Temat interpretacji
Wnoszący zapytanie przedstawił stan faktyczny w sprawie, z którego wynika, że firma macierzysta A z siedzibą w Danii prowadzi na terytorium Polski działalność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W związku z prowadzoną działalnością została zarejestrowana dla potrzeb podatku od towarów i usług w Drugim Urzędzie Skarbowym Warszawa - Śródmieście i działała poprzez przedstawiciela podatkowego. Obecnie A utworzyła w Polsce Oddział, który został zarejestrowany jako oddział zagranicznego przedsiębiorcy poprzez wpis do Krajowego Rejestru Sądowego. Działalność prowadzona przez B (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce.
Podatnik ma wątpliwości, czy w sytuacji, kiedy podmiot zagraniczny jest już zarejestrowany w Polsce na potrzeby podatku od towarów i usług, to należy uznać, że Oddział tego podmiotu również jest już zarejestrowany dla podatku od towarów i usług w Polsce oraz może i powinien posługiwać się numerem NIP nadanym przez Drugi Urząd Skarbowy w Warszawie dla potrzeb podatku od towarów i usług i podatku dochodowego od osób prawnych. Wnoszący zapytanie ma również wątpliwość jakim numerem NIP powinien się posługiwać przy wystawianiu faktur VAT, oraz jakim numerem NIP powinien się posługiwać jako płatnik zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Na tle takich okoliczności faktycznych podatnik formułuje stanowisko, że zarówno Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Kodeks Spółek Handlowych jak i pozostałe regulacje dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej statuują zasadę swobodnego dostępu podmiotów zagranicznych do podejmowania i prowadzenia działalności na terytorium Polski. Wyrazem tej zasady jest między innymi możliwość prowadzenia przez przedsiębiorców zagranicznych działalności gospodarczej za pomocą oddziałów, przez które ustawa o swobodzie działalności gospodarczej rozumie wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie część działalności gospodarczej wykonywaną przez przedsiębiorcę poza jego siedzibą lub głównym miejscem prowadzenia działalności.
Zagraniczny przedsiębiorca wykonujący na terenie Polski działalność gospodarczą przy pomocy oddziału może wykonywać jedynie czynności mieszczące się w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego, jest obowiązany ustanowić osobę odpowiedzialną do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego oraz obowiązany używać do oznaczania oddziału oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z przetłumaczoną na język polski nazwą formy prawnej przedsiębiorcy oraz dodaniem wyrazów "oddział w Polsce".
Cytowane wyżej przepisy jednoznacznie określają charakter powiązań pomiędzy przedsiębiorcą zagranicznym i oddziałem i wskazują, że prowadzenie na terytorium Polski działalności gospodarczej przy pomocy oddziału oznacza, że działalność ta jest prowadzona przez samego przedsiębiorcę zagranicznego. W konsekwencji podmiot zagraniczny oraz jego Oddział nie mogą być traktowane jako niezależne podmioty.
Znajduje to odzwierciedlenie w regulacji wynikającej z art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym podatnikiem wykonującym działalność gospodarczą jest zagraniczny przedsiębiorca działający w formie oddziału, a nie sam oddział.
Reasumując, zdaniem podatnika, Oddział prowadząc działalność opodatkowaną na terytorium kraju dla potrzeb rozliczeń podatku VAT i podatku CIT powinien używać numeru NIP nadanego A. Jednocześnie kontrahenci spółki macierzystej oraz oddziału powinni wystawiać faktury VAT zarówno na spółkę jak i na oddział z tym samym numerem NIP otrzymanym przez A. A będzie obowiązana do złożenia zgłoszenia aktualizacyjnego NIP-2.
Jednocześnie wnoszący zapytanie uważa, że Oddział jako płatnik zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, składek ZUS nie będzie upoważniony do posługiwania się numerem NIP A i w tym zakresie będzie obowiązany do złożenia odrębnego zgłoszenia rejestracyjnego w Zachodniopomorskim Urzędzie Skarbowym w Szczecinie, jako urzędzie właściwym dla siedziby Oddziału.
Naczelnik Zachodniopomorskiego Urzędu Skarbowego w Szczecinie stwierdza, że do opisanego stanu faktycznego mają zastosowanie następujące normy prawa podatkowego: art. 3 ust. 1 i ust. 3 art. 15 ust. 1, art. 106 ust. 1 i 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), art. 5 ust. 9 lit a pkt 1, art. 5 ust. 9 lit. b pkt 6 ustawy o urzędach i izbach skarbowych z dnia 21 czerwca 1996 r. (Dz. U. Nr 106, poz. 489 ze zm.).
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego oraz przedłożonych przez podatnika kopii dokumentów wynika, że duńska firma A rozpoczęła działalność na terytorium Polski w 2004 r. i dla potrzeb podatku VAT została zarejestrowana jako podatnik podatku od towarów i usług oraz podatnik VAT-UE w Polsce na mocy decyzji z dnia 20 lipca 2004 r. oraz 26 lipca 2004 r. wydanej przez Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa - Śródmieście w Warszawie z numerem NIP. W dniu 11 marca 2005 r., A z siedzibą w Danii zarejestrowała oddział firmy w Polsce i uzyskała wymagany wpis do Krajowego Rejestru Sądowego jako Oddział przedsiębiorstwa zagranicznego.
W wyniku zgłoszenia rejestracyjnego Oddziału na mocy decyzji Naczelnika Zachodniopomorskiego Urzędu Skarbowego w Szczecinie jednostce nadany został numer NIP.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W myśl art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173 z 2004 r. poz. 1807 ze zm.), dla wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorcy zagraniczni mogą, na zasadzie wzajemności, o ile ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, a w przypadku jednostek z państw członkowskich Unii Europejskiej i EFTA działalność ta jest podejmowana i wykonywana na tych samych zasadach jak w przypadku przedsiębiorców polskich.
Stosownie do art. 88 tejże ustawy, przedsiębiorca zagraniczny może rozpocząć działalność w ramach oddziału po uzyskaniu wpisu oddziału do rejestru przedsiębiorców, co określają odrębne przepisy ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył oddział, jest ponadto obowiązany, zgodnie z art. 90: używać do oznaczenia oddziału oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z przetłumaczoną na język polski nazwą formy prawnej przedsiębiorcy oraz dodaniem wyrazów "oddział w Polsce", prowadzić dla oddziału oddzielną rachunkowość w języku polskim zgodnie z przepisami o rachunkowości.
Wymienione przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zwłaszcza obowiązek wpisu tworzonego oddziału do rejestru przedsiębiorców, świadczą, iż co do zasady oddział przedsiębiorcy zagranicznego jest odrębną od tego przedsiębiorcy jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej, a wpis ten służy m.in. do uzyskania przez oddział statusu podatnika. Oddział nie ma wprawdzie osobowości prawnej w rozumieniu art. 33 - 43 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) i działa w ramach zdolności prawnej przedsiębiorcy zagranicznego, jednakże w związku z przywołanym wyżej przepisem art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nie można mu odmówić odrębnej podmiotowości w zakresie prawa podatkowego. W szczególności oddział przedsiębiorcy zagranicznego nie jest zakładem (oddziałem) osoby prawnej, o którym była mowa w art. 5 ust. 2 uchylonej ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) oraz art. 157 ust. 2 pkt 2 i art. 160 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.), który przed 1 maja 2004 r. mógł za zgodą naczelnika urzędu skarbowego uzyskać status podatnika podatku od towarów i usług, jeżeli samodzielnie sporządzał bilans.
Skoro rejestracja oddziału nie jest uzależniona od uprzedniej rejestracji przedsiębiorcy zagranicznego uznać należy w świetle powyższego, iż status jednostki zagranicznej nie ma znaczenia dla określenia obowiązków publicznoprawnych jej oddziału w obliczu polskiego prawa podatkowego, które nie różnicuje tych obowiązków. Ponadto w przepisach nie występują żadne ograniczenia odnośnie liczby tworzonych oddziałów oraz wskazania wzajemnych ich zależności.
Należy stwierdzić zatem iż wyznacznikiem w zakresie rejestracji dla celów podatku od towarów i usług jest spełnienie dyspozycji o których mowa w powołanym przepisie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Z przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego oraz treści powołanych przepisów prawa wynika iż rejestracja zagranicznego przedsiębiorcy w Polsce dla potrzeb rozliczania podatku od towarów i usług nie stanowi przesłanki negatywnej dla zarejestrowania Oddziału jednostki macierzystej jako odrębnego podatnika i otrzymania numeru NIP.
Analogicznie, przedstawia się sytuacja oddziału utworzonego w Polsce przez przedsiębiorcę zagranicznego wpisanego do rejestru przedsiębiorców w zakresie pozostałych obowiązków podatkowych, wynikających z przepisów prawa podatkowego (podatek dochodowy od osób prawnych, realizacja obowiązków płatnika z tytułu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych). W sytuacji zatem, gdy oddział został zgłoszony we właściwym urzędzie skarbowym i otrzymał numer NIP, to przy transakcjach z kontrahentami, jak również dla rozliczeń z tytułu realizacji obowiązków podatkowych powinien stosować ten numer.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług właściwym dla podatnika organem podatkowym jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z zastrzeżeniem ust. 2 - 5.
Stosownie do art. 3 ust. 3 pkt 2 tejże ustawy w przypadku podatników nieposiadających stałego miejsca zamieszkania lub siedziby na terytorium kraju - właściwym organem podatkowym jest Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa - Śródmieście.
Należy wskazać również iż stosownie do art. 5 ust. 9b pkt 6 ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. (tekst jednolity Dz. U. Nr 121 z 2004 r. poz. 1267 ze zm.), wyznaczenie terytorialnego zasięgu działania określonego urzędu skarbowego zgodnie z ust. 9a następuje w przepisach określonych na podstawie ust. 9c i może dotyczyć w szczególności oddziałów lub przedstawicielstw przedsiębiorstw zagranicznych.
Oddziały przedsiębiorców zagranicznych są także rezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego, w odróżnieniu od osób zagranicznych podejmujących działalność gospodarczą na terenie Polski, które jako nierezydenci objęte są zasięgiem działania Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa - Śródmieście (w zakresie podatku od towarów i usług).
Z powyższego wynika, iż pobór należności publicznoprawnych, do których uiszczania zobowiązany jest wnioskodawca, jako A (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce z siedzibą w L, należy do kompetencji Naczelnika Zachodniopomorskiego Urzędu Skarbowego w Szczecinie.
Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.
Dla prawidłowego dokumentowania wszelkich czynności wykonywanych poprzez oddział, na fakturach VAT wnioskodawca powinien używać numeru NIP Oddziału, oraz oznaczenia i adresu oddziału.
Reasumując, pomimo iż zagraniczny przedsiębiorca posiada status zarejestrowanego w Polsce podatnika dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie ma podstaw aby uznać, iż jego Oddział jest automatycznie zarejestrowany dla potrzeb tego podatku i powinien posługiwać się numerem NIP nadanym jednostce macierzystej.
W sytuacji, gdy Oddział został zgłoszony we właściwym urzędzie skarbowym i otrzymał numer NIP, to przy transakcjach z kontrahentami, jak również dla rozliczeń z tytułu realizacji obowiązków podatkowych powinien stosować ten numer. Pobór należności publicznoprawnych (podatek od towarów i usług, podatek dochodowy od osób prawnych, realizacja funkcji płatnika zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych), do których uiszczania zobowiązany jest wnioskodawca, jako oddział przedsiębiorcy zagranicznego, należy do kompetencji wyspecjalizowanego urzędu, tj. Zachodniopomorskiego Urzędu Skarbowego w Szczecinie.
Składana przez przedsiębiorcę zagranicznego działającego poprzez zarejestrowany oddział deklaracja VAT-7 będzie zawierała dokonane tylko w ramach tego oddziału czynności podlegające przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.
Naczelnik tut. Urzędu informuje iż z dniem 1 czerwca 2005 r. zmianie uległo brzmienie przepisu art. 3 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług na mocy ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 90 poz. 756), zgodnie z którą w przypadku podatników nieposiadających stałego miejsca zamieszkania lub siedziby albo stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju - właściwym organem podatkowym jest Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście. Zgodnie z dodanym art. 3a ustawy przepisy ust. 1 - 3 nie naruszają przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1267 i Nr 273, poz. 2703).