej implementacji, podatnicy mogą się powoływać bezpośrednio na brzmienie Dyrektywy VAT w celu domagania się zwolnienia z podatku dla świadczonych przez siebie usług).
Powyższe regulacje wskazują, iż zwolnienie z opodatkowania VAT obejmuje nie tylko świadczenie usługi głównej tj. usługi ubezpieczeniowej, ale także usługi pośrednictwa w sprzedaży usługi głównej, przy czym regulacje ustawy o VAT ani regulacje Dyrektywy VAT nie definiują, co należy rozumieć pod pojęciem usługi pośrednictwa. W ocenie Wnioskodawcy, pojęcie pośrednictwa należy rozumieć przede wszystkim jako podejmowanie wszelkich czynności faktycznych lub prawnych zmierzających lub sprzyjających zawarciu umowy na świadczenie usług podstawowych (np. usług ubezpieczeniowych), lub związanych z wykonywaniem takiej umowy. Następstwem działań podejmowanych przez pośrednika jest doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy świadczącym usługę podstawową a jego klientem.
Powyższe stanowisko dotyczące charakteru pośrednictwa znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: TSUE lub Trybunał) oraz orzecznictwie krajowych sądów administracyjnych.
W wyroku z dnia 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig TSUE potwierdził stanowisko wyrażone w wyroku z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services w odniesieniu do pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych i stwierdził, iż:
Pojęcie pośrednictwa zawarte w art. 13 część B lit. d) pkt 15 szóstej dyrektywy nie jest zdefiniowane przez tę dyrektywę. Trybunał orzekł już jednak w kontekście pkt 5 tego przepisu, że pojęcie to obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. (...)
Należy przypomnieć, że zgodnie z pkt 39 powołanego powyżej wyroku w sprawie CSC Financial Services pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy.
Z kolei w prawomocnym wyroku z dnia 12 sierpnia 2008 r. sygn. akt III SA/Gl 372/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny (dalej jako: WSA) w Gliwicach dokonał analizy zakresu usługi pośrednictwa w dostarczaniu personelu (z punktu widzenia nieobowiązującego już art. 27 ust. 4 pkt 11 ustawy o VAT). WSA stwierdził, iż przez usługi pośrednictwa należy rozumieć zespół czynności, które mogą być zarówno czynnościami natury faktycznej, jak i prawnej, jeżeli w ich wyniku dojdzie do nawiązania stosunku prawnego (umownego), w konsekwencji czego nastąpi zapewnienie personelu. Podobne stanowisko zaprezentował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w prawomocnym wyroku z dnia 26 stycznia 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 3996/06.
Szczególnym rodzajem pośrednictwa jest pośrednictwo w świadczeniu usług ubezpieczeniowych. Regulacje w zakresie podatku VAT, w szczególności Dyrektywa VAT, przewidują odrębne zwolnienie od podatku takiego pośrednictwa, akcentując przedmiotowo-podmiotowy charakter tego zwolnienia (usługi pokrewne świadczone przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych). Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o pośrednictwie, pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia. Zakres czynności stanowiących pośrednictwo ubezpieczeniowe sprecyzowany został natomiast w art. 4 pkt 1 ustawy o pośrednictwie, zgodnie z którym pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, zwane czynnościami agencyjnymi, polegające na:
- pozyskiwaniu klientów,
- wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia,
- zawieraniu umów ubezpieczenia,
- uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie,
- organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych.
Należy zauważyć, że wymienione wyżej czynności dotyczą nie tylko działań mających na celu doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia, ale także działań związanych z administrowaniem i wykonywaniem umów ubezpieczenia, Wynika to z charakteru relacji między agentem ubezpieczeniowym a towarzystwem ubezpieczeń, która oparta jest na stałej i długofalowej współpracy tych podmiotów nie tylko przy zawieraniu, ale i przy wykonywaniu umów ubezpieczeń. Katalog czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego zawarty w Ustawie o pośrednictwie obejmuje ponadto działania związane z koordynowaniem czynności agencyjnych.
Działalnością agencyjną jest wykonywanie wszystkich ww. czynności łącznie, wyłącznie niektórych bądź też każdej z nich z osobna. Znajduje to potwierdzenie w stanowisku doktryny prawa ubezpieczeniowego, zgodnie z którym w ustawie o pośrednictwie ubezpieczeniowym czynności agencyjne zostały wymienione taksatywnie, z czego wynika, że katalog ten ma charakter zamknięty. Jednak zakres czynności agencyjnych zależy od treści konkretnej umowy zawartej z zakładem ubezpieczeń. (E. Wieczorek, Komentarz do art. 4 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, LEX 2010.).
- Usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczone przez Bank
Zdaniem Wnioskodawcy czynności wykonywane przez Bank na podstawie Umowy stanowią usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego i jako takie korzystają ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.
Czynności wykonywane przez Bank na podstawie Umowy zdaniem Wnioskodawcy obejmują wykonywanie czynności faktycznych i prawnych związanych z zawieraniem i wykonywaniem umów ubezpieczenia i w związku z tym stanowią czynności pośrednictwa w rozumieniu ustawy o pośrednictwie. Zakres czynności wskazanych w Umowie niewątpliwe wyczerpuje znamiona takich działań jak:
- pozyskiwanie klientów,
- wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia,
- zawieranie umów ubezpieczenia,
- uczestniczenie w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach oodszkodowanie,
- organizowanie i nadzorowanie czynności agencyjnych.
W przedstawionym przez Wnioskodawcę zdarzeniu przyszłym treścią zobowiązań Banku wobec Towarzystwa Ubezpieczeń na podstawie Umowy będzie podejmowanie określonych czynności faktycznych i prawnych w celu doprowadzenia do zawarcia umowy ubezpieczenia pomiędzy Towarzystwem Ubezpieczeń a klientem, a także czynności związanych z administrowaniem i wykonywaniem tych umów. Jednocześnie szczegółowy katalog czynności wykonywanych przez Bank został określony w załączniku do Umowy. Katalog ten obejmuje czynności przygotowawcze zmierzające do zawarcia umowy ubezpieczenia (wymienione w punktach 1) 8) załącznika do Umowy), czynności związane z zawarciem umowy oraz czynności związane z wykonywaniem i administrowaniem zawartymi umowami ubezpieczenia (wymienione w punktach 9) 21) załącznika do Umowy), a także czynności związane z organizowaniem i nadzorem czynności agencyjnych wykonywanych przez Agentów Sieciowych (wymienione w punktach 22) 29) załącznika do Umowy.
Zdaniem Wnioskodawcy, mimo, iż katalog czynności agencyjnych wymieniony w załączniku do Umowy jest szeroki i obejmuje różnego rodzaju czynności związane z zawieraniem i wykonywaniem umów ubezpieczenia, wykonywane przez Bank samodzielnie lub we współpracy z Agentami Sieciowymi, nie powinno się sztucznie dzielić wykonywanej przez Bank usługi pośrednictwa na poszczególne odrębne usługi (odpowiadające czynnościom czy też grupom czynności wskazanych w załączniku Umowy) oraz dokonywać ich odrębnej oceny dla celów możliwości zastosowania zwolnienia z podatku VAT. Taki podział byłby bowiem zaprzeczeniem ekonomicznego sensu współpracy Banku z Towarzystwem Ubezpieczeniowym jako pośrednika (agenta) ubezpieczeniowego Dokonywanie takiego podziału stałoby w sprzeczności z artykułowanym wielokrotnie przez TSUE oraz polskie sądy administracyjne sposobem traktowania usług złożonych (kompleksowych) dla celów podatku VAT W toku interpretacji przepisów Dyrektywy VAT przez TSUE wyodrębniło się jednolite stanowisko, zgodnie z którym, w sytuacji, gdy świadczona usługa składa się z kilku różnych świadczeń tj świadczenia głównego i usług pomocniczych w stosunku do niego, wszystkie elementy usługi powinny być potraktowane dla potrzeb podatku VAT jako jedno świadczenie (jedna usługa) i opodatkowane zgodnie z zasadami dotyczącymi opodatkowania usługi głównej (zasadniczej) przesądzającej o charakterze danej usługi. Stanowisko takie wynika z założenia, że świadczeń podlegających opodatkowaniu VAT nie należy dzielić w sposób sztuczny (tj. wyodrębniać z nich innych świadczeń cząstkowych), wbrew ich ekonomicznemu charakterowi. Mogłoby to bowiem wypaczać i komplikować mechanizmy opodatkowania VAT.
W wyroku z dnia 27 października 2005 r. w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen BV TSUE uznał, iż: artykuł 2 ust. 1 szóstej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (lub czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta, rozumianego jako przeciętnego konsumenta, są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jedno świadczenie do celów stosowania podatku VAT.
Zostało to również potwierdzone w odniesieniu do usług ubezpieczeniowych w wyroku TSUE z dnia 25 lutego 1999 r w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd. :
(.) świadczenie obejmujące jedną usługę z ekonomicznego punktu widzenia nie powinno być sztucznie dzielone, by nie zakłócić funkcjonowania systemu VAT; należy określić zasadnicze cechy transakcji w celu ustalenia, czy podatnik świadczy na rzecz klienta, który jest typowym klientem, kilka odrębnych usług zasadniczych czy też jedną usługę.
Stanowisko Banku znajduje ponadto potwierdzenie w przytoczonym już wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 18 kwietnia 2012 r., sygn. akt I SA/Wr 189/12, w którym Sąd potwierdził kompleksowy charakter (i tym samym zasadność zwolnienia z VAT) usług pośrednictwa w udzielaniu pożyczek pieniężnych, na które składały się następujące czynności:
- pośrednictwo, na mocy udzielonego pełnomocnictwa, w sprzedaży produktów w oddziałach banku (zarówno własnych, jak i partnerskich), jak również poprzez kanały zdalne (w tym Contact Center banku);
- wsparcie procesu sprzedaży produktów finansowych spółki z grupy, w tym również analiza i wybór potencjalnych klientów spółki z grupy, ofertowanie i przetwarzanie danych potencjalnych klientów, rekomendacja w zakresie parametrów produktowych oferowanych poszczególnym klientom
- obsługa aplikacji pożyczkowej, w tym w szczególności obsługa wniosku pożyczkowego, weryfikacja wymaganej dokumentacji analiza oraz rekomendacja w zakresie decyzji o udzieleniu pożyczki,
- administrowanie wnioskami pożyczkowymi i zawartymi umowami pożyczkowymi,
- obsługa kasowa pożyczek,
- wsparcie w zakresie monitoringu portfela pożyczek oraz ich spłat,
- wsparcie operacyjne w zakresie przyjmowania i rozwiązywania reklamacji pożyczkobiorców,
- wsparcie w zakresie obsługi operacyjnej i informatycznej rozliczenia całkowitej spłaty pożyczki.
Weryfikując klasyfikacje takiej usługi dla celów podatku VAT, WSA we Wrocławiu uznał, iż Usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych zwolnione od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 u.p.t.u., obejmują czynności dodatkowe, również te wykonywane juz po udzieleniu pożyczki, składające się na usługę kompleksową i służące lepszemu wykorzystaniu usługi głównej.
Tym samym, wskazane we wniosku o interpretację usługi (czynności) (...) składają się na świadczoną (planowaną) przez Bank na rzecz spółki z grupy kompleksową usługę pośrednictwa w świadczeniu przez tę spółkę usług udzielania pożyczek pieniężnych, zwolnioną od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 u.p.t.u. Czynności te są bowiem ze sobą ściśle powiązane (świadczenie pomocnicze dzieli los świadczenia głównego), tworzą w aspekcie gospodarczym obiektywnie jedną całość a ich rozdzielanie ma sztuczny charakter. Czynności dodatkowe, realizowane już po udzieleniu pożyczki (podpisaniu umowy pożyczkowej), są natomiast naturalną konsekwencją (stanowią dopełnienie) zawarcia - za pośrednictwem Banku - umowy o produkt finansowy.
Zdaniem WSA, bez znaczenia dla sprawy pozostaje, że część usług dodatkowych ma charakter techniczny (formalny, administracyjny), np. administrowanie wnioskami pożyczkowymi, obsługa kasowa, monitoring spłat pożyczek. Ww. usługi nie są bowiem, zdaniem Sądu, usługami samodzielnymi, lecz stanowią część składową kompleksowej usługi pośrednictwa, wspierając (uzupełniając) te usługę (składając się na jej kompleksowość). Usługi te będą postrzegane przez ich nabywcę (spółkę z grupy) jako element nabywanej usługi pośrednictwa w sprzedaży produktów pożyczkowych.
Odnosząc powyższe uwagi do usług świadczonych przez Wnioskodawcę, należy uznać, że świadczone usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych stanowią jedną całość, ponieważ wszystkie wykonywane czynności mają na celu doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy Towarzystwem Ubezpieczeniowym i klientem. W szczególności nie jest możliwe dokonywanie oceny oddzielnie poszczególnych czynności. Towarzystwo Ubezpieczeń nabywa bowiem od Banku jedną usługę pośrednictwa, zaś wyartykułowanie w załączniku do Umowy listy czynności doprecyzowuje zakres zobowiązań Banku wynikający z Umowy. Zakres czynności w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego wykonywanych przez Bank na podstawie Umowy wskazuje zdaniem Wnioskodawcy, że czynności te stanowią kompleksową usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego.
Wnioskodawca zauważa, że powyższa ocena dotyczy w szczególności także wykonywanych przez Bank usług związanych z koordynacją czynności agencyjnych wykonywanych przez Agentów Sieciowych. Tego typu czynności wykonywane przez Bank, będące zgodnie z ustawą o pośrednictwie czynnościami pośrednictwa ubezpieczeniowego, są nierozerwalnie związane ze świadczeniem przez Bank kompleksowej usługi na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń, której podstawowym elementem jest pośrednictwo przy zawieraniu umów ubezpieczeń oraz uczestniczenie w administrowaniu i wykonywaniu takich umów samodzielnie lub we współpracy z Agentami Sieciowymi. Usługi koordynowania działalności Agentów Sieciowych (działających pod tym samym logo firmowym) są dopełnieniem zakresu zadań Banku jako wiodącego pośrednika ubezpieczeniowego w relacji z Towarzystwem Ubezpieczeń. Nie są to jednocześnie czynności, które w okolicznościach takich jak w przedstawionym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym, mogłyby być nabywane przez Towarzystwo Ubezpieczeń niezależnie od innego niż Bank podmiotu. Tylko Bank współpracując od lat z Agentami Sieciowymi w ramach utworzonej przez siebie sieci sprzedaży usług finansowych i ubezpieczeniowych może efektywnie podjąć się koordynowania czynności agencyjnych, które wykonuje wraz z Agentami Sieciowymi w ramach opracowanej koncepcji prowadzenia działalności w sektorze usług finansowych. Jednocześnie, z punktu widzenia Towarzystwa Ubezpieczeń, czynności koordynowania i nadzoru nad działalnością Agentów Sieciowych są uzupełnieniem podstawowych czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego wykonywanych przez Bank i Agentów Sieciowych jako grupę podmiotów działających pod jednym firmowym logo.
Podobne stanowisko do zaprezentowanego powyżej odnośnie zakresu zwolnienia z podatku VAT usług pośrednictwa ubezpieczeniowego również potwierdzające stanowisko Wnioskodawcy wyrażone w niniejszym wniosku prezentowane jest w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez działających z upoważnienia Ministra Finansów Dyrektorów Izb Skarbowych. Wnioskodawca ma świadomość, że powoływane interpretacje zostały wydane w indywidualnych sprawach podatników, jednak powołuje je z uwagi na daleko idące podobieństwa stanów faktycznych, a także dokonaną przez organy podatkowe wykładnię przepisów prawa podatkowego, z którą Wnioskodawca się zgadza i prezentuje w niniejszym wniosku jako własne stanowisko w sprawie.
Przykładowo Wnioskodawca wskazuje, że w interpretacji indywidualnej z dnia 12 grudnia 2011 r. nr IBPP3/443-990/11/PH Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał, że w zakres usług pośrednictwa ubezpieczeniowego zwolnionych z podatku VAT wchodzą następujące czynności:
- w kwestii czynności
związanych z zawarciem umowy ubezpieczenia
- zainteresowanie potencjalnego klienta ofertą,
- analiza potrzeb klienta,
- doradztwo w zakresie prawidłowego wyboru produktu z portfela oferowanego przez spółkę, o przyjęcie i rejestracja dokumentacji związanej z procesem zawarcia umowy ubezpieczenia (w szczególności wypełnionych lub pomoc przy wypełnianiu wniosków o zawarcie umowy ubezpieczenia),
- weryfikacja kompletności otrzymanych dokumentów oraz obsługa procesu uzupełniania braków w otrzymanej dokumentacji,
- monitorowanie i kontrola pierwszej wpłaty,
- obsługa przebiegu przystąpienia do ubezpieczenia osób objętych polisą grupową,
- zawarcie oraz rejestracja zawartej umowy;
- w
sprawach dotyczących zmiany ubezpieczeń istniejących:
- przyjęcie i rejestracja dokumentacji związanej z przystąpieniem do istniejącego ubezpieczenia,
- kontrola kompletności otrzymanych dokumentów oraz obsługa procesu uzupełniania brakóww otrzymanej dokumentacji,
- kontrola pierwszej wpłaty,
- rejestracja i przygotowanie danych do wydruku imiennych kart ubezpieczonych,
- rejestracja potwierdzająca przystąpienie klienta do istniejącego ubezpieczenia.
- w kwestii zmiany danych
niefinansowych w zawartych umowach ubezpieczenia:
- weryfikacja, przyjęcie i rejestracja dokumentacji,
- identyfikacja potrzeb klienta na podstawie otrzymanej dokumentacji, kontrola merytorycznaotrzymanej dokumentacji,
- rejestracja zmiany lub decyzja o odmowie dokonania zmiany,
- sporządzenie pełnej dokumentacji potwierdzającej dokonanie zmiany albo uzasadniającejbrak dokonania zmiany.
- w zakresie
obsługi procesu zmiany danych finansowych w zawartych umowach
ubezpieczenia:
- weryfikacja, przyjęcie i rejestracja dokumentacji,
- identyfikacja potrzeb klienta na podstawie otrzymanej dokumentacji,
- kontrola i weryfikacja merytoryczna otrzymanej dokumentacji,
- wydanie i rejestracja dyspozycji zmiany (w tym zmiana ubezpieczającego) lub podjęcie decyzji o braku dokonania zmiany,
- sporządzenie pełnej dokumentacji potwierdzającej dokonanie zmiany albo uzasadniającej brak dokonania zmiany;
- w zakresie
obsługi procesu zmiany statusu zawartej umowy ubezpieczenia na życzenie
klienta:
- identyfikacja potrzeb klienta wynikających z otrzymanego wniosku/zgłoszenia, takiego jak:
- zawieszenie ochrony ubezpieczeniowej,
- wygaśnięcie ochrony,
- zaprzestanie opłaty składek i skutki takich zachowań,
- wznowienie ochrony ubezpieczenia,
- odstąpienie od umowy ubezpieczenia,
- przedłużenie umowy ubezpieczenia / ubezpieczeń dodatkowych / postanowień dodatkowych,
- rozwiązanie umowy ubezpieczenia,
- wypowiedzenie umowy ubezpieczenia,
- przejęcie praw i obowiązków przez
ubezpieczającego,
- przyjęcie i rejestracja dokumentacji,
- analiza merytoryczna otrzymanego zgłoszenia/żądania,
- rejestracja zmiany/podjęcie decyzji o braku dokonania zmiany,
- wystawienie dokumentacji potwierdzającej dokonanie zmiany/uzasadniającej brak dokonaniazmiany.
- w sprawach
dotyczących obsługi cesji umów ubezpieczeniowych:
- identyfikacja potrzeb osoby zainteresowanej,
- przeprowadzenie cesji ubezpieczenia,
- obsługę procesu odejścia ubezpieczonego z grupy oraz indywidualnej kontynuacji ubezpieczenia,
- obsługę procesu indeksacji polis.
Jak wynika z powyższego zakres potencjalnych czynności wchodzących w skład zwolnionej z podatku VAT usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego może być bardzo szeroki i również obejmować czynności faktyczne o charakterze technicznym bądź administracyjnym, o ile tworzą one razem kompleksową usługę pośrednictwa.
W interpretacjach indywidualnych powszechnie prezentowane jest stanowisko, zgodnie z którym pośrednik (agent lub broker) ubezpieczeniowy nie musi wykonywać wszystkich czynności w zakresie pośrednictwa by świadczone przez niego usługi podlegały zwolnieniu z podatku VAT. Zwolnienie podatkowe ma zastosowanie w przypadku wykonywania jedynie niektórych czynności w zakresie pośrednictwa, o ile czynności te nie są jedynie czynnościami faktycznymi o charakterze technicznym, które w istocie nie stanowią pośrednictwa ubezpieczeniowego w rozumieniu art. 4 pkt 1 ustawy o pośrednictwie.
W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 27 sierpnia 2012 r. nr ITPP1/443-618/12/AJ wskazano, że określone czynności faktyczne podejmowane przez subagenta takie jak:
- wypełnianie wniosku o ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi (np. Tu ze składką regularną/ze składką jednorazową); otrzymywanie od klienta dowodów wpłaty za pierwszą składkę (w zależności od częstotliwości: miesięczną/roczną);
- przekazywanie do P. wniosków wraz z dowodem wpłaty klienta; następnie P. przekazuje wniosek do TU;
- przekazywanie klientowi polisy otrzymanej od P.., a wystawionej wcześniej przez TU. również stanowią czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego korzystające ze zwolnienia z podatku VAT.
Natomiast Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 16 maja 2012 r. nr ILPP1/4441-23/12-3/HMW, wskazał, że następujące czynności subagenta także stanowią czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego:
- informowanie klientów o możliwości zakupu polisy,
- zebranie dokumentów niezbędnych do wystawienia polisy,
- oraz w niektórych przypadkach doręczanie klientom potwierdzenia ubezpieczenia Oc..
Ten sam organ w interpretacji z dnia 18 stycznia 2012 r. nr ILPP2/4441-78/11-3/SJ, wskazał również, iż wykonywanie następujących czynności stanowi pośrednictwo ubezpieczeniowe :
- informowanie klientów o dostępnych pakietach ubezpieczenia
- wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia poprzez przedstawianie klientom szczegółowych warunków oferty ubezpieczenia,
- zbieranie informacji o przedmiocie ubezpieczenia,
- pomoc w wypełnianiu formularzy ubezpieczenia i przekazywanie ich Agentowi Ubezpieczeniowemu,
- wykonywanie czynności związanych z zawieraniem umów ubezpieczenia poprzez kompletowanie gotowych dokumentów ubezpieczenia polisy oraz wydawanie ich klientom,
- uczestniczenie w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia poprzez kalkulowanie i informowanie klientów o wysokości należnej składki ubezpieczeniowej,
- informowanie klientów o zakresie oraz przebiegu ubezpieczenia,
- udostępnianie stosownych dokumentów niezbędnych do wykonywania obowiązków związanych z obsługą ubezpieczeniową,
- pomoc przy likwidacji szkód.
Za zwolnione z podatku VAT czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczone przez subagenta Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 21 marca 2012 r. nr 1PPP1/443/53/12-3/MP uznał natomiast :
- pozyskiwanie klientów poprzez informowanie ich o dostępnych pakietach ubezpieczenia
- wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia poprzez przedstawianie klientom szczegółowych warunków oferty ubezpieczeniazbieranie informacji o przedmiocie ubezpieczenia, pomoc w wypełnianiu formularzy ubezpieczenia,
- wykonywanie czynności związanych z zawieraniem umów ubezpieczenia poprzez kompletowanie gotowych dokumentów ubezpieczenia - polisy oraz wydawanie ich klientom
- wystawianie polis.
Powyższe jednoznacznie wskazuje zatem, że nawet wykonywanie ograniczonego zakresu czynności pośrednictwa (vide interpretacja indywidualna nr ILPP1/4441-23/12-3/HMW) również stanowi zwolnioną z podatku VAT usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego.
W świetle powyższego, czynności wskazane w załączniku do Umowy wykonywane przez Bank stanowią usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego zwolnioną z podatku VAT. Zwolnienie to ma zastosowanie niezależnie od tego, czy w stosunku do określonej umowy ubezpieczenia Bank wykona wszystkie czynności w zakresie pośrednictwa, czy też tylko niektóre z nich, bowiem całokształt tych czynności składa się na kompleksową usługę agencyjną świadczoną przez Bank na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń.
- Współpraca Banku z Agentami Sieciowymi.
Decydującego znaczenia dla możliwości zastosowania zwolnienia z podatku VAT dla usług pośrednictwa ubezpieczeniowego, w świetle przepisów ustawy o VAT oraz Dyrektywy VAT, a także wskazanego powyżej orzecznictwa TSUE nie ma również to, że usługa pośrednictwa może być świadczona we współpracy przez dwa podmioty. W szczególności na przeszkodzie zastosowania zwolnienia z podatku VAT nie stoi to, że określone czynności w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego wykonywane są przez dwóch pośredników (agentów).
Za prawidłowością stanowiska Wnioskodawcy przemawiają poglądy wyrażone w doktrynie, orzecznictwie wspólnotowym oraz krajowym, a także interpretacje indywidualne prawa podatkowego, na co Wnioskodawca wskazuje poniżej.
W orzeczeniu z dnia 3 kwietnia 2008 r. w sprawie C-124/07 J.C.M. Beheer BV TSUE wskazał na dowolność wyboru modelu organizacyjnego, w którym wykonywane będzie pośrednictwo ubezpieczeniowe. Stwierdził przy tym, iż istnieje możliwość świadczenia usługi pośrednictwa wspólnie przez kilka podmiotów, zaś wszelkie ograniczenia w wyborze modelu organizacyjnego wykonywania pośrednictwa ubezpieczeniowego naruszałyby zasadę neutralności podatku VAT. W szczególności Trybunał wskazał, że:
(...) brzmienie
art. 13 część B lit. a) szóstej dyrektywy nie wyklucza co do zasady, by
działalność brokerów i pośredników ubezpieczeniowych dzieliła się na
odrębne usługi mogące, jako takie, należeć do usług pokrewnych
(...) z zasady
neutralności podatkowej wynika, że podmioty gospodarcze powinny mieć
możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który z czysto gospodarczego
punktu widzenia byłby dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając
się na to, że dokonywane przez nie czynności nie będą objęte
zwolnieniem z opodatkowania przewidzianym w art. 13 część B lit. a)
szóstej dyrektywy Powyższe, zdaniem
Wnioskodawcy świadczy o tym, że na przeszkodzie zastosowania zwolnienia
nie stoi to, iż usługa pośrednictwa jest wykonywana przez dwa
współdziałające podmioty, z których każdy wykonuje inny zakres
czynności pośrednictwa w odniesieniu do danej umowy, lecz zakresy te
się uzupełniają by utworzyć jedną kompleksową usługę pośrednictwa, co
również może mieć miejsce w przedstawionym przez Wnioskodawcę stanie
faktycznym. Co więcej, wydaje się, że w przypadku Wnioskodawcy i
współpracujących z nim Agentów Sieciowych tezy powołanego wyroku TSUE
powinny mieć zastosowanie tym bardziej, że Agenci Sieciowi, podobnie
jak Wnioskodawca działają na podstawie umów agencyjnych zawartych
bezpośrednio z Towarzystwem Ubezpieczeń. Model
organizacyjny świadczenia usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego
przewidujący współdziałanie dwóch podmiotów (Banku i Agenta Sieciowego)
jest optymalny z punktu widzenia potrzeb Towarzystwa Ubezpieczeniowego
oraz Banku. Agenci Sieciowi, jako Partnerzy Banku, działają pod jego
logiem, lecz są odrębnymi od Banku podmiotami. Z perspektywy
prowadzonej przez Towarzystwo Ubezpieczeń działalności ubezpieczeniowej
pożądane jest, by wszystkie placówki działające pod tym samym logiem
(logiem Banku) oferowały klientom ten sam zakres usług, co implikuje
również konieczność zawarcia umów agencyjnych z Partnerami Banku
Agentami Sieciowymi. Jedynie taki model organizacyjny działania
wypełnia potrzeby biznesowe Towarzystwa Ubezpieczeń. Z punktu widzenia
klienta nie ma natomiast różnicy, czy usługa pośrednictwa
ubezpieczeniowego została wykonana przez Bank, Agenta Sieciowego, bądź
oba współdziałające podmioty. Wobec powyższego, model
działania Wnioskodawcy, zakładający współpracę dwóch podmiotów (Banku i
Agenta Sieciowego) w celu jak najbardziej efektywnego wykonania usługi
pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń, w
świetle wyroku TSUE w sprawie C-124/07 nie może uniemożliwiać
zastosowania zwolnienia z podatku dla usług świadczonych przez
podmioty. Odmowa prawa do takiego zwolnienia naruszałaby, jak wskazał
Trybunał, podstawową zasadę podatku VAT jaką jest jego neutralność i
uzależniałaby prawo do zwolnienia z podatku VAT od czynnika, tj.
