Temat interpretacji

Czy otrzymane odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 12 stycznia 2011 r. (data wpływu 20 stycznia 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 15 kwietnia 2011 r. (data wpływu 19 kwietnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT otrzymanego odszkodowania z tytułu wywłaszczenia gruntu jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 stycznia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT otrzymanego odszkodowania z tytułu wywłaszczenia gruntu. Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 15 kwietnia 2011 r. o doprecyzowanie opisanego stanu faktycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Aktem notarialnym z dnia 1 marca 2003 r. Wnioskodawca wraz z żoną zakupił, od osoby fizycznej do majątku osobistego, działkę o powierzchni 2,6680 ha. Z dniem 1 lipca 2004 r. część działki o powierzchni 5.000 m² Zainteresowany wprowadził do działalności gospodarczej prowadzonej w formie przedsiębiorstwa jednoosobowego. Na działce tej Wnioskodawca wybudował zakład produkcyjny. W ramach tej inwestycji wybudował drogę dojazdową od trasy krajowej do zakładu. Ponieważ droga służyła wyłącznie temu celowi (dojazd do zakładu), koszt jej wybudowania podwyższył wartość budynku. Całość była amortyzowana w działalności gospodarczej Zainteresowanego.

W dniu 19 listopada 2008 r. Urząd Wojewódzki wszczął postępowanie wywłaszczeniowe dla realizacji celu publicznego, jakim była rozbudowa drogi krajowej do parametrów drogi ekspresowej.

W październiku 2010 r. zapłacono na konto bankowe Wnioskodawcy i jego żony odszkodowanie, które obejmowało wywłaszczony grunt o powierzchni 3.402 m² oraz nakłady poniesione na wybudowanie drogi dojazdowej do zakładu. Wywłaszczony grunt związany jest z majątkiem osobistym Zainteresowanego i jego żony. Nakłady na drogę dojazdową były zaś związane z działalnością gospodarczą i były ujęte w ewidencji środków trwałych. Otrzymane odszkodowanie odrębnie określa wartość rynkową gruntów oraz wycenę poniesionych nakładów na drogę.

W uzupełnieniu z dnia 15 kwietnia 2011 r. Wnioskodawca wskazał, iż:

1. Wnioskodawca we wniosku występuję niejako w podwójnej roli:
   1. jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą i będąca zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług oraz
   2. jako osoba fizyczna będąca współwłaścicielem wywłaszczonego gruntu.
   Otrzymane odszkodowanie nie obejmowało podatku VAT. W związku z czym nie przysługiwało Zainteresowanemu prawo do odliczenia podatku naliczonego.
2. Wywłaszczony grunt w całości stanowi majątek osobisty i nigdy nie był wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Na części wywłaszczonego gruntu wybudowana została droga dojazdowa do zakładu, w którym Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą. Nakłady na budowę drogi podwyższyły wartość środka trwałego budynku produkcyjnego usytuowanego na gruncie stanowiącym majątek osobisty (niezwiązanym z gruntem wywłaszczonym). Podatek VAT związany z nakładami ponoszonymi na budowę drogi dojazdowej był odliczany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
3. Wg miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wywłaszczony grunt znajduje się na terenach przeznaczonych pod zabudowę usługowo-przemysłową.
4. Wywłaszczony grunt w całości stanowi majątek osobisty.
5. Nie posiadał i nie posiada statusu rolnika ryczałtowego.
6. Wywłaszczony grunt nie był wykorzystywany w działalności rolniczej.
7. Z wywłaszczonego gruntu nie były dokonywane zbiory produktów rolnych.
8. Wcześniej nie dokonywał sprzedaży (zbycia) gruntów.
9. Wywłaszczony grunt nie był udostępniany innym osobom. Natomiast część pozostałego gruntu (niebędącego przedmiotem zapytania) stanowiącego majątek osobisty była i jest przekazana nieodpłatnie w ramach umowy użyczenia. Na części tej odbywa się koszenie trawy pożytki z tego koszenia uzyskuje użytkujący.
10. Dostawa drogi była dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy.
11. W zakresie wybudowanej drogi dojazdowej przysługiwało Zainteresowanemu prawo odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego.
12. Po wybudowaniu droga dojazdowa nie była modernizowana.
13. Budynek produkcyjny został ulepszony poprzez wybudowanie drogi dojazdowej. Tak rozumiane ulepszenie było przedmiotem użytkowania przez okres przekraczający 2 lata i nieprzekraczający 5 lat oraz dotyczyło okresu wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymane odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, w zakresie opodatkowania odszkodowania podatkiem VAT, w odniesieniu do gruntu stanowiącego majątek osobisty, w tym gruntu wprowadzonego do ewidencji środków trwałych, na którym wybudowano drogę, transakcja ta korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9, gdyż nabyte grunty były kwalifikowane jako grunty rolne, czyli ich przeznaczeniem była działalność rolnicza.

Natomiast nakłady inwestycyjne na drogę dojazdową korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. b, gdyż będąc częścią budowli były użytkowane dłużej niż 2 lata. Jednakże przy takim ujęciu transakcji zbycia tych nakładów wystąpi konieczność dokonania korekty podatku VAT naliczonego przy budowie drogi zgodnie z art. 91 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, pod pojęciem dostawy towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Przez towary w myśl art. 2 pkt 6 ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2011 r. rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Natomiast, w świetle art. 2 pkt 6 ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2011 r. wprowadzonym ustawą z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476), przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z przywołanego przepisu wynika, iż przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, zaś odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.), wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

W myśl art. 128 ust. 1 ww. ustawy, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

Stosownie do art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 ze zm.), nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

   - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

W myśl art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

Zgodnie z art. 12 ust. 4a cyt. ustawy, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Decyzję ww. wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4b powołanej ustawy).

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem podatnik tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, podatnikiem staje się również ten, kto wykonał czynność podlegającą opodatkowaniu, jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Chociaż ustawa nie definiuje pojęcia częstotliwości, przez zamiar wykonywania danej czynności w sposób częstotliwy należy rozumieć chęć, wolę powtarzalnego, a nie jednorazowego wykonywania określonych czynności, składających się na istotę prowadzenia działalności. O kwestii częstotliwości nie decyduje czasookres wykonywania czynności (rok, dwa czy pięć lat), ani ilość dokonanych transakcji. Decydującym kryterium jest powtarzalność czynności. Dlatego też, w każdym przypadku należy indywidualnie rozstrzygnąć, czy intencją wykonującego określoną czynność, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne było dokonywanie tej czynności wielokrotnie.

W związku z powyższym, aby dostawę towarów uznać za działalność gospodarczą należy wykazać, że w momencie jej realizacji podatnik miał zamiar dokonywać takich czynności wielokrotnie, a wykorzystywane przez niego towary, czy usługi zostały nabyte w celu spożytkowania ich do wykonania tej czynności.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, iż nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie zaznacza się, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy wprowadzonego art. 19 pkt 5 ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578 ze zm.) oraz zmienionego art. 9 pkt 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726), stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, z zastrzeżeniem art. 146f.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż aktem notarialnym z dnia 1 marca 2003 r. Wnioskodawca wraz z żoną zakupił, od osoby fizycznej do majątku osobistego, działkę o powierzchni 2,6680 ha. Z dniem 1 lipca 2004 r. część działki o powierzchni 5.000 m² Zainteresowany wprowadził do działalności gospodarczej prowadzonej w formie przedsiębiorstwa jednoosobowego. Na działce tej Wnioskodawca wybudował zakład produkcyjny. W ramach tej inwestycji wybudował drogę dojazdową od trasy krajowej do zakładu.

W dniu 19 listopada 2008 r. Urząd Wojewódzki wszczął postępowanie wywłaszczeniowe dla realizacji celu publicznego, jakim była rozbudowa drogi krajowej do parametrów drogi ekspresowej. W październiku 2010 r. zapłacono na konto bankowe Wnioskodawcy i jego żony odszkodowanie, które obejmowało wywłaszczony grunt o powierzchni 3.402 m² oraz nakłady poniesione na wybudowanie drogi dojazdowej do zakładu.

Wywłaszczony grunt w całości stanowi majątek osobisty i nigdy nie był wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Na części wywłaszczonego gruntu wybudowana została droga dojazdowa do zakładu, w którym Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą. Nakłady na budowę drogi podwyższyły wartość środka trwałego budynku produkcyjnego usytuowanego na gruncie stanowiącym majątek osobisty (niezwiązanym z gruntem wywłaszczonym). Podatek VAT związany z nakładami ponoszonymi na budowę drogi dojazdowej był odliczany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Wg miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wywłaszczony grunt znajduje się na terenach przeznaczonych pod zabudowę usługowo-przemysłową.

Dodatkowo Zainteresowany informuje, iż nie posiadał i nie posiada statusu rolnika ryczałtowego. Wywłaszczony grunt nie był wykorzystywany w działalności rolniczej. Z przedmiotowego gruntu nie były dokonywane zbiory produktów rolnych. Wcześniej nie dokonywał sprzedaży (zbycia) gruntów. Wywłaszczony grunt nie był udostępniany innym osobom.

Natomiast, dostawa drogi była dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy. W zakresie wybudowanej drogi dojazdowej przysługiwało Zainteresowanemu prawo odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego. Po wybudowaniu droga dojazdowa nie była modernizowana. Budynek produkcyjny został ulepszony poprzez wybudowanie drogi dojazdowej. Tak rozumiane ulepszenie było przedmiotem użytkowania przez okres przekraczający 2 lata i nieprzekraczający 5 lat oraz dotyczyło okresu wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

W myśl przepisu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.), przez budowlę należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Z powyższego wynika, że pobudowana na przedmiotowym gruncie droga stanowi budowlę w rozumieniu Prawa budowlanego.

W oparciu o przedstawiony powyżej stan prawny należy stwierdzić, iż przedmiotowy grunt, w części na której wybudowano drogę, był wykorzystywany w działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, zatem jego wywłaszczenie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Co prawda Zainteresowany nabył ww. grunt do majątku prywatnego, lecz następnie została na nim wybudowana droga wyznaczająca dojazd do zakładu prowadzonego przez Wnioskodawcę. Tym samy należy wskazać, iż Wnioskodawca nie dokonał dostawy nieruchomości gruntowej wywłaszczenia ze swojego majątku osobistego, ale przedmiotem dostawy był grunt wykorzystywany w prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega również dostawa drogi, stanowiącej budowlę w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane, gdyż w tym przypadku przedmiotem dostawy jest składnik majątku przedsiębiorstwa.

Jednakże należy wskazać, iż w przypadku, gdy część gruntu będącego przedmiotem wywłaszczenia nie miała związku z ww. drogą i w żaden sposób nie była wykorzystywana w prowadzeniu działalności gospodarczej, to dostawa tej części gruntu stanowiła czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Bowiem w tej części ww. grunt stanowił majątek prywatny Zainteresowanego, a czynność wywłaszczenia była wykonywana okazjonalnie, w okolicznościach wskazujących, iż działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru. Zatem transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

W świetle art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

1. dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
2. pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem z powyższych przepisów wynika, iż dostawa budowli, spełniających określone w przepisach warunki, może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia nie minęły co najmniej dwa lata.

Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 14 ustawy, przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

1. wybudowaniu lub
2. ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Z powyższego wynika, że przez pierwsze zasiedlenie należy rozumieć objęcie we władanie budynku, budowli lub ich części przez pierwszego nabywcę lub pierwszego użytkownika. Przedmiotowa nieruchomość nie musi być faktycznie zamieszkała, lecz winna być przejęta przez nabywcę do użytkowania. Wydanie przedmiotowego obiektu nabywcy winno nastąpić w ramach wykonania przez sprzedającego czynności podlegających opodatkowaniu.

Wobec powyższego oddanie do użytkowania powinno nastąpić w ramach czynności podlegających opodatkowaniu, a za takie należy rozumieć sprzedaż i aport, a także najem oraz dzierżawę.

Należy podkreślić, że w myśl art. 43 ust. 10 ustawy, podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10, i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części:

1. są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni;
2. złożą, przed dniem dokonania dostawy tych obiektów właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego, zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części.

Natomiast, treść art. 29 ust. 5 ustawy stanowi, iż w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

W świetle tego przepisu przy sprzedaży budynków lub budowli, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków, budowli w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku jak dla dostawy budynków, budowli lub ich części na tym gruncie posadowionych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.

Ponadto w myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

1. w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
2. dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Na podstawie art. 43 ust. 7a ustawy, warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10a lit. b, nie stosuje się, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat.

W świetle powyższych regulacji prawnych oraz odnosząc się do opisu stanu faktycznego należy stwierdzić, że wywłaszczenie drogi nie korzystało ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ponieważ z uwagi na treść przepisu art. 2 pkt 14 ustawy dostawa dokonana była w ramach pierwszego zasiedlenia. Wnioskodawca bowiem wybudował przedmiotową drogę i wykorzystywał ją do prowadzenia działalności gospodarczej. W związku z tym ww. budowla nie została jeszcze wydana w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi.

Ponadto, w odniesieniu do przedmiotowej drogi będącej przedmiotem wywłaszczenia, Wnioskodawcy w związku z jej budową przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od poniesionych wydatków. Z uwagi na powyższe, również na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, dostawa budowli nie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT.

Zatem dostawa drogi, dokonana w roku 2010 w ramach wywłaszczenia, opodatkowana jest 22% stawką podatku od towarów i usług zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy. Tą samą stawką z uwagi na treść art. 29 ust. 5 ustawy opodatkowana jest dostawa gruntu, na którym ww. budowla jest posadowiona.

Reasumując, otrzymane w roku 2010 przez Wnioskodawcę odszkodowanie za wywłaszczenia nieruchomości gruntowej zabudowanej drogą w celu realizacji rozbudowy drogi krajowej jest opodatkowane 22% stawką podatku VAT w części dotyczącej drogi oraz gruntu z tą drogą związanego.

Natomiast w sytuacji, gdy część wywłaszczonego gruntu nie była w żaden sposób wykorzystywana w działalności gospodarczej, to otrzymane odszkodowanie za grunt niezabudowany, stanowiący majątek prywatny Wnioskodawcy w tej części nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zauważa się, że stosownie do art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem w przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla żony Wnioskodawcy.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisywanym stanie faktycznym, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności korekty podatku naliczonego.

Ponadto zaznacza się, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT otrzymanego odszkodowania z tytułu wywłaszczenia gruntu. Natomiast, kwestia dotycząca stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych została rozstrzygnięta w odrębnych interpretacjach z dnia 18 kwietnia 2011 r. nr ILPB1/415-78/11-2/IM i nr ILPB1/415-78/11-3/IM.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu