Postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 23.08.2005, sygn. RO-XV/443/VAT-388/70/AM/05, Pierwszy Urząd Skarbowy w Białymstoku

Temat interpretacji

Na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku stwierdza, iż stanowisko podatnika zawarte we wniosku z dnia 20-06-2005 r. (data wpływu 23-06-2005 r.), dotyczące możliwości wystawienia not korygujących dotyczących nazwy usługi, w sytuacji zaistnienia konfliktu pomiędzy dostawcą, a odbiorcą co do nazwy usługi oraz gdy kwota figurująca na fakturze odbiega od wynikającej z umowy najmu, jest nieprawidłowe.

Pismem z dnia 20-06-2005 r. (data wpływu do tut. urzędu 23-06-2005 r.) Spółka zwróciła się z prośbą o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, przedstawiając następujący stan faktyczny:
Spółka, jako najemca, zawarła umowę najmu lokali handlowych z Przedsiębiorstwem XXX. W dniu 1 kwietnia 1999 r. strony tejże umowy zawarły aneks, w którym postanowiono, że umowę można wypowiedzieć z upływem 60 - miesięcznego terminu wypowiedzenia. 10 listopada 2004 r. Przedsiębiorstwo XXX zostało sprywatyzowane. Elementem sprywatyzowanego przedsiębiorstwa był budynek, w którym lokale najmuje Spółka. Nabywca sprywatyzowanego przedsiębiorstwa wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki prywatyzowanego przedsiębiorstwa, w tym przedmiotowy stosunek najmu.

Jeszcze przed podpisaniem aktu prywatyzacyjnego rozpoczął bieg 60 - miesięczny termin wypowiedzenia umowy najmu. Już po prywatyzacji nowy właściciel, złożył kolejne wypowiedzenie umowy najmu, twierdząc, że umowa wygasa z końcem trzeciego miesiąca kalendarzowego licząc od daty złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu. Nowy właściciel przedmiotowego budynku wystąpił z powództwem o wydanie zajmowanych przez wnioskodawcę lokali, podnosząc, że umowa wygasła. W ocenie Sądu Rejonowego w Białymstoku w sprawie, sygn. akt: XXX, strony nadal łączy umowa najmu, umowa nie wygasła, a oświadczenie nowego właściciela o wypowiedzeniu umowy nie wywiera skutków prawnych. Orzeczenie nie jest jednak prawomocne i zostało zaskarżone przez nowego właściciela.

Tak w toku procesu, jak i po wydaniu w/w orzeczenia Spółka opłaca czynsz najmu, stosownie do postanowień umowy (w wysokości wynikającej z umowy najmu). Wynajmujący nie wystawia jednak faktury z tytułu usługi oddania lokalu do odpłatnego korzystania, ale co miesiąc wystawia faktury z tytułu "za bezumowne korzystanie z pomieszczeń". Co istotne kwota wykazana na fakturze jest dwukrotnie wyższa od kwoty czynszu ustalonego w umowie najmu i faktycznie opłaconego przez Stronę. Tytułem przykładu, w dniu 28 kwietnia 2005 roku właściciel wystawił fakturę VAT nr ... z tytułu "za bezumowne korzystanie z lokalu od 01-04-05 do 30-04-05 wg cen rynkowych 285,5 x 120 zł = 34.260 zł" Ponadto mocodawca otrzymał faktury korygujące, np. korektę faktury VAT nr ... z dnia 31 maja 2005r. do faktury VAT ... niwelującej rzekome zobowiązania Spółki do zera, przy czym w tytule usługi nie wykazano, że faktura dotyczy "za bezumowne korzystanie z lokalu od 01-04-2005 do 30-04-2005 wg cen rynkowych 285,5 x 120 zł=34.260 zł", ale "za bezumowne korzystanie z nieruchomości położonej w ...... od 21-10-2003 do 31-12-04". Spółka nigdy nie korzystała ani nie zajmowała tej nieruchomości. Następnie po otrzymaniu tej korekty, Spółka otrzymała następną fakturę o tym samym numerze .... za okres, której dotyczyła pierwsza faktura ....... (kwiecień 2005), przy czym wystawioną z datą 31 maja 2005 roku, a nie jak pierwotnie 28 kwietnia 2005 roku.Pomimo wezwań, nowy właściciel, nie wystawia faktur dokumentujących zapłatę czynszu i nie koryguje wystawionych faktur zgodnie ze stanem prawnym.

Strona zwróciła się z pytaniem, czy nabywca usługi, której treścią jest korzystanie z lokalu na podstawie umowy najmu, może wystawić notę korygującą fakturę otrzymaną od dostawcy tej usługi, poprzez skorygowanie notą korygująca nazwy usługi w przedmiotowej sytuacji ?

Spółka sformułowała też własne stanowisko w sprawie stwierdzając, iż nabywca usługi, której treścią jest korzystanie z lokalu na podstawie umowy najmu, może wystawić korektę faktury otrzymanej od dostawcy tej usługi, poprzez skorygowanie nazwy usługi z "bezumownego korzystania z lokalu" na " czynsz najmu" w sytuacji, w której pomiędzy stronami istnieje spór co do istnienia stosunku najmu, a kwota wynagrodzenia wskazana przez dostawcę na fakturze nie odpowiada wartości umówionego czynszu, zaś nabywca usługi nie jest uprawniony do skorygowania wartości faktury, a dostawca uchyla się od obowiązku skorygowania tej wartości.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku mając na uwadze stan faktyczny przedstawiony przez wnioskodawcę oraz stan prawny obowiązujący w dacie zaistnienia tego zdarzenia, postanawia udzielić następującej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Zgodnie z art. 106 ust.1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ( Dz. U. z 2004r. Nr 54, poz. 535 ze zm. ) podatnicy, o których mowa w art.15 w/w ustawy, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy.
Należy jednak mieć na uwadze, iż faktura ma na celu udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych i odzwierciedlenie faktycznie dokonanej transakcji miedzy ściśle określonymi podmiotami gospodarczymi.

Natomiast zgodnie z § 18 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 95, poz. 798) nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę lub fakturę korygującą zawierającą pomyłki dotyczące jakiejkolwiek informacji wiążącej się zwłaszcza ze sprzedawcą lub nabywcą lub oznaczeniem towaru lub usługi może wystawić fakturę nazywaną notą korygującą, z wyjątkiem pomyłek w pozycjach faktury dotyczących:

. jednostki miary i ilości sprzedanych towarów lub rodzaju wykonanych usług,
. ceny jednostkowej towaru lub usługi bez kwoty podatku,
. wartości towarów lub wykonanych usług, których dotyczy sprzedaż, bez podatku,
. stawki podatku,
. sumy wartości sprzedaży netto towarów lub wykonanych usług z podziałem na poszczególne stawki podatku oraz nie podlegających opodatkowaniu,
. kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów(usług), z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku,
. wartości sprzedaży towarów lub wykonanych usług wraz z kwotą podatku, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku lub zwolnionych od podatku, lub nie podlegających opodatkowaniu,
. kwoty należności ogółem wraz z należnym podatkiem, wyrażonej cyframi i słownie.

Identyczną regulację zawierał również§ 21 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. Nr 97 poz. 971) w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie regulacji wyżej powołanego rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 roku.
Tak wiec notę korygującą wystawia się do faktury w przypadku pomyłki związanej między innymi ze sprzedawcą, nabywcą, oznaczeniem towaru lub usług.
W przedmiotowej sprawie nie można jednak mówić o pomyłce w prawidłowym dokumentowaniu zdarzenia gospodarczego, ale o sporze pomiędzy stronami umowy cywilnoprawnej, której przedmiotem miał być najem budynku.

Poza tym nie można stwierdzić, iż faktura dokumentująca zdarzenie gospodarcze związane z przedmiotowym budynkiem odzwierciedla rzeczywisty przebieg zdarzeń gospodarczych, z uwagi na brak porozumienia stron transakcji co do klasyfikacji zdarzenia gospodarczego, jego przedmiotu, ceny oraz skutków prawnych.
Tym samym nie jest możliwe wystawienie faktur w sytuacji sporu w omawianej kwestii, które będą odzwierciedlały rzeczywistą sytuację, z uwagi na treść art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.
Cytowany przepis mówi o zależności prawa podatkowego od prawa cywilnego. Podnosi on kwestię podatkowych konsekwencji czynności prawnej dotkniętej wadą sprawiającą, iż czynność ta nie może być przedmiotem umowy skutecznej na gruncie prawa cywilnego. Przepis ten wyłącza z opodatkowania czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Wystawiona faktura dotycząca bezumownego korzystania z budynku, nie dokumentuje rzeczywistego zdarzenia gospodarczego. W świetle przedstawionego stanu faktycznego zdarzeniem gospodarczym jest najem, co wynika z umowy, która została zawarta pomiędzy dwiema stronami i w świetle prawa cywilnego nie została rozwiązana. Tak więc wynikające z niej unormowania co do okresu wypowiedzenia oraz płatności są obowiązujące. Wystawiana faktura dotycząca bezumownego korzystania jest bezskuteczna prawnie.

Tym bardziej nie jest możliwe dokonanie odliczenia podatku naliczonego wynikającego z otrzymanych faktur nie dokumentujących żadnego zdarzenia gospodarczego związanych w przedmiotowej sytuacji z bezumownym korzystaniem.

Stosownie do art. 86 ust 1. w/w ustawy podatnikowi przysługuje uprawnienie do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, tylko w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Przepis ten odwołuje się do czynności opodatkowanych, które są rzeczywiście wykonywane i powodują powstanie obowiązku podatkowego. Warunkiem natomiast realizacji prawa odliczenia podatku naliczonego, zgodnie z art. 86 ust 12 w/w ustawy, jest nabycie prawa do rozporządzania towarem lub wykonanie usługi, co również wyklucza możliwość realizacji tego uprawnienia jedynie w oparciu o fakturę, której zapisy nie odzwierciedlają rzeczywistego rozporządzania towarem na rzecz nabywcy lub wykonaniem w stosunku do niego faktycznej usługi.

Reasumując, Spółka nie może wystawić noty korygującej, bez względu na jej zakres w sytuacji, gdy korygowany dokument nie dokumentuje rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych - nie odzwierciedla faktycznie dokonanej transakcji. Natomiast w momencie, gdy Spółka otrzyma prawidłowe faktury VAT dokumentujące rzeczywisty przebieg zdarzeń gospodarczych - potwierdzające wykonanie usługi najmu przedmiotowego lokalu, nabędzie prawo do odliczenia zawartego w nich podatku naliczonego, korygując rozliczenie podatku od towarów i usług. Niezbędnym będzie również dokonanie korekty kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych o kwotę podatku od towarów i usług.