zastosowanego modelu organizacyjnego, który nie ma istotnego znaczenia
dla odbioru przez ostatecznego konsumenta i charakteru usług
pośrednictwa. Biorąc pod
uwagę, przedstawione powyżej argumenty, należy uznać, iż usługi
świadczone przez Wnioskodawcę stanowią usługi pośrednictwa w
świadczeniu usług ubezpieczeniowych, których celem jest doprowadzenie
do zawarcia przez klienta umowy z Towarzystwem Ubezpieczeniowym.
Powyższe usługi, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, będą
podlegały zwolnieniu z opodatkowania VAT. Zwolnienie będzie miało
zastosowanie do wszystkich czynności podejmowanych przez Wnioskodawcę,
które stanowią jedną całość i nie powinny być sztucznie dzielone.
Zwolnienie będzie miało zastosowanie zarówno gdy Bank będzie działał
jako agent wykonujący wszystkie czynności w zakresie pośrednictwa
ubezpieczeniowego w odniesieniu do danej umowy ubezpieczenia, jak i w
sytuacji, gdy Bank będzie wykonywał w stosunku do określonej umowy
część tych czynności, a pozostałe wykonywać będzie Agent Sieciowy,
ponieważ zgodnie z zaprezentowanym orzecznictwem TSUE, model
organizacyjny działalności w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego
(działanie samodzielnie jako agent lub współpraca z innym agentem) nie
może decydować o zastosowaniu zwolnienia z opodatkowania VAT.
Zwolnienie zależy jedynie od faktycznego charakteru działań
podejmowanych przez agenta. W świetle
obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny
prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się
za: Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11
marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr
177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od
towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne
świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę
towarów, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie
prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (). W
myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w
art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby
fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej
osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art.
7 (). Stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy, stawka
podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art.
83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust.
1. Jednakże, zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w
okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z
zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1
i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%. Podkreślić także należy, iż zarówno w treści ustawy, jak i
przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie
niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od
podatku. W myśl art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia
się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi
pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych,
a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych
przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem
zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i
umów reasekuracji. Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy,
zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi
stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który
sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do
świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41. Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług
stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7
i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy). Ponadto, jak wynika
z przepisu art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1
pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania
do: Z
przedstawionych okoliczności sprawy wynika, iż Wnioskodawca (Agent)
oraz Agenci Sieciowi prowadzący działalność w odrębnych placówkach pod
logiem firmowym Wnioskodawcy zamierzają zawrzeć z Towarzystwem
Ubezpieczeń umowy agencyjne, na podstawie których Towarzystwo
Ubezpieczeń zleci a Agent i Agenci Sieciowi zobowiążą się wykonywać na
rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń czynności agencyjne, o których mowa w
art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie
ubezpieczeniowym. Wnioskodawca i Agenci Sieciowi będą zawierali odrębne
umowy agencyjne bezpośrednio z Towarzystwem Ubezpieczeń i każdy z tych
podmiotów wykonując zawartą przez siebie umowę będzie podejmował
czynności agencyjne bezpośrednio na rzecz Towarzystwa
Ubezpieczeń. Zgodnie z załącznikiem do Umowy, jaka ma
być zawarta, szczegółowy zakres czynności pośrednictwa
ubezpieczeniowego wykonywanych przez Wnioskodawcę na rzecz Towarzystwa
Ubezpieczeń jest kompleksowy i obejmuje czynności przygotowawcze
zmierzające do zawarcia umowy ubezpieczenia wymienione w punktach 1) 8)
wniosku, czynności związane z wykonywaniem i administrowaniem zawartymi
umowami ubezpieczenia wymienione w punktach 9 21 oraz czynności
związane z organizowaniem i nadzorowaniem czynności wykonywanych przez
niezależnych Agentów Sieciowych wymienione w pkt 22-29 wniosku. Umowa zawarta przez Wnioskodawcę, jak i Umowy z Agentami
będą przewidywały wykonywanie przez Agenta, jak i przez Agentów
Sieciowych co do zasady wszystkich czynności wymienionych w punktach 1)
21) załącznika do Umowy, przy czym w odniesieniu do poszczególnych umów
ubezpieczenia podział zadań między Agenta i Agentów Sieciowych może się
kształtować odmiennie w zależności od okoliczności pozyskania
klienta. Wynagrodzenie Wnioskodawcy z tytułu usług
świadczonych na podstawie Umowy ustalone zostało w systemie
prowizyjnym. Jego wysokość zależy co do zasady od ilości zawartych umów
ubezpieczenia oraz warunków tych umów. W przypadku, gdy czynności
pośrednictwa ubezpieczeniowego w odniesieniu do określonych umów
ubezpieczenia będą wykonywane przez Wnioskodawcę we współpracy z
Agentami Sieciowymi, tak, że każdy z tych podmiotów wykona niektóre
czynności pośrednictwa, wówczas prowizja za czynności agencyjne będzie
dzielona między te podmioty według ustalonej proporcji. Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT a
czynności przewidziane w Umowie zawartej z Towarzystwem Ubezpieczeń
będą wykonywane w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności
gospodarczej objętej zakresem podatku VAT. Na samym
wstępie należy rozstrzygnąć kwestię związaną z uznaniem opisywanych we
wniosku usług za usługi o charakterze kompleksowym, co przesądza o
konieczności zastosowania jednolitych konsekwencji podatkowych dla
całego kompleksu czynności. Zgodnie z dotychczasowym dorobkiem
orzeczniczym, w przypadku czynności powiązanych ekonomicznie i
funkcjonalnie ze sobą w taki sposób, że stanowią jedno świadczenie z
gospodarczego i ekonomicznego punktu widzenia, wskazane jest ich
traktowanie jako jednej nierozłącznej całości także dla celów
opodatkowania VAT. Jeżeli kilka świadczeń dokonywanych przez podatnika
na rzecz klienta jest ze sobą tak ściśle związane, że tworzy
obiektywnie jedno świadczenie z ekonomicznego i gospodarczego punktu
widzenia, to nie należy dla celów podatkowych sztucznie dzielić takiego
świadczenia. Powyższe znajduje potwierdzenie w tezach orzeczeń TSUE
m.in. w wyroku C-308/96 i C-94/97 z dnia 22.10.1998 r. w połączonych
sprawach T.P. Madgett, R.M. Baldwin and The Baldwin Curt Hotel, wyroku
C-349/96 z dnia 25.02.1999 r. w sprawie Card Protection Plan Ltd.
(CPP), wyroku C-173 w sprawie Morten Henriksen, C-2/95 w sprawie
Sparekassemes Datacenter (SDC), a także wyroku C-41/04 w sprawie Levob
Verzekeringen BV i 0V Bank NV). Przenosząc powyższe
na grunt przedmiotowej sprawy, należy zauważyć, iż przy ocenie szeregu
czynności wykonywanych na rzecz jednego usługobiorcy pod kątem
kwalifikacji prawno- podatkowej nie można kierować się wyłącznie
spojrzeniem z punktu widzenia nabywcy tych usług, bowiem w rezultacie
mogłoby to prowadzić do wypaczenia istoty usług kompleksowych i
wprowadzeniu pełnej dowolności przy ich identyfikowaniu. Należy w tym
miejscu przypomnieć, że co do zasady każde świadczenie dla celów
opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako
odrębne i niezależne. Dopiero za pewne odstępstwo i wyjątek należy
uznać potraktowanie kilku świadczeń za jedno złożone. Z orzecznictwa
TSUE płynie wniosek, iż za część świadczenia złożonego możemy uznać
tylko takie czynności, których oddzielenie miałoby sztuczny charakter,
czyli innymi słowy jej wyłączenie rzutowałoby w sposób istotny na
całość świadczenia. Jeżeli w skład świadczonej usługi będą wchodzić
czynności, które nie służą wyłącznie wykonywaniu czynności głównej,
zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie
ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi
kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest
zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub
wykorzystać bez usługi pomocniczej usługi głównej. Według tut. Organu, w opisanym zdarzeniu przyszłym taka
sytuacja nie następuje. Przedstawiając okoliczności niniejszej sprawy
Wnioskodawca sam dokonał już podziału wykonywanych na rzecz Towarzystwa
Ubezpieczeń czynności na określone grupy : Mimo, iż wszystkie czynności realizowane są w ramach jednej
umowy, za które pobierane jest jedno wynagrodzenie, to przedmiotowe
usługi nie stanowią usługi kompleksowej. Jak wskazano powyżej, aby
uznać, że dana usługa jest usługą złożoną, winna składać się ona z
różnych świadczeń, których realizacja prowadzi do jednego celu. W
przedmiotowej sytuacji Wnioskodawca świadczyć będzie usługi mające na
celu doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia pomiędzy
Towarzystwem Ubezpieczeń i klientami, ale również czynności związane z
organizowaniem i nadzorowaniem pracy Agentów Sieciowych, które stanowić
będą kolejną, odrębną usługę, składającą się z szeregu czynności
wymienionych w pkt 22-29 wniosku. Ponadto, zgodnie ze wskazaniem
Wnioskodawcy, może się zdarzyć, że w odniesieniu do niektórych umów
ubezpieczenia rola Banku będzie ograniczała się tylko do organizowania
i nadzorowania czynności agencyjnych, które będą wykonywane przez
Agentów Sieciowych (np. w przypadku niektórych umów ubezpieczenia
zawieranych z klientami pozyskanymi samodzielnie przez Agentów
Sieciowych). Tym samym, dokonując analizy wskazanych
we wniosku usług pod kątem, czy mamy do czynienia z jedną czy z wieloma
odrębnymi usługami, należy mieć na uwadze istotę wykonywanych
czynności. W przedmiotowej sprawie należy stwierdzić, że skoro usługi
organizowania i nadzorowania czynności agencyjnych mogą być świadczone
samoistnie, obok usług bezpośrednio związanych z przygotowaniem do
zawierania umów ubezpieczenia i czynności związanych z samym zawarciem
takich umów ( czynności wymienione w pkt 1-21 wniosku), to możliwym
staje się podział świadczonych przez Wnioskodawcę czynności, co
wskazuje na brak kompleksowości usług. W
okolicznościach sprawy opisanych we wniosku o interpretację
indywidualną aspekt ekonomiczny, na który wraca uwagę Wnioskodawca nie
może być jedynym kryterium, na podstawie którego należy dokonywać oceny
złożoności świadczeń. Również ilość wykonywanych zgodnie z Umową
czynności nie stanowi o tym, że daną usługę należy traktować jako jedną
i w świetle ustawy o podatku od towarów i usług, uznać za zwolnioną lub
opodatkowaną tym podatkiem. Z orzecznictwa Naczelnego Sądu
Administracyjnego wynika, że zakres i sposób opodatkowania świadczenia
nie może być zależny jedynie od woli stron transakcji ( wyrok NSA z
01.06.2011 r. sygn. akt I FSK 869/11). Stosownie do
art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada
2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.
UE L z 2006 r. Nr 347.1 ze zm.), państwa członkowskie zwalniają
następujące transakcje: transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne,
wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów
ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych. Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych
ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników
ubezpieczeniowych. Natomiast, czynność ubezpieczeniowa, w ogólnie
przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w
zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje
się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do
spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie
zawarcia umowy. Czynność ubezpieczeniowa, w każdym
wypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między
usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której
ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym. Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe TSUE w sprawie
C-8/01 orzekł, że istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym
rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy
zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu
usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę
składki (sprawy: Card Protection Plan C-349/96, paragraf 17 i Skania
C-240/99, paragraf 37). Biorąc pod uwagę opis sprawy
stwierdzić należy, iż Wnioskodawca nie wykonuje czynności
ubezpieczeniowych. Czynność ubezpieczeniowa, w ogólnie przyjętym
rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za
wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w
przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia, do
spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie
zawarcia umowy. Tak rozumiana czynność ubezpieczeniowa, w każdym
wypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między
usługodawcą, który domaga się zwolnienia od podatku a osobą, której
ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym. Natomiast z
opisu sprawy wynika, iż między Wnioskodawcą oraz ubezpieczonymi nie
istnieje żaden stosunek prawny ubezpieczenia. Zainteresowany nie
występuje w roli ubezpieczyciela, który w przypadku wystąpienia ryzyka
objętego umową ubezpieczenia będzie zobowiązany do świadczenia na rzecz
ubezpieczonego klienta. Wnioskodawca nie świadczy
również usług reasekuracyjnych, polegających na wykonywaniu czynności
związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń
lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego
ryzyka. Z treści art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy wynika,
iż prawodawca zwolnił od podatku również usługi pośrednictwa w
świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych. Ani ustawa o
podatku od towarów i usług ani Dyrektywa 112 nie definiują pojęcia
pośrednictwa. Zgodnie z definicją słownikową, przez pośrednictwo
rozumie się działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się
między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron;
kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie
kontaktu uczestnikom rynku pracy. W kontekście tej definicji,
pośrednictwo w świadczeniu usług ubezpieczeniowych obejmowałoby
działalność pośrednika mającą na celu porozumienie się pomiędzy
Klientami a firmą ubezpieczeniową, skojarzenie tych kontrahentów w celu
zawarcia przez nich umowy ubezpieczenia. Pojęcie
pośrednictwa było także przedmiotem rozważań TS UE. W wyroku z dnia 13
grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs Excise and
CSC Financial Services Ltd, TS UE orzekł, że pojęcie to obejmuje
działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną
umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od
typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W
istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy,
za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność
pośrednictwa. Działalność ta może obejmować między innymi wskazywanie
stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się
z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków
świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie
wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam
pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy . TS UE wskazał dalej, że nie stanowi pośrednictwa
sytuacja, w której jedna ze stron powierza drugiej tylko dopełnianie
formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak
dostarczanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie oraz
przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, które
stanowiłyby zasadniczy przedmiot umowy. W takiej sytuacji
zleceniobiorca zajmuje tę samą pozycję co strona sprzedająca produkt
finansowy i w związku z tym nie jest pośrednikiem, który nie powinien
być stroną umowy dotyczącej produktu finansowego . Z kolei, w sprawie C-453/05 TSUE stwierdził, że
pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która
może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do
zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest
uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a
sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. W konsekwencji, w świetle orzecznictwa TS UE usługa
pośrednictwa powinna mieć następujące cechy: Kierując się treścią ww. orzeczeń należy stwierdzić, że
istotą pośrednictwa ubezpieczeniowego jest wyszukiwanie klientów
ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem co nie
oznacza, że inne czynności nie mogą być uznane za pośrednictwo
ubezpieczeniowe. Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy
działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca
jakiejkolwiek strony umowy dotyczącej produktu ubezpieczeniowego.
Powinna to być usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona
przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma na
celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności faktycznych lub
czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów
ubezpieczenia. Biorąc pod uwagę opisane we wniosku
zdarzenie przyszłe, a także obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa
podatkowego tut. organ podatkowy stwierdza, iż wskazane we wniosku
czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Towarzystwa
Ubezpieczeń, szczegółowo opisane w pkt 1-8 (czynności przygotowawcze
zmierzające do zawarcia umowy ubezpieczenia oraz w pkt 9-21 (czynności
związane z zawarciem umowy oraz czynności związane z wykonywaniem i
administrowaniem zawartymi umowami ubezpieczenia) mogą korzystać ze
zwolnienia od podatku, jako usługi pośrednictwa w świadczeniu usług
ubezpieczeniowych. W ocenie tut. organu Wnioskodawca wykonuje czynności
pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, bowiem wykonywanie
różnego rodzaju czynności faktycznych, sprowadzające się do zawarcia
umowy ubezpieczenia , w tym dotarcie do klienta zainteresowanego
oferowanym przez Towarzystwo Ubezpieczeń produktem ubezpieczeniowym i
pozyskanie tego klienta, przedstawienie klientowi informacji o ogólnych
warunkach ubezpieczeń, wykonywanie czynności zmierzających do zawarcia
umów z klientami, analizę ryzyka ubezpieczeniowego, itp., stanowią
usługę, która w sposób nierozerwalny wiąże się z usługą główną
świadczoną przez Towarzystwo Ubezpieczeń. Czynności te mają na celu
kwalifikację klienta pod kątem zawarcia przez niego konkretnej umowy z
tą instytucją w aspekcie oferowanych przez nią produktów. Konkludując, należy stwierdzić, że skoro jak wynika z
treści złożonego wniosku - przedmiotowe usługi są usługami pośrednictwa
w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, Wnioskodawca działając jako
agent ma prawo stosować do tych usług zwolnienie od podatku
przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i
usług. Zgodnie z zawartą umową agencyjną z
Towarzystwem Ubezpieczeń zakres wykonywanych przez Wnioskodawcę
czynności obejmuje również organizowanie i nadzorowanie czynności
agencyjnych, które będą wykonywane przez Agentów Sieciowych,
szczegółowo opisane w pkt 22-29 wniosku tj.
: Uwzględniając treść złożonego wniosku
stwierdzić należy, iż to czynności wykonywane przez niezależnych
Agentów Sieciowych (wymienione we wniosku w punktach 1-21) można uznać
za usługi pośrednictwa, natomiast usługi świadczone przez Wnioskodawcę
szczegółowo wymienione w punktach 22-29 wniosku, będą stanowiły jedynie
element usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych.
Usługi świadczone przez Wnioskodawcę w istocie są czynnościami
pobocznymi, pomocniczymi, stanowiącymi jedynie wsparcie dla usług
głównych tj. usług pośrednictwa ubezpieczeniowego i z punktu widzenia
nabywcy usługi ubezpieczeniowej pozostają bez znaczenia. Czynności
takie są wyłącznie pochodną czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego i
należy je traktować w oderwaniu od nich, jako odrębne elementy związane
z pośrednictwem. W odniesieniu do ww. czynności zastosowanie będzie
miał art. 43 ust. 14 ustawy, na mocy którego będą one wyłączone ze
zwolnienia od podatku od towarów i usług. W
konsekwencji, usługi wykonywane przez Wnioskodawcę, związane z
koordynacją czynności agencyjnych wykonywanych przez Agentów
Sieciowych, wymienione w pozycjach 22-29 wniosku należy opodatkować
stawką VAT w wysokości 23% ponieważ ani w ustawie VAT, ani też w aktach
wykonawczych do tej ustawy nie przewidziano stawki preferencyjnej dla
ww. usług . Wnioskodawca podnosi, iż prezentowane
przez niego stanowisko w myśl którego, jeżeli świadczona usługa składa
się z kilku różnych świadczeń tj. świadczenia głównego i usług
pomocniczych w stosunku do niego, wszystkie elementy usługi powinny być
potraktowane dla potrzeb podatku VAT jako jedno świadczenie - znajduje
poparcie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych. Wnioskodawca
powołuje się m.in. na wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 18 kwietnia 2012 r.
sygn. akt I SA/Wr 189/12, w którym Sąd potwierdził kompleksowy
charakter i tym samym zasadność zwolnienia z VAT usług pośrednictwa w
udzielaniu pożyczek pieniężnych na które składały się następujące
czynności : pośrednictwo w sprzedaży produktów finansowych w oddziałach
banku. wsparcie procesu sprzedaży produktów finansowych w tym również
analiza i wybór potencjalnych klientów, obsługa aplikacji pożyczkowej,
administrowanie wnioskami pożyczkowymi, obsługa kasowa pożyczek,
monitoring portfela pożyczek i ich spłat, wsparcie w zakresie obsługi
rozliczenia spłaty pożyczki. Odnosząc się do
powyższego wyjaśnić należy, iż na ocenę uznania wykonywanych przez
Wnioskodawcę czynności za usługi kompleksowe nie może wpłynąć powołane
przez Wnioskodawcę orzeczenie, bowiem zapadło ono w odniesieniu do
indywidualnego stanu faktycznego (usług pośrednictwa w udzielaniu
pożyczek). Nie negując takiego orzeczenia, jako cennego źródła w
zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy
zauważyć, że moc obowiązująca wyroków zamyka się w obrębie spraw, w
których zostały wydane. Należy w tym miejscu wskazać
na szerokie orzecznictwo w zakresie opodatkowania świadczeń
kompleksowych, którego poglądy Organ podatkowy w pełni podziela. W
orzeczeniu WSA z dnia 21 lipca 2010 r., sygn. akt. I SA/Po 550/10, Sąd
zaprezentował stanowisko zgodne ze stanowiskiem tut. Organu. W
orzeczeniu tym WSA stwierdził: Wskazując na treść powyższych
rozstrzygnięć Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Sąd
rozstrzygający sprawę niniejszą stwierdził, iż świadczenie złożone
(kompleksowe) ma miejsce wówczas, gdy relacja poszczególnych czynności
(świadczeń) wykonywanych na rzecz jednego nabywcy dzieli je na
świadczenie podstawowe i świadczenia pomocnicze tzn. takie, które
umożliwiają skorzystanie (względnie lepsze skorzystanie) ze świadczenia
podstawowego (lub są niezbędne dla możliwości skorzystania ze
świadczenia podstawowego). Jeżeli jednak świadczenia te można
rozdzielić, tak że nie zmieni to ich charakteru ani wartości z punktu
widzenia nabywcy wówczas świadczenia takie powinny być raczej
traktowane jako dwa niezależnie opodatkowane świadczenia (por.: wyroki
WSA w Poznaniu: z 15 kwietnia 2010 r., I SA/Po 130/10, CBOSA oraz z 19
sierpnia 2010 r., I SA/Po 315/10, Rzeczpospolita DF 2010/9/208 oraz T.
Michalik, VAT. Komentarz, Wydanie VII, 2010 r.). Orzeczenie to
potwierdzone zostało wyrokiem NSA z dnia 16.12.2011 r. sygn. akt I FSK
401/11. Odnosząc się do powyższego, powołany przez
Spółkę wyrok potraktowano jako element argumentacji w rozpatrywanej
sprawie, lecz nie mógł on stanowić podstawy przyjętego
rozstrzygnięcia. Na poparcie własnego stanowiska
odnośnie zakresu zwolnienia z podatku VAT usług pośrednictwa
ubezpieczeniowego Wnioskodawca powołał również szereg interpretacji
indywidualnych wydawanych z upoważnienia Ministra Finansów przez
Dyrektorów Izb Skarbowych. Wskazać należy, iż cytowane interpretacje
wydane zostały w indywidualnych sprawach podatników, a powoływanie się
na daleko idące podobieństwa stanów faktycznych z okolicznościami
niniejszej sprawy nie może mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy
Wnioskodawcy. Wydając przedmiotową interpretację indywidualną Organ
podatkowy dokonał wnikliwej oceny stanowiska Wnioskodawcy w odniesieniu
do przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy w kontekście
obowiązujących przepisów prawa podatkowego. Dwie ze
wskazanych interpretacji indywidualnych : interpretacja indywidualna z
dnia 16.05.2012 r. nr ILPP1/4441-23/12-3/HMW oraz interpretacja
indywidualna z dnia 10.01.2012 r. nr ILPP2/4441-78/11-3/SJ wydane
zostały w wyniku uwzględnienia skargi złożonej przez Wnioskodawcę.
Pierwsza z nich dotyczyła sytuacji, w której Spółka świadczy na rzecz
firm leasingowych usługi związane z ubezpieczeniami, których nadrzędnym
celem jest objęcie ochroną ubezpieczeniową klientów firm leasingowych
oraz przedmiotów leasingu oferowanych przez te firmy, a przedmiotem
zapytania Spółki było prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur
wystawionych przez zleceniobiorców (firmy leasingowe). Druga, dotyczyła prawa do korzystania ze zwolnienia od
podatku wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności, przejętych od Agenta
Ubezpieczeniowego a dotyczących zawierania oraz wykonywania umów
ubezpieczeniowych. Ponadto, w przywołanej
interpretacji indywidualnej z dnia 12 grudnia 2011 r. nr
IBPP3/443-990/11/PH Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, uznając za
nieprawidłowe stanowisko wnioskodawcy w zakresie zwolnienia od podatku
niektórych z wymienionych czynności wykonywanych na rzecz towarzystwa
ubezpieczeniowego wskazał, iż w katalogu czynności przedstawionym we
wniosku daje się z łatwością wyodrębnić czynności, które niewątpliwie
stanowią czynności związane z pośrednictwem ubezpieczeniowym jak
również czynności dodatkowe, służące wsparciu działalności
ubezpieczeniowej, przy czym podział ten nie nabiera charakteru
sztucznego. Powyższe świadczy o tym, że możliwym jest podział całości
opisanych czynności, co wskazuje na brak kompleksowości usług. Tut.
Organ podatkowy w pełni podziela przedstawione powyżej
stanowisko. Orzeczenia w sprawach podatkowych
zapadają w odniesieniu do indywidualnych i właściwych tylko im stanów
faktycznych. Ich różnorodność stanowi odpowiedź na różnorodność
przedstawionych przez podatników stanów faktycznych i dlatego nie mogą
one stanowić podstawy przy rozstrzygnięciu w przedmiotowej sprawie
Wnioskodawcy. Interpretacja dotyczy zdarzenia
przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego
obowiązującego w dniu wydania interpretacji. Stronie
przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację
przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę
wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul.
Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu,
który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący
dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia
naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o
postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r. poz. 270
ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww.
ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu
na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił
odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia
wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie
lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na
adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w
Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock. Wniosek
ORD-IN Treść w pliku PDF 2 MB Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie