Temat interpretacji

Stan faktyczny

Zgodnie z zawartym porozumieniem z wynajmującym - podatnik (najemca) w przypadku wygaśnięcia umowy najmu nieruchomości z dniem 31.07.2004r. lub przedłużenia tej umowy na okres krótszy niż do 30.11.2005r., jest obowiązany do zapłaty odszkodowania o równowartości w PLN odpowiednio:

1. kwoty 542.000 USD (wg średniego kursu wymiany NBP na dzień wystawienia faktury);
2. w/w kwoty pomniejszonej o równowartość kwoty 33.875 USD za każdy miesiąc trwania umowy najmu po 31.07.2004r.

W związku z przedłużeniem umowy najmu nieruchomości do dnia 30.11.2004r. wynajmujący wystawił w dniu 05.11.2004r. na rzecz podatnika fakturę z wykazaną kwotą odszkodowania w wysokości 1.367.181,45 zł netto i 300.779,92 zł podatek VAT.

Ocena prawna stanu faktycznego

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja "świadczenia usług" ma zatem charakter dopełniający definicję "dostawy towarów" i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług wszelkich transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, przy czym do uznania czynności za usługę konieczne jest istnienie odbiorcy usługi - beneficjenta danej czynności.

Mając na uwadze powyższe, aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności dokonywanej w zamian za odszkodowanie, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy te czynności skutkują uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego. Jeśli odpowiedź jest przecząca, czynności podejmowane w zamian za takie odszkodowanie nie stanowią świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż podatnikowi (wynajmującemu) w związku z przedłużeniem umowy najmu na okres krótszy niż do 30.11.2005r. (tj. do 30.11.2004r.), przysługuje od najemcy odszkodowanie.

Ponieważ wypłata odszkodowania nie skutkuje uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego - nie stanowi świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, bowiem opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają tylko te czynności, które przyczyniają się bezpośrednio do uzyskania korzyści przez wypłacającego.

Niewątpliwym jest zatem fakt, iż przedmiotowe odszkodowanie nie wynika z odpłatnego świadczenia usługi przez właściciela, podstawą tego odszkodowania jest bowiem pewien zaistniały stan faktyczny, niezgodny z jego wolą. Nie zostaje zatem spełniona definicja usługi - czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT - wynikająca z art.8 ust1 w/w ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którą świadczeniem usługi jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art.7.

Reasumując, czynność otrzymania odszkodowania nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych wymienionych w wyżej zacytowanym przepisie art.5 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego należy wskazać, iż zgodnie z § 14 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku VAT, w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu, jest zwolniona od podatku lub faktura nie dokumentuje żadnej faktycznej transakcji, faktury te i dokumenty celne nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT wykazanego na fakturze dotyczącej odszkodowania z tytułu skrócenia okresu najmu nieruchomości - transakcji nie podlegającej przepisom ustawy o VAT.