Temat interpretacji

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że wnioskodawca jest spadkobiercą mienia pozostawionego przez przedsiębiorcę prowadzącego w roku ubiegłym jednoosobową działalność gospodarczą. W chwili śmierci były wystawione faktury VAT, w których wykazano podatek należny. Deklaracja VAT-7 za ostatni miesiąc działalności nie została złożona.

Stanowisko podatnika przedstawia się następująco:Zobowiązanie w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą złożenia deklaracji podatkowej VAT-7. Nie mogła ona jednak zostać złożona ponieważ podatnik zmarł i nie wyznaczył osoby go reprezentującej. Spadkobierca nie ma obowiązku składania takiej deklaracji, w związku z czym nie dziedziczy zobowiązania.

Zgodnie z art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Przepis art. 97 § 2 cytowanej ustawy stanowi o prawach niemajątkowych związanych z prowadzoną przez spadkodawcę działalnością gospodarczą, przysługujących spadkobiercom pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na swój rachunek.

Z powyższego wynika, iż spadkobiercy przejmują wszelkie obowiązki, a uprawnienia w zależności od tego czy kontynuują działalność spadkodawcy czy nie. Do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe (art. 98 § 1 Ordynacji podatkowej).

Zasady rozliczenia podatku VAT zostały uregulowane w ustawie z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535).

W myśl art. 96 ust. 6 tej ustawy, jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest on obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego; zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT. Zgłoszenia o zaprzestaniu działalności w wyniku śmierci podatnika na formularzu VAT-Z dokonuje jego następca prawny (art. 96 ust. 7 ustawy o podatku VAT).

W art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku VAT wskazano, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Czynności te podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19 ust. 1 cyt. ustawy o podatku VAT z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Wobec powyższego, jeżeli spadkodawca sprzedał towar bądź wykonał usługi i w związku z tym wystawił faktury VAT, czyli powstało zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku VAT, to po jego śmierci obowiązek rozliczenia oraz wykonania tego zobowiązania przejmują spadkobiercy (solidarnie), na podstawie art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej.

Kwestię sporządzenia i rozliczenia remanentu likwidacyjnego regulują przepisy art. 14 ustawy o podatku VAT. Podatnik, w przypadku zaprzestania działalności gospodarczej ma obowiazek sporządzenia spisu z natury i zapłacenia podatku należnego. Regulacja ta nie dotyczy jednak nastepcy prawnego tego podatnika - trudno bowiem obciążać spadkobiercę podatnika zobowiązaniami tego podatnika, które powstały po jego śmierci. Obowiązek sporządzenia spisu z natury jest obowiązkiem, który nie mógł powstać za życia podatnika, ponieważ dopóki prowadził on działalność gospodarczą, nie miał obowiązku sporządzania remanentu. Spadkobierca nie ponosi odpowiedzialności za zobowiazania wynikające z realizacji przepisu art. 14 ustawy o podatku VAT, nie ciążą na nim obowiązki w zakresie sporządzenia spisu z natury, poinformowania naczelnika urzędu skarbowego o nim i odprowadzenia podatku należnego z tego tytułu.

Odnosząc przedstawiony stan faktyczny do obowiązującego prawa należy stwierdzić, że stanowisko podatnika opisane w złożonym wniosku jest nieprawidłowe, gdyż zobowiązanie podatkowe nie powstaje z chwilą złożenia deklaracji podatkowej VAT-7 ale z chwilą dokonania odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego wykonania usługi. Fakt, iż spadkodawca nie wyznaczył osoby reprezentującej, jest bez znaczenia, gdyż obowiązki ciążące na spadkobiercach regulują odpowiednie przepisy prawne a nie udzielone pełnomocnictwo.

Spadkobierca powinien zatem złożyć deklarację (lub deklaracje) VAT-7 za okres do dnia śmierci spadkodawcy, na nazwisko spadkodawcy, ale ze swoim podpisem. Obowiązki wynikające ze złożenia tej (tych) deklaracji również ciążą na spadkobiercy.