Temat interpretacji

W dniu 24.09.2004 r. wpłynęło do Urzędu Skarbowego zapytanie w sprawie interpretacji przepisów podatkowych w zakresie opodatkowania:
1)podatkiem od towarów i usług - wynagrodzenia syndyka powołanego do pełnienia obowiązków postanowiem Sądu o ogłoszeniu upadłości,
2) odnośnie podatku dochodowego - czy wynagrodzenie syndyka wypłacane według postanowienia Sądu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód ze źródła, działalność gospodarcza - art. 14 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy jako działalność wykonywana osobiście - art. 13 ustawy j.w.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że podatnik prowadzi działalność gospodarczą i niezależnie od niej wykonuje czynności syndyka.

W zakresie podatku VAT - zdaniem wnoszącego zapytanie, od dnia 01.05.2004 r. wynagrodzenie syndyka wypłacane postanowieniem Sądu podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, bo czynności wykonywane przez syndyka nie podlegają wyłączeniu z działalności gospodarczej , zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług.

Odnośnie podatku dochodowego - zdaniem podatnika przychody uzyskane według postanowienia Sądu o przyznanym wynagrodzeniu mogą być zakwalifikowane jako uzyskane ze źródła działalność gospodarcza. Jego zdaniem wykonywane czynności syndyka są tożsame z powadzeniem działalności odnośnie doradztwa i zarządzania w oparciu o wpis do ewidencji działalności gospodarczej i możliwe jest łączne opodatkowanie tych przychodów na zasadach ogólnych.

W odpowiedzi na powyższe, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Grodzisku Mazowieckim działając na podstawie art. 14a §1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr. 137 poz. 926 ze zm.) wyjaśnia:

Ad. 1) Zasady powoływania syndyka, zarządcy oraz nadzorcy sądowego określa ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.) W art. 156 ust. 1 - 3 tej ustawy wskazano, że syndyka powołuje się w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, nadzorcę sądowego powołuje się w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, a zarządcę powołuje się w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, gdy odebrano zarząd majątkiem upadłemu. Zarządcę ustanawia sie także, gdy ustanowiono nad częścią majątku zarząd własny upadłego. W sprawach objętych tym zarządem pełni czynności zastrzeżone dla nadzorcy sądowego.

Stosownie do art. 157 ust. 1 i 3 w/w ustawy, syndykiem, nadzorcą sądowym albo zarządcą może być osoba fizyczna posiadająca odpowiednią licencję. Osoby takie prowadzą pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

W art. 162 ust. 1 tej ustawy postanowiono natomiast, że syndyk, nadzorca sądowy i zarządca mają prawo za swoje czynności do wynagrodzenia odpowiadającego wykonanej pracy.

W świetle powyższego nie może budzić wątpliwości, że każdy z tych podmiotów wykonuje swoje czynności w ramach postępowań upadłościowych, do których zostali powołani, wykonuje szeroko pojętą działalność usługodawcy, zaliczoną do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Ponieważ działalność tę wykonuje samodzielnie, zgodnie z nakazami wynikającymi z przepisów Prawa upadłościowego i naprawczego oraz sądu, otrzymując za to wynagrodzenie, świadczy odpłatne usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, które podlegają opodatkowaniu.

Przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535) wyłącza z opodatkowania czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym prawymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynnosci i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności. Zdaniem organu podatkowego, w Pana przypadku nie mają zastosowania przepisy art. 15 ust. 3 pkt. 3 ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z art. 13 pkt. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż w stosunku prawnym łączącym sąd z wyznaczonym do wykonania określonych czynności syndykiem nie występują przesłanki wymienione w przepisie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, pozwalające na wyłączenie syndyka z kręgu podatników VAT. Ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze nakreśla odpowiedzialność syndyka za podejmowane przez niego działania zarówno wobec sądu jak też wobec wierzycieli. Sąd powierzając danej osobie wypełnienie określonych ustawowo zadań nie określa w ścisły sposób warunków wykonywania pracy np. co do miejsca i czasu jej wykonywania. Otrzymywane wynagrodzenie ostateczne jest uzależnione od uzyskanych efektów podejmowanych działań.

Podsumowując powyższe, zdaniem organu podatkowego stanowisko podatnika, że wynagrodzenie syndyka wypłacane według postanowienia Sądu podlega podatkowi od towarów i usług - jest słuszne, gdyż syndyk jako podmiot wykonując swoje czynności w ramach postępowania upadłościowego, do których został powołany, wykonuje szeroko pojętą działalność usługodawcy, zaliczoną do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Ponieważ działalność tę wykonuje samodzielnie, zgodnie z nakazami wynikającymi z przepisów Prawa upadłościowego i naprawczego oraz sądu, otrzymując za to wynagrodzenie, świadczy odpłatne usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, które podlegają opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54 , poz.535), podstawą opodatkowania jest obrót; obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Stawka opodatkowania VAT dla usług świadczonych przez syndyków wynosi 22% (art. 41 ust. 1 cyt. Ustawy o VAT).

Ad. 2) Wynagrodzenie syndyka ustalane przez Sąd należy zakwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.Stosownie do postanowień art. 13 pkt 6 w/w ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie Art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych koszty uzyskania przychodów określa się - z tytułów określonych w art. 13 pkt 2,4,6 i 8 - w wysokości 20 % uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o którym mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

Art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych reguluje kwestie płatności zaliczek od przychodów z tytułu wypłat wynagrodzeń na podstawie art. 13 pkt 6 stanowiąc że, pobierane są one za pośrednictwem płatnika w wysokości 19 % należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b).

W świetle cytowanych przepisów przychodem syndyka są faktycznie otrzymane pieniądze, a płatnikiem zobowiązanym do naliczania i odprowadzania zaliczki na podatek dochodowy jest upadły.

Przychody uzyskane przez syndyka na podstawie postanowienia Sądu nie mogą być zakwalifikowane jako przychody z działalności gospodarczej ponieważ stosownie do treści art. 14 § 1 pkt 3 prawa upadłościowego sąd powołuje syndyka masy upadłości w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości. Z kolei art. 122 prawa upadłościowego stanowi, iż syndyk masy upadłości ma prawo do wynagrodzenia za swoją działalność oraz do zwrotu uzasadnionych wydatków, które wyłożył z powodu swoich czynności. Wysokość wynagrodzenia wstępnie określa sąd na wniosek syndyka i przedstawienie sędziego - komisarza, w terminie miesiąca od dnia złożenia przez syndyka spisu inwentarza i bilansu upadłego. Wysokość ta stanowi podstawę do zaliczkowych wypłat w miarę dokonywanych czynności. Wraz z zaliczkami sąd przyznaje zwrot wydatków ( art. 123 § 1 prawa upadłościowego ).

Niniejszej odpowiedzi udzielono w oparciu o aktualny stan prawny oraz stan faktyczny przedstawiony w zapytaniu.