Temat interpretacji

Wyłączenie z opodatkowania otrzymanego odszkodowania.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 16 kwietnia 2013 r. (data wpływu 18 kwietnia 2013 r.), uzupełnionym w dniu 6 czerwca 2013 r. (data wpływu), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia z opodatkowania otrzymanego odszkodowania jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 kwietnia 2013 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniu 6 czerwca 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia z opodatkowania otrzymanego odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 26 września 2009 r. Spółka zawarła ze spółdzielnią mieszkaniową lokatorsko-własnościową umowę o współpracy oraz umowę sprzedaży ciepła. Przedmiotem ww. umów było zainstalowanie przez Spółkę na nieruchomości spółdzielni urządzeń ciepłowniczych służących do wytwarzania ciepła oraz podłączenie tych urządzeń do sieci spółdzielni i dostarczenie dla niej ciepła. W ww. umowie o współpracy spółdzielnia zobowiązała się do ustanowienia na rzecz Spółki zabezpieczenia w postaci poręczenia udzielonego przez gminę za spółdzielnię z tytułu wykonania tych umów. W dniu 8 września 2009 r. gmina (poręczyciel) zawarła ze Spółką umowę poręczenia. Przedmiotem umowy było zobowiązanie się przez poręczyciela do zapłacenia kwoty 380.000,00 zł. na wypadek, gdyby spółdzielnia nie wywiązała się z zapłaty za wykonane usługi przez Spółkę z ww. umów. Pismem z dnia 23 kwietnia 2012 r., ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2012 r. Spółka rozwiązała ze spółdzielnią ww. umowę o współpracy oraz umowę sprzedaży ciepła, z uwagi na znaczne zaległości płatnicze za usługi wykonywane przez Spółkę. Pismem z dnia 2 października 2012 r., Spółka wezwała gminę do zapłaty kwoty 380.000,00 zł z tytułu wykonania ww. umowy poręczenia. W wyniku negocjacji, w dniu 19 marca 2013 r. gmina i Spółka zawarły ugodę przed notariuszem, na mocy której gmina zapłaci na rzecz Spółki kwotę 300.000,00 zł z tytułu wykonania ww. umowy poręczenia.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Spółka powinna zapłacić podatek od towarów i usług od uzyskanej od gminy kwoty 300.000,00 zł z tytułu wykonania umowy poręczenia z dnia 8 września 2009 r....

Zdaniem Wnioskodawcy, wyrażonym we wniosku i jego uzupełnieniu, nie powinna zapłacić podatku od towarów i usług od uzyskanej od gminy kwoty 300.000 zł z tytułu wykonania umowy poręczenia z dnia 8 września 2009 r., gdyż nie dochodzi do odpłatnego świadczenia usług. Spółdzielnia jako kontrahent Spółki nie wywiązała się ze swojego zobowiązania wynikającego z umowy o współpracy i sprzedaży ciepła. W ocenie Spółki, wpłacone poręczenie w kwocie 300.000,00 zł stanowi odszkodowanie i jest środkiem, który ma wynagrodzić poniesioną stratę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. z 2011 r. Dz. U. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Stosownie do dyspozycji przepisu art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Na podstawie art. 29 cyt. ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia od nabywcy. Obrót zmniejsza się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Przepisy podatkowe nie zawierają definicji pojęcia odszkodowanie. Zatem w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego, na gruncie którego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a szkodą zaistniałą w jego wyniku musi istnieć związek przyczynowy. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.) rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 K.c.) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 K.c.).

Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej powołanego przepisu, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda kontraktowa polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Z treści złożonego wniosku wynika, iż w dniu 26 września 2009 r. Spółka zawarła ze spółdzielnią mieszkaniową lokatorsko-własnościową umowę o współpracy oraz umowę sprzedaży ciepła. Przedmiotem ww. umów było zainstalowanie przez Spółkę na nieruchomości spółdzielni urządzeń ciepłowniczych służących do wytwarzania ciepła oraz podłączenie tych urządzeń do sieci spółdzielni i dostarczenie dla niej ciepła. W ww. umowie o współpracy spółdzielnia zobowiązała się do ustanowienia na rzecz Spółki zabezpieczenia w postaci poręczenia udzielonego przez gminę za spółdzielnie z tytułu wykonania tych umów. W dniu 8 września 2009 r. gmina (poręczyciel) zawarła ze Spółką umowę poręczenia, której przedmiotem było zobowiązanie się przez poręczyciela do zapłacenia kwoty 380.000,00 zł. na wypadek, gdyby spółdzielnia nie wywiązała się z zapłaty za wykonane usługi z ww. umów. Pismem z dnia 23 kwietnia 2012 r., ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2012 r., Spółka rozwiązała ze spółdzielnią ww. umowy z uwagi na znaczne zaległości płatnicze za wykonywane usługi. Pismem z dnia 2 października 2012 r. Spółka wezwała gminę do zapłaty kwoty 380.000,00 zł z tytułu wykonania umowy poręczenia. W wyniku negocjacji, w dniu 19 marca 2013 r., gmina i Spółka zawarły ugodę przed notariuszem, na mocy której gmina zapłaci kwotę 300.000,00 zł z tytułu wykonania ww. umowy poręczenia.

Analizując treść wniosku oraz przytoczone powyżej przepisy w pierwszej kolejności stwierdzić należy, iż wynikająca z umowy specyfika wykonywanych czynności a w szczególności fakt, że celem świadczenia było zainstalowanie przez Spółkę na nieruchomości spółdzielni urządzeń ciepłowniczych służących do wytwarzania ciepła oraz podłączenie tych urządzeń do sieci spółdzielni i dostarczenie dla niej ciepła, przesądza o tym, iż opisane przez Spółkę czynności wypełniają definicję usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.

Niezależnie od powyższego należy stwierdzić, że bez względu na użytą przez Spółkę nomenklaturę, otrzymane od gminy świadczenie pieniężne będzie w rzeczywistości wynagrodzeniem za świadczoną usługę.

Co do zasady obowiązek pokrycia szkody powstaje z uwagi na dokonanie czynności zabronionej (ex delicto) lub w wyniku niewykonania lub nieprawidłowego wykonania postanowień umowy (ex contracto). Podkreślając, że decydujące znaczenie dla oceny skutków prawnych umów w stosunkach pomiędzy stronami ma ich treść, a nie nazwa, stwierdzić należy, iż w ocenie tut. organu, w opisanym stanie faktycznym otrzymana od gminy kwota pieniężna nie posiada cech odszkodowania za poniesioną szkodę, gdyż nie zaistniały okoliczności, które w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania.

Reasumując, otrzymana kwota nie może zostać uznać za odszkodowanie w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, lecz należy ją potraktować jako formę wynagrodzenia za świadczenie usług wynikających z umowy o współpracy oraz umowy sprzedaży ciepła. Nie zmienia tego fakt, iż płatnikiem za wykonane przez Spółkę usługi będzie gmina a nie spółdzielnia, bowiem żaden z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, ani aktów wykonawczych do niej, nie narzuca podatnikom reguł w tym zakresie, czyniąc neutralnym, z punktu widzenia praw i obowiązków w tym podatku, źródło finansowania należności.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 1016 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy