Skutki podatkowe sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz prz... - Interpretacja - 0111-KDIB3-2.4012.620.2022.2.SR

ShutterStock

Interpretacja indywidualna z dnia 9 grudnia 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-2.4012.620.2022.2.SR

Temat interpretacji

Skutki podatkowe sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:

- prawidłowe w zakresie:

  - braku obowiązku odprowadzenia podatku należnego w związku z otrzymaniem ceny z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w przypadku gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r.,

  - obowiązku odprowadzenia podatku należnego w związku z otrzymaniem ceny z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w przypadku gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.,

  - nieuznania sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami za odrębną od ustanowienia prawa użytkowania wieczystego czynność, w przypadku gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.,

  - zróżnicowania stawki VAT dla wpłat z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami w zależności od obowiązującego stanu prawnego na dzień oddania gruntu w użytkowanie wieczyste,

  - braku obowiązku odprowadzenia podatku należnego w związku z otrzymaniem opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, w przypadku gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r.,

  - obowiązku odprowadzenia podatku należnego w związku z otrzymaniem opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, w przypadku gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.,

  - nieuznania przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości za odrębną od ustanowienia prawa użytkowania wieczystego czynność,w przypadku gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.,

  - zróżnicowania stawki VAT dla wpłat z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości w zależności od obowiązującego stanu prawnego na dzień oddania gruntu w użytkowanie wieczyste,

- nieprawidłowe w zakresie:

  - ustalenia podstawy opodatkowania z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami,

  - ustalenia podstawy opodatkowania z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 24 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 25 października 2022 r. (wpływ 25 października 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina Miasto jest jednostką samorządu terytorialnego. Gmina posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Gmina Miasto prowadzi postępowania dotyczące użytkowania wieczystego oraz postępowania dotyczące zbycia prawa własności nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego (zarówno nieruchomości stanowiących własność Miasta jak i Skarbu Państwa).

W tym zakresie w Gminie Miasto mogą być prowadzone m.in. postępowania (transakcje) wskazane i opisane w pkt 1 i 2:

1.Na podstawie art. 32 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst. jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 1899 ze zm.) (zwanej dalej „uogn”), Gmina może dokonać sprzedaży nieruchomości gruntowej oddanej w użytkowanie wieczyste na rzecz użytkownika wieczystego (dalej jako: „Sprzedaż UW”).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 uogn, nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste może być sprzedana wyłącznie użytkownikowi wieczystemu, z zastrzeżeniem art. 32 ust. 1a i ust. 3 uogn. Przepis art. 32 ust. 1a uogn stanowi, że nieruchomość gruntowa stanowiąca własność Skarbu Państwa może być sprzedana użytkownikowi wieczystemu za zgodą wojewody. Zgody wojewody nie wymaga sprzedaż na rzecz użytkownika wieczystego nieruchomości, o których mowa w art. 51 ust. 2 uogn i art. 57 ust. 1 uogn.

Według art. 32 ust. 2 uogn, z dniem zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości wygasa, z mocy prawa, uprzednio ustanowione prawo użytkowania wieczystego. Przepisu art. 241 Kodeksu cywilnego nie stosuje się.

Natomiast stosownie do art. 32 ust. 3 uogn, w odniesieniu do nieruchomości gruntowej oddanej w użytkowanie wieczyste przeniesienie własności tej nieruchomości, w drodze umowy, między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego oraz między jednostkami samorządu terytorialnego może nastąpić za powiadomieniem jej użytkownika wieczystego.

W przypadku dokonywania Sprzedaży UW nabywca (użytkownik wieczysty nieruchomości, który ma się stać właścicielem) uiszcza na rzecz sprzedawcy (jednostki samorządu terytorialnego/Skarbu Państwa) stosowną kwotę pieniężną tytułem ceny.

W myśl art. 69 uogn, na poczet ceny nieruchomości gruntowej sprzedawanej jej użytkownikowi wieczystemu zalicza się kwotę równą wartości prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości, określoną według stanu na dzień sprzedaży.

2.Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 1314) (dalej jako: ,,Przekształcenie-2005”).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (dalej jako: ,,UstP2005”), osoby fizyczne będące w dniu 13 października 2005 r. użytkownikami wieczystymi nieruchomości zabudowanych na cele mieszkaniowe lub zabudowanych garażami albo przeznaczonych pod zabudowę na cele mieszkaniowe lub pod zabudowę garażami oraz nieruchomości rolnych mogą wystąpić z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości w prawo własności. Przez nieruchomość rolną rozumie się nieruchomość rolną w rozumieniu Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem nieruchomości przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na cele inne niż rolne.

Według art. 3 ust. 1 UstP2005, decyzję o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości wydaje:

1)starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej – w przypadku nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, w tym również nieruchomości, w stosunku do których prawo własności Skarbu Państwa wykonują inne państwowe osoby prawne;

2)wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa – odpowiednio w przypadku nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego.

Na podstawie art. 3 ust. 2 UstP2005, prawo użytkowania wieczystego przekształca się w prawo własności nieruchomości z dniem, w którym decyzja, o której mowa w art. 3 ust. 1 UstP2005, stała się ostateczna. Decyzja ta stanowi podstawę wpisu do księgi wieczystej. Stosownie do art. 4 ust. 1 UstP2005 osoba, na rzecz której zostało przekształcone prawo użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, jest obowiązana do uiszczenia dotychczasowemu właścicielowi opłaty z tytułu tego przekształcenia, z zastrzeżeniem art. 5 UstP2005.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 UstP2005, w decyzji, o której mowa w art. 3 ust. 1 UstP2005, właściwy organ ustala opłatę z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Do ustalenia tej opłaty stosuje się odpowiednio przepisy art. 67 ust. 3a i art. 69 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 1899 ze zm.).

W odniesieniu do przedstawionych rodzajów transakcji dotyczących użytkowania wieczystego – a więc Sprzedaży UW oraz Przekształcenia-2005 – Wnioskodawca dodatkowo informuje, że mogą one dotyczyć zarówno nieruchomości będących własnością jednostki samorządu terytorialnego, jak i nieruchomości Skarbu Państwa.

Wnioskodawca informuje również, że użytkowania wieczyste – których dotyczą lub mogą dotyczyć transakcje Sprzedaży UW oraz Przekształcenia-2005 – zostały ustanowione przed 1 maja 2004 r., jak również po 30 kwietnia 2004 r.

Ponadto Wnioskodawca zaznacza, że Sprzedaż UW oraz Przekształcenia-2005, mogą dotyczyć przypadków, gdy:

1)użytkownikiem wieczystym jest podmiot, na rzecz którego ustanowiono użytkowanie wieczyste (a więc od momentu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego do momentu Sprzedaży UW lub Przekształcenia-2005 nie zmienił się użytkownik wieczysty, użytkownikiem wieczystym od momentu ustanowienia tego prawa cały czas jest ten sam podmiot);

2)użytkownikiem wieczystym jest inny podmiot niż ten, na rzecz którego ustanowiono użytkowanie wieczyste (w tym przypadku po ustanowieniu prawa użytkowania wieczystego nastąpiło zbycie tego prawa, a zatem Sprzedaż UW lub Przekształcenia-2005 jest dokonywana na rzecz użytkownika wieczystego, który stał się użytkownikiem wieczystym w związku z nabyciem tego prawa przed 1 maja 2004 r., jak również po 30 kwietnia 2004 r.).

Pytania

1.Pytania w odniesieniu do Sprzedaży UW:

1)Czy w przypadku dokonywania przez Gminę Miasto Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. (dalej ten sam użytkownik wieczysty od momentu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego) – uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny podlega opodatkowaniu VAT (czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem ceny w związku ze Sprzedażą UW)?

2)Czy w przypadku dokonywania przez Gminę Miasto Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. (obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego przed 1 maja 2004 r. od innego użytkownika wieczystego i prawo użytkowania wieczystego zostało ustanowione przed 1 maja 2004 r.) – uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny podlega opodatkowaniu VAT (czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem ceny w związku ze Sprzedażą UW)?

3)Czy w przypadku dokonywania przez Gminę Miasto Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. (obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego po 30 kwietnia 2004 r. od innego użytkownika wieczystego, ale prawo użytkowania wieczystego zostało ustanowione przed 1 maja 2004 r.) – uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny podlega opodatkowaniu VAT (czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem ceny w związku ze Sprzedażą UW)?

4)W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie 1, 2: czy dokonanie przez Gminę Sprzedaży UW (czyli gdy obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego przed 1 maja 2004 r.) stanowi odrębną (nową) czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (w szczególności odrębną od ustanowienia użytkowania wieczystego)?

5)W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie 3: czy dokonanie przez Gminę Sprzedaży UW (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono przed 1 maja 2004 r., ale obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego po 30 kwietnia 2004 r.) stanowi odrębną (nową) czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (w szczególności odrębną od ustanowienia użytkowania wieczystego)?

6)Czy w przypadku dokonywania przez Gminę Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego po 30 kwietnia 2004 r. – uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny podlega opodatkowaniu VAT (czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem ceny uzyskanej w związku ze Sprzedażą UW)?

7)W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie 6: czy dokonanie przez Gminę Sprzedaży UW (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) stanowi odrębną (nową) czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (w szczególności odrębną od ustanowienia użytkowania wieczystego)?

8)W przypadku pozytywnej odpowiedzi na któreś z pytań 1, 2, 3, 6: czy dokonanie przez Gminę Sprzedaży UW podatek VAT należy doliczyć do ceny sprzedaży ustanowionej zgodnie z art. 67 ust. 1 i art. 69 uogn, czy jednak VAT zawiera się już w cenie sprzedaży?

9)Czy w przypadku pozytywnej odpowiedzi na któreś z pytań 1, 2, 3, 6 – stawki VAT dla wpłat z tytułu Sprzedaży UW są zróżnicowane w zależności od obowiązującego stanu prawnego na dzień oddania gruntu w użytkowanie wieczyste (grunty oddane od 1 stycznia 2011 r. według stawek obowiązujących od tego dnia; grunty oddane w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2010 r. według stawek obowiązujących w tym okresie)?

2.Pytania w odniesieniu do Przekształcenia-2005:

10)Czy w przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono przed 1 maja 2004 r. (dalej ten sam użytkownik wieczysty od momentu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego) – uzyskiwana przez Gminę opłata (zgodnie z przepisami UstP2005) podlega opodatkowaniu VAT (czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem tej opłaty w związku z Przekształceniem-2005)?

11)Czy w przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono przed 1 maja 2004 r. (obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego przed 1 maja 2004 r. od innego użytkownika wieczystego i prawo użytkowania wieczystego zostało ustanowione przed 1 maja 2004 r.) – uzyskiwana przez Gminę opłata (zgodnie z przepisami UstP2005) podlega opodatkowaniu VAT (czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem tej opłaty w związku z Przekształceniem-2005)?

12)Czy w przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono przed 1 maja 2004 r. (obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego po 30 kwietnia 2004 r. od innego użytkownika wieczystego, ale prawo użytkowania wieczystego zostało ustanowione przed 1 maja 2004 r.) – uzyskiwana przez Gminę opłata (zgodnie z przepisami UstP2005) podlega opodatkowaniu VAT (czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem tej opłaty w związku z Przekształceniem-2005)?

13)W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie 10, 11: czy dokonanie Przekształcenia-2005 (czyli gdy obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego przed 1 maja 2004 r.) stanowi odrębną (nową) czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (w szczególności odrębną od ustanowienia użytkowania wieczystego)?

14)W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie 12: czy dokonanie Przekształcenia-2005 (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono przed 1 maja 2004 r., ale obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego po 30 kwietnia 2004 r.) stanowi odrębną (nową) czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (w szczególności odrębną od ustanowienia użytkowania wieczystego)?

15)Czy w przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r. – uzyskiwana przez Gminę opłata (zgodnie z przepisami UstP2005) podlega opodatkowaniu VAT (czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem tej opłaty w związku z Przekształceniem-2005)?

16)W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie 15: czy dokonanie Przekształcenia-2005 (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) stanowi odrębną (nową) czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (w szczególności odrębną od ustanowienia użytkowania wieczystego)?

17)W przypadku pozytywnej odpowiedzi na któreś z pytań 10, 11, 12, 15: czy dokonanie przez Gminę Przekształcenia-2005 podatek VAT należy doliczyć do ceny sprzedaży ustanowionej zgodnie z art. 67 ust. 3 i art. 69 uogn czy jednak VAT zawiera się już w cenie opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności?

18)Czy w przypadku pozytywnej odpowiedzi na któreś z pytań 10, 11, 12, 15 – stawki VAT dla wpłat z tytułu Przekształcenia-2005 są zróżnicowane w zależności od obowiązującego stanu prawnego na dzień oddania gruntu w użytkowanie wieczyste (grunty oddane od 1 stycznia 2011 r. według stawek obowiązujących od tego dnia; grunty oddane w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2010 r. według stawek obowiązujących w tym okresie)?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad do pytania 1)

W przypadku dokonywania przez Gminę Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. (i dalej jest ten sam użytkownik wieczysty od momentu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego) – uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny nie podlega opodatkowaniu VAT. Innymi słowy, po stronie Gminy brak jest obowiązku odprowadzenia VAT-u należnego w związku z otrzymaniem ceny w związku ze Sprzedażą UW.

Ad do pytania 2)

W przypadku dokonywania przez Gminę Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. (jednak obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego przed 1 maja 2004 r. od innego użytkownika wieczystego) – uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny nie podlega opodatkowaniu VAT. Innymi słowy, po stronie Gminy brak jest obowiązku odprowadzenia VAT-u należnego w związku z otrzymaniem ceny w związku ze Sprzedażą UW.

Ad do pytania 3)

W przypadku dokonywania przez Gminę Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. (jednak obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego po 30 kwietnia 2004 r. od innego użytkownika wieczystego) – uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny nie podlega opodatkowaniu VAT. Innymi słowy, po stronie Gminy brak jest obowiązku odprowadzenia VAT-u należnego w związku z otrzymaniem ceny w związku ze Sprzedażą UW.

Ad do pytania 4) i Ad do pytania 5)

W ocenie Wnioskodawcy, odpowiedzi na pytania 1, 2, 3 powinny być negatywne, w związku z czym pytania 4 i 5 powinny być bezprzedmiotowe. Jednak w przypadku pozytywnej odpowiedzi na któreś z pytań 1, 2, 3 Gmina stoi na stanowisku, że: dokonanie przez Gminę Sprzedaży UW (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono przed 1 maja 2004 r.) nie stanowi odrębnej (nowej) czynności podlegającej opodatkowaniu VAT (w szczególności odrębnej od ustanowienia użytkowania wieczystego). Oznacza to, że uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny w związku ze Sprzedażą UW (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono przed 1 maja 2004 r.) podlega opodatkowaniu VAT jako pozostająca do zapłaty część kwoty stanowiącej należność z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Ad do pytania 6)

W przypadku dokonywania przez Gminę Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego po 30 kwietnia 2004 r. – uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny podlega opodatkowaniu VAT. Innymi słowy, po stronie Gminy zachodzi obowiązek odprowadzenia VAT-u należnego w związku z otrzymaniem ceny uzyskanej w związku ze Sprzedażą UW.

Ad do pytania 7)

W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie 6, dokonanie przez Gminę Sprzedaży UW (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) nie stanowi odrębnej (nowej) czynności podlegającej opodatkowaniu VAT (w szczególności odrębnej od ustanowienia użytkowania wieczystego). Oznacza to, że uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny w związku ze Sprzedażą UW (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) podlega opodatkowaniu VAT jako pozostająca do zapłaty część kwoty stanowiącej należność z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Ad do pytania 8)

W przypadku pozytywnej odpowiedzi na któreś z pytań 1, 2, 3, 6 zdaniem Gminy przy Sprzedaży UW podatek VAT należy doliczyć do ceny sprzedaży ustanowionej zgodnie z art. 67 ust. 1 i art. 69 uogn. Wartość nieruchomości określona przez rzeczoznawcę majątkowego w sporządzanym operacie szacunkowym jest wartością bez podatku VAT, zatem do wartości określonej w wycenie nieruchomości ustalając cenę sprzedaży należy przedmiotową wartość z operatu powiększyć o kwotę podatku VAT.

Ad do pytania 9)

Opłaty pobierane z tytułu sprzedaży prawa własności nieruchomości gruntowej użytkownikowi wieczystemu tej nieruchomości, w przypadku prawa użytkowania wieczystego ustanowionego od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 30 grudnia 2010 r. podlegają zdaniem Gminy opodatkowaniu podatkiem VAT według zróżnicowanych stawek, w tym według stawki 22%; a od dnia 1 stycznia 2011 r. podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki 23%.

Wynika to z faktu, że opłaty te należy traktować na gruncie przepisów o VAT jako kwota pozostająca do zapłaty z tytułu dostawy towaru polegającej na oddaniu gruntu w użytkowanie wieczyste.

Ad do pytania 10)

W przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono przed 1 maja 2004 r. (i dalej jest ten sam użytkownik wieczysty od momentu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego) – uzyskiwana przez Gminę opłata (zgodnie z przepisami UstP2005) nie podlega opodatkowaniu VAT. Innymi słowy, po stronie Gminy brak jest obowiązku odprowadzenia w takim przypadku VAT-u należnego w związku z otrzymaniem opłaty w związku z Przekształceniem-2005.

Ad do pytania 11)

W przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono przed 1 maja 2004 r. (jednak obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego przed 1 maja 2004 r. od innego użytkownika wieczystego) – uzyskiwana przez Gminę opłata (zgodnie z przepisami UstP2005) nie podlega opodatkowaniu VAT. Innymi słowy, po stronie Gminy brak jest obowiązku odprowadzenia w takim przypadku VAT-u należnego w związku z otrzymaniem opłaty w związku z Przekształceniem-2005.

Ad do pytania 12)

W przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono przed 1 maja 2004 r. (jednak obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego po 30 kwietnia 2004 r. od innego użytkownika wieczystego) – uzyskiwana przez Gminę opłata (zgodnie z przepisami UstP2005) nie podlega opodatkowaniu VAT. Innymi słowy, po stronie Gminy brak jest obowiązku odprowadzenia w takim przypadku VAT-u należnego w związku z otrzymaniem opłaty w związku z Przekształceniem-2005.

Ad do pytania 13) i Ad do pytania 14)

W ocenie Wnioskodawcy, odpowiedzi na pytania 10, 11, 12 powinny być negatywne, w związku z czym pytania 13 i 14 powinny być bezprzedmiotowe. Jednak w przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie 13 lub 14, Gmina stoi na stanowisku, że: dokonanie Przekształcenia-2005 (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono przed 1 maja 2004 r.) nie stanowi odrębnej (nowej) czynności podlegającej opodatkowaniu VAT (w szczególności odrębnej od ustanowienia użytkowania wieczystego). Oznacza to, że uzyskana przez Gminę opłata w związku z Przekształceniem-2005 (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono przed 1 maja 2004 r.) podlega opodatkowaniu VAT jako pozostająca do zapłaty część kwoty stanowiącej należność z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Ad do pytania 15)

W przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r. – uzyskiwana przez Gminę opłata (zgodnie z przepisami UstP2005) podlega opodatkowaniu VAT. Innymi słowy, po stronie Gminy zachodzi obowiązek odprowadzenia VAT-u należnego w związku z otrzymaniem opłaty w związku z Przekształceniem-2005.

Ad do pytania 16)

W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie 15, dokonanie Przekształcenia-2005 (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) nie stanowi odrębnej (nowej) czynności podlegającej opodatkowaniu VAT (w szczególności odrębnej od ustanowienia użytkowania wieczystego). Oznacza to, że uzyskana przez Gminę opłata w związku z Przekształceniem-2005 (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) podlega opodatkowaniu VAT jako pozostająca do zapłaty część kwoty stanowiącej należność z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Ad do pytania 17)

W przypadku pozytywnej odpowiedzi na któreś z pytań 10, 11, 12, 15 zdaniem Gminy przy Przekształceniu-2005 podatek VAT należy doliczyć do ceny sprzedaży ustanowionej zgodnie z art. 67 ust. 3 i art. 69 uogn. Wartość nieruchomości określona przez rzeczoznawcę majątkowego w sporządzanym operacie szacunkowym jest wartością bez podatku VAT, zatem do wartości określonej w wycenie nieruchomości ustalając opłatę z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności należy przedmiotową wartość z operatu powiększyć o kwotę podatku VAT.

Ad do pytania 18)

Opłaty pobierane z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, w przypadku prawa użytkowania wieczystego ustanowionego od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 30 grudnia 2010 r. podlegają zdaniem Gminy opodatkowaniu podatkiem VAT według zróżnicowanych stawek, w tym według stawki 22%; a od dnia 1 stycznia 2011 r. podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki 23%.

Wynika to z faktu, że opłaty te należy traktować na gruncie przepisów o VAT jako kwota pozostająca do zapłaty z tytułu dostawy towaru polegającej na oddaniu gruntu w użytkowanie wieczyste.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm. (zwanej dalej „ustawą o VAT”) – opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste oraz zbycie tego prawa.

W stanie prawnym obowiązującym przed dniem 1 maja 2004 r. (ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, ze zm.), ustanowienie prawa użytkowania wieczystego nie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Czynność ta była natomiast traktowana jako opodatkowana tym podatkiem od 1 maja 2004 r. na podstawie przepisów ustawy o VAT z dnia 11 marca 2004 r.

Zgodnie z dotychczasową praktyką organów podatkowych sprzedaż prawa własności na rzecz użytkownika wieczystego w trybie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie stanowiło odrębnej dostawy towaru, a jedynie kontynuację pierwotnej dostawy (tj. czynności ustanowienia tego prawa – oddania gruntu w użytkowanie wieczyste).

Konsekwencją takiego stanowiska był brak opodatkowania czynności sprzedaży prawa własności nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego gruntu ustanowionego przed 1 maja 2004 r. (które to ustanowienie nie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT), natomiast cena z tytułu czynności sprzedaży ustanowionego od dnia 1 maja 2004 r., jako podwyższające podstawę opodatkowania ustanowionego prawa użytkowania wieczystego, podlegały opodatkowaniu VAT.

Jednakże wątpliwości interpretacyjne Gminy Miasto powstały z uwagi na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 25 lutego 2021 r. C-604/19. Wyrok ten jednoznacznie przesądził, że przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w trybie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 2040 ze zm.) stanowi dostawę towarów dla celów opodatkowania podatkiem VAT. Rozstrzygnięcie TSUE zawarte w ww. wyroku powoduje brak możliwości traktowania czynności przekształcenia użytkowania wieczystego we własność jako kontynuacji pierwotnej czynności pomiędzy stronami, tj. dostawy towaru (gruntu) dokonanej w drodze czynności ustanowienia tego użytkowania wieczystego.

W rezultacie – w kontekście opodatkowania VAT czynności związanych z użytkowaniem wieczystym (całościowego rozliczenia podatku VAT z tego tytułu – od ustanowienia tego prawa aż po jego przekształcenie we własność z mocy prawa) – należy wyróżnić dwie odrębne dostawy towaru (gruntu):

1.czynność ustanowienia użytkowania wieczystego, skutkującą przekazaniem użytkownikowi wieczystemu władztwa ekonomicznego nad gruntem (właściciel gruntu – władztwo prawne, użytkownik wieczysty – władztwo ekonomiczne). Podstawa prawna czynności: art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT, któremu w tej sytuacji odpowiada art. 14 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE;

2.czynność przekształcenia użytkowania wieczystego we własność, skutkującą przeniesieniem przez dotychczasowego właściciela gruntu władztwa prawnego na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego z mocy prawa – transformacja dotychczasowego użytkownika wieczystego w nowego właściciela (władztwo prawne i ekonomiczne). Podstawa prawna czynności: art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, któremu w tej sytuacji odpowiada art. 14 ust. 2 lit. a dyrektywy 2006/112/WE.

Przedmiotowy wyrok TSUE dotyczy bezpośrednio przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w trybie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, a nie sprzedaży prawa własności nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego w trybie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami czy przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w trybie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Jednakże z uwagi na ww. wyrok TSUE (który teoretycznie może być również przez analogię stosowany do Sprzedaży UW lub Przekształcenia-2005 oraz po wejściu w życie ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) Gmina Miasto postanowiła zwrócić się jednak o wydanie podatkowej interpretacji indywidualnej celem uzyskania pewności prawnej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest:

-prawidłowe w zakresie:

-braku obowiązku odprowadzenia podatku należnego w związku z otrzymaniem ceny z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w przypadku gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r.,

-obowiązku odprowadzenia podatku należnego w związku z otrzymaniem ceny z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w przypadku gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.,

-nieuznania sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami za odrębną od ustanowienia prawa użytkowania wieczystego czynność, w przypadku gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.,

-zróżnicowania stawki VAT dla wpłat z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami w zależności od obowiązującego stanu prawnego na dzień oddania gruntu w użytkowanie wieczyste,

-braku obowiązku odprowadzenia podatku należnego w związku z otrzymaniem opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, w przypadku gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r.,

-obowiązku odprowadzenia podatku należnego w związku z otrzymaniem opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, w przypadku gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.,

-nieuznania przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości za odrębną od ustanowienia prawa użytkowania wieczystego czynność,w przypadku gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.,

-zróżnicowania stawki VAT dla wpłat z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości w zależności od obowiązującego stanu prawnego na dzień oddania gruntu w użytkowanie wieczyste,

-nieprawidłowe w zakresie:

-ustalenia podstawy opodatkowania z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami,

-ustalenia podstawy opodatkowania z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1)przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;

2)wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

3)wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;

4)wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;

5)ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;

6)oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;

7)zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

W świetle powołanych przepisów, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż, jak również oddanie w użytkowanie wieczyste, stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Należy zaznaczyć, że przepis art. 7 ust. 1 ustawy, definiujący pojęcie „dostawa towarów” nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego.

W celu właściwego zinterpretowania pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy zaznaczyć, że dotyczy ono tego rodzaju czynności, które dają nabywcy prawo do postępowania z nią jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”.

Należy ponadto wskazać, że czynności przejęcia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejęcie własności w sensie prawnym, gdyż „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy. W konsekwencji pojęcie „dostawa towarów” oraz ekonomiczne aspekty transakcji, nie muszą wiązać się ze skutkami powstającymi na gruncie cywilistycznego prawa własności. Pozwala to na uznanie danej czynności za dostawę towarów nawet w przypadkach nałożenia na nabywcę pewnych ograniczeń we władaniu towarem. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z nabyciem towaru jest, co do zasady, wydanie towaru.

Wobec powyższego, uwzględniając szerokie ekonomiczne, a nie cywilistyczne rozumienie pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel” ustawodawca uznał, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, wymieniając tę czynność w art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy. W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co sprawia, że może on rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki, jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:

Pod pojęciem działalności gospodarczej rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Kwestie dotyczące prawa wieczystego użytkowania uregulowane zostały w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.). W świetle art. 233 Kodeksu cywilnego:

W granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.

Przepis ten, a także następne przepisy Kodeksu cywilnego (art. 234, art. 235, art. 237) kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, jak również długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego) wskazują, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi wprawdzie prawo do rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do rozporządzania tym gruntem jak właściciel.

W myśl art. 11 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2021 r. poz. 1899 ze zm.):

Z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów niniejszej ustawy oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.

Na mocy art. 13 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw, nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji.

Z art. 31 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, że:

Oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej zabudowanej następuje z równoczesną sprzedażą położonych na tej nieruchomości budynków i innych urządzeń.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste może być sprzedana wyłącznie użytkownikowi wieczystemu, z zastrzeżeniem ust. 1a i ust. 3.

W myśl art. 32 ust. 1a ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Nieruchomość gruntowa stanowiąca własność Skarbu Państwa może być sprzedana użytkownikowi wieczystemu za zgodą wojewody. Zgody wojewody nie wymaga sprzedaż na rzecz użytkownika wieczystego nieruchomości, o których mowa w art. 51 ust. 2 i art. 57 ust. 1.

Według art. 32 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Z dniem zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości wygasa, z mocy prawa, uprzednio ustanowione prawo użytkowania wieczystego. Przepisu art. 241 Kodeksu cywilnego nie stosuje się.

Jak stanowi art. 67 ust. 3a ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Jeżeli nieruchomość jest sprzedawana w drodze bezprzetargowej w celu realizacji roszczeń przysługujących na mocy niniejszej ustawy lub odrębnych przepisów, cenę nieruchomości ustala się w wysokości równej jej wartości.

Na podstawie regulacji art. 69 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Na poczet ceny nieruchomości gruntowej sprzedawanej jej użytkownikowi wieczystemu zalicza się kwotę równą wartości prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości, określoną według stanu na dzień sprzedaży.

Zgodnie z art. 71 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne.

Stosownie do art. 71 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Pierwsza opłata za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste w drodze przetargu podlega zapłacie jednorazowo, nie później niż do dnia zawarcia umowy o oddanie tej nieruchomości w użytkowanie wieczyste.

Na mocy art. 71 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Opłaty rocznej nie pobiera się za rok, w którym zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego. Właściwy organ, na wniosek użytkownika wieczystego złożony nie później niż 14 dni przed upływem terminu płatności, może ustalić inny termin zapłaty, nieprzekraczający danego roku kalendarzowego.

Jak wynika z powołanych przepisów oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste jest czynnością odpłatną. Ustawodawca przewidział w tym zakresie dwa rodzaje odpłatności, tj. pierwszą opłatę oraz opłaty roczne.

Z przedstawionych przez Państwa informacji wynika, że Gmina prowadzi postępowania dotyczące użytkowania wieczystego oraz postępowania dotyczące zbycia prawa własności nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego. W tym zakresie w Gminie mogą być prowadzone m.in. następujące postępowania (transakcje):

1.Na podstawie art. 32 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami  Gmina może dokonać sprzedaży nieruchomości gruntowej oddanej w użytkowanie wieczyste na rzecz użytkownika wieczystego („Sprzedaż UW”).

2.Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (,,Przekształcenie- 2005”).

Użytkowania wieczyste – których dotyczą lub mogą dotyczyć transakcje Sprzedaży UW oraz Przekształcenia-2005 – zostały ustanowione przed 1 maja 2004 r., jak również po 30 kwietnia 2004 r. Sprzedaż UW oraz Przekształcenia-2005, mogą dotyczyć przypadków, gdy użytkownikiem wieczystym jest podmiot, na rzecz którego ustanowiono użytkowanie wieczyste lub użytkownikiem wieczystym jest inny podmiot niż ten, na rzecz którego ustanowiono użytkowanie wieczyste (użytkownik wieczysty stał się użytkownikiem wieczystym w związku z nabyciem tego prawa).

Mają Państwo wątpliwości czy w przypadku dokonywania przez Gminę Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. – uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny podlega opodatkowaniu VAT, tj. czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem ceny w związku ze Sprzedażą UW (pytania oznaczone we wniosku nr 1, 2 i 3).

W pierwszej kolejności należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność (dostawa towaru lub usługa), a nie zapłata (opłata, płatność), co wynika wprost z art. 5 ust. 1 ustawy.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy prawa oraz opis sprawy stwierdzić należy, że w wyniku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste (ustanowienie użytkowania wieczystego) dochodzi do przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać nim jak właściciel. Użytkownik wieczysty może więc swobodnie korzystać z gruntu oraz czerpać z niego pożytki w sposób taki, jak w przypadku właściciela gruntu, może również „przenieść władztwo na inny podmiot” w taki sam sposób w jaki właściciel dokonuje sprzedaży gruntu.

W analizowanej sprawie dostawą towaru w rozumieniu przepisów ustawy, było objęcie prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości przez pierwotnego użytkownika wieczystego.

Zaznaczenia wymaga fakt, że do 30 kwietnia 2004 r., tj. w okresie obowiązywania ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11 poz. 50 ze zm.), czynność ustanowienia użytkowania wieczystego nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dopiero z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.) zmieniła się zarówno definicja towaru, jak i zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że w odniesieniu do sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkowania wieczystego, użytkownik wieczysty otrzymał już prawo do faktycznego dysponowania nieruchomością, jak gdyby był jej właścicielem, z chwilą ustanowienia prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości, przed 1 maja 2004 r.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Okoliczności faktyczne sprawy świadczą, że przeniesienie na użytkownika wieczystego prawa do rozporządzania nieruchomością jak właściciel nastąpiło już w chwili objęcia przez pierwotnego użytkownika prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości.

Obecny użytkownik wieczysty nieruchomości gruntowej nabył prawo użytkowania wieczystego tej nieruchomości. W sensie ekonomicznym nabył więc już prawo do dysponowania gruntem jak właściciel.

Należy podkreślić, że czynność sprzedaży nieruchomości gruntowej będącej wcześniej przedmiotem użytkowania wieczystego, dla którego prawo to ustanowiono do 30 kwietnia 2004 r. nie podlega opodatkowaniu jako ponowna dostawa towarów, ani żadna inna czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem w analizowanych okolicznościach w tym przypadku sprzedaż nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego nie jest traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości, bowiem nie została spełniona dyspozycja art. 7 ust. 1 ustawy, tj. w opisanej transakcji nie dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W świetle przepisów art. 7 ust. 1 pkt 6 i pkt 7 ustawy doszło już do dostawy tej nieruchomości na rzecz obecnego wieczystego użytkownika.

Wobec tego sprzedaż nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego, będąca w istocie przekształceniem prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, nie wpływa natomiast na „władztwo rzeczy”, które użytkownik wieczysty uzyskał przed 1 maja 2004 r. i nie jest traktowana jako sprzedaż tego samego towaru.

Podsumowując, w przypadku dokonywania przez Gminę Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. – uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny nie będzie stanowić wynagrodzenia za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym, po stronie Gminy brak jest obowiązku odprowadzenia podatku VAT należnego w związku z otrzymaniem ceny w związku ze Sprzedażą UW.

Bez znaczenia w tej sytuacji pozostaje fakt, kiedy obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego nieruchomości od poprzedniego użytkownika wieczystego. Istotna jest data ustanowienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości na rzecz pierwotnego użytkownika wieczystego.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 1, 2 i 3 jest prawidłowe.

Z uwagi na fakt, że oczekiwali Państwo odpowiedzi na pytania oznaczone we wniosku nr 4 i 5 w przypadku rozstrzygnięcia, w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 1 i 2 lub 3, że po stronie Gminy wystąpi obowiązek odprowadzenia podatku VAT należnego, nie udziela się odpowiedzi na pytania oznaczone we wniosku nr 4 i 5.

Państwa wątpliwości dotyczą również ustalenia, czy w przypadku dokonywania przez Gminę Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego po 30 kwietnia 2004 r. – uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, tj. czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem ceny uzyskanej w związku ze Sprzedażą UW (pytanie oznaczone we wniosku nr 6) oraz – w przypadku pozytywnej odpowiedzi na ww. pytanie – czy dokonanie przez Gminę takiej Sprzedaży UW stanowi odrębną (nową) czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, w szczególności odrębną od ustanowienia użytkowania wieczystego (pytanie oznaczone we wniosku nr 7).

Jak wskazano w ww. art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste. Zatem dla gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste po 30 kwietnia 2004 r., w chwili ustanowienia tego prawa doszło do przeniesienia prawa do rozporządzania jak właściciel, tj. dostawy nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego stosownie do przedmiotowego przepisu. Sprzedaż nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego nie wpływa na „władztwo do rzeczy”, które użytkownik już uzyskał – będzie jedynie stanowiło zmianę tytułu prawnego do gruntu. Czynność ta nie może być traktowana jako ponowna dostawa tego samego gruntu, w związku z czym nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ponoszone w tej sytuacji kwoty na rzecz Gminy są częścią należności z tytułu transakcji, jaka miała miejsce w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego, tym samym jako kontynuacja stanowią pozostałą kwotę należną z tytułu dokonanej już dostawy podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste po 30 kwietnia 2004 r. traktowane jest jak dostawa towarów w myśl art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy. Sprzedaż nieruchomości gruntowej stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego – czynność ta nie jest traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości. Ponoszone w tej sytuacji kwoty są zatem częścią należności z tytułu transakcji, jaka miała miejsce w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

Podsumowując, w przypadku dokonywania przez Gminę Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego po 30 kwietnia 2004 r. – uzyskiwana przez Gminę kwota tytułem ceny stanowi wynagrodzenie za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym, po stronie Gminy wystąpi obowiązek odprowadzenia podatku VAT należnego w związku z otrzymaniem ceny uzyskanej w związku ze Sprzedażą UW.

Dokonanie przez Gminę Sprzedaży UW (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) nie stanowi odrębnej (nowej) czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (odrębnej od ustanowienia użytkowania wieczystego).

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 6 i 7 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również ustalenia czy w przypadku dokonania przez Gminę Sprzedaży UW podatek VAT należy doliczyć do ceny sprzedaży, czy jednak VAT zawiera się już w cenie sprzedaży (pytanie oznaczone we wniosku nr 8).

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W myśl art. 29a ust. 6 pkt 1 ustawy:

Podstawa opodatkowania obejmuje podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku.

Mając na uwadze powołane przepisy należy wskazać, że podstawą opodatkowania jest zapłata, którą Gmina ma otrzymać od nabywcy, pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Tym samym otrzymane przez Gminę kwoty tytułem ceny zawierają już w sobie podatek VAT (są tzw. kwotami brutto). Nie należy zatem do ustalonej ceny sprzedaży doliczać kwoty podatku VAT.

Reasumując, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 8 jest nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do Państwa wątpliwości dotyczących stawki podatku VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 9) należy wskazać, że zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy:

Stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

W myśl art. 146a pkt 1 ustawy:

W okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Natomiast stosownie do art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy:

W okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6%: stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2, art. 110 i art. 138i ust. 4, wynosi 23%.

Na podstawie art. 41 ust. 14a ustawy:

W przypadku czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem, która została wykonana przed dniem zmiany stawki, dla której obowiązek podatkowy powstaje w dniu zmiany stawki podatku lub po tym dniu, czynność ta podlega opodatkowaniu według stawek podatku obowiązujących dla tej czynności w momencie jej wykonania.

Jak rozstrzygnięto wyżej, oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste po 30 kwietnia 2004 r. traktowane jest jak dostawa towarów w myśl art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy. Sprzedaż nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego – czynność ta nie jest traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości. Ponoszone w tej sytuacji kwoty stanowiące cenę są zatem częścią należności z tytułu transakcji, jaka miała miejsce w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

We wniosku wskazano, że w przypadku części nieruchomości prawo użytkowania wieczystego ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r. Zatem wartość ceny, jako pozostała kwota należna od dokonanej po 30 kwietnia 2004 r. dostawy, tj. oddania gruntu w użytkowanie wieczyste, będzie opodatkowana stawką podatku obowiązującą w tym okresie dla tej dostawy. Stosownie bowiem do ww. art. 41 ust. 14a ustawy, w przypadku czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem, która została wykonana przed dniem zmiany stawki, dla której obowiązek podatkowy powstaje w dniu zmiany stawki podatku lub po tym dniu, czynność ta jest opodatkowana według stawek podatku obowiązujących dla tej czynności w momencie jej wykonania.

Skoro zatem dla oddania gruntów w użytkowanie wieczyste:

-w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2010 r. właściwa była stawka 22%,

-od 1 stycznia 2011 r. właściwa była stawka 23%,

to będzie ona również właściwa dla obecnie wpłacanych kwot z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego.

W konsekwencji, stawki podatku VAT dla wpłat z tytułu Sprzedaży UW są zróżnicowane w zależności od obowiązującego stanu prawnego na dzień oddania gruntu w użytkowanie wieczyste.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 9 jest prawidłowe.

W następnej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy w przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia2005 ustanowiono przed 1 maja 2004 r. – uzyskiwana przez Gminę opłata podlega opodatkowaniu VAT tj. czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem tej opłaty w związku z Przekształceniem-2005 (pytania oznaczone we wniosku nr 10, 11 i 12).

Na mocy art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. z 2019 r. poz. 1314):

Osoby fizyczne będące w dniu 13 października 2005 r. użytkownikami wieczystymi nieruchomości zabudowanych na cele mieszkaniowe lub zabudowanych garażami albo przeznaczonych pod zabudowę na cele mieszkaniowe lub pod zabudowę garażami oraz nieruchomości rolnych mogą wystąpić z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości w prawo własności. (…)

Na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości:

Decyzję o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości wydaje:

1)starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej – w przypadku nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, w tym również nieruchomości, w stosunku do których prawo własności Skarbu Państwa wykonują inne państwowe osoby prawne;

2)wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa – odpowiednio w przypadku nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego.

W myśl art. 4 ust. 1 ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości:

Osoba, na rzecz której zostało przekształcone prawo użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, jest obowiązana do uiszczenia dotychczasowemu właścicielowi opłaty z tytułu tego przekształcenia, z zastrzeżeniem art. 5.

Stosownie do ust. 2 ww. artykułu:

W decyzji, o której mowa w art. 3 ust. 1, właściwy organ ustala opłatę z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Do ustalenia tej opłaty stosuje się odpowiednio przepisy art. 67 ust. 3a i art. 69 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r. poz. 2204 i 2348 oraz z 2019 r. poz. 270, 492 i 801).

W myśl art. 67 ust. 3a ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Jeżeli nieruchomość jest sprzedawana w drodze bezprzetargowej w celu realizacji roszczeń przysługujących na mocy niniejszej ustawy lub odrębnych przepisów, cenę nieruchomości ustala się w wysokości równej jej wartości.

W świetle art. 69 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Na poczet ceny nieruchomości gruntowej sprzedawanej jej użytkownikowi wieczystemu zalicza się kwotę równą wartości prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości, określoną według stanu na dzień sprzedaży.

Należy przypomnieć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność, a nie przekazanie środków pieniężnych (opłaty).

Ponownie zaznaczyć również należy, że ustanowienie prawa użytkowania wieczystego przed 1 maja 2004 r. nie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż na podstawie obowiązującej przed tym dniem ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11 poz. 50 ze zm.) grunt nie był towarem i jego sprzedaż lub ustanowienie użytkowania wieczystego nie stanowiło dostawy towarów. Natomiast z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zmieniła się definicja towaru oraz zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług, a w konsekwencji ustanowienie prawa użytkowania wieczystego po 30 kwietnia 2004 r. podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym w sytuacji, gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r., a więc przed wprowadzeniem przepisów, którymi ustawodawca objął tę czynność opodatkowaniem, to nie podlegało ono opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niemniej jednak nastąpiło przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

W związku z powyższym, czynności dotyczące przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na rzecz użytkowników wieczystych w trybie ww. ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, stanowią jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, natomiast nie wpływają na „władztwo do rzeczy”, które użytkownik już uzyskał.

Z wniosku wynika, że dla części nieruchomości prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r., z kolei przekształcenie prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości w prawo własności tych gruntów nastąpi na podstawie przepisów ww. ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.

Czynności Przekształcenia-2005 nie mogą być zatem traktowane jako ponowne dostawy tych samych nieruchomości, w związku z czym nie stanową odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, ani żadnej innej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem w tym przypadku wpłacane są kwoty na poczet opłaty ustalonej w decyzji z tytułu ww. przekształcenia niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nie ma znaczenia w tej sytuacji, kiedy obecny użytkownik wieczysty nabył prawo użytkowania wieczystego nieruchomości od poprzedniego użytkownika wieczystego. Istotna jest data ustanowienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości na rzecz pierwotnego użytkownika wieczystego.

Podsumowując, w przypadku dokonania przez Gminę Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono przed 1 maja 2004 r. – uzyskiwana przez Gminę opłata nie będzie stanowić wynagrodzenia za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym, po stronie Gminy brak jest obowiązku odprowadzenia podatku VAT należnego w związku z otrzymaniem opłaty z tytułu Przekształcenia-2005.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 10, 11 i 12 jest prawidłowe.

Z uwagi na fakt, że oczekiwali Państwo odpowiedzi na pytania oznaczone we wniosku nr 13 i 14 w przypadku rozstrzygnięcia, w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 10 i 11 lub 12, że po stronie Gminy wystąpi obowiązek odprowadzenia podatku VAT należnego, nie udziela się odpowiedzi na pytania oznaczone we wniosku nr 13 i 14.

Państwa wątpliwości dotyczą także ustalenia, czy w przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r. – uzyskiwana przez Gminę opłata podlega opodatkowaniu VAT, tj. czy Gmina zobowiązana jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem tej opłaty w związku z Przekształceniem-2005 (pytanie oznaczone we wniosku nr 15) oraz – w przypadku pozytywnej odpowiedzi na ww. pytanie – czy dokonanie takiego Przekształcenia2005 stanowi odrębną (nową) czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, w szczególności odrębną od ustanowienia użytkowania wieczystego (pytanie oznaczone we wniosku nr 16).

Opłaty należne od dotychczasowego użytkownika wieczystego z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości gruntowych, na podstawie przepisów ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, w przypadku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego od 1 maja 2004 r., będą pozostającą do zapłaty częścią kwoty stanowiącej należność od użytkownika wieczystego z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego, podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy.

Czynność ustanowienia użytkowania wieczystego od 1 maja 2004 r. stanowiła bowiem dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu. Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego – czynność ta nie jest traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości. Ponoszone w tej sytuacji opłaty są zatem częścią należności z tytułu transakcji, jaka miała miejsce w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

Tym samym, opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości gruntowych, na podstawie przepisów ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, ustanowionego od 1 maja 2004 r., będą stanowić wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, które należy opodatkować według właściwej stawki podatku VAT.

Uzyskiwana przez Gminę kwota w związku z Przekształceniem-2005 to pozostająca do zapłaty część kwoty stanowiącej należność z tytułu ustanowienia użytkowania wieczystego podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT. Przekształcenie-2005 nie stanowi nowej (odrębnej dostawy towarów). W tym zakresie, po stronie Gminy będzie zachodzić obowiązek odprowadzenia podatku VAT należnego (uznaje się wówczas, że otrzymywana kwota stanowi pozostające wynagrodzenie powiązane z pierwotnym ustanowieniem użytkowania wieczystego).

Podsumowując, w przypadku dokonania przez Gminę Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r. – uzyskiwana przez Gminę opłata będzie stanowić wynagrodzenie za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym, po stronie Gminy wystąpi obowiązek odprowadzenia podatku VAT należnego w związku z otrzymaniem tej opłaty w związku z Przekształceniem-2005.

Dokonanie przez Gminę Przekształcenia-2005 nie stanowi odrębnej (nowej) czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (odrębnej od ustanowienia użytkowania wieczystego).

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 15 i 16 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również ustalenia czy w przypadku dokonania przez Gminę Przekształcenia-2005 podatek VAT należy doliczyć do ceny sprzedaży, czy jednak VAT zawiera się już w cenie opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności (pytanie oznaczone we wniosku nr 17).

Mając na względzie treść powołanego wyżej art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym podstawą opodatkowania jest co do zasady wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, jak również art. 29a ust. 6 pkt 1, zgodnie z którym podstawa opodatkowania obejmuje podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku, uznać należy, że otrzymane przez Gminę opłaty zawierają już w sobie podatek VAT (są tzw. kwotami brutto).

Nie należy zatem do opłat z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności doliczać kwoty podatku VAT.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 17 jest nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do Państwa wątpliwości dotyczących stawki podatku VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 18) należy wskazać, że jak rozstrzygnięto wyżej, oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste po 30 kwietnia 2004 r. traktowane jest jak dostawa towarów w myśl art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy. Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego – czynność ta nie jest traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości. Ponoszone w tej sytuacji opłaty są zatem częścią należności z tytułu transakcji, jaka miała miejsce w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

We wniosku wskazano, że w przypadku części nieruchomości prawo użytkowania wieczystego ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r. Zatem opłata, jako pozostała kwota należna od dokonanej po 30 kwietnia 2004 r. dostawy, tj. oddania gruntu w użytkowanie wieczyste, będzie opodatkowana stawką podatku obowiązującą w tym okresie dla tej dostawy. Stosownie bowiem do powołanego powyżej art. 41 ust. 14a ustawy, w przypadku czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem, która została wykonana przed dniem zmiany stawki, dla której obowiązek podatkowy powstaje w dniu zmiany stawki podatku lub po tym dniu, czynność ta jest opodatkowana według stawek podatku obowiązujących dla tej czynności w momencie jej wykonania.

Skoro zatem dla oddania gruntów w użytkowanie wieczyste:

-w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2010 r. właściwa była stawka 22%,

-od 1 stycznia 2011 r. właściwa była stawka 23%,

to będzie ona również właściwa dla obecnie wpłacanych kwot z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.

W konsekwencji, stawki podatku VAT dla wpłat z tytuły Przekształcenia-2005 są zróżnicowane w zależności od obowiązującego stanu prawnego na dzień oddania gruntu w użytkowanie wieczyste.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 18 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zwrócić należy uwagę, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytań). Inne kwestie wynikające z opisu sprawy, bądź własnego stanowiska, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – w wydanej interpretacji rozpatrzone.

W szczególności niniejsza interpretacja nie rozstrzyga kwestii ustalenia wysokości ceny sprzedaży/wysokości opłaty. Rolą organu jest wyłącznie interpretacja przepisów prawa podatkowego. Wysokości kwoty należnej/zapłaty od nabywcy, czyli ceny sprzedaży/opłaty przekształceniowej, nie regulują przepisy ustawy o VAT ani żadne inne przepisy prawa podatkowego. Przepisy ustawy o VAT regulują wyłącznie co stanowi podstawę opodatkowania, natomiast nie mają i nie mogą mieć wpływu na sposób ustalenia wysokości ceny/opłaty.

Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, jak również w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).