Interpretacja indywidualna z dnia 07.10.2016, sygn. IBPP2/443-577/16-2/IK, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Temat interpretacji

Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym zawarcie Umowy spółki cichej, w tym wniesienie wkładu (wkładów), o którym mowa wyżej będzie podlegało podatkowi od towarów i usług?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 22 lipca 2016 r. (data wpływu 26 lipca 2016 r.), uzupełnionym pismem z 20 września 2016 r. (data wpływu 30 września 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czy zawarcie umowy spółki cichej oraz wniesienie przez Wnioskodawcę wkładu do Spółki cichej podlega opodatkowaniu podatkiem VAT - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 lipca 2016 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czy zawarcie umowy spółki cichej oraz wniesienie przez Wnioskodawcę wkładu do Spółki cichej podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 20 września 2016 r. (data wpływu 30 września 2016 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 15 września 2016 r. znak: IBPP2/4512-577/16-1/IK.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca będący spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, mającą siedzibę na terytorium Polski i podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (dalej: Spółka, Wnioskodawca) planuje zawarcie z drugą spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, mającą siedzibę na terytorium Polski i podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (dalej: Spółka 2) umowy, na podstawie której Wnioskodawca zobowiąże się wnieść do przedsiębiorstwa Spółki 2 wkład pieniężny celem sfinansowania wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego (dalej: Umowa). W zależności od potrzeb wspólnego przedsięwzięcia, Umowa będzie przewidywała wniesienie wkładu jednorazowo lub kilkukrotnie. W zamian za wniesiony wkład Wnioskodawca uzyska udział w potencjalnych zyskach Spółki.

Jednocześnie Wnioskodawca nie będzie uczestniczył w ewentualnych stratach Spółki 2 oraz nie będzie ponosił odpowiedzialności za zobowiązania Spółki 2, czy to związane ze wspólnym przedsięwzięciem, czy też inne zobowiązania Spółki 2. Wnioskodawca nie będzie miał ponadto wpływu na podejmowane przez Spółkę 2 działania gospodarcze. Wnioskodawcy zostaną jedynie przyznane uprawnienia kontrolne wobec Spółki 2 w postaci możliwości przeglądania dotyczących go dokumentów oraz żądania wyjaśnień, co do podejmowanych działań.

Umowa zostanie zawarta na czas nieoznaczony i będzie mogła zostać wypowiedziana przez każdą ze stron w każdym czasie z zachowaniem umownego terminu wypowiedzenia. Strony przewidzą w Umowie także przypadki, w których dopuszczalne będzie natychmiastowe rozwiązanie Umowy. Niezależnie jednak od przyczyny rozwiązania Umowy, Wnioskodawca będzie zawsze uprawniony do żądania zwrotu wniesionego wkładu pieniężnego w terminie określonym w Umowie.

W uzupełnieniu do wniosku wskazano, że:

Wnioskodawca (spółka) jako wspólnik cichy i Spółka 2 są czynnymi odrębnie zarejestrowanymi podatnikami VAT. Na mocy zawartej umowy cichej strony nie będą świadczyć wobec siebie żadnych usług. Wnioskodawca nie będzie reprezentował na zewnątrz Spółki. Wnioskodawcy jako wspólnikowi cichemu nie przysługują żadne prawa majątkowe lub niemajątkowe w Spółce.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym zawarcie Umowy spółki cichej, w tym wniesienie wkładu (wkładów), o którym mowa wyżej będzie podlegało podatkowi od towarów i usług?

Stanowisko Wnioskodawcy.

W ocenie Wnioskodawcy Umowa spółki cichej zawarta między Wnioskodawcą a Spółką 2, w tym wniesienie wkładu/wkładów przewidzianego w Umowie spółki nie spowoduje obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 Nr 54, poz. 525 ze zmianami, dalej: ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl natomiast art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także Wszelkie postacie energii.

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlega opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Ustawodawca przyjął bardzo szeroką definicję świadczenia usług w ustawie o VAT, niemniej jednak, aby trafnie rozważyć, czy daną czynność uznać za świadczenie usługi podlegające opodatkowaniu należy określić wzajemny stosunek cywilnoprawny łączący obie strony umowy.

W tym zakresie świadczeniodawca powinien za wynagrodzeniem świadczyć określony typ usługi (przedmiot świadczenia) na rzecz konkretnego odbiorcy. Tym samym zaistnienie świadczenia wymaga zaangażowania przynajmniej dwóch stron transakcji połączonych ze sobą określoną relacją: usługodawcy i usługobiorcy.

Na gruncie przytoczonych przepisów ustawy o VAT oraz analizy opisanego zdarzenia przyszłego zauważyć należy, że zawierając Umowę wspólnego przedsięwzięcia żadna ze stron nie może być określana mianem usługodawcy ani usługobiorcy. Co więcej, nie ma możliwości wskazania i wynagrodzenia przysługującego którejkolwiek ze stron z tytułu samego zawarcia Umowy, bowiem czynność zawarcia Umowy nie powoduje odpłatności po stronie żadnej ze stron.

To zaś niewątpliwie wskazuje, że pomiędzy stronami nie ma wzajemnego stosunku cywilnoprawnego usługobiorca-usługodawca (czyli takiego stosunku zobowiązaniowego, na mocy którego jedna ze stron obliguje się za wynagrodzeniem wykonać jakąkolwiek usługę na rzecz drugiej). A skoro brak jest odpowiedniego rodzaju relacji łączącej strony transakcji (świadczenie - wynagrodzenie) oznacza to, że w przypadku wspólnego przedsięwzięcia nie występuje świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Powyższy pogląd znajduje również odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów administracyjnych, w tym m.in. w wyroku NSA z dnia 9 października 2008 r. (sygn. akt I FSK 291/08), w którym sąd wskazał:

Celem (...) współdziałania jest uzyskanie poprzez oddzielne, lecz skoordynowane i wspólne działania partnerów, określonego rezultatu, o korzystnym dla nich wymiarze ekonomicznym. Działań takich dla celów podatku od towarów i usług nie można oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość, którego końcowym efektem, (...) jest zachęcenie jak największej ilości wspólnych klientów partnerów do dokonania zakupów towarów (usług) u jednego z nich, dla osiągnięcia przez nich satysfakcjonującej korzyści finansowej (przychód). Jeżeli współdziałanie takie dotyczy wspólnego programu marketingowego, pomiędzy jego uczestnikami nie dochodzi do wzajemnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 u.p.t.u., gdyż po pierwsze nie da się ich racjonalnie wycenić, a po drugie w przedsięwzięciu takim nie chodzi o wzajemne świadczenie usług pomiędzy uczestnikami działań kooperacyjnych, gdyż nie z tych działań osiągają bezpośrednią i jasno zindywidualizowaną korzyść, lecz z osiągnięcia wspólnego celu podjętej współpracy nakierowanej na korzystne dla nich zachowanie osób trzecich.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy w opisanym zdarzeniu przyszłym założenie spółki cichej, w tym wniesienie wkładu (wkładów) nie będzie stanowiło odpłatnej dostawy towarów ani świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 710 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast, przez świadczenie usług, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Dokonując analizy powołanych przepisów należy zauważyć, że aby dana czynność nosiła znamiona dostawy towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy musi nastąpić przeniesienie przez dostawcę na rzecz nabywcy, prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

Z kolei oceniając, czy dane świadczenie ma charakter usługi należy mieć na względzie fakt, że ustawodawca jak wynika z treści art. 8 ust. 1 ustawy - uznaje za usługę każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności, które nie jest dostawą towarów, podkreślając tym samym powszechność opodatkowania. Zatem na zachowanie to (świadczenie) składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź tolerowanie - znoszenie określonych stanów rzeczy).

Ponadto do uznania danej czynności za usługę konieczne jest istnienie odbiorcy wykonywanego świadczenia (beneficjenta czynności) i występowanie związku między tą czynnością a otrzymywanym przez niego wynagrodzeniem, będącym świadczeniem wzajemnym. W konsekwencji usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument - odbiorca świadczenia, odnoszący z niego korzyść (choćby potencjalną). Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Dla istnienia przedmiotu opodatkowania konieczne jest zatem, by usługa była odpłatna, a więc aby świadczonej usłudze odpowiadało świadczenie wzajemne (wynagrodzenie) (tak też wielokrotnie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, m.in. w wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development.Council (sygn. C-102/86)).

Powyższe oznacza, że świadczeniem usług podlegającym opodatkowaniu podatkiem VAT jest każde świadczenie odpłatne, które powoduje powstanie przysporzenia po stronie konkretnego odbiorcy na skutek działania wykonawcy świadczenia. Dla wystąpienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług konieczne staje się zaistnienie bezpośredniego związku płatności z konkretną czynnością oraz istnienie konsumenta tej czynności (wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, C-16/93).

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, planuje zawarcie z drugą spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, (Spółka 2) umowy, na podstawie której Wnioskodawca zobowiąże się wnieść do przedsiębiorstwa Spółki 2 wkład pieniężny celem sfinansowania wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego (dalej: Umowa). W zależności od potrzeb wspólnego przedsięwzięcia, Umowa będzie przewidywała wniesienie wkładu jednorazowo lub kilkukrotnie. W zamian za wniesiony wkład Wnioskodawca uzyska udział w potencjalnych zyskach Spółki. Wnioskodawca nie będzie uczestniczył w ewentualnych stratach Spółki 2 oraz nie będzie ponosił odpowiedzialności za zobowiązania Spółki 2, czy to związane ze wspólnym przedsięwzięciem, czy też inne zobowiązania Spółki 2. Wnioskodawca nie będzie miał ponadto wpływu na podejmowane przez Spółkę 2 działania gospodarcze. Wnioskodawcy zostaną jedynie przyznane uprawnienia kontrolne wobec Spółki 2 w postaci możliwości przeglądania dotyczących go dokumentów oraz żądania wyjaśnień, co do podejmowanych działań. Wnioskodawca będzie zawsze uprawniony do żądania zwrotu wniesionego wkładu pieniężnego w terminie określonym w Umowie. Wnioskodawca (spółka) jako wspólnik cichy i Spółka 2 są czynnymi odrębnie zarejestrowanymi podatnikami VAT. Na mocy zawartej umowy cichej strony nie będą świadczyć wobec siebie żadnych usług. Wnioskodawca nie będzie reprezentował na zewnątrz Spółki. Wnioskodawcy jako wspólnikowi cichemu nie przysługują żadne prawa majątkowe lub niemajątkowe w Spółce.

Spółka cicha w przeszłości była regulowana przepisami prawa handlowego, ale wprowadzenie w życie ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380 ze zm.) regulacje te uchyliło. Mimo uchylenia przepisów rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 czerwca 1934 r. Kodeks handlowy (Dz. U. Nr 57, poz. 502 ze zm.) o spółce cichej, w praktyce gospodarczej zawierane mogą być umowy obligacyjne (w świetle zasady swobody zawierania umów cywilnoprawnych) tworzące stosunek prawny polegający na trwałym udziale kapitałowym jednej osoby w działalności gospodarczej innego podmiotu, przy czym tylko ten ostatni wstępuje w stosunki prawne z osobami trzecimi.

Zgodnie z przepisem art. 353¹ ustawy Kodeks cywilny strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zasada swobody umów wyrażona w powyższej regulacji dopuszcza zawarcie umowy spółki cichej jako umowy nienazwanej, to znaczy takiej, której specyfika odbiega nieco od skodyfikowanych w prawie umów, ale nie posiada szczegółowych regulacji. Oznacza to, że osoby tworzące spółki ciche stosować się muszą do tzw. przepisów ogólnych, które co oczywiste nie są w stanie odnieść się do szczególnych przypadków, mogących zajść w takich spółkach.

Ponadto, o rodzaju zawartej umowy spółki nie decyduje nadana jej przez strony nazwa, ale treść złożonych oświadczeń. Odnosząc powyższe do przepisów Kodeksu cywilnego zauważyć należy, że czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy (art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego). Sankcją nieważności objęta jest również czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 ww. ustawy). Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów (art. 56 cyt. ustawy). Tak więc, wskazane postanowienia wyznaczają dozwoloną przez prawo treść umowy.

Wspólnicy zawiązujący spółkę cichą mają prawo wprowadzić modyfikacje precyzujące postanowienia zawarte w nieobowiązującym już dziś kodeksie. Nie ma przy tym konieczności opierania się na przepisach kodeksu handlowego, gdyż zgodnie z zasadą swobody umów, wspólnicy mogą sami stworzyć strukturę własnej działalności gospodarczej i nazwać ją spółką cichą, co jednak nie oznacza, że na jej bazie powstaje nowy podmiot prawny.

Z uwagi na brak szczególnych przepisów dotyczących tego typu umowy, prawne konsekwencje należy oceniać na podstawie przepisów ogólnego reżimu kontraktowego.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że czynności opisane we wniosku tj. zawarcie Umowy i wniesienie/wnoszenie wkładu pieniężnego przez Wnioskodawcę na rzecz Spółki cichej, nie stanowią dostawy towarów, jak również nie stanowią świadczenia, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Strony umowy nie świadczą wobec siebie żadnych usług. Otrzymywane przez wspólnika cichego wynagrodzenie jest jedynie partycypacją w zyskach działalności prowadzonej przez spółkę cichą.

Zatem zawarcie Umowy spółki cichej oraz czynność wnoszenia wkładu pieniężnego do Spółki cichej nie będą czynnościami, o których stanowi art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku VAT.

Ze względu na niewypełnienie dyspozycji art. 5 ust. 1 pkt 1 tegoż przepisu ww. czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie należy podkreślić, że Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego w okolicznościach zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę. Ponadto Zainteresowany ponosi ryzyko związane z błędnym lub nieprecyzyjnym opisem zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Interpretacja wywołuje skutki prawno-podatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji pokrywa się ze zdarzeniem podanym przez Wnioskodawcę.

Interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4A, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie zgodnie z art. 57a skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach