Postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 16.06.2005, sygn. PP/443-28/05, Urząd Skarbowy w Białej Podlaskiej

Temat interpretacji

Podatnik poinformował, że w obrotach z dostawcami oprócz faktur VAT dokumentujących zakupy towarów handlowych funkcjonują również faktury VAT korygujące ilość i wartość nabywanych towarów i usług oraz faktury dokumentujące sprzedaż towarów i usług na rzecz tych podmiotów. Dotychczas we wzajemnych rozrachunkach z tytułu dostaw towarów i usług (wg informacji podatnika) podatnik nie korzystał z instytucji wzajemnych potrąceń ani kompensat, do których ma prawo zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Takie postępowanie (w ocenie podatnika) wpływa niekorzystnie na kondycję finansową, bowiem dostawcy nie wywiązują się terminowo z regulowania zobowiązań, proponując jednocześnie kompensatę istniejących zobowiązań i należności (bez ingerencji i pośrednictwa osób trzecich).
Podatnik ustosunkowując się do przedstawionego pytania (problemu) uważa że opisana sytuacja (zdarzenie) mieści się w sformułowaniu zawartym w przepisie art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W ocenie podatnika, ustawodawca nie określił w ustawie o podatku od towarów i usług definicji zapłaty bezpośredniej. Należałoby zatem posiłkować się regulacjami zawartymi w księdze trzeciej Kodeksu Cywilnego - Zobowiązania (art. 498 i 499 Kodeksu). Kodeks Cywilny dopuszcza potrącenie wzajemne jako formę regulowania wzajemnych rozliczeń, pod warunkiem, że przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczonej tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się wzajemnie do wysokości wierzytelności niższej. Wzajemne potrącenie dokonuje się poprzez oświadczenie złożone drugiej stronie.
Zdaniem podatnika wzajemna kompensata mieści się w kategorii zapłaty bezpośredniej. Chodzi bowiem o rozliczenia dwustronne pomiędzy dostawcą (podatnikiem będącym wystawcą faktury) i odbiorcą. W przedmiotowym rozliczeniu nie ma osób trzecich. Brak osób trzecich we wzajemnych rozliczeniach jest wymogiem koniecznym, określonym przez ustawodawcę w art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i na tym należy skupić uwagę.

Zgodnie z art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54 z 2004r., poz. 535 z późn. zm.) na umotywowany wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją podatkową urząd skarbowy jest obowiązany zwrócić różnicę podatku, o której mowa w ust. 2 art. 87 ustawy o podatku od towarów i usług, w terminie 25 dni, a w przypadku kwoty, o której mowa w ust. 3 art. 87 ustawy - w terminie 60 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia, gdy kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, wynikają z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury, z uwzględnieniem art. 13 ust. 1 pkt 1 Prawa działalności gospodarczej.
Na mocy art. 66 ustawy z dnia 2.07.2004r. - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1808) utraciła moc ustawa z dnia 19.11.1999r. Prawo działalności gospodarczej. Natomiast zgodnie z treścią art. 86 ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej, ilekroć w obowiązujących przepisach jest mowa o przepisach ustawy z dnia 19.11.1999r. - Prawo działalności gospodarczej, należy przez to rozumieć właściwe przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zatem w przytoczonym art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zawierającym odwołanie do art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 19.11.1999r. - Prawo działalności gospodarczej, aktualnie należy je odnieść do art. 22 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 02.07.2004r. - o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807), zgodnie z treścią którego dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy:
1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez NBP ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.
Treść art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług odnosi się do zapłaty w sensie cywilistycznym.

Zgodnie z art. 498 § 1 Kodeksu Cywilnego, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami lub wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelnością drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelnościami są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku,a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej (§ 2 art. 498 Kodeksu).
W opisanym przypadku dwa podmioty mające wobec siebie nawzajem wierzytelności nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, lecz na wskutek potrącenia każdy z nich zostaje zwolniony ze swego zobowiązania - całkowicie dostawca towarów, natomiast w części odbiorca towarów (Spółka).
Potrącenie jest formą zapłaty, przy czym nie występuje tu w ogóle bezpośredni obrót gotówkowy, lecz wierzytelności obu stron wzajemnie się potrącają, do wysokości wierzytelności niższej.
W takiej sytuacji potrącenie wzajemnej wierzytelności podatnika z wierzytelnością, na którą została wystawiona faktura będąca podstawą ustalenia kwoty podatku naliczonego, powoduje, że uregulowanie tej należności jest zapłatą całkowitą i bezpośrednią, jako odpowiadające wymogom art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.Reasumując: wypełnione są warunki określone w art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy tylko wtedy, gdy kompensowane są należności w kwocie niższej niż 15.000 euro. Płatności powyższej tej kwoty muszą być realizowane za pośrednictwem rachunku bankowego.
Zatem, stanowisko podatnika przedstawione we wniosku o udzielenie interpretacji z dnia 30.03.2005r. jest prawidłowe.