Ad. 1. Zdaniem Wnioskodawcy, w wyniku likwidacji Spółek Zależnych, Spółka nabędzie zorganizowane zespoły składników majątkowych stanowiące przedsiębiorstwo każdej ze Spółek Zależnych (względnie zorganizowaną część przedsiębiorstwa). W konsekwencji - zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT - planowana transakcja nabycia majątku Spółek Zależnych w wyniku ich likwidacji pozostawać będzie poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT.

Ad. 2. Zdaniem Spółki - zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy o VAT - w wyniku przejęcia, po likwidacji Spółek Zależnych, działalności prowadzonej przez te podmioty, Spółka będzie zobowiązana do dokonania korekty podatku VAT naliczonego na wydatkach Spółek Zależnych dotyczących nieruchomości rozliczonego przez Spółki Zależne (o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy o VAT), jeżeli przejęte składniki majątkowe będą przez Spółkę wykorzystywane do działalności nie dającej prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego.

Ad. 1.

Na wstępie Spółka chciałaby zwrócić uwagę, iż przytoczony powyżej opis zdarzeń przyszłych oraz pytania (1) i (2), dotyczące opodatkowania podatkiem VAT przeniesienia własności majątku Spółek Zależnych w wyniku ich likwidacji, są przedmiotem analogicznych wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej złożonych przez Spółki Zależne. Niemniej jednak - z uwagi fakt, że zasady opodatkowania przeniesienia własności majątku Spółek Zależnych rodzą konsekwencje nie tylko po ich stronie, ale również po stronie Spółki - Spółka niniejszym wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska zaprezentowanego w tej kwestii w formie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w jej indywidualnej sprawie.

Zbycie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w świetle ustawy o VAT

Jednym z istotnych elementów systemu podatku VAT funkcjonującego w krajach Unii Europejskiej jest - przyznana państwom członkowskim - możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania VAT transakcji przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku podmiotu gospodarczego, przewidziana expressis verbis w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. UE L z dnia 11 grudnia 2006 r., dalej. dyrektywa VAT). Celem tego przepisu jest umożliwienie państwom członkowskim wprowadzenia stosownych krajowych regulacji VAT ułatwiających dokonywanie transakcji, których przedmiotem jest całość lub zorganizowana część przedsiębiorstwa, oraz znoszenie nadmiernego ciężaru opodatkowania VAT takich transakcji w sytuacji, gdy nabywca jest ostatecznie uprawniony do odliczenia zapłaconego podatku (por. wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 27 listopada 2003 r. w sprawie Zita Modes Sarl przeciwko Administration de lenregistrement et des domaines, sygn. C-497/01, par. 39).

Powyższa zasada została przeniesiona przez polskiego ustawodawcę na grunt krajowych regulacji VAT. Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zdaniem Spółki, sformułowanie transakcja zbycia użyte w tym przepisie należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu dostawy towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, tj. zbycie przedsiębiorstwa / zorganizowanej części przedsiębiorstwa obejmuje każdą czynność, w ramach której zostaje przekazane prawo do rozporządzenia przedmiotem tej czynności jak właściciel.

W wyniku przeniesienia działalności Spółek Zależnych (obejmującej wynajem Nieruchomości) na skutek ich likwidacji, Spółka nabyłaby prawo do rozporządzania otrzymanym zespołem składników majątkowych jak właściciel. A zatem, omawianą transakcję należy utożsamiać ze zbyciem, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Klasyfikacja majątku podlegającego przejęciu przez Spółkę

Zdaniem Spółki, w chwili obecnej, zespół materialnych i niematerialnych składników majątkowych, którego głównym elementem jest Nieruchomość oraz związane z nią umowy najmu, stanowi przedsiębiorstwo każdej ze Spółek Zależnych w rozumieniu art. 55(1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej KC), przy pomocy którego każda ze Spółek Zależnych prowadzi swoją działalność gospodarczą.

Ustawa o VAT nie przewiduje definicji pojęcia przedsiębiorstwo użytego w art. 6 pkt 1 tej ustawy. Definiując to pojęcie należy odnieść się do art. 55(1) KC, zgodnie z którym przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości Lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem doktryny prawa cywilnego, nie wszystkie składniki materialne i niematerialne przedsiębiorstwa wymienione w art. 55(1) KC są na tyle istotne, aby bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa. O tym, jakie składniki muszą być przedmiotem transakcji aby można było uznać, że nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują okoliczności faktyczne w danej sprawie. Takie stanowisko zaaprobowane zostało również w interpretacjach prawa podatkowego wydanych przez organy podatkowe. Jak zauważono w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 15 grudnia 2006r. wydanym przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście (sygn. 1435/DP1/423-50806/MP), wydaje się, że najbardziej miarodajnym kryterium jest ustalenie, czy nabyto minimum środków, bez których kontynuowanie przez nabywcę działalności realizowanej przed zbyciem nie jest możliwe. Swoboda jednak w wyłączeniu poszczególnych składników jest ograniczona, tzn. zbyte powinny zostać co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwo (wyrok Sądu Najwyższego, Izba Cywilna z dnia 17 października 2000 r., sygn. I CKN 850/98). Owa teza została potwierdzona w wyroku Sądu Najwyższego, Izba Cywilna z dnia 8 kwietnia 2003 r. (sygn. IV CKN 51/2001).

Z uwagi na fakt, że po przejęciu działalności Spółek Zależnych przez Wnioskodawcę, Spółki Zależne zostaną zlikwidowane, a praktycznie wszystkie składniki majątku Spółek Zależnych związane z prowadzoną przez nie działalnością będą podlegały przejęciu przez Wnioskodawcę, zdaniem Spółki należy uznać, że zespół składników, który może zostać przejęty przez Spółkę stanowić będzie przedsiębiorstwo każdej ze Spółek Zależnych w rozumieniu art. KC.

W wyniku likwidacji Spółek Zależnych, Spółka przejęłaby zarówno Nieruchomości stanowiącewłasność Spółek Zależnych, jaki i inne składniki majątkowe związane z działalnością polegającąna ich wynajmie, takie jak umowy najmu, zarządzania, dostawy mediów i inne umowy związanez Nieruchomością i działalnością polegającą na wynajmie, jak również księgi i dokumentację związaną z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Spółki Zależne. Wszystkie wymienione składniki stanowią (odpowiednio dla każdej ze Spółek Zależnych) zorganizowany zespół przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej.

Za uznaniem masy majątkowej, która zostanie przejęta przez Wnioskodawcę po likwidacji Spółek Zależnych za przedsiębiorstwo przemawia również fakt, że Wnioskodawca będzie kontynuował działalność gospodarczą Spółek Zależnych polegającą na wynajmie powierzchni w niezmienionym zakresie oraz wyłącznie w oparciu o składniki majątkowe przejęte od Spółek Zależnych, gdyż do czasu przejęcia tych składników majątkowych Wnioskodawca nie prowadziłby żadnej aktywnej działalności gospodarczej i - za wyjątkiem udziałów w Spółkach Zależnych - nie posiadałby żadnego majątku.

Ponieważ drugą kategorią przedmiotów, których zbycie wyłączone jest z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT jest zorganizowana część przedsiębiorstwa, Spółka z ostrożności wykazuje poniżej, że analizowane zespoły składników majątkowych (każdej ze Spółek Zależnych) spełniają również warunki określone dla uznania ich za zorganizowane części przedsiębiorstwa.

Ustawa o VAT zawiera własną definicję pojęcia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Zgodnie z art. 2 pkt 27e) ustawy o VAT, przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Kwestia czy budynek wraz z prawami i obowiązkami wynikającymi z umów dotyczących tego budynku może zostać uznany za zorganizowaną część przedsiębiorstwa była przedmiotem odpowiedzi na zapytanie poselskie nr 1778 udzielonej przez Ministra Finansów w dniu 13 czerwca 2003 r., gdzie Minister potwierdził, iż taka interpretacja jest możliwa, jeżeli zostaną spełnione określone warunki. Zgodnie z interpretacją Ministra Finansów za zorganizowaną część przedsiębiorstwa nie można uznać samego budynku, nawet wówczas, kiedy jest on przeznaczony na wynajem. Niemniej jednak, jeżeli dany podmiot prowadzi organizacyjnie i finansowo wyodrębnioną działalność polegającą na wynajmie Lokali w będącym jego własnością budynku, to budynek ten można uznać za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że jest on oceniany wraz ze wszystkimi wierzytelnościami i zobowiązaniami, umowami najmu, zarządzania, dostawy mediów i innymi umowami związanymi z tym budynkiem i działalnością polegającą na najmie.

Stanowiska zbliżone do tego zaprezentowanego przez Ministra Finansów zostały wielokrotniewyrażone przez organy administracji podatkowej. Przykładowo, kwalifikacja budynku wraz z prawami i obowiązkami wynikającymi z umów dotyczących tego budynku jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa, a w niektórych przypadkach - przedsiębiorstwa, potwierdzona została w interpretacjach Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście z dnia 13 września 2007 r. (sygn. 1435/FB1/415/43/07/AM) oraz 15 grudnia 2006 r. (sygn. 1435/DP1/423- 50/06/MP), interpretacji Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa-Bielany z dnia 26 marca 2007 r. (sygn. 1432/POP/423/430/38/2007), interpretacjach Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 12 czerwca 2006 r. (sygn. 1472/ROP1/423-127/179/06/MC), 28 kwietnia 2006 r. (sygn. 1472/ROP1/423-38/144/06/MC) oraz 21 marca 2005 r. (sygn. 1472/ROP1/423-51-33/05/AJ), interpretacji Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Skarbowego z dnia 26 sierpnia 2004 r. (sygn. PUS.I-423/82/04) oraz Naczelnika Urzędu Skarbowego w Stalowej Woli z dnia 30 sierpnia 2004 r. (sygn. US.II-423/3/45/05).

Jako, że zespoły składników majątkowych, które mogą zostać przejęte przez Spółkę stanowią w chwili obecnej majątek Spółek Zależnych, przy pomocy którego Spółki Zależne realizują swoje zadania gospodarcze, można mówić o ich wyodrębnieniu funkcjonalnym, tj. zdolności do funkcjonowania jako niezależne przedsiębiorstwa. Są one również wyodrębnione organizacyjnie, gdyż stanowią odrębne masy majątkowe będące w dyspozycji Spółek Zależnych, jako niezależnych podmiotów w obrocie gospodarczym. Nie budzi wątpliwości również wyodrębnienie finansowe analizowanych zespołów składników majątkowych, skoro Spółki Zależne będące ich właścicielami są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych na mocy przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r., Nr 76, poz. 694, z późn. zm.), zatem wszelkie operacje finansowe dotyczące działalności gospodarczej związanej z tymi zespołami składników są odzwierciedlane w systemie księgowym każdej ze Spółek Zależnych.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że rozstrzygnięcie czy zespoły składników majątkowych, które mogą zostać przejęte przez Spółkę po likwidacji Spółek Zależnych stanowić będą przedsiębiorstwo Spółki, czy jego zorganizowaną część nie ma wpływu na traktowanie takiej transakcji w zakresie podatku VAT, gdyż zdaniem Spółki w obu przypadkach transakcja taka winna pozostawać poza zakresem opodatkowania VAT, na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Przemawia za tym również stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wyrażone w wyroku z dnia 7 lutego 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 934/07), zgodnie z którym w opinii Sądu każdy zespół składników majątkowych, dający się wyodrębnić poprzez funkcjonalne powiązanie polegające na przydatności do realizacji określonego działania gospodarczego bez względu na jego organizacyjne wyodrębnienie w postaci zakładu czy też oddziału będzie przedsiębiorstwem w rozumieniu art. 55(1) KC. W związku z tym Sąd przyjął, że użyte w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT pojęcie przedsiębiorstwo obejmuje każdy zespół składników materialnych i niematerialnych służących do realizacji określonych zadań gospodarczych, bez względu na to, czy obejmuje on całość, czy jedynie część majątku określonego podmiotu.

Zgodnie z poglądem Sądu wyrażonym w powyżej cytowanym wyroku w definicji przedsiębiorstwa istotne znaczenie ma uwzględniony w niej element funkcjonalny. Poszczególne składniki majątku staną się przedsiębiorstwem, jeżeli połączy je funkcja, jaką łącznie mogą spełnić - realizować określone zadania gospodarcze. W przedstawionym przez Spółkę opisie przyszłych zdarzeń, dojdzie do przejęcia działających organizmów gospodarczych generujących przychody w postaci czynszu najmu. W związku z tym, zdaniem Spółki, transakcja przejęcia takiego majątku powinna podlegać wyłączeniu z opodatkowania podatkiem VAT, na mocy przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Ad. 2.

W myśl przepisów art. 19 dyrektywy VAT, w przypadku transakcji zbycia, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa, nabywca w zakresie rozliczeń z tytułu podatku VAT powinien być traktowany jako następca prawny podatnika dokonującego zbycia. Powyższe znajduje odzwierciedlenie w art. 91 ust. 9 ustawy o VAT, zgodnie z którym w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, korekta podatku VAT określona w art. 91 ust. 1-8 ustawy o VAT jest dokonywana odpowiednio przez nabywcę przedsiębiorstwa /zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

W związku z potencjalnym nabyciem przedsiębiorstw, względnie zorganizowanych części przedsiębiorstw Spółek Zależnych przez Wnioskodawcę, powyższa regulacja nakazywałaby uznać Spółkę za następcę Spółek Zależnych w zakresie rozliczeń z tytułu podatku VAT i nakładałaby na Spółkę obowiązek dokonywania stosownych korekt wartości podatku VAT naliczonego, który został odliczony przez Spółki Zależne w sytuacjach przewidzianych w ustawie o VAT. Konsekwentnie, gdyby Spółka zaczęła wykorzystywać Nieruchomości do prowadzenia działalności niedającej prawa do odliczenia podatku VAT, po stronie Spółki mógłby powstać obowiązek dokonywania wspomnianej korekty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Jednocześnie tut Organ informuje, iż przedmiotowa interpretacja rozstrzyga w zakresie podatku od towarów i usług (pytanie 1 i 2 wniosku) natomiast w podatku dochodowym od osób prawnych zostanie wydane odrębne roztrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie