Interpretacja indywidualna z dnia 31.10.2012, sygn. ILPP4/443-339/12-5/ISN, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Temat interpretacji

Czy w związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu Wnioskodawca będzie świadczył na rzecz Agenta, Banku lub któregokolwiek Uczestnika usługi w rozumieniu Ustawy o VAT?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 30 lipca 2012 r. (data wpływu 2 sierpnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych przez Zainteresowanego jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 sierpnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych przez Zainteresowanego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. (dalej: Wnioskodawca) należy do grupy kapitałowej (dalej: Grupa). W ramach Grupy, korzysta on z usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (tzw. cash-pooling).

Podstawowa usługa realizowana jest w oparciu o wielostronne umowy regulujące funkcjonowanie przedmiotowej struktury cash-poolingu, w których stronami są spółki z Grupy (dalej: Uczestnicy), X. z siedzibą w Wielkiej Brytanii działająca w roli agenta (dalej: Agent), a także bank z siedzibą w Wielkiej Brytanii (dalej: Bank). Wnioskodawca związany jest m.in. dwustronną umową z Agentem, zgodnie z którą dokonywane są odpowiednie transfery funduszy między rachunkiem Spółki a rachunkiem Agenta.

Zasadniczym celem usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową jest zwiększanie efektywności w zarządzaniu środkami pieniężnymi, poprawa płynności finansowej podmiotów z Grupy oraz uzyskanie korzyści finansowych dla Grupy poprzez możliwość uzyskania korzystniejszych warunków pozyskiwania oraz lokowania kapitału. Uczestnicy przystąpili do koordynowanego przez Bank systemu wzajemnych rozliczeń skutkujących naliczaniem odsetek od skonsolidowanych Sald rachunków Uczestników.

Model struktury cash poolingowej, w której bierze udział Wnioskodawca, oparty jest o następujące zasady:

• Każdy uczestnik cash-poolingu posiada indywidualny rachunek bankowy w kraju swojej siedziby, wykorzystywany do ustalania Salda w krajowej walucie (dalej: Saldo Uczestnika). Jednocześnie Wnioskodawca posiada w polskim banku rachunek (dalej: Rachunek w Polskim Banku), prowadzony w polskich złotych (dalej: PLN);
• Agent posiada rachunek w Banku w Wielkiej Brytanii, prowadzony w danej walucie krajowej, w celu skonsolidowania i ustalenia ogólnego Salda dla wszystkich uczestników z danego kraju, rozliczających się w danej walucie (dalej: Rachunek Pomocniczy Agenta). W rozważanym opisie sprawy, na potrzeby polskich spółek (w tym Wnioskodawcy) Agent posiada w Banku taki Rachunek Pomocniczy prowadzony w PLN;
• Na koniec każdego dnia roboczego, w ramach opisanej poniżej procedury konsolidacji, dokonywane są transfery środków z Rachunków Uczestników w Polskim Banku na Rachunek Pomocniczy Agenta lub z Rachunku Pomocniczego Agenta na Rachunki Uczestników w Polskim Banku w celu ustalenia na Rachunku Pomocniczym Agenta Salda dla uczestników z danego kraju, dokonujących rozliczeń w danej walucie (dalej: Saldo Krajowe);
• Konsolidacja Salda Krajowego na Rachunku Pomocniczym Agenta jest dokonywana w następujący sposób:
  • w przypadku, gdy Saldo Uczestnika na Rachunku w Polskim Banku będzie dodatnie, dokonywany jest transfer środków pieniężnych z Rachunku Uczestnika w Polskim Banku na Rachunek Pomocniczy Agenta,
  • w przypadku, gdy Saldo Uczestnika na Rachunku w Polskim Banku będzie ujemne, dokonywany jest transfer środków pieniężnych z Rachunku Pomocniczego Agenta na Rachunek Uczestnika w Polskim Banku;
• Transfer jest dokonywany w takiej wysokości, aby w efekcie na koniec dnia roboczego, Saldo Uczestnika na jego indywidualnym Rachunku w Polskim Banku wyniosło 0.

W powyższym celu, Uczestnicy na podstawie umowy przejęli na siebie solidarną odpowiedzialność za zobowiązania innych Uczestników wynikające z prowadzonych na ich rzecz indywidualnych rachunków we wszystkich bankach oraz udzielili Agentowi upoważnienia do zarządzania płatnościami i dokonywania transferu środków finansowych pomiędzy ich rachunkami, a rachunkiem Agenta.

• Ustalone w powyższy sposób Salda Krajowe na Rachunkach Pomocniczych Agenta prowadzonych w różnych walutach są następnie konsolidowane w celu ustalenia ogólnego Salda Grupy. Jednakże, w tym wypadku nie występuje rzeczywisty transfer środków finansowych z lub na Rachunek Pomocniczy Agenta. Konsolidacji podlega suma Sald Krajowych odnotowana na Rachunku Pomocniczym Agenta, przeliczona na potrzeby tej operacji na EUR;
• Od środków zgromadzonych lub wykazanego debetu na Rachunku Pomocniczym Agenta w danej walucie (tj. w zależności od dodatniego lub ujemnego Salda Krajowego) na zakończenie każdego dnia roboczego naliczane są odsetki w wysokości ustalonej między Bankiem a Agentem. Suma odsetek jest odpowiednio wypłacana lub pobierana z Rachunku Pomocniczego Agenta na zakończenie każdego miesiąca;
• Następnie po przeprowadzeniu finalnej miesięcznej kalkulacji, odsetki wynikające ze skonsolidowanych Sald Uczestników są przyporządkowywane przez Agenta poszczególnym Uczestnikom na warunkach rynkowych. W konsekwencji, jeśli Uczestnik zanotuje danego dnia Saldo ujemne jest zobowiązany do płatności z tego tytułu odsetek na rzecz Agenta, jeśli natomiast zanotuje Saldo dodatnie, otrzyma z tego tytułu odsetki od Agenta;
• Wielostronne umowy regulujące strukturę powyższego cash-poolingu nie przewidują regularnych codziennych zwrotnych transferów nadwyżek funduszy zgromadzonych na Rachunku Pomocniczym Agenta (np. gdy Saldo Uczestnika miałoby wartość dodatnią przez dłuższy okres). Na podstawie dwustronnej umowy pomiędzy Wnioskodawcą a Agentem, zwrot tych środków razem z należnymi odsetkami ma nastąpić na każdorazowe żądanie Uczestnika. Odpowiednio, w sytuacji, gdy Saldo Uczestnika miałoby wartość ujemną przez dłuższy okres, na żądanie Uczestnika ma zostać mu przyznany przez Agenta debet oraz będą wówczas naliczane odsetki na rzecz Agenta.

Z tytułu koordynowania cash-poolingu pierwotnie Bank miał obciążać Agenta opłatą miesięczną, którą następnie Agent obciąża poszczególnych Uczestników (w tym Wnioskodawcę) wg ustalonego klucza rozliczeniowego. Ponadto, Agent obciąża Uczestników (w tym Wnioskodawcę) wynagrodzeniem z tytułu zarządzania strukturą cash-poolingu. Natomiast obecnie jest rozważany scenariusz obciążania Uczestników opłatą w innych okresach rozliczeniowych (jak opisano poniżej).

W rezultacie, z tytułu uczestnictwa w wyżej opisanym systemie cash-poolingu Wnioskodawca jest obciążany przez Agenta wynagrodzeniem, w skład którego jest wkalkulowywany również koszt ponoszony przez Agenta na rzecz Banku. Dodatkowo, w zależności od Salda Wnioskodawcy w rozliczeniach z Agentem, Wnioskodawca okresowo ma otrzymywać od Agenta odsetki (jeżeli Saldo jest dodatnie) lub okresowo jest zobowiązany płacić odsetki Agentowi (jeżeli Saldo jest ujemne).

W oparciu o wyżej opisany stan faktyczny Wnioskodawca wystąpił do Ministra Finansów z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w przedmiocie opodatkowania Wnioskodawcy podatkiem od towarów i usług (dalej: VAT).

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacjach indywidualnych prawa podatkowego z dnia 29 maja 2012 r. nr ILPP4/443-85/12-5/ISN, nr ILPP4/443-85/12-6/ISN, nr ILPP4/443 -85/12-7/ISN oraz nr ILPP4/443-85/12-8/ISN, wydanych z upoważnienia udzielonego przez Ministra Finansów, potwierdził stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie opodatkowania podatkiem od towarów i usług (dalej: VAT), zgodnie z którym czynności wykonywane przez Agenta, z tytułu których Wnioskodawca jest okresowo obciążany (w tym kosztami zarządzania wyżej scharakteryzowanego cash-poolingu, jak i odsetkami należnymi Agentowi, jeśli Saldo Wnioskodawcy byłoby ujemne) stanowią świadczenie usług przez Agenta na jego rzecz. Usługi te podlegać będą opodatkowaniu VAT w Polsce (w miejscu siedziby usługobiorcy), a także będą podlegały zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy z dnia l1 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.; dalej: ustawa o VAT). Natomiast w związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu, Wnioskodawca nie będzie świadczyć żadnych usług na rzecz Agenta.

W ramach funkcjonującego cash-poolingu na wyżej opisanych zasadach, w oparciu o dodatkowe umowy szczegółowe Grupa planuje rozszerzyć zakres usług Agenta o czynności zarządzania płatnościami. Zarządzanie płatnościami stanowić ma uzupełnienie kompleksowej usługi cash poolingu, w szczególności w oparciu o gromadzone w ramach cash-poolingu fundusze.

Celem nowej usługi ma być poprawa efektywności rozliczeń oraz minimalizacja zbędnych przepływów pieniężnych wewnątrz Grupy. Do tej pory wszelkie zobowiązania Wnioskodawcy (zarówno wobec innych Uczestników cash-poolingu, jak i wobec kontrahentów zewnętrznych) są regulowane przez Wnioskodawcę z jego Rachunku w Polskim Banku, na podstawie którego, do tej pory, na koniec dnia było ustalane Saldo Uczestnika w ramach cash-poolingu. Po dodaniu nowej funkcji zarządzania płatnościami, zmodyfikowany zostanie sposób ustalania stanu rozliczeń Spółki z Agentem (dalej: Saldo Rozliczeń) w ten sposób, że wysokość Salda Rozliczeń będzie ustalana w oparciu o wysokość Salda Uczestnika w ramach funkcjonującego systemu cash-poolingu, skorygowanego następnie przez stan rozliczeń wynikający z nowej usługi zarządzania płatnościami.

Usługa zarządzania płatnościami obejmować będzie następujące elementy:

a) dokonywanie bezgotówkowych rozliczeń pomiędzy Uczestnikami

Podstawą dokonywania bezgotówkowych rozliczeń między Uczestnikami cash-poolingu (w tym Wnioskodawcy) będzie dodatkowa wielostronna umowa o rozliczeniach bezgotówkowych Cashless Settlement Agreement (dalej: Umowa o rozliczeniach bezgotówkowych), której stronami będą Uczestnicy oraz Agent. Zgodnie ze wskazaną umową, Uczestnicy upoważnią Agenta do dokonywania wzajemnych rozliczeń w ten sposób, że:

• Każdy Uczestnik (w tym Wnioskodawca) będzie przekazywał Agentowi zlecenie do uregulowania zobowiązania wobec innych Uczestników cash-poolingu;
• Agent, po zebraniu od Uczestników dyspozycji, każdego dnia będzie dokonywał potrąceń wzajemnych zobowiązań, a następnie będzie odpowiednio powiększał lub pomniejszał o wysokość nieskompensowanych kwot Saldo Rozliczeń danego Uczestnika;
• Regulowanie wierzytelności pomiędzy Uczestnikami nie będzie skutkować rzeczywistymi przelewami środków z Rachunku Pomocniczego Agenta na rachunki Uczestników, natomiast będzie wpływać na Saldo Rozliczeń zgodnie z metodologią opisaną poniżej;
• intencją stron Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych nie jest przejęcie zobowiązań Uczestnika przez Agenta.

b) dokonywanie przez Agenta płatności zobowiązań Wnioskodawcy wobec jego kontrahentów (innych niż Uczestnicy cash-poolingu).

Ponadto, Wnioskodawca (oraz inni Uczestnicy) planuje zawarcie z Agentem dodatkowej, dwustronnej umowy Transaction Banking Services Agreemens - Intercompany Payments Authorisation (dalej: Umowa o dokonywanie rozliczeń), na podstawie której upoważni Agenta do regulowania w imieniu i na rachunek Wnioskodawcy wybranych zobowiązań na rzecz podmiotów trzecich, z pewnymi wyłączeniami dotyczącymi w szczególności opłat z tytułu wynagrodzeń dla pracowników oraz należności publicznoprawnych (w tym zakresie, zobowiązania regulować będzie sam Wnioskodawca). Zgodnie ze wskazaną umową, Wnioskodawca upoważni Agenta do regulowania ww. zobowiązań w ten sposób, że:

• Wnioskodawca będzie przekazywał Agentowi zlecenie do uregulowania jego zobowiązań wobec swoich kontrahentów zewnętrznych;
• Agent, po otrzymaniu zlecenia będzie dokonywał transferu funduszy na wskazane konta zewnętrznych kontrahentów Wnioskodawcy. Przedmiotowe kwoty wpłyną następnie na wysokość Salda Rozliczeń danego Uczestnika, zgodnie z metodologią opisaną poniżej;
• Intencją stron Umowy o dokonywaniu rozliczeń nie jest przejęcie zobowiązań Wnioskodawcy przez Agenta.

Zarówno w przypadku bezgotówkowych rozliczeń wzajemnych zobowiązań pomiędzy Uczestnikami cash-poolingu, jak również w przypadku dokonywania płatności przez Agenta na rzecz zewnętrznych kontrahentów Wnioskodawcy, Agent będzie dokonywał stosownych operacji bez względu na saldo funduszy zgromadzonych przez Wnioskodawcę na Rachunku Pomocniczym Agenta w ramach cash-polingu (tj. niezależnie od Salda Uczestnika). W szczególności, w związku z istniejącymi po stronie Wnioskodawcy zobowiązaniami, może dochodzić do następujących sytuacji:

• kiedy stan zgromadzonych funduszy Uczestnika (tj. Saldo Uczestnika z danego dnia wraz z Saldem Rozliczeń Uczestnika z dnia poprzedniego) ma wartość dodatnią i jest wyższy od sumy zobowiązań Wnioskodawcy do uregulowania na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń z danego dnia wówczas wysokość Salda Rozliczeń na dany dzień będzie ustalana jako stan zgromadzonych funduszy Uczestnika (tj. Saldo Uczestnika z danego dnia wraz z Saldem Rozliczeń Uczestnika z dnia poprzedniego) pomniejszony o dokonane w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy płatności, tj.: uregulowanie nieskompensowanych kwot, wynikających z rozliczeń bezgotówkowych z Uczestnikami (tj. nadwyżkę zobowiązań Wnioskodawcy nad jego należnościami od innych Uczestników) oraz o kwoty płatności na rzecz zewnętrznych kontrahentów Wnioskodawcy (Agent w istocie na żądanie Wnioskodawcy zadysponuje kwotami zgromadzonymi przez niego w ramach cash poolingu);
• kiedy stan zgromadzonych funduszy Uczestnika (tj. Saldo Uczestnika z danego dnia wraz z Saldem Rozliczeń Uczestnika z dnia poprzedniego) ma wartość dodatnią, ale jest niższy od sumy zobowiązań Wnioskodawcy do uregulowania na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń z danego dnia wówczas Agent udostępni Uczestnikowi brakujące środki ze środków zgromadzonych w ramach cash poolingu (bez dokonywania rzeczywistego transferu funduszy na jakikolwiek rachunek bankowy Uczestnika) i dokona stosownych operacji, w wyniku czego powstanie dla Wnioskodawcy ujemne Saldo Rozliczeń (w wysokości środków udostępnionych przez Agenta na pokrycie tej części ww. zobowiązań, która nie znajdzie pokrycia w funduszach zgromadzonych przez niego w ramach cash-poolingu);
• kiedy stan zgromadzonych funduszy Uczestnika (tj. Saldo Uczestnika z danego dnia wraz z Saldem Rozliczeń Uczestnika z dnia poprzedniego) ma wartość zerową lub jest ujemny wówczas Agent udostępni Uczestnikowi ze środków zgromadzonych w ramach cash poolingu (bez dokonywania rzeczywistego transferu funduszy na jakikolwiek rachunek bankowy Uczestnika) środki w wysokości sumy zobowiązań Wnioskodawcy do uregulowania na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń z danego dnia i dokona stosownych operacji, w wyniku czego powstanie lub zostanie powiększone po stronie Wnioskodawcy ujemne Saldo Rozliczeń (o wysokość środków udostępnionych przez Agenta na pokrycie ww. zobowiązań).

Natomiast, w przypadku Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych, w sytuacji nadwyżki należności Wnioskodawcy nad jego zobowiązaniami wobec innych Uczestników, Agent odpowiednio zwiększy jego dodatnie Saldo Rozliczeń, bądź zmniejszy istniejące ujemne Saldo Rozliczeń o kwotę niekompensowanej nadwyżki należności.

Mając na uwadze powyższe, w każdym przypadku kwoty otrzymywane lub wypłacane w ramach Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń będą wpływały na wysokość Salda Rozliczeń Wnioskodawcy, które jest podstawą do naliczania odsetek w ramach cash-poolingu.

Za zarządzanie zmodyfikowaną usługą cash-poolingu wraz z wykonywaniem dodatkowych czynności w ramach zarządzania płatnościami, Agent będzie obciążał Wnioskodawcę okresowym (co najmniej raz w roku) wynagrodzeniem. Dodatkowo, od Salda Rozliczeń będą naliczane okresowo odsetki na rzecz Agenta (jeśli Saldo Rozliczeń Wnioskodawcy za dany okres rozliczeniowy będzie ujemne) lub na rzecz Wnioskodawcy (jeśli jego Saldo Rozliczeń za dany okres rozliczeniowy będzie dodatnie).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu Wnioskodawca będzie świadczył na rzecz Agenta, Banku lub któregokolwiek Uczestnika usługi w rozumieniu Ustawy o VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, czynności wykonywane przez Agenta, z tytułu których Wnioskodawca będzie okresowo obciążany wynagrodzeniem (w tym kosztami koordynowania cash-poolingu, zarządzania strukturą cash-poolingu, zarządzania płatnościami na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń, jak i odsetkami należnymi Agentowi, jeżeli saldo Wnioskodawcy będzie ujemne) będą stanowiły świadczenie usług przez Agenta, w rozumieniu Ustawy o VAT. Usługi te będą podlegały opodatkowaniu VAT w Polsce (w miejscu siedziby usługobiorcy) oraz będą podlegały zwolnieniu z VAT.

Natomiast w związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu, w ramach którego Agent będzie również wykonywał czynności na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń, Wnioskodawca nie będzie świadczyć żadnych usług na rzecz Agenta, Banku ani któregokolwiek Uczestnika.

Jak wskazano powyżej, Wnioskodawca jako uczestnik systemu cash-poolingu nabywa od Agenta określone usługi finansowe, mające na celu zwiększenie efektywności w zarządzaniu środkami pieniężnymi, poprawę płynności finansowej podmiotów z Grupy oraz uzyskanie korzyści finansowych dla Grupy poprzez możliwość uzyskania korzystniejszych warunków pozyskiwania oraz lokowania kapitału. Usługa jaka jest świadczona przez Agenta na rzecz Uczestników (w tym na rzecz Wnioskodawcy), polega na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową Uczestników i opiera się na dokonywaniu transferów pieniężnych w celu utrzymywania na nich założonych poziomów środków pieniężnych, jak i regulowania należności w oparciu o zlecenia Wnioskodawcy. W konsekwencji nabytych usług, Wnioskodawca ma możliwość korzystniejszego pozyskiwania kapitału (jeżeli byłaby taka konieczność) oraz lokowania kapitału (jeżeli powstałyby nadwyżki finansowe). Natomiast planowane dodatkowe czynności w ramach zarządzania płatnościami, wykonywane na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń mają jedynie za zadanie uproszczenie rozliczeń struktury cash-poolingu oraz dalsze ograniczenia kosztów dla Grupy.

Tak jak zostało wykazane powyżej, Wnioskodawca przystępując do systemu cash-poolingu nabywa określone usługi od Agenta, z tytułu których zobowiązany jest ponosić opłaty (wynagrodzenie Agenta). Dodatkowo, przystąpi do Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz zawrze Umowę o dokonywanie rozliczeń, na podstawie których Agent, na jego zlecenie będzie realizował płatności (regulował należności Wnioskodawcy). Tym samym, w opisywanych okolicznościach Wnioskodawca nie będzie działał jako usługodawca jakichkolwiek usług, a jedynie jako usługobiorca określonych usług finansowych. W konsekwencji, w przypadku wystąpienia nadwyżek na rachunku Wnioskodawcy, otrzymane odsetki od tych nadwyżek nie będą stanowiły obrotu w rozumieniu art. 29 Ustawy o VAT, gdyż przez obrót, rozumie się kwotę należną z tytułu sprzedaży. Tymczasem, co zostało wykazane powyżej, z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu, Wnioskodawca nie dokonuje żadnej sprzedaży na rzecz Agenta, Banku ani innego Uczestnika (Wnioskodawca jest jedynie świadczeniobiorcą usług wykonywanych przez Agenta).

Warto również zwrócić uwagę na analogię sytuacji, gdzie odsetki otrzymywane są przez Wnioskodawcę w ramach systemu cash-poolingu, do sytuacji, gdzie odsetki Wnioskodawca otrzymywałby od banku z tytułu lokaty (czyli poza systemem cash-poolingu). W takich okolicznościach nie ma wątpliwości, iż odsetki otrzymywane od banku nie są wypłacane z tytułu jakiegokolwiek świadczenia Wnioskodawcy, a tym samym nie stanowią jego obrotu w rozumieniu przepisów o VAT. Potwierdza to m.in. orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE (por. C-77/01, C-142/99, C-16/00), który wielokrotnie podkreślał, iż posiadanie i lokowanie kapitału nie stanowi świadczenia usług.

Prawidłowość takiego stanowiska potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej wydanej dla Wnioskodawcy w dniu 29 maja 2012 r. nr ILPP4/443 -85/l2-8/ISN.

Ponadto, stanowisko takie znajduje potwierdzenie w utrwalonej linii interpretacyjnej organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji z dnia 23 września 2011 r., sygn. IBPP3/443 1007/11/PK Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w analogicznych okolicznościach stwierdził, że W świetle przedstawionej struktury cash-poolingu, wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi zarządzania środkami pieniężnymi Spółki są wykonywane właśnie przez Pool Leadera w zamian za przewidziane w Umowie wynagrodzenie. Obciążenie rachunków następuje automatycznie, bez konieczności zawierania odrębnych umów między podmiotami, które przystąpiły do Umowy Cash Poolingu. Jedynym zaś podmiotem przejawiającym aktywność w zakresie zarządzania środkami finansowymi jest Pool Leader. Reasumując, Spółka nie wykonuje w ramach przedmiotowej umowy Cash-poolingu żadnych czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Analogiczne stanowisko zaakceptował także Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 27 kwietnia 2012 r., sygn. IPPP3/443-224/12-2/JF, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 27 kwietnia 2012 r., sygn. IPPP3/443-221/12-2/MK, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 13 marca 2012 r., sygn. IPPP3/443-223/12-2/RD, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 29 maja 2012 r., sygn. ILPP4/443-86/12 -8/EWW, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 20 czerwca 2012 r., sygn. IPPP3/443-472/11 4/LK, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 20 czerwca 2012 r., sygn. IPPP3/443-472/11 4/LK, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 20 czerwca 2011 r., sygn. IPPP3/443-472/11-4/LK, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 12 października 2010 r., sygn. IBPP2/443 -543/10/ASz, a także wielu innych.

Podsumowując, z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu Wnioskodawca nie będzie świadczyć żadnych usług na rzecz Agenta, Banku ani innego Uczestnika, a tym samym należne mu oprocentowanie w przypadku wystąpienia nadwyżek na jego rachunku nie będzie stanowiło obrotu w rozumieniu przepisów o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W oparciu o art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na mocy art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca korzysta z usługi cash-poolingu wprowadzonej w obrębie grupy kapitałowej, do której on należy (dalej Grupa). Umowa regulująca funkcjonowanie przedmiotowej struktury cash-poolingu została zawarta pomiędzy X. z siedzibą w Wielkiej Brytanii, nieposiadającą w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności spółką z Grupy działającą w roli agenta (dalej Agent), polskimi i zagranicznymi członkami Grupy, w tym Spółką (dalej Uczestnicy) oraz bankiem z siedzibą w Wielkiej Brytanii (dalej Bank). Celem ww. usługi jest zwiększenie efektywności w zarządzaniu środkami pieniężnymi, poprawa płynności finansowej podmiotów z Grupy oraz uzyskanie korzyści finansowych dla Grupy poprzez możliwość uzyskania korzystniejszych warunków pozyskiwania oraz lokowania kapitału. Uczestnicy przystąpili do koordynowanego przez Bank systemu wzajemnych rozliczeń skutkujących naliczaniem odsetek od skonsolidowanych sald rachunków Uczestników.

Model cash-poolingu, do którego przystąpił Zainteresowany oparty jest na następujących zasadach:

• Każdy Uczestnik cash-poolingu posiada indywidualny rachunek bankowy w kraju swojej siedziby, wykorzystywany do ustalania salda w krajowej walucie (dalej Saldo Uczestnika). Wnioskodawca posiada w polskim banku rachunek (dalej Rachunek w Polskim Banku), prowadzony w polskich złotych (dalej PLN);
• Agent posiada rachunek w Banku w Wielkiej Brytanii, prowadzony w danej walucie krajowej, w celu skonsolidowania i ustalenia ogólnego salda dla wszystkich Uczestników z danego kraju, rozliczających się w danej walucie (dalej Rachunek Pomocniczy Agenta). W rozważanym stanie sprawy, na potrzeby polskich spółek (w tym Spółki) Agent posiada w Banku taki Rachunek Pomocniczy prowadzony w PLN;
• Na koniec każdego dnia roboczego, w ramach opisanej poniżej procedury konsolidacji, dokonywane są transfery środków z Rachunków Uczestników w Polskim Banku na Rachunek Pomocniczy Agenta lub z Rachunku Pomocniczego Agenta na Rachunki Uczestników w Polskim Banku w celu ustalenia na Rachunku Pomocniczym Agenta salda dla Uczestników z danego kraju, dokonujących rozliczeń w danej walucie (dalej Saldo Krajowe);
• Konsolidacja Salda Krajowego na Rachunku Pomocniczym Agenta jest dokonana w następujący sposób:
  • w przypadku, gdy Saldo Uczestnika na Rachunku w Polskim Banku jest dodatnie dokonywany jest transfer środków pieniężnych z Rachunku Uczestnika w Polskim Banku na Rachunek Pomocniczy Agenta,
  • w przypadku, gdy saldo Uczestnika na Rachunku w Polskim Banku jest ujemne dokonywany jest transfer środków pieniężnych z Rachunku Pomocniczego Agenta na Rachunek Uczestnika w Polskim Banku,
  • transfer jest dokonywany w takiej wysokości, aby w efekcie, na koniec dnia roboczego, Saldo Uczestnika na jego indywidualnym Rachunku w Banku Polskim wyniosło 0;
• Ustalone w powyższy sposób Salda Krajowe na Rachunkach Pomocniczych Agenta prowadzonych w różnych walutach są następnie konsolidowane w celu ustalenia ogólnego salda Grupy. Jednakże w tym wypadku, nie występuje rzeczywisty transfer środków finansowych z/lub na Rachunek Pomocniczy Agenta. Konsolidacji podlega suma Sald Krajowych odnotowana na Rachunku Pomocniczym Agenta, przeliczona na potrzeby tej operacji na EUR;
• Od środków zgromadzonych lub wykazanego debetu na Rachunku Pomocniczym Agenta w danej walucie (tj. w zależności od dodatniego lub ujemnego Salda Krajowego), na zakończenie każdego dnia roboczego są naliczane odsetki w wysokości ustalonej między Bankiem i Agentem. Suma odsetek jest odpowiednio wypłacana lub pobierana z Rachunku Pomocniczego Agenta na zakończenie każdego miesiąca;
• Następnie, po przeprowadzeniu finalnej miesięcznej kalkulacji, odsetki wynikające ze skonsolidowanych Sald Uczestników są przyporządkowane przez Agenta poszczególnym Uczestnikom na warunkach rynkowych. W konsekwencji, jeśli dany Uczestnik zanotuje saldo ujemne, będzie zobowiązany do płatności odsetek na rzecz Agenta, jeśli natomiast zanotuje saldo dodatnie, otrzyma odsetki od Agenta;
• Wielostronne umowy regulujące strukturę powyższego cash-poolingu nie przewidują regularnych zwrotnych transferów nadwyżek funduszy zgromadzonych na Rachunku Pomocniczym Agenta (np. gdy Saldo Uczestnika miałoby wartość dodatnią przez dłuższy okres). Na podstawie dwustronnej umowy pomiędzy Zainteresowanym a Agentem, zwrot tych środków razem z należnymi odsetkami ma nastąpić na każdorazowe żądanie Uczestnika. Odpowiednio, w sytuacji, gdy Saldo Uczestnika miałoby wartość ujemną przez dłuższy okres, na żądanie Uczestnika ma zostać mu przyznawany przez Agenta debet oraz będą wówczas naliczane odsetki na rzecz Agenta.

Jak poinformował Wnioskodawca, w oparciu o dodatkowe umowy szczegółowe planuje on rozszerzyć zakres wykonywanej przez Agenta usługi cash-poolingu o czynności zarządzania płatnościami, które obejmować będą następujące elementy:

1. dokonywanie bezgotówkowych rozliczeń pomiędzy Uczestnikami (w tym Spółki), których podstawą będzie dodatkowa wielostronna umowa o rozliczeniach bezgotówkowych, której stronami będą Uczestnicy oraz Agent. Zgodnie ze wskazaną umową, Uczestnicy upoważnią Agenta do dokonywania wzajemnych rozliczeń w ten sposób, że:ul type=square>
2. Każdy Uczestnik (w tym Zainteresowany) będzie przekazywał Agentowi zlecenie do uregulowania zobowiązania wobec innych Uczestników cash-poolingu;
3. Agent, po zebraniu od Uczestników dyspozycji, każdego dnia będzie dokonywał potrąceń wzajemnych zobowiązań, a następnie będzie odpowiednio powiększał lub pomniejszał o wysokość nieskompensowanych kwot Saldo Rozliczeń danego Uczestnika;
4. Regulowanie wierzytelności pomiędzy Uczestnikami nie będzie skutkować rzeczywistymi przelewami środków z Rachunku Pomocniczego Agenta na rachunki Uczestników, natomiast będzie wpływać na Saldo Rozliczeń zgodnie z metodologią opisaną poniżej;
5. intencją stron Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych nie jest przejęcie zobowiązań Uczestnika przez Agenta;
6. dokonywanie przez Agenta płatności zobowiązań Zainteresowanego wobec jego kontrahentów (innych niż Uczestnicy cash-poolingu), na podstawie dodatkowej, dwustronnej umowy o dokonywaniu rozliczeń. Na jej podstawie Wnioskodawca upoważni Agenta do regulowania w jego imieniu i na jego rachunek wybranych zobowiązań na rzecz podmiotów trzecich, z pewnymi wyłączeniami dotyczącymi w szczególności opłat z tytułu wynagrodzeń dla pracowników oraz należności publicznoprawnych (w tym zakresie, zobowiązania regulować będzie sam Zainteresowany). Zgodnie ze wskazaną umową, Spółka upoważni Agenta do regulowania ww. zobowiązań w ten sposób, że:
   • będzie ona przekazywała Agentowi zlecenie do uregulowania jego zobowiązań wobec swoich kontrahentów zewnętrznych;
   • Agent, po otrzymaniu zlecenia będzie dokonywał transferu funduszy na wskazane konta zewnętrznych kontrahentów Wnioskodawcy. Przedmiotowe kwoty wpłyną następnie na wysokość Salda Rozliczeń danego Uczestnika, zgodnie z metodologią opisaną poniżej;
   • Intencją stron Umowy o dokonywaniu rozliczeń nie jest przejęcie zobowiązań Zainteresowanego przez Agenta.

Z przedstawionych informacji wynika, iż Agent będzie obciążał Uczestników (w tym Spółkę) wynagrodzeniem z tytułu wykonywania ww. czynności.

Należy zaznaczyć, iż nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy. Aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ponadto wskazać należy, iż co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę złożoną, obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi złożonej.

Usługa złożona zawiera zatem kilka czynności (usług), z tym że jedna z nich jest usługą zasadniczą przeważającą, nadającą danej usłudze jej główny charakter, przy czym wszystkie zmierzają do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego wskazanej w umowie. Aby móc wskazać, iż dana usługa jest usługą złożoną, winna składać się ona z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Na usługę złożoną składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu do wykonania świadczenia zasadniczego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze. Natomiast usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi złożonej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać bez usługi pomocniczej usługi głównej.

Mając na uwadze opis sprawy stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie opisane powyżej czynności składają się na jedną kompleksową usługę wykonywaną przez Agenta w ramach systemu cash-pooolingu, do którego należy Wnioskodawca.

Biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej usługi cash poolingu należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie w roli usługodawcy będzie występował Agent, który będzie obciążał Uczestników (w tym Zainteresowanego) wynagrodzeniem z tytułu zarządzania strukturą cash-poolingu.

Zatem, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę, umożliwiające Agentowi dokonywanie odpowiednich operacji związanych z wykonywaniem opisanej usługi cash-poolingu, nie będą stanowić odrębnego (odpłatnego) świadczenia przez Spółkę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Agenta usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. W związku z powyższym, nie będą one podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ponadto z przedstawiony przez Zainteresowanego opisu sprawy nie wynika, aby wykonywał on jakiekolwiek czynności w ramach systemu cash-poolingu, w szczególności, aby dokonywał sprzedaży na rzecz Agenta, Banku oraz innych Uczestników. Jak wskazała Spółka, będzie ona jedynie świadczeniobiorcą usług wykonywanych przez Agenta.

Wobec powyższego, Wnioskodawca w związku uczestnictwem w opisanym systemie cash poolingu nie będzie świadczył na rzecz Agenta, Banku lub któregokolwiek Uczestnika usług w rozumieniu ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ zwraca uwagę na fakt, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie wynikające z opisu sprawy oraz własnego stanowiska, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej rozpatrzone.

W niniejszej interpretacji rozpatrzono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zdarzenia przyszłego dotyczącego opodatkowania czynności wykonywanych przez Zainteresowanego. Natomiast zdarzenia przyszłe w pozostałych zakresach rozpatrzone zostały w interpretacjach indywidualnych z dnia 31 października 2012 r. nr ILPP4/443-339/12 2/ISN, nr ILPP4/443 339/12 3/ISN i nr ILPP4/443-339/12 4/ISN.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu