Temat interpretacji

Zastosowanie zwolnienia od podatku dla świadczonych usług obsługi prawnej na rzecz alternatywnych spółek inwestycyjnych.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 lutego 2019 r. (data wpływu 22 lutego 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług obsługi prawnej alternatywnych spółek inwestycyjnych jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 lutego 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług obsługi prawnej alternatywnych spółek inwestycyjnych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą pod firmą Kancelaria Radcy Prawnego. W ramach działalności gospodarczej Wnioskodawca świadczy usługi obsługi prawnej. Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Wnioskodawca zamierza zawrzeć umowę o świadczenie usług obsługi prawnej dla alternatywnych spółek inwestycyjnych (dalej jako: ASI) zarządzanych przez zarządzającego alternatywną spółką inwestycyjną (dalej jako: ZASI), oraz dla samych ZASI.

Usługi te będą stanowiły element kompleksowej usługi zarządzania świadczonej przez ZASI, wspólnie z Wnioskodawcą na rzecz ASI.

Zarówno ASI jak i ZASI, działają na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej jako: Ustawa).

Zgodnie z art. 8a Ustawy, ASI jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym (dalej jako AFI), innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Wnioskodawca zamierza świadczyć usługi kompleksowej obsługi prawnej, które związane będą z:

1. zarządzaniem ASI będącym Alternatywnym Funduszem Inwestycyjnym, w szczególności obsługa prawna dotyczyć będzie:
   1. bieżącej obsługi prawnej działalności ASI, a w tym w zakresie relacji ASI z ZASI, organami administracji publicznej oraz sądami oraz reprezentowaniem ASI przed organami administracji publicznej oraz sądami,
   2. bieżącej obsługi prawnej działalności inwestycyjnej ASI w zakresie przygotowywania projektów (wzorów) dokumentów wykorzystywanych w procesie inwestycyjnym prowadzonym przez ASI, w tym projektu umowy o zachowanie poufności, umowy inwestycyjnej, listów intencyjnych, warunków inwestycji (tzw. term sheet),
   3. korporacyjnej obsługi prawnej działalności ASI, w szczególności w zakresie przygotowywania projektów uchwał organów ASI, projektów zmian umowy spółki ASI oraz reprezentacji przed właściwym sądem rejestrowym,
   4. obsługi prawnej związanej z lokowaniem aktywów przez ASI (obsługa prawna procesów inwestycyjnych ASI), a w tym: przeprowadzanie badań stanu prawnego (due diligence) potencjalnych celów lokat ASI, doradztwo prawne w zakresie nabywania i zbywania przez ASI lokat, obsługa prawna transakcji zawieranych przez ASI, w tym obsługa prawna negocjacji prowadzonych przez ASI z potencjalnymi celami lokat ASI,
   5. obsługi prawnej związanej z likwidacją, rozwiązaniem, przekształcaniem, łączeniem ASI;
2. bieżącą obsługą prawną ZASI.

Wnioskodawca zamierza zawrzeć umowę dot. obsługi prawnej ASI i ZASI, wyłącznie z ZASI, przy czym z uwagi na obowiązujące przepisy prawa oraz treść planowanej umowy z ZASI, Wnioskodawca będzie utrzymywał system ewidencyjny pozwalający na ścisłe oddzielenie czynności realizowanych w ramach obsługi prawnej ASI od czynności realizowanych bezpośrednio w ramach obsługi prawnej ZASI. Wnioskodawca nie wyklucza zawarcia w przyszłości kolejnych odrębnych umów dotyczących świadczenia pomocy prawnej z ASI zarządzanymi przez ZASI.

Zgodnie z Ustawą, Zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem. Wyłącznym przedmiotem działalności ASI, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zaś zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Stosownie do art. 70g ust. 1 Ustawy, Zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

W związku z powyższym, w ramach zarządzania świadczonego przez ZASI, ZASI będzie zlecał Wnioskodawcy świadczenie na rzecz ASI usług kompleksowej obsługi prawnej.

Co do zasady, świadczeniem głównym jest zarządzanie ASI przez ZASI. W ramach zarządzania ASI, ZASI zleci Wnioskodawcy świadczenie usług obsługi prawnej. Czynności realizowane na rzecz ASI i ZASI będą ewidencjonowane osobno - na koniec każdego miesiąca kalendarzowego będzie przedkładane zestawienie przepracowanych w danym miesiącu na ich rzecz godzin, z którego będzie wynikało, które czynności wdanym okresie rozliczeniowym realizowane były na rzecz ASI, a które na rzecz ZASI.

W głównej mierze obsługa prawna dotyczyć będzie procesu inwestycyjnego realizowanego przez ASI polegającego na lokowaniu środków inwestorów w wybrane przez ASI spółki celowe - w ramach tego procesu inwestycyjnego, obsługa prawna koncentrować się będzie w szczególności na przeprowadzaniu badań prawnych spółek celowych, sporządzaniu dokumentacji transakcyjnej, negocjowania warunków wejścia i wyjścia ASI z każdej inwestycji.

Świadczone przez usługi kompleksowe pomocy prawnej będą ujmowane w jednej fakturze wystawianej na rzecz ZASI. Dodatkowo, wraz z fakturą będzie przekazywane szczegółowe zestawienie przepracowanych w danym miesiącu na ich rzecz godzin, z którego będzie wynikało, które czynności realizowane były na rzecz ASI, a które na rzecz ZASI.

Wynagrodzenie Wnioskodawcy kalkulowane będzie w oparciu o stawkę godzinową uzgodnioną jako iloczyn tej stawki i liczby przepracowanych w danym miesiącu na rzecz ASI lub ZASI godzin. Realizowane przez Wnioskodawcę czynności będą odnosiły się wyłącznie do zagadnień prawnych (obsługa prawna/świadczenie pomocy prawnej) związanych z działalnością ASI oraz ZASI, przy czym w odniesieniu do obsługi prawnej ASI obsługa prawna odnosić się będzie do wszelkich aspektów działalności ASI, w tym przede wszystkim do kompleksowej obsługi prawnej procesów inwestycyjnych realizowanych przez ASI: badanie prawne spółek celów inwestycji, sporządzanie dokumentacji transakcyjnej, negocjowanie warunków transakcji wejścia przez ASI do spółki celowej, jak i wyjścia z takiej spółki na koniec okresu inwestycyjnego.

Należy wskazać, że wykonywane przez Wnioskodawcę czynności wiążą się bezpośrednio z zarządzaniem ASI rozumianym jako zarządzanie ryzykiem i portfelem inwestycyjnym, o którym mowa w Ustawie. Czynności obsługi prawnej ASI, umożliwiają prawidłowe zarządzanie ASI przez ZASI biorąc pod uwagę stopień skomplikowania uwarunkowań prawnych związanych z funkcjonowaniem ASI oraz dokonywaniem przez ASI lokowania posiadanych środków finansowych. Należyte zarządzanie ASI przez ZASI niewątpliwie wymaga powierzenia świadczenia obsługi prawnej podmiotowi posiadającemu stosowną wiedzę, doświadczenie oraz kompetencje w tym zakresie, którą niewątpliwie dysponuje Wnioskodawca, jako podmiot zawodowo świadczący usługi pomocy prawnej.

Odpowiedzialność Wnioskodawcy z tytułu należytego świadczenia usług obejmujących obsługę prawną ASI oraz ZASI będzie kształtowana w oparciu o ogólne przepisy prawa cywilnego w tym zakresie. Wnioskodawca będzie więc ponosił odpowiedzialność za należyte wykonanie świadczonych usług stosownie do przepisów art. 471 i nast. Kodeksu cywilnego. Odpowiedzialność ta będzie dotyczyła wszelkich usług wchodzących w zakres świadczonej pomocy prawnej, tj. również usług związanych z procesem lokowania aktywów ASI w osoby trzecie (np. spółki prawa handlowego) (transakcje wejścia i wyjścia z takich podmiotów).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy świadczone przez Wnioskodawcę usługi obsługi prawnej opisane w zdarzeniu przyszłym, związane z obsługą prawną ASI, zarządzanymi przez ZASI, podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) lub lit. b) ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone usługi obsługi prawnej mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a lub b ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, zwalnia się z opodatkowania usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
4. otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami,
7. pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. poz. 2215);

Wskazać należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347, s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE - państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Zarówno w przepisach krajowych, jak i przepisach unijnych brak jest definicji zarządzania. Dyrektywa 2006/112/WE nie definiuje pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Znaczenie tego pojęcia powinno zatem zostać ustalone:

• poprzez odwołanie się do potocznego znaczenia pojęcia zarządzania,
• poprzez odwołanie się do innych aktów prawnych odnoszących się do zarządzania.

Pojęcie zarządzanie zgodnie z Encyklopedią PWN oznacza zbiór działań zmierzających do osiągnięcia określonego celu związanego z interesem (potrzebą) danego przedmiotu zarządzania, realizowanych w następującej sekwencji: planowanie (wybór celów i sposobów ich osiągania oraz precyzowanie stosownych zadań i terminów ich wykonania); organizowanie (przydzielanie i zapewnianie zasobów, niezbędnych do realizacji zaplanowanych działań, w sposób gwarantujący skuteczność i sprawność zarządzania); przewodzenie (kierowanie, motywowanie do współpracy w trakcie realizacji zadań); kontrolowanie (stała obserwacja postępów i podejmowanie korygujących decyzji).

Zgodnie z prawodawstwem wspólnotowym, konieczne jest odwołanie się do:

• Załącznika II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).
• Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia B czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami Inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dyrektywa ZAFI).

Zgodnie z ZAŁĄCZNIKIEM I do Dyrektywy ZAFI, minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI zarządzając AFI, to:

1. zarzadzanie portfelami inwestycyjnymi,
2. zarządzanie ryzykiem.

Załącznik I wskazuje, że inne funkcje, które ZAFI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI to:

1. administrowanie
   • obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
   • zapytania klientów;
   • wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
   • monitorowanie przestrzegania uregulowań;
   • prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
   • podział dochodu;
   • emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
   • ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
   • przechowywania ksiąg
2. wprowadzanie do obrotu;
3. działalność związana z aktywami ASI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZASI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej spraw związanych, porady usługi związane złączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem ASI i innymi aktywami w które zainwestowali.

Podobnie, zarządzanie jest definiowane w Dyrektywie (UCITS) i obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z treścią załącznika II - funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

1. zarządzanie inwestycjami,
2. administrację;
   • obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
   • zapytania klientów;
   • wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe); monitorowanie przestrzegania uregulowań;
   • prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
   • wypłata zysków;
   • emisja umarzanie jednostek uczestnictwa;
   • rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
   • prowadzenie ksiąg;
   • wprowadzanie do obrotu.

W związku z powyższym, należy wskazać, że prawo wspólnotowe wprowadza regulacje definiujące zarządzanie funduszami Inwestycyjnymi i alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. W obydwu Dyrektywach w katalogu usług wymieniono m. in. obsługę prawną, mieszczącą się w usługach administrowania związanych z zarządzaniem AFI.

Dyrektywy nie definiują jednak samego zakresu pojęcia obsługi prawnej. Celem jego ustalenia konieczne jest zatem odwołanie się do ustaw korporacyjnych dotyczących zawodów prawniczych, w których używane jest pojęcie pomocy prawnej. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (j.t. Dz. U. z 2017 r., poz. 1870 ze zm.; dalej - ustawa o radcach prawnych), oświadczenie pomocy prawnej przez radcę prawnego polega w szczególności na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed urzędami i sądami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy.

W świetle powyższego, wykładnia językowa oraz systemowa prowadzi do wniosku, iż zakresem zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi korzystającego ze zwolnienia z VAT objęte są również usługi obsługi prawnej funduszu.

Analogiczny wniosek wynika z orzecznictwa TSUE.

Przykładowo w orzeczeniu z 21 października 2004 r. w sprawie C-8103 (Banque Bruxelles Lambert S.A. (BBL) v. państwo belgijskie) Rzecznik Generalny w swojej opinii podkreślił, iż dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji.

W tym kontekście - zakres zwolnienia dla usług zarządzania powinien obejmować wszystkie usługi świadczone dla funduszu, których fundusz nie może zrealizować wykorzystując własne zasoby, a których zakup niezbędny jest dla realizowania przez fundusz bieżącej działalności gospodarczej prowadzącej do osiągnięcia celu inwestycyjnego.

Biorąc pod uwagę powyższe regulacje, należy podkreślić, że istotą zarządzania wykonywanego przez ZAFI jest zarządzanie portfelem i ryzykiem związanym z działalnością AFI. Usługi obsługi prawnej opisane szczegółowo w zdarzeniu przyszłym, bez wątpienia są nierozerwalnie związane z zarządzaniem portfelem i ryzykiem ASI. Zarządzanie ASI nie może odbywać się bez kompleksowych usług obsługi prawnej, która może być świadczona jedynie przez wyspecjalizowane podmioty, tj. Wnioskodawca. W związku z tym obsługa prawna wykonywana przez Wnioskodawcę jest ściśle związana i w sposób nieodłączny pozwala realizować zarządzanie zarówno portfelem jak i ryzykiem inwestycyjnym ASI.

Dodatkowo, Dyrektywy wprost wymieniają takie rodzaje usług, które pomimo tego, ze stanowią usługi dodatkowe, są na tyle istotne, że bez nabycia tych usług ASI nie mogłyby wykonywać bieżącej działalności. Tego typu usługi stanowią właśnie usługi obsługi prawnej, bez których działalność AFI byłaby zasadniczo utrudniona, a nawet niemożliwa do prowadzenia.

WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 4 września 2018 roku sygn. I SA/Gd 663/18 dotyczącym zarządzania funduszami inwestycyjnymi wskazał, iż argumentacja, że definicja zarządzania oparta na Dyrektywie UCITS zawiera w sobie oprócz usług typowego zarządzania również czynności administracyjne wymienione w załączniku, wymaga uwzględnienia całego zapisu tekstu prawnego odnoszącego się - zarówno w części dotyczącej funkcji obejmujących zarządzanie inwestycjami, jak i funkcji administracyjnej - bezpośrednio do zarzadzania funduszami.

Obsługa prawna może być wykonywana jedynie przez wyspecjalizowane podmioty, posiadające stosowne uprawnienia. Podmioty świadczące usługi zarządzania, tj. ZASI najczęściej nie są w stanie zapewnić profesjonalnej obsługi prawnej ASI i zlecają wykonywanie tych usług podmiotom posiadającym kwalifikacje do świadczenia takich usług, w tym kancelariom, jak ma to miejsce w niniejszej sprawie.

Należy wskazać, że Wnioskodawca jako profesjonalny podmiot zamierza świadczyć na rzecz ASI usługi prawne, które jak to zostało wykazane w zdarzeniu przyszłym wniosku interpretacyjnego, są niezbędne dla wykonywania działalności ASI. Jednocześnie tego typu usługi zostały wskazane w Dyrektywie ZAFI jako usługi mieszczące się w szeroko pojętym pojęciu zarzadzania AFI jako usługi dodatkowe, które mogą być wykonywane przez ZAFI.

Należy podkreślić, że celem wprowadzenia zwolnienia z VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT (oraz odpowiadającego mu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy VAT) było przede wszystkim zapewnienie, aby wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług zarządzania funduszami oraz ich portfelami inwestycyjnymi - a więc czynności niezbędne dla ich bieżącego funkcjonowania - nie były obciążone kwotą VAT należnego. Z uwagi bowiem na zasadniczy brak prawa do odliczenia VAT naliczonego przez fundusze, okoliczność taka mogłaby powodować po ich stronie generowanie dodatkowych kosztów przekładających się na ograniczenie możliwości korzystania przez inwestorów z tej formy inwestowania.

W wyroku TSUE z 7 marca 2013 r. w sprawie GfBk Gesselschaft für Börsenkommunikation GmbH (C-275/11) TSUE wskazał, że inwestorzy inwestujący swoje środki bezpośrednio w papiery wartościowe nie są objęci podatkiem VAT i że celem zwolnienia transakcji związanych z zarządzaniem specjalnymi funduszami inwestycyjnymi ustanowionego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy jest ułatwienie drobnym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, bez ponoszenia kosztów podatku VAT, w celu zapewnienia neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między bezpośrednim inwestowaniem w papiery wartościowe a inwestowaniem w nie za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

W związku z powyższym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż niewątpliwie usługi obsługi prawnej odnoszące się do ASI, świadczone przez Wnioskodawcę, mieścić się będą w wyżej przytoczonej definicji zarządzania zawartej w Załączniku I do Dyrektywy ZAFI oraz w Załączniku II Dyrektywy UCITS. Zdaniem Wnioskodawcy, jeśli wyodrębni on w rozliczeniach z ZASI (w ewidencji czasu pracy załączonej do wystawianych faktur) usługi dotyczące ASI, to może do nich stosować zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit a) lub b) ustawy o VAT. Bez znaczenia jest w tym zakresie fakt, że usługi te są świadczone na podstawie umowy zawartej z ZASI, gdyż w istocie rzeczy dotyczą ASI, którymi ZASI zarządza, prowadzi ich sprawy i które ZASI reprezentuje. Istotnym jest bowiem zakres (przedmiot) usług, a więc doradztwo prawne w zakresie zarządzania ASI jako alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

W przedmiotowym stanie faktycznym, Wnioskodawca zamierza świadczyć usługi obsługi prawnej na rzecz zarządzającego ASI, która jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym. Zarządzanie alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi korzysta ze zwolnienia z podatku VAT. Ponieważ usługi te wiążą się z procesem decyzyjnym dotyczącym inwestowania w walory poszczególnych spółek, które mają tworzyć portfel inwestycyjny ASI oraz przyczyniać się do diagnozowania ewentualnego ryzyka inwestycyjnego związanego z papierami wartościowymi tych podmiotów, świadczenia Wnioskodawcy mieszczą się w pojęciu zarządzania wskazanym w przywołanych wyżej Dyrektywach, art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, zinterpretowanym dodatkowo przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wobec tego usługi obsługi prawnej związane z decyzjami inwestycyjnymi ASI winny korzystać ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) lub b) ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

I tak, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Stosownie natomiast do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Jak stanowi art. 41 ust. 1 ustawy stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast według art. 146a pkt 1 ustawy w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Natomiast stosownie do art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6%, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

I tak, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
4. otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

W odniesieniu do przedstawionego opisu sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonej na rzecz ZASI lub bezpośrednio na rzecz ASI usługi obsługi prawnej i związanej z obsługą prawną ASI, zarządzanymi przez ZASI, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy.

W odniesieniu do powyższego należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy usługi zarządzania dotyczą m.in. funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Działalność funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1355 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

Zarządzającym ASI może być w myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych wyłącznie:

1. w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
2. w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym ASI, w tym wprowadzanie tych ASI do obrotu. Zarządzanie unijnym ASI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Wskazać należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347, s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Zarówno w przepisach krajowych, jak i przepisach unijnych brak jest definicji zarządzania. Dyrektywa 2006/112/WE nie definiuje pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Na wstępie należy rozróżnić usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi od usług zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Usługi zarządzania w zależności od tego czy dotyczą funduszy inwestycyjnych czy alternatywnych funduszy inwestycyjnych podlegają odrębnym regulacjom prawym na gruncie przepisów unijnych i krajowych, które odmiennie określają zakres pojęcia zarządzania w obu ww. przypadkach, co przenosi się na sposób ich opodatkowania podatkiem VAT. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie zarządzania funduszami jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwo członkowskie (wyrok TSUE z dnia 4 maja 2006r. C-l69104).

Pojęcie zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być analizowane w oparciu o przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (tzw. Dyrektywa ZAFI) oraz ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Na konieczność dokonania analizy pojęcia zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w oparciu o ww. przepisy ustawy i Dyrektywy ZAFI wskazał również WSA w wyroku z dnia 18 lipca 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 3563/17.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że Dyrektywa ZAFI odnosi się do zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. zarządzających wszelkimi typami funduszy, które nie są objęte ww. Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE.

Definiując pojęcie zarządzania można odwoływać się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) jednakże, tylko w przypadku usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Zatem, na podstawie pkt 1 załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE. L 174/1) minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZASI, zarządzając ASI:

1. zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;
2. zarządzaniu ryzykiem.

Według pkt 2 ww. załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE inne funkcje, które ZASI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania ASI:

1. administrowanie:
   1. obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
   2. zapytania klientów;
   3. wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
   4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
   5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
   6. podział dochodu;
   7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
   8. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
   9. przechowywania ksiąg;
2. wprowadzaniu do obrotu;
3. działalność związana z aktywami ASI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZASI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem ASI i innymi aktywami w które zainwestowali.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Zdaniem pełnomocnika transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli gdy oceniać je globalnie tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Trybunał zaznaczył też, że: odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług. W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation GmbH), była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym i stwierdził: okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d).

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Ze względu na fakt, że pojęcie zarządzania funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie zarządzania może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi. Jedynym warunkiem jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z treścią załącznika nr II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to zarządzanie inwestycjami, administracja, w tym m.in. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem oraz wprowadzanie do obrotu. Należy jednakże zauważyć, że do zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. zarządzających wszelkimi typami funduszy, które nie są objęte Dyrektywą UCITS zastosowanie znajduje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dyrektywa ZAFI).

Jak wynika z art. 4 ust. 1 lit. w cyt. Dyrektywy ZAFI zarządzanie AFI (rozumiane jako alternatywne fundusze inwestycyjne) oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I na rzecz jednego lub większej liczby AFI. Minimalny zakres funkcji zarządzania to:

• zarządzanie portfelem inwestycyjnym pkt 1 lit. a ww. załącznika,
• zarządzanie ryzykiem pkt 1 lit. b ww. załącznika.

Zatem, zarządzanie portfelami inwestycyjnymi lub zarządzanie ryzykiem to minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZASI, zarządzając ASI. Inne funkcje, które ZASI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania ASI to m.in. administrowanie, w tym obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami.

Podobne uregulowania zawarto w ustawie o funduszach inwestycyjnych. W myśl przepisów tej ustawy, zarządzający zarządza alternatywną spółką inwestycyjną (która jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym), w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem (art. 8b ust. 1 i art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych).

Mając na uwadze, że przepisy ustawy o VAT wprost wskazują, że zwolnienie dla czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być rozumiane zgodnie z przepisami o zarządzaniu tymi funduszami, a zatem wykonywane przez Wnioskodawcę czynności należy rozpatrywać w oparciu o przepisy ww. Dyrektywy ZAFI oraz ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę nie spełniają szczególnych i istotnych funkcji z zakresu zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym jakimi są zarządzanie portfelem inwestycyjnym lub zarządzanie ryzykiem. Wskazanie przez Wnioskodawcę, że usługi obsługi prawnej odnoszące się do ASI mieszczą się w załączniku I Dyrektywy ZAFI nie jest w tym przypadku wystarczające, bowiem w świetle Dyrektywy ZAFI to zarządzanie portfelami inwestycyjnymi lub zarządzanie ryzykiem stanowią elementy niezbędne dla uznania, że czynności wykonywane przez ZASI stanowią zarządzanie alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Bowiem, usługi obsługi prawnej są wymienione w pkt 2 załącznika I Dyrektywy ZAFI w ramach innych funkcji, które ZASI może dodatkowo wykonywać, co przy braku pełnienia przez Wnioskodawcę funkcji w zakresie zarządzania portfelem lub zarządzania ryzykiem, o których mowa w pkt 1 lit. a lub b załącznika I Dyrektywy ZAFI nie pozwala uznać tych świadczeń za zarządzanie ASI w rozumieniu tej Dyrektywy.

Reasumując, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, Wnioskodawca nie będzie świadczył usług zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym, ponieważ zakres wykonywanych przez niego czynności (opisany we wniosku) nie będzie obejmował zarządzania portfelami inwestycyjnymi lub zarządzania ryzykiem. Dodatkowo usługi wykonywane przez Wnioskodawcę nie będą obejmowały podejmowania żadnych wiążących decyzji w imieniu czy też na rzecz ASI lub ZASI. Usługi świadczone na rzecz ZASI będą miały charakter konsultacyjny, informacyjny, gdyż będą polegały na dostarczeniu eksperckiej wiedzy w zakresie bieżącej obsługi prawnej m.in. w formie przygotowywania wzorów dokumentów, opinii, projektów umów i zmian umów, projektów uchwał, przeprowadzania badań stanu prawnego celów lokat, reprezentacji przed organami administracji publicznej oraz sądami.

Podsumowując, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę nie mogą być uznane za usługi zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i w konsekwencji nie będą podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe. Jakkolwiek należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że omawiane zwolnienie ma charakter przedmiotowy i ma zastosowanie do wszelkich podmiotów świadczących usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego lub jego części, to jednakże nie można uznać, że zakres wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności będzie obejmował zarządzanie portfelami inwestycyjnymi oraz zarządzanie ryzykiem.

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej