Temat interpretacji

W dniu 28.03.2006r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Chorzowie wpłynął wniosek o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Jak stanowi art.14a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa na pisemny wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. W myśl art.14a § 4 cytowanej ustawy, udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, o której mowa w § 1, następuje w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie.

W złożonym wniosku Pan X stwierdza, że wykonuje zawód radcy prawnego wyłącznie w formie umowy zlecenia - obsługi prawnej w tym zastępstwa procesowego podmiotów gospodarczych, które wypełniają w jego imieniu obowiązki podatkowe. Jest zrzeszony w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach, która na wniosek Sądów wyznacza w/w do udzielenia pomocy prawnej (zastępstwa procesowego) z urzędu, także gdy strona jest osoba fizyczna.

Ponadto Pan X powołuje się na rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r.w sprawie opłat za czynności radców prawnych (...) (Dz.U.nr.163, poz. 1349, zm. Dz.U.z 2005r. nr 219, poz.1873) oraz wyjaśnia, że sąd po zakończeniu przewodu sądowego ustala a następnie zasądza koszty procesu w tym koszty nieodpłatnej pomocy prawne udzielonej z urzędu, ponoszone przez Skarb Państwa. Jednocześnie wyżej wymieniony wskazuje na przepis § 2 ust.3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 października 2005r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.Nr.219, poz.1873) przytaczając jego treść "W sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, opłaty o których mowa w ust.1, sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o opłatach".

Ustosunkowując się do przedstawionego zapytania należy wskazać, iż zgodnie z art.5 ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o których mowa w powyższym przepisie rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art.7 tej ustawy, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa, co wynika z brzmienia art.8 ust.1 pkt.3 w/w ustawy o podatku od towarów i usług. Zatem sam fakt wykonywania pewnych czynności z nakazu władzy, np. sądu nie jest kryterium do uznania, że świadczenie nie jest wykonywane w sposób samodzielny.

Oceny zakresu stosowania przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług w odniesieniu do czynności wykonywanych na zlecenie sądu przez radców prawnych należy dokonywać w świetle uregulowań zawartych w art.15 ust.3 pkt.3 ustawy, pod kątem kryterium decydującym o uznaniu tych osób za podatników podatku od towarów i usług.

W przypadku świadczenia przez radców prawnych pomocy prawnej z urzędu, nie można mówić, że sąd bierze na siebie odpowiedzialność za czynności radcy prawnego. Sąd "odpowiada" za wydany wyrok oraz za zapewnienie np. oskarżonemu prawa do obrony, natomiast nie ma w przedmiotowej sprawie tożsamości czynności (sądu i radcy prawnego, których odbiorcą jest uczestnik postępowania sądowego, tj. korzystający z tej pomocy prawnej. Ponadto radca prawny świadczący pomoc z urzędu, nie przestaje być podmiotem podlegającym rygorom wykonywanego zawodu, co oznacza, iż nadal podlega on obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu tego zawodu, a także, że podlega on odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, z zasadami etyki lub godności zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych.

Przedstawiając powyższe należy stwierdzić, że czynności wykonywane na zlecenie sądu przez radców prawnych nie korzystają z wyłączenia z zakresu ustawy z dnia 11 marca24r. o podatku od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony jeden z warunków określonych w art.15 ust.3 pkt.3 ustawy odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę. Tym samym czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Ponadto należy wskazać, że w dniu 15 listopada 2005r. zaczęły obowiązywać dwa rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniające przepisy w sprawie opłat za czynności adwokackie i radców prawnych.

• rozporządzenie z dnia 27 października 2005r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.Nr.219, poz. 1872), oraz
• rozporządzenie z dnia 27 października 2005r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.Nr.219, poz.1873).

W rozporządzeniach tych zmienione zostały przepisy §2 ust.3 określające wynagrodzenia z tytułu zastępstwa procesowego adwokatów (radców prawnych) ustanowionych z urzędu. Zgodnie z obecnym brzmieniem tych przepisów w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata (radcę prawnego) ustanowionego z urzędu, opłaty za czynności adwokata (radcy prawnego)z tytułu zastępstwa prawnego sad podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach.

Tym samym dokonana zmiana przepisów rozstrzyga jednoznacznie, że podatek VAT ma być kwotą doliczoną do wynagrodzenia adwokata (radcy prawnego).

Przepis § 28 rozporządzenia Ministra Finansów z 25.05.2005r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowanie zwolnienia od podatku od towarów i usług /Dz. U z 2005r. Nr 95, poz.798; wejście przepisów w życie: 01.06.2005r./ określa listę towarów i usług do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku, określone w art.113 ust.1 i 9, która stanowi załącznik do rozporządzenia.

W poz. 38 tabeli stanowiącej przedmiotowy załącznik, wymienione są usługi: prawnicze świadczone przez notariuszy, adwokatów i radców .

Powyższe oznacza, iż podatnik świadczący usługi radcy prawnego nie może korzystać ze zwolnienia podmiotowego określonego w przepisach art.113 ust.1 i 9 ustawy z 11.03.2004r. o podatku od towarów i usług.

W okresie od 01.05.2004r do 31.05.2005r. powyższą kwestię - analogicznie- regulowały przepisy § 31 rozporządzenia Ministra Finansów z 27.04.2004r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowanie zwolnienia od podatku od towarów i usług /Dz. U z 2004r. Nr 97, poz.971 ze zm/.

W świetle obowiązujących przepisów oraz powyższych wyjaśnień stwierdza się, iż podatnik wykonując usługi radcy prawnego winien od 01.05.2004r. zarejestrować się do podatku VAT, gdyż nie obowiązują go zarówno zwolnienia podmiotowe jak i przedmiotowe.

Zgodnie z art.14a § 2 ustawy Ordynacja Podatkowa, niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania postanowienia.

Zgodnie z art.14b § 1 i § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, interpretacja nie jest wiążąca dla wnioskodawcy, wiąże natomiast właściwe dla wnioskodawcy organy podatkowe i organy kontroli skarbowej do czasu jej zmiany lub uchylenia.