Decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 22.07.2005, sygn. PI/005-32/05/Z/03, Izba Skarbowa w Gdańsku

Temat interpretacji

Decyzja

Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku działając na podstawie:

• art. 14 b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.);

po rozpatrzeniu zażalenia wniesionego pismem z dnia 06 czerwca 2005r. przez Spółkę za pośrednictwem pełnomocnika, na postanowienie Naczelnika Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku znak PV/443-106/IV/2005/DB z dnia 30 maja 2005r. zawierające pisemną interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, w sprawie nielegalnego poboru gazu,

odmawia zmiany postanowienia będącego przedmiotem zażalenia.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 28 lutego 2005r. Spółka zwróciła się do Naczelnika Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat z tytułu nielegalnego poboru gazu.

W złożonym zapytaniu Podatnik wskazał następujący stan faktyczny:

Spółka pobiera opłaty za nielegalnie pobrane paliwo lub energię w wysokości określonych w taryfach lub dochodzi odszkodowania na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne (tj. Dz. U. 03 Nr 153 poz. 1504). Podatnik za nielegalny pobór gazu pobiera opłatę ryczałtową obliczoną według zasad określonych w Taryfie dla gazu wysokometanowego (zgodnie z pkt 2.6 Taryfy w brzmieniu ustalonym decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 03.08.2004r nr DTA-4212-42(4)/2004/4250/I/TK).

Podatnik ma wątpliwości czy każdy przypadek nielegalnego poboru gazu jest opodatkowany podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Podatnika z uwagi na przepisy art. 5 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), pojęcie odpłatnej dostawy towarów obejmuje co do zasady sytuację, gdy przeniesienie prawa do rozporządzania towarem następuje z woli podatnika i na mocy dokonanej przez niego czynności prawnej. Jedynym wyjątkiem jest przeniesienie prawa do rozporządzenia towarem z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. W ocenie Podatnika nielegalne pobieranie energii lub paliw nie może być uznane za "przeniesienie prawa do rozporządzania towarami", gdyż nie następuje na mocy czynności prawnej dokonanej z woli podatnika. Zdaniem Spółki, przepis art. 5 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług odnosi się jedynie do sytuacji, gdy nie zostały zachowane wymagania formalne przewidziane przepisami dla danej czynności, np. w przypadku, gdy umowa sprzedaży gazu nie została zawarta w formie pisemnej z zachowaniem warunków określonych w przepisach art. 5 Prawa energetycznego, ale jest realizowana z woli obu stron tj. gdy przedsiębiorstwo dobrowolnie dostarcza paliwa gazowe, a odbiorca reguluje należności zgodnie z taryfikatorem cen.

Podatnik zwraca uwagę ponadto, iż pobieranie energii lub gazu bez zawarcia umowy lub niezgodnie z umową wyczerpuje znamiona przestępstwa. Podatnik stoi na stanowisku, iż nielegalne pobieranie gazu nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy i nie stanowi odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, tym samym nie może podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku postanowieniem znak PV/443-77/IV/2005/DB z dnia 23 marca 2005r. stwierdził, iż w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego stanowisko zawarte w przedmiotowym wniosku jest nieprawidłowe.

Powołując się na przepis art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535,), zgodnie z którym opodatkowaniu podlega m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków i form określonych przepisami prawa, organ podatkowy stwierdził, iż za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT uznać należy również dostawę paliw gazowych, wówczas gdy jej pobranie zostało dokonane m.in.:

1. bez umowy zawartej ze sprzedawcą ,
2. niezgodnie z warunkami określonymi w umowie,

za które pobiera się opłaty stanowiące formę odpłatności za pobrane w w/w sposób paliwa. Powyższe czynności podlegają opodatkowaniu według podstawowej stawki podatku od towarów i usług w wysokości 22%, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o VAT.

W ocenie organu podatkowego pobieranie przez Podatnika opłat za pobór gazu zgodnie z obowiązującą taryfą, w przypadku możliwości ustalenia rzeczywistej ilości nielegalnie pobranego gazu, stanowi dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT jedynie sankcja wymierzona za nielegalny pobór gazu bez umowy lub niezgodnie z umową będąca karą sensu stricte, nie stanowiąca formy odpłatności za rzeczywiście pobrany gaz.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w piśmie Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów z dnia 30 grudnia 2004r. nr PP1-811-1152/04/KSz/2655 skierowanym do Dyrektorów Izb Skarbowych i Dyrektorów Urzędów Kontroli Skarbowej w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług dostaw energii i paliw, za których nielegalny pobór pobierane są opłaty.

Na powyższe postanowienie Naczelnika Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku Spółka pismem z dnia 06 czerwca 2005r. wniosła zażalenie zarzucając, iż Organ podatkowy nieprawidłowo określił czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT poprzez nieumiejętne zinterpretowanie art. 57 ustawy Prawo energetyczne. Uzasadniając wniesione zażalenie Spółka stwierdziła, iż zgodnie z art. 57 ustawy Prawo energetyczne, przedsiębiorstwo energetyczne ma prawo w przypadku stwierdzenia nielegalnego poboru pobrać opłatę ryczałtową określoną w Taryfie, albo dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych. Wybór sposobu dochodzenia należności należy do przedsiębiorstwa energetycznego. Podatnik stwierdza, że opłatę ryczałtową określoną w oparciu o Taryfę pobiera się w innych okolicznościach niż rozumiane przez organ podatkowy.

Dotychczas opłaty z tytułu nielegalnego poboru były traktowane jako opłaty o charakterze sankcyjnym i odszkodowawczym, w związku z czym powszechnie przyjmowano, że nie są one opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Podatnik nie zgadza się ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług nielegalnego poboru paliw i energii. Zdaniem Spółki pojęcie odpłatnej dostawy towarów obejmuje bowiem co do zasady sytuację, gdy przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje z woli podmiotu i na mocy dokonanej przez niego czynności prawnej. W przypadku nielegalnego poboru nie ma natomiast po stronie przedsiębiorstwa energetycznego woli przeniesienia władztwa ekonomicznego nad rzeczą, lecz zostaje ono pozbawione tego władztwa bez swojej wiedzy i woli. Posiłkując się wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2003r. I CKN 252/01, OSNC 2004/7-8/110 Podatnik uznaje pobieranie gazu bez zawarcia umowy z przedsiębiorstwem za naruszenie porządku prawnego. W ocenie Spółki, skoro nielegalne pobieranie gazu nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, a jednocześnie nie stanowi odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, to nie może podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle powyższego Spółka wniosła o :

• uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i orzeczenie w tym zakresie co do istoty sprawy, poprzez stwierdzenie, iż stanowisko przedstawione przez Spółkę we wniosku z dnia 28.02.2005r. o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług nielegalnego poboru gazu jest prawidłowe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku, po dokonaniu weryfikacji przedmiotowego postanowienia stwierdza co następuje:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Na podstawie przepisu ust. 2 w/w czynności podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.

Stosownie do art. 7 ust. 1 w/w ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, ..... .

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego nieprawidłowej interpretacji przepisu art. 5 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług tut. Organ stwierdza, iż generalnie opodatkowaniu podlegają czynności wynikające z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług wymienione w art. 5, 8 i 14 w/w ustawy, ale działalność gospodarcza nie jest warunkiem niezbędnym do tego, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu.

Dostawa towarów rozumiana jest przez ustawodawcę, na podstawie przepisu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu "jak właściciel" zawiera się możliwość uznania za dostawę owego faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. Podkreślenia wymaga, że dostawa nie może być utożsamiana z dostawą w rozumieniu Kodeksu cywilnego. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług "dostawa" oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem. Zauważyć należy również, iż dostawa w rozumieniu ustawy o podatku VAT nie wiąże się z przeniesieniem własności towarów. Wówczas ustawodawca użyłby w definicji "dostawy" sformułowania "przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jako właściciel", co implikuje zmianę właściciela, a zatem przeniesienie prawa własności. Dostawa jest opodatkowana, jeżeli jej przedmiotem są towary zgodnie z definicją określoną w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, czyli rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Gaz ziemny został sklasyfikowany - według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług wprowadzonej rozporządzeniem z dnia 18 marca 1997 r. (Dz. U. nr 42, poz. 264 ze zm.) - w grupowaniu 11.10.2 "Gaz ziemny, skroplony lub w stanie gazowym".

Reasumując, w świetle ustawy o podatku od towarów i usług dostawą jest czynność, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: 1) jej przedmiotem są towary, 2) jest dokonana na terytorium kraju i 3) jest odpłatna.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne (Dz. U. 03, Nr 153, poz. 1504 ze zm.), w razie nielegalnego pobierania paliw lub energii z sieci Spółka pobiera opłaty za nielegalnie pobrane paliwo lub energię w wysokości określonej w taryfach lub dochodzi odszkodowania na zasadach ogólnych.

Zgodnie z art. 3 pkt 18 prawa energetycznego, przez nielegalne pobieranie paliw i energii należy rozumieć "pobieranie paliw lub energii bez zawarcia umowy, z całkowitym lub częściowym pominięciem układu pomiarowo rozliczeniowego lub poprzez ingerencję w ten układ mającą wpływ na zastosowanie pomiarów dokonywanych przez układ pomiarowo-rozliczeniowy".

Opłaty, o których mowa w art. 57 ust. 1 prawa energetycznego, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art.75 ust. 2 w/w ustawy). Z "Taryfy" wynika, iż do nielegalnego pobierania paliw i energii z sieci zalicza się:

1. Pobieranie paliw i energii elektrycznej bez zawarcia umowy sprzedaży lub umowy o świadczenie usług przesyłowych,
2. Pobieranie paliw i energii elektrycznej niezgodnie z postanowieniami umowy sprzedaży lub umowy o świadczenie usług przesyłowych, w tym:

1. z całkowitym lub częściowym pominięciem układu pomiarowo rozliczeniowego,
2. w wyniku dokonywania w układzie pomiarowo-rozliczeniowym zmian lub uszkodzeń, powodujących jego nieprawidłowe działanie.

Wysokość opłat za nielegalny pobór gazu jest określona w przepisie § 41 ust.1 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 15 grudnia 2004r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi (Dz. U. 04, Nr 277, poz. 2750). Zgodnie z ust. 1 tego przepisu "Jeżeli paliwo gazowe jest pobierane bez zawarcia umowy sprzedaży lub umowy o świadczeniu usług przesyłowych, przedsiębiorstwo energetyczne może obciążyć podmiot nielegalnie pobierający to paliwo opłatami w wysokości pięciokrotności cen i stawek opłat, określonych w taryfie dla grupy taryfowej, do której podmiot byłby zakwalifikowany, przyjmując ryczałtowe ilości zużycia paliwa gazowego określone w taryfie i wielkość mocy wynikającą z sumy zainstalowanych odbiorników". Zgodnie z § 41 ust. 2 w/w rozporządzenia, jeżeli paliwo gazowe jest pobierane niezgodnie z warunkami określonymi w umowie, przedsiębiorstwo może obciążyć odbiorcę opłatami: 1) w przypadku udowodnionego okresu nielegalnego pobierania paliwa gazowego, w wysokości dwukrotności cen i stawek opłat określonych w taryfie dla grupy taryfowej, ...., 2) w przypadku, gdy nie można ustalić ilości nielegalnie pobranego paliwa gazowego, w wysokości dwukrotności cen i stawek określonych w taryfie dla grupy taryfowej, ...."

Jak z powyższego wynika, wysokość opłat z tytułu nielegalnego poboru paliwa gazowego Podatnik ustala ryczałtowo na podstawie m.in. wielokrotności cen i stawek opłat określonych w taryfie dla grupy taryfowej, do której podmiot byłby zakwalifikowany jako odbiorca, wielkości mocy stanowiącej sumę mocy zainstalowanych odbiorników tzw. mocy umownej, okresu nielegalnego poboru paliwa gazowego, ilości pobranego gazu, w analogicznym okresie przed powstaniem lub po ustaniu nielegalnego pobierania paliwa gazowego.

Tak więc opłaty te określane są w oparciu o szacowanie wielkości poboru paliwa gazowego i ustaloną taryfę (cenę), w zależności od okoliczności w jakich nastąpił ten pobór, a tym samym stanowią kwoty należne od nabywcy za dostawę towaru, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w wydanej na mocy art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (DZ. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) w piśmie znak PP1-811-1152/04/KSz/2655 z dnia 30.12.2004r. przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów wiążącej interpretacji skierowanej do Dyrektorów Izb Skarbowych i Dyrektorów Urzędów Kontroli Skarbowej w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług dostaw energii i paliw, zgodnie z którą "czynnościami wymienionymi w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług są również dostawy energii i paliw, których pobranie zostało dokonane m. in.:

1. bez umowy zawartej ze sprzedawcą ,
2. niezgodnie z warunkami określonymi w umowie

• za które pobiera się opłaty stanowiące formę odpłatności za pobraną w w/w sposób energię lub paliwa."

Odnosząc się do poruszonego przez Podatnika problemu uznania nielegalnego poboru gazu za czyn niedozwolony, naruszający porządek prawny, nie będący przedmiotem prawnie skutecznej umowy, tut. Organ zauważa, iż sytuację powyższą reguluje przepis art. 6 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Regulacja tego przepisu ma jednakże zastosowanie w stosunku do czynności, które zostały dokonane z naruszeniem prawa tj.: kradzieży, stręczycielstwa, handlu narkotykami, a w przedmiotowej sprawie odnosić się może do czynności nielegalnej, której dopuścił się odbiorca paliwa gazowego a nie jej dostawca. Celem tego przepisu jest nieopodatkowywanie zachowań niepożądanych, sprzecznych z prawem, aby nie stwarzać pozorów ich legalizacji.

Ze stanu faktycznego sprawy wynika natomiast, iż Spółka otrzymuje opłatę za nielegalny pobór paliw gazowych będącą formą wynagrodzenia, która stanowi ekwiwalent za pobrany gaz.

Zatem w świetle wyżej przytoczonych przepisów, w szerokim rozumieniu pojęcia dostawy towaru, choć pozbawiona formy umowy-sprzedaży nie stanowi przyczyny uchylenia obowiązku podatkowego, który wynika z faktu wykonania określonej czynności.

Reasumując, Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku stwierdza, iż dostawa paliw i energii, których pobranie zostało dokonane m.in. 1) bez umowy zawartej ze sprzedawcą, 2) niezgodnie z warunkami określonymi w umowie, za które pobiera się opłaty stanowiące formę odpłatności za pobraną w w/w sposób paliw gazowych stanowi czynność wymienioną w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług podlegającą opodatkowaniu według stawki VAT w wysokości 22%, na podstawie art. 41 ust. 1 w/w ustawy.

Dokonując oceny prawidłowości wydanego przez organ pierwszej instancji postanowienia, organ odwoławczy nie będąc związany granicami zarzutów prezentowanych przez stronę, zobligowany z urzędu do oceny, czy organ pierwszej instancji działał na podstawie i w granicach prawa stwierdza, iż w świetle obowiązującej ustawy o podatku od towarów i usług Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku dokonał prawidłowej oceny stanowiska Wnioskującego w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego. Stąd zgodnie z przepisem art. 14 b § 5 pkt 1 Ordynacji podatkowej organ odwoławczy uznając, iż zażalenie Podatnika nie zasługuje na uwzględnienie postanowił jak w sentencji decyzji.