Postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 19.12.2005, sygn. PP/443-29/05, Urząd Skarbowy w Staszowie

Temat interpretacji

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Staszowie działając na podstawie art. 14 a § 1 oraz § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j. t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) po rozpatrzeniu złożonego w dniu 18.10.2005 r. wniosku w sprawie udzielenia interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług, biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujący stan prawny postanawia nie uznać stanowiska strony za prawidłowe.

Z przedstawionego we wniosku z dnia 18.10.2005 r. stanu faktycznego wynika, że w 2002 r. na podstawie zawartej umowy wnioskodawca zlecił firmie budowlanej wykonanie prac remontowych i adaptacyjnych w budynku, w którym zamierzał prowadzić działalność gospodarczą. Firma wykonała częściowo prace lecz ze względu na usterki żaden etap prac nie został potwierdzony protokołem odbioru, a na wyznaczony przez wnioskodawcy inspektora termin odbioru nie stawił się wykonawca, nie przedłożył też żadnych dokumentów wymaganych prawem budowlanym. Mimo takiej sytuacji (nie wykonania warunków umowy i usterki wytknięte przez inspektora nadzoru) wykonawca wystawił w dniu 20.11.2002 r. i przysłał wnioskodawcy fakturę VAT na kwotę 165.213,62 zł. z dołączoną informacją, iż dokonał jednostronnego odbioru robót.Wnioskodawca fakturę odesłał bez potwierdzenia z przyczyn przedstawionych wyżej oraz ze względu na znaczne zawyżenie kwoty za częściowe wykonanie prac.W wyniku sporu, firma budowlana skierowała sprawę na drogę postępowania sądowego. Po przedstawieniu opinii przez powołanego biegłego w tej sprawie, Sąd wydał nakaz zapłaty na kwotę 97.027,37 zł., którą wnioskodawca uiścił. Jednocześnie wnioskodawca wystąpił do wykonawcy o wydanie wszystkich wymaganych prawem dokumentów, w tym także o wystawienie faktury na kwotę uznaną przez Sąd. W odpowiedzi, firma budowlana przesłała wnioskodawcy pierwotnie wystawioną fakturę z dnia 20.11.2002 r. na kwotę j. w. oraz korektę do tej faktury na kwotę 68.196,25 zł. datowaną 26.09.2005 r.

Wnioskodawca uważa, iż wykonawca postąpił nieprawidłowo i w związku z powyższym pyta czy postępuje prawidłowo odmawiając w chwili obecnej przyjęcia faktury datowanej 20.11.2002 r. i korekty do niej datowanej 26.09.2005 r. oraz domagając się wystawienia przez firmę budowlaną z datą uprawomocnienia się wyroku sądowego faktury VAT w wysokości określonej przez Sąd.

Podatnik uważa, iż faktura datowana 20.11.2002 r. została bezprawnie wystawiona, gdyż nie nastąpił odbiór prac, i obecnie nie ma żadnych podstaw do jej przyjęcia. Ponadto uważa, iż prawomocny wyrok sądowy nakazujący zapłatę za część robót rozstrzygnął sprawę odbioru i nałożył obowiązek na firmę budowlaną wydania niezbędnych dokumentów, w tym faktury VAT.

Naczelnik tut. Urzędu analizując przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz wyrażoną opinię, nie podziela przedstawionego stanowiska w powyższej sprawie.

W myśl art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usług budowlanych lub budowlano-montażowych.

W/w przepis stosuje się również do usług przyjmowanych częściowo, których odbiór jest dokonany na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych (art. 19 ust. 14 ustawy).

Z kolei w myśl § 15 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798), w w/w przypadkach fakturę wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego i nie wcześniej niż 30 dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego.

Tak więc w przypadku usług budowlanych, dla prawidłowego określenia momentu, w którym powinna być wystawiona faktura VAT niezbędne jest prawidłowe określenie momentu powstania obowiązku podatkowego.

Przy tego typu usługach, niezwykle istotne (poza terminem zapłaty) jest również zidentyfikowanie momentu, w którym usługa została wykonana, czy też może zostać uznana za wykonaną, bowiem wykonanie usługi jest drugim po zapłacie terminem decydującym o momencie powstania obowiązku podatkowego.

Przez wykonanie usługi powszechnie rozumie się odbiór techniczny robót, potwierdzony stosownym protokołem, czyli dzień wykonania usługi to dzień podpisania protokołu ich odbioru.

W sytuacji, gdy podpisanie protokołu odbioru robót jest znacznie przesuwane w czasie lub gdy odbiorca kwestionuje jakość wykonanej usługi i odmawia podpisania protokołu jej odbioru, rozstrzygnięcie sprawy na gruncie przepisów podatkowych jak również prawa budowlanego nie jest możliwe, ponieważ przepisy te nie precyzują, w jakim terminie powinien być podpisany protokół odbioru robót, nie określają też okoliczności, które przesądzają o wykonaniu (zakończeniu) robót budowlanych.Brak zapłaty za wykonane usługi oraz przesuwanie w czasie odbioru robót rodzi pytanie czy w takim przypadku skutkuje to brakiem obowiązku podatkowego w podatku VAT. Niewątpliwie podstawą rozstrzygnięcia w tym przypadku winna być umowa o roboty budowlane zawarta pomiędzy inwestorem a wykonawcą, rozpatrywana na gruncie prawa cywilnego.

Z przepisu art. 647 Kodeksu cywilnego wynika wprost, że inwestor ma obowiązek odebrać wykonany obiekt i zapłacić umówione wynagrodzenie. Jeśli wykonawca zgłosił wykonanie robót, to obowiązek dokonania ich odbioru jest niezależny nawet w przypadku kwestionowania jakości wykonanych robót (wyrok SN z dnia 5 marca 1997 r. - II C KN 28/97).

Odbiór robót jest więc elementem przełomowym w stosunkach pomiędzy stronami umowy o roboty budowlane, gdyż z jednej strony potwierdza wykonanie zobowiązania i otwiera wykonawcy prawo do żądania wynagrodzenia, bądź wskazuje na jego nie wykonanie lub nienależyte wykonanie w całości lub w części wobec istnienia wad i rodzi odpowiedzialność za wady ujawnione przy odbiorze, a z drugiej strony wyznacza początek biegu terminów rękojmi za wady (wyrok sądu apelacyjnego z dnia 17 lutego 2000 r. - I ACa 1027/99).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że częściowe prace, ze względu na usterki nie zostały potwierdzone protokołem odbioru. Powyższe świadczy o tym, że wykonawca zgłosił ich wykonanie, a inwestor dokonując oględzin stwierdził usterki i odmówił odbioru.

Wobec powyższego, w świetle przytoczonych wyżej orzeczeń, właściwym wydaje się dokonanie przez wykonawcę jednostronnego odbioru, co stanowiło podstawę do wystawienia faktury na bazie sporządzonego przez siebie kosztorysu powykonawczego. Powyższe zostało podkreślone w wyroku SN z dnia 7 kwietnia 1998 r.- II CKN 673/97.

Skoro zatem wykonawca miał podstawę do wystawienia faktury (jednostronny odbiór robót), to w myśl obowiązujących wówczas przepisów art. 6 ust. 8 b pkt 2 lit. d i art. 6 ust. 8 c ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.), których brzmienie nie zostało zmienione i odpowiada cytowanym wyżej przepisom, miał również obowiązek jej wystawienia. W tej sytuacji, uzasadnione było również wystawienie przez wykonawcę faktury korygującej, która uwzględniała opinię biegłego i sądowy nakaz płatniczy.

Reasumując powyższe należy uznać, iż postępowanie wykonawcy usług było właściwe. Zdaniem tut. Organu brak podstaw do odmowy przyjęcia faktury, która u wykonawcy rodziła w 2002 r. określone skutki prawne i faktury korygującej wystawionej w 2005 r. po prawomocnym wyroku sądowym.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz przedstawiony stan faktyczny, Naczelnik tut. Urzędu postanowił jak w sentencji.