Interpretacja indywidualna z dnia 18.03.2019, sygn. 0111-KDIB3-2.4012.28.2019.1.AZ, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

opodatkowanie odszkodowania przyznanego na rzecz Skarbu Państwa za nieruchomość przejętą na własność Miasta

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 11 stycznia 2019 r. (data wpływu 14 stycznia 2019 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania przyznanego na rzecz Skarbu Państwa za nieruchomość przejętą na własność Miasta jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 stycznia 2019 r. do Organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania przyznanego na rzecz Skarbu Państwa za nieruchomość przejętą na własność Miasta.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Miasto jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT. Od 1 stycznia 2017 r. prowadzi scentralizowane rozliczenia podatku od towarów i usług.

Na podstawie decyzji nr xxx, znak: xxx z dnia 20 grudnia 2017 r. Prezydent Miasta zezwolił na realizację inwestycji drogowej polegającej na rozbudowie ulicy K. W pasie planowanej inwestycji położona była m.in. nieruchomość niezabudowana oznaczona jako działka nr 3638/13 o pow. 280 m² objęta Kw obręb L.

Po rozpatrzeniu odwołania od ww. decyzji, Wojewoda na podstawie decyzji znak: xxx z dnia 19 czerwca 2018 r. nadał nowe brzmienie punktom dotyczącym obszaru pod inwestycję w liniach rozgraniczających drogę, obszaru czasowego zajęcia terenu oraz obowiązku budowy i rozbiórki tymczasowych obiektów budowlanych, budowy i przebudowy sieci uzbrojenia terenu, przebudowy innych dróg publicznych i zjazdów. Pozostałe ustalenia decyzji, w tym przebieg planowanej drogi, zatwierdzenie podziałów nieruchomości i skutki prawne decyzji (przejęcie z mocy prawa niezbędnych terenów pod drogę) pozostały bez zmian.

Nieruchomości położone w pasie planowanej inwestycji drogowej stały się z mocy prawa własnością Gminy z dniem ostateczności decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej dalej zrid, tj. z dniem 19 czerwca 2018 r.

Przejęcie z mocy prawa własności nieruchomości zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 2 i ust. 4a ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r. poz. 1474) dalej specustawy drogowej następuje za odszkodowaniem ustalanym w odrębnej decyzji wydanej przez organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Decyzję nr .../2017 wydał Prezydent Miasta.

Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe (art. 12 ust. 4f specustawy drogowej).

Na podstawie art. 12 ust. 5 specustawy drogowej, do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 2204) dalej ugn z zastrzeżeniem art. 18 specustawy drogowej.

Na dzień 18 czerwca 2018 r. w Dziale II ww. księgi wieczystej jako właściciel wpisany był Skarb Państwa, który jest dostawcą w rozumieniu przepisów o VAT. Działy l-Sp, III i IV wolne były od wpisów.

Z dniem 1 stycznia 2017 r. w życie weszły przepisy ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 2260), które zmieniły m.in. przepisy ugn w zakresie reprezentacji Skarbu Państwa. Zgodnie z brzmieniem art. 23 ust. 1e ugn, w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym, w którym jedną ze stron lub uczestników postępowania jest Skarb Państwa, a drugą stroną lub uczestnikiem jest powiat albo miasto na prawach powiatu, Skarb Państwa reprezentuje wojewoda.

Zgodnie z art. 103 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o zasadach zarządzania mieniem państwowym, sprawy administracyjne i sądowoadministracyjne wszczęte na podstawie przepisów zmienianych niniejszą ustawą i niezakończone przed dniem jej wejścia w życie są prowadzone na podstawie dotychczasowych przepisów przez organy, które przejęły zadania i kompetencje zgodnie z przepisami niniejszej ustawy.

W związku z faktem, iż Wojewoda reprezentuje Skarb Państwa we wszystkich postępowaniach dotyczących ustalenia i wypłaty odszkodowania za nieruchomości objęte decyzjami zrid wydanymi przez Prezydenta Miasta (przejęcie na własność Gminy i Miasta na prawach powiatu) Wojewoda działając w imieniu Skarbu Państwa wskazał nr konta, na które należy wpłacać wszystkie odszkodowania przyznane na rzecz Skarbu Państwa.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, w trakcie którego Skarb Państwa reprezentował Wojewoda, na podstawie decyzji z dnia 16 lipca 2018 r. Prezydent Miasta ustalił na rzecz Skarbu Państwa odszkodowanie za przedmiotową nieruchomość w wysokości 53.217,00 zł. Po uzyskaniu waloru ostateczności, decyzja została przekazana do realizacji, a ww. odszkodowanie w całości zostało wpłacone na konto wskazane przez Wojewodę.

Należy zaznaczyć, że brak jest przepisów prawnych umożliwiających potrącanie z odszkodowania jakichkolwiek kwot wynikających z podatków i opłat, a Prezydent Miasta - Starosta Miasta zarządzający mieniem Skarbu Państwa nie może być stroną w postępowaniu odszkodowawczym.

Zgodnie z art. 19 ust. 5 pkt 1b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.) obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Kto jest odpowiedzialny za naliczenie i odprowadzenie podatku VAT należnego od odszkodowania przyznanego na rzecz Skarbu Państwa za nieruchomość położoną w mieście na prawach powiatu, przejętą na własność Gminy w sytuacji, gdy ww. odszkodowanie zostało zgodnie z dyspozycją Wojewody w całości wpłacone na konto przez niego wskazane?

Stanowisko Wnioskodawcy:

W opisanym stanie faktycznym właściciel nieruchomości Skarb Państwa reprezentowany jest przez Wojewodę, który wskazał nr konta, na które należy wpłacić przyznane odszkodowanie. Obowiązujące przepisy specustawy drogowej oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami nie przewidują możliwości dokonywania potrąceń od przyznanego odszkodowania. W konsekwencji naliczenie i odprowadzenie podatku VAT należnego od odszkodowania przyznanego i wpłaconego na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę należy do Wojewody.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z definicją zawartą w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Powołany wyżej przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, obowiązujący od 1 maja 2004 r., określa szczególny przypadek dostawy towarów, który ma na celu wskazanie, że dostawą towarów jest nawet tak nietypowa sytuacja, jak władcze działanie organu lub samego przepisu prawa, w którym towar (także wbrew woli) zmienia właściciela za odszkodowaniem. Zgodnie bowiem z ww. przepisem, przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

Zatem, jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje za odszkodowaniem, to wówczas stanowi ono odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot, czynność taka jest objęta opodatkowaniem. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że na podstawie decyzji z dnia 20 grudnia 2017 r. Prezydent Miasta zezwolił na realizację inwestycji drogowej polegającej na rozbudowie ulicy. W pasie planowanej inwestycji położona była m.in. nieruchomość niezabudowana oznaczona jako działka nr 3638/13 o pow. 280 m² objęta Kw. Nieruchomości położone w pasie planowanej inwestycji drogowej stały się z mocy prawa własnością Gminy z dniem ostateczności decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej, tj. z dniem 19 czerwca 2018 r. Na dzień 18 czerwca 2018 r. w ww. księdze wieczystej jako właściciel wpisany był Skarb Państwa, który jest dostawcą w rozumieniu przepisów o VAT. Wojewoda działając w imieniu Skarbu Państwa wskazał nr konta, na które należy wpłacać wszystkie odszkodowania przyznane na rzecz Skarbu Państwa. Na podstawie decyzji z dnia 16 lipca 2018 r. Prezydent Miasta ustalił na rzecz Skarbu Państwa odszkodowanie za przedmiotową nieruchomość. Po uzyskaniu waloru ostateczności, decyzja została przekazana do realizacji, a ww. odszkodowanie w całości zostało wpłacone na konto wskazane przez Wojewodę.

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy jest kwestia kto jest odpowiedzialny za naliczenie i odprowadzenie podatku VAT należnego od odszkodowania przyznanego na rzecz Skarbu Państwa za nieruchomość położoną w mieście na prawach powiatu, przejętą na własność Gminy w sytuacji, gdy ww. odszkodowanie zostało zgodnie z dyspozycją Wojewody w całości wpłacone na konto przez niego wskazane.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2018 r. poz. 2204 z późn. zm), z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów niniejszej ustawy oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.

Jednocześnie, w świetle art. 11a ustawy o gospodarce nieruchomościami, przepis art. 11 ust. 1 stosuje się do czynności prawnych lub czynności procesowych podejmowanych na rzecz lub w interesie Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.

Jak wynika z art. 4 pkt 9b&¹ ustawy o gospodarce nieruchomościami, ilekroć w ustawie jest mowa o staroście, należy przez to rozumieć również prezydenta miasta na prawach powiatu.

Zgodnie z art. 21 ustawy o gospodarce nieruchomościami, do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności Skarbu Państwa i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego Skarbu Państwa.

Na gruncie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami (która reguluje w zasadzie relacje o charakterze publicznoprawnym) ściśle określono prerogatywy starosty (w tym prezydenta miasta na prawach powiatu) wobec majątku Skarbu Państwa.

Z art. 23 ust. 1 tej ustawy wynika, że zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodarują, z zastrzeżeniem ust. 1e, art. 43 ust. 2 i 4, art. 51, art. 57 ust. 1, art. 58-60, starostowie, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, a w szczególności:

1. ewidencjonują nieruchomości zgodnie z katastrem nieruchomości;

2. zapewniają wycenę tych nieruchomości;

3. sporządzają plany realizacji polityki gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa oraz przedkładają je wojewodzie celem akceptacji co najmniej na dwa miesiące przed zakończeniem okresu obowiązywania poprzedniego planu;

4. zabezpieczają nieruchomości przed uszkodzeniem lub zniszczeniem;

5. wykonują czynności związane z naliczaniem należności za nieruchomości udostępniane z zasobu oraz prowadzą windykację tych należności;

6. współpracują z innymi organami, które na mocy odrębnych przepisów gospodarują nieruchomościami Skarbu Państwa, a także z właściwymi jednostkami samorządu terytorialnego;

7. zbywają oraz nabywają, za zgodą wojewody, nieruchomości wchodzące w skład zasobu, z zastrzeżeniem art. 17;

7a. wydzierżawiają, wynajmują i użyczają nieruchomości wchodzące w skład zasobu, przy czym umowa zawierana na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub czas nieoznaczony wymaga zgody wojewody; zgoda wojewody jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość;

8. podejmują czynności w postępowaniu sądowym, w szczególności w sprawach dotyczących własności lub innych praw rzeczowych na nieruchomości, o zapłatę należności za korzystanie z nieruchomości, o roszczenia ze stosunku najmu, dzierżawy lub użyczenia, o stwierdzenie nabycia spadku, o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie;

9. składają wnioski o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości Skarbu Państwa oraz o wpis w księdze wieczystej.

Do gminnego zasobu nieruchomości należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności gminy i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego gminy (art. 24 ust. 1). W myśl art. 25 ust. 1 ww. ustawy, gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1474) Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

-z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Za utratę własności nieruchomości należy się odszkodowanie ustalane i wypłacane według zasad i trybu określonego w art. 12 ust. 5 ww. ustawy, zgodnie z którym do ustalenia wysokości i wypłacania odszkodowania, o którym mowa w art. 4a tej ustawy, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

W myśl art. 106 ust. 1a ustawy o gospodarce nieruchomościami, za działki gruntu wydzielone pod drogi powiatowe, wojewódzkie lub krajowe albo pod poszerzenie tych dróg odszkodowanie wypłaca odpowiednio powiat, województwo lub Skarb Państwa. Zgodnie z art. 129 ust. 1, odszkodowanie ustala starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości, z zastrzeżeniem ust. 5.

Wymienione przepisy zawierają domniemanie kompetencji starosty w zakresie reprezentacji Skarbu Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami. Jest więc generalną zasadą reprezentowanie Skarbu Państwa w tych sprawach przez starostę (prezydenta miasta na prawach powiatu), a wyjątki od tej zasady mogą wynikać jedynie z przepisu ustawy. To, że starosta reprezentuje Skarb Państwa, nie oznacza, iż można go uznać za organ państwowej jednostki organizacyjnej. Jednakże starosta (prezydent miasta na prawach powiatu), reprezentując Skarb Państwa w sprawach dotyczących gospodarowania nieruchomościami, powinien być traktowany jako statio fisci Skarbu Państwa.

Podkreślenia wymaga fakt, że w świetle art. 33 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 2018 r. poz. 1025 z późn. zm.), osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. W myśl art. 34 ww. Kodeksu, Skarb Państwa jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nienależącego do innych państwowych osób prawnych.

W kontekście powołanych przepisów należy stwierdzić, że w rozpatrywanej sprawie Gmina posiada status podatnika VAT. Gmina jest miastem na prawach powiatu, zaś jej organ wykonawczy tj. prezydent pełni jednocześnie funkcje przypisane staroście. Zadania Gminy określone są zaś w obu ustawach tj. zarówno w ustawie o samorządzie gminnym jak i powiatowym, z uwagi na fakt, iż jest miastem na prawach powiatu.

W tym miejscu należy wskazać, że myśl art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2018 r. poz. 994, z późn. zm.), organami gminy są:

1. rada gminy,
2. wójt (burmistrz, prezydent miasta).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2018 r., poz. 995 z późn. zm.) powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

W myśl art. 92 ust. 1 o samorządzie powiatowym funkcje organów powiatu w miastach na prawach powiatu sprawuje:

1. rada miasta;
2. prezydent miasta.

Miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu na zasadach określonych w tej ustawie (art. 92 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym). Ustrój i działanie organów miasta na prawach powiatu, w tym nazwę, skład, liczebność oraz ich powoływanie i odwoływanie, a także zasady sprawowania nadzoru określa ustawa o samorządzie gminnym (art. 92 ust. 3 ustawy o samorządzie powiatowym).

Z uwagi na powyższe wskazać należy, że organ jednostki samorządu terytorialnego (prezydent miasta) działa jako organ tej jednostki, a zatem wszelkie podejmowane przez niego działania są w istocie działaniami podejmowanymi przez jednostkę samorządu terytorialnego. Jednocześnie Prezydent, przekazując nieruchomości, o których mowa we wniosku, na rzecz Gminy działa jako reprezentant Skarbu Państwa.

Z powyższych regulacji wynika, że prezydent jako reprezentant Skarbu Państwa może podejmować wobec majątku Skarbu Państwa tylko ściśle sprecyzowane działania. Czynności te mają przede wszystkim charakter publicznoprawny, a przy tym administracyjny. Jeżeli nawet prezydent zmierza do zbycia (nabycia), czy też wydzierżawienia, wynajęcia, albo użyczenia określonych nieruchomości, to czynności te co do zasady wymagają zgody właściwego wojewody. Tym samym nie są to autonomiczne decyzje prezydenta, które mogłyby przesądzać o jego uprawnieniach zbliżonych do właścicielskich.

W tym miejscu wskazać należy, że podatnikiem podatku od towarów i usług nie może być prezydent, przede wszystkim z tego względu, że nie jest on podmiotem samodzielnie prowadzącym działalność gospodarczą. Prezydent nie działa bowiem na własny rachunek i na własną odpowiedzialność, chociażby z tego powodu, że nie jest ze względu na brak wyodrębnienia jednostką organizacyjną.

Mając na uwadze ww. przepisy prawa należy stwierdzić, że w przypadku wykonywania czynności z zakresu zadań zleconych nałożonych na starostę (prezydenta miasta na prawach powiatu) ustawą o gospodarce nieruchomościami w stosunku do nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa, wynikających z zawartych umów cywilnoprawnych, to miasto na prawach powiatu posiada status podatnika podatku od towarów i usług.

Wynika to bowiem z faktu, że Skarb Państwa jako osoba prawna niemająca własnych organów opisane działania zleca jako zadanie z zakresu administracji rządowej prezydentowi miasta. Taka procedura ustanowiona została w powołanym art. 11 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, przez dosłowne wskazanie podmiotu reprezentującego Skarb Państwa przy realizacji zadań w zakresie gospodarki nieruchomościami Skarbu Państwa.

Wobec powyższego w sytuacji opisanej we wniosku, w przypadku dostawy na rzecz Wnioskodawcy (Miasta na prawach powiatu) prawa własności nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa Skarb Państwa reprezentowany jest przez Prezydenta Miasta na prawach powiatu, a nie jak sugeruje Wnioskodawca przez wojewodę.

Wskazany przez Wnioskodawcę przepis art. 23 ust. 1e, w myśl którego w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym, w których jedną ze stron lub uczestników postępowania jest Skarb Państwa, a drugą stroną lub uczestnikiem postępowania jest powiat albo miasto na prawach powiatu, Skarb Państwa reprezentuje wojewoda, dotyczy czynności procesowych podejmowanych przez organy administracji publicznej i inne podmioty postępowania w celu rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w formie decyzji administracyjnej, jak i czynności podjętych w celu weryfikacji decyzji administracyjnych.

Postępowanie administracyjne dąży do wyjaśnienia powstałego problemu i na mocy kompetencyjności próbuje je rozwiązać. Postępowanie administracyjne reguluje ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2018 poz. 2096 z późn. zm.). Zgodnie z tym kodeksem postępowanie administracyjne normuje postępowanie przed organami publicznymi i rozstrzyga spory administracyjne na drodze decyzyjnej. Art. 2 kodeksu mówi też, że: Kodeks postępowania administracyjnego normuje ponadto postępowanie w sprawie skarg i wniosków przed organami państwowymi, organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych.

Postępowanie sądowe jest ogółem i zbiorem postępowań, których dokonują niezależne i niezawisłe sądy, zgodnie z kompetencjami jakie im przysługują w ramach wymiaru sprawiedliwości. Postępowanie sądowe reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 z późn. zm.) Zarówno postępowanie sądowe, jak i administracyjne są w teorii prawa istotnym elementem regulującym działalność prawa oraz instytucji administracji publicznej.

Zatem powołany przez Wnioskodawcę przepis art. 23 ust. 1e ustawy o gospodarce nieruchomościami, nie oznacza, że stroną w opisanej transakcji jest Wojewoda, lecz znaczy, że m.in. w przypadku wystąpienia sporu pomiędzy Miastem na prawach powiatu, a Skarbem Państwa, Skarb Państwa będzie reprezentował wojewoda, a nie Prezydent Miasta.

Jednocześnie, przechodząc na grunt rozpatrywanej sprawy, należy podkreślić, że Skarb Państwa reprezentowany przez starostę (prezydenta miasta na prawach powiatu) w związku z gospodarowaniem własnością Skarbu Państwa, nie wystąpi w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, bowiem obowiązki wynikające z czynności cywilnoprawnej spoczywają na podmiocie ustawowo zobowiązanym do realizacji tego zadania gospodarowania nieruchomościami tj. na prezydencie miasta na prawach powiatu. Uwzględniając jednakże zapisy ustawy o samorządzie gminnym i samorządzie powiatowym oraz ustawy o podatku od towarów i usług należy wskazać, że rolę podatnika w związku z gospodarowaniem nieruchomościami będącymi własnością Skarbu Państwa pełni w rozpatrywanej sprawie Miasto (gmina).

W sprawie będącej przedmiotem wniosku mamy zatem do czynienia z sytuacją, kiedy podmiotem będącym właścicielem nieruchomości, która staje się przedmiotem dostawy, i podmiotem przejmującym tą nieruchomość, jest ten sam podatnik podatku od towarów i usług. Jednakże należy podkreślić, że dokonując dostawy nieruchomości należącej do zasobów Skarbu Państwa Wnioskodawca reprezentuje Skarb Państwa. A zatem własność nieruchomości zostanie przeniesiona na tego samego podatnika, ale co istotne na inny podmiot. Podkreślić tu należy, że jak wskazano w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2010 r., sygn. akt I SA/Wr 850/10 warunkiem dostawy towaru jako czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie jest przeniesienie własności rzeczy na innego podatnika podatku od towarów i usług, tylko na inny podmiot (wtedy w ogóle można mówić o przeniesieniu prawa).

W niniejszej sprawie natomiast prawo własności nieruchomości zostanie przeniesione ze Skarbu Państwa na Gminę Miasto. Zmieni się zatem właściciel przedmiotowych nieruchomości.

Organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, a organem reprezentującym jednostki samorządy terytorialnego są ich organy wykonawcze. Prezydent miasta na prawach powiatu sprawuje funkcje starosty, a sprawując tą funkcję reprezentuje Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami położonymi na terenie gminy. Jednocześnie w oparciu o ten sam przepis reprezentuje Gminę w sprawach gospodarowania nieruchomościami należącymi do Gminy jako jej organ wykonawczy.

Z przywołanego ww. przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, wynika, iż przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług. We wskazanych okolicznościach uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny wskazać należy, iż przekazanie nieruchomości w zamian za odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia nieruchomości jest odpłatną dostawą towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, a w konsekwencji czynnością podlegającą opodatkowaniu uregulowaną w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W przedmiotowej sytuacji, opodatkowaniu podlega przeniesienie własności nieruchomości na rzecz Gminy w zamian za odszkodowanie (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy). Odszkodowanie to pełni funkcję wynagrodzenia z tytułu dostawy towaru, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. W przedmiotowej sprawie prawo własności zostało przeniesione ze Skarbu Państwa na inny podmiot, tj. Gminę.

Z powyższego wynika, że Prezydent Miasta w przedmiotowej sprawie działa w dwojakiej roli. Z jednej strony reprezentuje Skarb Państwa dokonując dostawy nieruchomości należącej do Skarbu Państwa na rzecz Miasta, z drugiej działa jako organ jednostki samorządu terytorialnego przejmując nieruchomości od Skarbu Państwa.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku mamy zatem do czynienia z sytuacją, kiedy podmiotem będącym właścicielem nieruchomości, które przechodzą na własność Gminy w związku z realizacją inwestycji drogowej, i podmiotem zbywającym nieruchomości, jest ten sam podatnik podatku od towarów i usług. Jednakże należy podkreślić, że nabywając nieruchomości z zasobów Skarbu Państwa, Wnioskodawca występuje jako organ jednostki samorządu terytorialnego.

W konsekwencji w przypadku dostawy na rzecz Wnioskodawcy (Miasta na prawach powiatu) prawa własności nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie, podatnikiem VAT będzie Wnioskodawca tj. Miasto na prawach powiatu.

Odnośnie obowiązku naliczenia i odprowadzenia podatku VAT należnego od odszkodowania przyznanego na rzecz Skarbu Państwa za nieruchomość przejętą na własność Gminy należy wskazać, że jak już wyjaśniono powyżej, prezydent miasta gospodarujący nieruchomościami Skarbu Państwa nie może być podatnikiem, gdyż nie jest on podmiotem samodzielnie prowadzącym działalność gospodarczą. Nigdy bowiem nie działa on na własny rachunek i na własną odpowiedzialność, gdyż nie jest wyodrębnioną jednostką organizacyjną. Dlatego też Wnioskodawca działa w podwójnej roli w odniesieniu do transakcji takich jak opisana we wniosku, tj. roli podmiotu rozliczającego podatek od towarów i usług we własnym imieniu i na własną rzecz przy rozporządzeniu własną nieruchomością, a z drugiej strony podmiotu rozliczającego podatek we własnym imieniu, ale na rzecz Skarbu Państwa, jako drugiej strony tej transakcji. Ta wyjątkowa i szczególna sytuacja uwarunkowana jest właśnie poprzez fakt, iż ustawodawca zdecydował się zorganizować obrót nieruchomościami Skarbu Państwa w sposób szczególny, powierzając zadania w tym zakresie staroście, który jak wyżej wskazano sam nie posiada statusu podatnika podatku VAT, ale jest organem jednostki samorządu terytorialnego, która status ten posiada.

W zaistniałej sytuacji z uwagi na fakt, że w rozpatrywanej sprawie Miasto (Gmina) pełni rolę podatnika w związku z gospodarowaniem nieruchomościami będącymi własnością Skarbu Państwa, to Miasto obowiązane jest do wykazywania w swoich rejestrach oraz w swojej deklaracji odpowiednio kwot podatku naliczonego, obrotu oraz podatku należnego (o ile taki wystąpi) z tytułu gospodarowaniem nieruchomościami będącymi własnością Skarbu Państwa przez Starostę.

Podsumowując, odpowiedzialnym za naliczenie i odprowadzenie podatku VAT należnego od odszkodowania przyznanego na rzecz Skarbu Państwa za nieruchomość położoną w mieście na prawach powiatu, przejętą na własność Gminy jest Miasto.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Tutejszy Organ informuje ponadto, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie podniesione w opisie stanu faktycznego oraz własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej w niniejszej interpretacji rozpatrzone.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (), w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r. poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej