Podatek od towarów i usług w zakresie nieuznania Pana za podatnika podatku VAT w związku ze sprzedażą prawa użytkowania wieczystego gruntu wraz z włas... - Interpretacja - 0112-KDIL3.4012.371.2022.3.NS

ShutterStock

Interpretacja indywidualna z dnia 19 grudnia 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL3.4012.371.2022.3.NS

Temat interpretacji

Podatek od towarów i usług w zakresie nieuznania Pana za podatnika podatku VAT w związku ze sprzedażą prawa użytkowania wieczystego gruntu wraz z własnością budynków znajdujących się na tym gruncie, a także prawa współużytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę w udziale.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 września 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 23 września 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie nieuznania Pana za podatnika podatku VAT w związku ze sprzedażą prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 1 wraz z własnością budynków znajdujących się na tym gruncie (które w odpisie z KW są wykazane, a fizycznie nie istnieją), a także prawa współużytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 2 w udziale wynoszącym (…) części.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 22 listopada 2022 r. (wpływ 22 listopada 2022 r.) oraz pismem z dnia 13 grudnia 2022 r. (wpływ 13 grudnia 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca w dniu (…) września 1996 r. na mocy umowy pożyczki udzielił spółce „A” Spółka z o.o., pożyczki w kwocie (…) zł z określonym terminem zwrotu do (…) września 1997 r. Spółka dokonała częściowej spłaty tej pożyczki. Na dzień (…) lipca 1997 r. do spłaty pozostała kwota (…) zł.

Z uwagi na fakt, iż spółka stała się niewypłacalna, na mocy art. 458 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej: k.c.), wezwał Pan ww. Spółkę do natychmiastowej spłaty długu. Ponieważ Spółka nie dysponowała środkami umożliwiającymi jej natychmiastowy zwrot zaciągniętej pożyczki, w dniu (…) lipca 1997 r., na mocy aktu notarialnego Spółka w celu zwolnienia Spółki z obowiązku zwrotu pożyczki, na zasadzie art. 453 k.c. przeniosła na Pana rzecz prawo użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 1 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. a oraz własność budynków znajdujących się na tym gruncie, a także prawo współużytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 2 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. b w udziale wynoszącym (…) części.

Ponieważ wartość przedmiotowych praw została określona na kwotę (…) zł zobowiązanie Spółki z tytułu zaciągniętej u Pana pożyczki wygasło do kwoty stanowiącej równowartość praw użytkowania wieczystego gruntów i prawa własności budynków, tj. zostało zmniejszone o kwotę (…) zł.

Tym samym, na mocy aktu notarialnego z dnia (…) lipca 1997 r. nabył Pan prawo użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 1 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. a oraz własność budynków znajdujących się na tym gruncie, a także prawo współużytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 2 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. b w udziale wynoszącym (…) części.

Po nabyciu przedmiotowych nieruchomości nie były one przez Pana w żaden sposób wykorzystywane do własnych potrzeb, ani nie były przedmiotem umów najmu ani dzierżawy.

Z uwagi na nieużytkowanie tych nieruchomości, w szczególności budynków znajdujących się na działce nr 1, budynki te zostały zdewastowane i rozebrane przez osoby postronne do tego stopnia, że aktualnie na tej działce pozostały jedynie resztki ruin po tych budynkach. Z aktualnego wypisu z rejestru gruntów wynika, że na działce 1 nie ma już żadnych budynków, a działka jest skalsyfikowana jako tereny zurbanizowane, tereny niezabudowane lub w trakcie zabudowy, natomiast na działce 2, której jest Pan jedynie współużytkownikiem wieczystym znajduje się budynek o funkcji handlowo-usługowej o powierzchni (...) m2.

Jak wynika z powyższego, nabył Pan przedmiotowe prawa użytkowania wieczystego w drodze zwolnienia spółki  z części ciążącego na niej długu, dzięki czemu odzyskał Pan chociaż część swojego majątku.

Od chwili przejęcia praw do ww. nieruchomości nie wykorzystywał Pan przedmiotowej nieruchomości w żaden sposób, tj. nie wykorzystywał jej Pan na własne potrzeby, nie była ona przedmiotem żadnych umów najmu ani dzierżawy oraz nie była ona wykorzystywana do Pana działalności.

Aktualnie prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą i jest Pan czynnym podatnikiem VAT. Przedmiotem Pana działalności jest działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne (PKD 71.12.Z), działalność w zakresie architektury (PKD 71.11.Z) oraz pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, gdzie indziej niesklasyfikowana (PKD 74.90.Z). W ramach prowadzonej działalności nie zajmuje się Pan obrotem nieruchomościami.

Przedmiotowe ww. nieruchomości zostały nabyte przez Pana z uwagi na konieczność odzyskania przez Pana części majątku zgromadzonego w formie wierzytelności pożyczkowej. Pana zamiarem nie było nabycie tej nieruchomości z zamiarem jej dalszej odsprzedaży, a jedynie z zamiarem odzyskania części majątku. Tak, jak to zostało wskazane powyżej przedmiotowe nieruchomości nigdy nie były wykorzystywane do działalności gospodarczej, ani nie były przedmiotem umów najmu ani dzierżawy. Stanowiły one składniki Pana majątku osobistego.

Aktualnie zamierza Pan zbyć przedmiotowe prawa użytkowania wieczystego działek gruntów w ramach zarządu majątkiem prywatnym. Nigdy nie zajmował się Pan obrotem nieruchomościami, tj. nie nabywał Pan żadnych nieruchomości z zamiarem ich późniejszej odsprzedaży.

Poza ww. nieruchomościami (prawami użytkowania wieczystego działek gruntów) posiada Pan jeszcze udziały w działkach powstałych z podziału działki nr 3 o obszarze (…) ha, położonych w (…), które wraz z kilkoma osobami fizycznymi, nabył Pan wspólnie w dniu (…) listopada 1992 r. aktem notarialnym. Kwestia uznania Pana za podatnika VAT z tytułu sprzedaży udziałów w działkach powstałych z podziału ww. działki nr 3 była przedmiotem wspólnej interpretacji podatkowej z dnia 8 sierpnia 2022 r., wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Na mocy tej interpretacji, ani Pan, ani pozostali współwłaściciele nie zostali uznani za podatników VAT z tytułu zbycia działek stanowiących ich prywatny majątek.

W odpowiedzi na wezwanie I udzielił Pan pismem z dnia 22 listopada 2022 r. (wpływ 22 listopada 2022 r.) odpowiedzi na zadane przez Organ pytania:

1.Czy udzielona w dniu (…) września 1996 r. spółce pożyczka była udzielana z majątku prywatnego, czy w związku z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą? Czy ww. pożyczka była oprocentowana?

Odp. Udzielona pożyczka w dniu (…) września 1996 roku spółce była pożyczką udzieloną z majątku prywatnego. Pożyczka ta nie była oprocentowana.

2.Czy celem przejęcia przez Pana działki nr 1 oraz udziału w działce nr 2, w zamian za zwolnienie z części długu było spieniężenie nieruchomości czy ich zachowanie? Jeżeli zachowanie, to w jakim celu?

Odp. Celem przejęcia przez Pana działki nr 1 oraz udziału w działce nr 2, w zamian za zwolnienie z części długu było odzyskanie części majątku, jaki w postaci wierzytelności posiadał Pan w spółce. Na moment przejęcia działki nr 1 oraz udziału w działce nr 2 nie miał Pan jeszcze żadnych zamiarów związanych z tą nieruchomością.

3.Czy działka nr 2 wraz z usytuowanym na niej budynkiem o funkcji handlowo -usługowej, w stosunku do której posiada Pan udział, była przedmiotem umowy najmu bądź dzierżawy?

Odp. Działka 2 jest drogą wewnętrzną (stanowi udział w drodze wszystkich współwłaścicieli działek). Budynek magazynowy był wówczas zlokalizowany na działce 1 przy drodze wewnętrznej. Ani działka 1, ani zlokalizowany na niej budynek nie były przedmiotem najmu i dzierżawy o okresie, kiedy Pan jest ich właścicielem.

4.W jaki sposób i do jakich celów działka nr 1 oraz udział w działce nr 2 były/są/będą wykorzystywane przez Pana od dnia ich nabycia do dnia planowanej dostawy?

Odp. Zarówno działka nr 1 oraz udział w działce nr 2 nie były/nie są/i nie będą wykorzystywane przez Pana od dnia ich nabycia do dnia planowanej dostawy. Jak już wielokrotnie to było wskazane, własność działki 1 i udziału w działce 2 nabył Pan w celu odzyskania części prywatnego majątku, gdyż była to jedyna forma odzyskania wierzytelności z tytułu udzielonej przez Pana pożyczki spółce. Z uwagi na to, że nie miał Pan żadnych planów związanych z przejętą nieruchomością oraz z uwagi na to, że w żaden sposób nie była ona przez Pana wykorzystywana, przez lata budynki znajdujące się na działce uległy destrukcji i się zawaliły w 2001 roku. Inspektor nadzoru budowlanego nakazał uporządkowanie i zabezpieczenie terenu w sensie bezpieczeństwa – sąsiadującego z drogą wewnętrzną. Elementy stalowe konstrukcji „złomiarze” miejscowi wywieźli na złom. Szkic geodezyjny wykonany przez Miasto w 2006 roku dokumentuje budynki znajdujące się na tej nieruchomości jako nie istniejące.

5.Czy dokonywał/będzie dokonywał Pan od momentu nabycia działki nr 1 oraz udziału w działce nr 2, do momentu sprzedaży inne czynności (poniósł/poniesie nakłady) w celu przygotowania przedmiotowych działek do sprzedaży (np.: rozbiórka budynku, uzbrojenie terenu, ogrodzenie, wytyczenie dróg dojazdowych do działek, inne działania zmierzające do zwiększenia wartości bądź atrakcyjności działek, zamieszczenie ogłoszeń o sprzedaży w środkach masowego przekazu, tj. w sieci internetowej, prasie, radiu lub telewizji, inne działania marketingowe itp.)? Jeśli tak, należy wskazać, jakie były/są/będą to czynności (nakłady)?

Odp. Nie dokonywał Pan żadnych nakładów w celu przygotowania przedmiotowych działek do sprzedaży (np.: nie dokonywał rozbiórki budynku, uzbrojenia terenu, ogrodzenia, wytyczenia dróg dojazdowych do działek, innych działań zmierzających do zwiększenia wartości bądź atrakcyjności działek. Nie zamieszczał Pan także ogłoszeń o sprzedaży w środkach masowego przekazu, tj. w sieci internetowej, prasie, radiu lub telewizji, oraz nie podejmował Pan innych działań marketingowych. Działania Pana ograniczyły się wyłącznie do realizacji nakazu Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dotyczącego zabezpieczenia terenu ze względów bezpieczeństwa dla sąsiadów i Miasta.

6.W jaki sposób pozyskał Pan nabywcę dla działki nr 1 oraz udziału w działce nr 2?

Odp. Na chwilę obecną nie ma Pan żadnego potencjalnego nabywcy działki nr 1 i udziałów w działce nr 2.

7.Czy w celu sprzedaży działki nr 1 oraz udziału w działce nr 2 podpisał Pan z Kupującym umowę przedwstępną? Jeżeli tak, należy wskazać wszystkie warunki ww. umowy.

Odp. Z uwagi na brak potencjalnego nabywcy, pytanie jest bezzasadne.

8.Jeśli podpisał Pan z Kupującym umowę przedwstępną to należy wskazać:

a)Czy w ramach ww. umowy przedwstępnej Kupującemu zostało udzielone pełnomocnictwo lub jakiekolwiek inne umocowanie prawne do działania w Pana imieniu, w związku z uzyskaniem przez nabywcę działek zgód i uzgodnień związanych z ich nabyciem? Jeśli tak, należy wskazać zakres pełnomocnictwa (np. występowanie przed organami administracji publicznej, podejmowania działań faktycznych i prawnych, niezbędnych do uzyskania decyzji i pozwoleń, składania wniosków, odbioru decyzji i postanowień itp.)?

b)Czy wykonywane przez Kupującego (jako Pana pełnomocnika) czynności na działce nr 1 oraz na udziale w działce nr 2, były wykonywane w imieniu i na Pana rzecz i jakie to były czynności?

Odp. Nie ma Pan podpisanej żadnej umowy przedwstępnej sprzedaży.

9.Czy na moment sprzedaży dla działki nr 1 oraz udziału w działce nr 2 będzie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego? Jeżeli tak, to czy według tego dokumentu ww. działka nr 1 oraz działka nr 2 będą przeznaczone pod zabudowę, jeżeli tak to jaką?

Odp. Zarówno działka nr 1, jak i działka nr 2 znajdują się w śródmieściu Miasta. Były od zawsze objęte planem miejscowym zagospodarowania przestrzennego. Według dawnego planu teren, na którym znajdują się działki miał funkcję usługowo-magazynowo-handlową.

10.Kto wystąpił/wystąpi o uchwalanie ww. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr 1 oraz działki nr 2, będących przedmiotem sprzedaży?

Odp. Dwa lata temu Miasto wystąpiło z wnioskami do wszystkich właścicieli działek w śródmieściu o wniesienie uwag do PZP śródmieścia, celem planowanej przez Radę Miasta zmiany w istniejącym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Zmiana weszła w życie w lipcu 2021 roku. Patrz strona www. (…).

11.Czy na moment sprzedaży działki nr 1 oraz udziału w działce nr 2 będzie wydana dla obu działek decyzja o warunkach zabudowy, jeśli tak, to należy wskazać jakiej zabudowy dotyczy oraz z czyjej inicjatywy została/zostanie wydana?

Odp. Z uwagi na to, że jest aktualny plan PZP, decyzja o warunkach zabudowy jest zbędna, niezasadna.

12.Czy przed sprzedażą działki nr 1 oraz udziału w działce nr 2 zostanie dokonana bądź rozpocznie się ewentualna rozbiórka jakiegokolwiek budynku/budowli?

Odp. Budynki fizycznie nie istnieją od 2001 roku. W 2006 roku Urząd geodezji posiada w katastrze szkic stwierdzający nieistnienie budynków.

13.W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 12, należy wskazać czy przed dniem sprzedaży działki nr 1 oraz udziału w działce nr 2 zostanie:

a)założony dziennik rozbiórki?

b)zostanie wydana decyzja o rozbiórce budynku/budowli znajdujących się na przedmiotowej działce i kto o nią wystąpi?

c)odpowiednio zabezpieczony teren budowy (rozbiórki)?

d)umieszona na terenie budowy, w widocznym miejscu:

-tablica informacyjna

-oraz ogłoszenie zawierające dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia?

Odp. Nie dotyczy.

W odpowiedzi na wezwanie II udzielił Pan pismem z dnia 13 grudnia 2022 r. (wpływ 13 grudnia 2022 r.) odpowiedzi na zadane przez Organ pytania:

1.Pyta Pan o „sprzedaż prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 1 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. a oraz prawa współużytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 2 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. b w udziale wynoszącym (…) części wraz z udziałem we własności budynku znajdującego się na tym gruncie”.

Własne stanowisko odnosi Pan również do „sprzedaży prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 1 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. a oraz prawa współużytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 2 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. b w udziale wynoszącym (…) części wraz z udziałem we własności budynku znajdującego się na tym gruncie”.

Natomiast z opisu sprawy wynika (odpowiedź na pytanie 12 wezwania), że „budynki fizycznie nie istnieją od 2001 roku. W 2006 roku Urząd geodezji posiada w katastrze szkic stwierdzający nieistnienie budynków” – co oznacza, że przedmiotowe działki nie są zabudowane – doszło do rozbiórki budynków na nich posadowionych.

W związku z powyższym należy wskazać, o jaki budynek Pan pyta i na której działce jest on posadowiony.

Odp. Przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, w tym przedmiotem zapytania wskazanego w punkcie 62 wniosku, jest prawo użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 1 o obszarze (…) m2 położonego w B przy ul. a oraz własność budynków znajdujących się na tym gruncie (które w wyniku braku ich użytkowania oraz znacznego upływu czasu zostały zdewastowane i rozebrane przez osoby postronne do tego stopnia, że aktualnie na tej działce pozostały jedynie resztki ruin po tych budynkach), a także prawo współużytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 2 o obszarze (…) m2 położonego w B przy ul. b w udziale wynoszącym (…) części. Budynki, które nadal są ujęte w Księgach Wieczystych działki nr 1 faktycznie nie istnieją, czego potwierdzeniem jest szkic stwierdzający nieistnienie budynków, w posiadaniu którego jest Urząd Geodezji. Faktycznie więc działka nr 1 jest niezabudowana, gdyż nie ma na niej budynków, ale w dokumentacji takiej jak odpis z Ksiąg Wieczystych nadal widnieje jako zabudowana. Dlatego też pytanie dotyczy prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 1 wraz z własnością budynków, które w odpisie z KW są wykazane.

2.Jeżeli jest to budynek, wcześniej znajdujący się na działce nr 2 (odpowiedź na pytanie nr 3 wezwania) to w jakich okolicznościach znalazł się on na działce nr 1 i w jaki sposób był on wykorzystywany przez Pana lub pozostałych współużytkowników? Jeżeli pozostali współwłaściciele wykorzystywali Pana udział w budynku to na podstawie jakiej umowy i czy była to umowa odpłatna? – należy opisać.

Odp. Działka 2 jest działką drogową (drogą wewnętrzną), w której posiada Pan udział. Budynek magazynowy był zlokalizowany na działce 1 przy drodze wewnętrznej zlokalizowanej na działce 2. Ani działka 1, ani zlokalizowany na niej budynek nie były przedmiotem najmu i dzierżawy w okresie, kiedy jest Pan ich właścicielem. Podobnie ma się to do działki nr 2 będącej drogą.

Pytanie (ostatecznie doprecyzowane w uzupełnieniu do wniosku z dnia 13 grudnia 2022 r.)

Czy w związku z zamiarem sprzedaży prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 1 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. a wraz z własnością budynków znajdujących się na tym gruncie (które w odpisie z KW są wykazane), a także prawa współużytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 2, o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. b w udziale wynoszącym (…) części, będzie Pan działał w charakterze podatnika podatku VAT?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie przy sprzedaży prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 1 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. a oraz prawa współużytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 2 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. b w udziale wynoszącym (…) części wraz z udziałem we własności budynku znajdującego się na tym gruncie, nie będzie Pan działał w charakterze podatnika podatku VAT, a w konsekwencji ww. sprzedaż nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak wynika z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawy o VAT) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Przez towary – na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy VAT – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Grunty spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy VAT, a ich sprzedaż uznaje się za odpłatną dostawę towarów na terytorium kraju.

Aby dana czynność była opodatkowana podatkiem VAT, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług. W oparciu o art. 15 ust. 1 ustawy VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy VAT wynika, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług muszą zostać spełnione dwie przesłanki:

1.dana czynność musi być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,

2.czynność wykonywana jest przez podmiot, który w jej ramach działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności działa jako podatnik. Oznacza to, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy, mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Przyjęcie, że dany podmiot sprzedający nieruchomość działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną).

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

W myśl art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347 str. 1 z późn. zm.) zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE Rady”: „Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. „Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Jednocześnie w art. 12 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazano, że państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności dostawy terenu budowlanego.

W myśl art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE Rady: do celów ust. 1 lit. b „teren budowlany” oznacza każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie.

Na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady, opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.

Z przytoczonych regulacji prawa wspólnotowego wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając nieruchomość działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Zatem w kwestii opodatkowania sprzedaży nieruchomości istotne jest, czy w świetle zaprezentowanego opisu sprawy w celu dokonania sprzedaży ww. nieruchomości podjął Pan aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania Pana za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, czy też prowadzenia działalności, ani też w trakcie posiadania nie został wykorzystany do działalności gospodarczej.

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą.

Co istotne – jak wskazał TSUE – dla uznania, że czynność sprzedaży działek następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym nie ma znaczenia fakt, że podmiot dokonujący dostawy jest „rolnikiem ryczałtowym”. Według TSUE sprzedaż działek przekształconych z rolnych na budowlane nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jeżeli następuje w ramach zarządzania majątkiem prywatnym. Trybunał orzekł, że „osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu prawa UE, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby”.

Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywnie działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Ocenie podlegać muszą przede wszystkim działania, jakie podejmuje zbywca w celu dokonania sprzedaży.

Z uwagi na fakt, iż od momentu nabycia prawa do opisanych w stanie faktycznym nieruchomości nie podejmował Pan żadnych czynności związanych z tymi nieruchomościami, a jedynie opłacał podatki związane z posiadaniem tego majątku, świadczą o tym, że działania te stanowiły standardowe działania zarządu majątkiem prywatnym.

Uwzględniając przywołane wyżej przepisy oraz orzecznictwo stwierdzić należy, że brak jest podstaw do uznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług w sytuacji sprzedaży przez Pana opisanych w stanie faktycznym nieruchomości. Pana aktywność związana z przedmiotowymi nieruchomościami nie wykraczała poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Nieruchomości zostały przez Pana nabyte przed wieloma laty wyłącznie w celu odzyskania należności pożyczkowej i nie były nigdy wykorzystywane do działalności gospodarczej ani nie były przedmiotem umów najmu ani dzierżawy. Przed sprzedażą nieruchomości nie zamierza Pan ponosić żadnych nakładów celem przygotowania nieruchomości do sprzedaży i zwiększenia jej atrakcyjności. Dotychczas podejmowane przez Pana działania, związane z posiadaniem przedmiotowych nieruchomości, nie można uznać w żaden sposób za zbliżone do tych jakie podejmują podmioty zajmujące się w sposób specjalistyczny obrotem nieruchomościami, lecz za zwykły zarząd majątkiem prywatnym. W związku z powyższym, w Pana ocenie brak jest przesłanek, aby uznać, że dokonując sprzedaży przedmiotowych nieruchomości będzie Pan działał w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy VAT, prowadzącego działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy VAT, polegającą na handlu nieruchomościami. W Pana ocenie, działania podejmowane przez Pana w związku z posiadanymi nieruchomościami stanowiły czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności, a dokonując sprzedaży ww. nieruchomości nie będzie Pan działał w charakterze podatnika podatku VAT, a w konsekwencji sprzedaż opisanych w zdarzeniu przyszłym nieruchomości nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1)przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;

2)wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

3)wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;

4)wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;

5)ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;

6)oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;

7)zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Należy zauważyć, że użytkowanie wieczyste stanowi wprawdzie prawo do rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do dysponowania rzeczą w sposób zbliżony do właściciela.

Jak wynika z powyższego, zarówno sprzedaż prawa użytkowania wieczystego, jak również sprzedaż budynków/budowli stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z dnia 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.

Zgodnie z art. 196 ww. ustawy:

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej.

W myśl art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż pięć lat. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze pięć lat; przedłużenie można ponowić.

Z regulacji art. 211 tej ustawy wynika, że:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać, aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy, albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy:

Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347 str. 1 ze zm.) zwanej dalej „Dyrektywy 2006/112/WE Rady”:

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. „Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Jednocześnie w art. 12 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazano, że:

Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności dostawy terenu budowlanego.

W myśl art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

Do celów ust. 1 lit. b) „teren budowlany” oznacza każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie.

Na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

Opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.

Z przytoczonych regulacji prawa wspólnotowego wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady (a tym samym art. 15 ust. 2 ustawy), jako że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy.

Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Co istotne – jak wskazał TSUE – dla uznania, że czynność sprzedaży działek następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym nie ma znaczenia fakt, że podmiot dokonujący dostawy jest „rolnikiem ryczałtowym”. Według TSUE sprzedaż działek przekształconych z rolnych na budowlane nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jeżeli następuje w ramach zarządzania majątkiem prywatnym. Trybunał orzekł, że „osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu prawa UE, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby”.

Inaczej jest natomiast – jak wyjaśnił Trybunał – w przypadku gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

W rozumieniu powyższych twierdzeń pomóc mogą zapisy orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07, w myśl którego formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, a także okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, czy w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku VAT.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Jak wyjaśniono wyżej – odwołując się do treści przepisów ustawy – w przypadku osób fizycznych, które dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności, w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym wykluczone są z grona podatników VAT.

W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Z wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być, np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Jak wynika z dokonanej wyżej analizy przepisów, warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Dostawa towarów (np. nieruchomości) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Dopiero po zdefiniowaniu podmiotu jako podatnika VAT – co do zasady – mają dla określenia jego praw i obowiązków zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle powyższego w przedmiotowej sprawie należy ustalić, czy w okolicznościach niniejszej sprawy będzie Pan działać w charakterze podatnika zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy.

W niniejszej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać, że dokonując dostawy działek Sprzedający wystąpi w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 ustawy.

Jak wcześniej wyjaśniono, aby uznać określoną sprzedaż za opodatkowaną podatkiem VAT nie wystarcza stwierdzić jedynie dostawę towarów, lecz wymagane jest również określenie podmiotu dokonującego tej dostawy za występującego w związku ze sprzedażą, jako podatnika podatku od towarów i usług. W analizowanej sprawie brak jest takich przesłanek, działania Sprzedającego nie świadczą o zamiarze wykonywania działalności gospodarczej w zakresie profesjonalnego obrotu nieruchomościami.

Jak wynika ze wskazanych okoliczności, w dniu (…) lipca 1997 r., na mocy aktu notarialnego Spółka w celu zwolnienia Spółki z obowiązku zwrotu pożyczki, na zasadzie art. 453 k.c. przeniosła na Pana rzecz prawo użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 1 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. a oraz własność budynków znajdujących się na tym gruncie, a także prawo współużytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 2 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. b w udziale wynoszącym (…) części.

Po nabyciu przedmiotowych nieruchomości nie były one przez Pana w żaden sposób wykorzystywane do własnych potrzeb, ani nie były przedmiotem umów najmu ani dzierżawy.

Z uwagi na nieużytkowanie tych nieruchomości, w szczególności budynków znajdujących się na działce nr 1, budynki te zostały zdewastowane i rozebrane przez osoby postronne do tego stopnia, że aktualnie na tej działce pozostały jedynie resztki ruin po tych budynkach. Budynki, które nadal są ujęte w Księgach Wieczystych działki nr 1 faktycznie nie istnieją, czego potwierdzeniem jest szkic stwierdzający nieistnienie budynków, w posiadaniu którego jest Urząd Geodezji. Faktycznie więc działka nr 1 jest niezabudowana, gdyż nie ma na niej budynków, ale w dokumentacji takiej jak odpis z Ksiąg Wieczystych nadal widnieje jako zabudowana. Aktualnie prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą i jest Pan czynnym podatnikiem VAT.

Przedmiotowe nieruchomości zostały nabyte przez Pana z uwagi na konieczność odzyskania przez Pana części majątku zgromadzonego w formie wierzytelności pożyczkowej. Pana zamiarem nie było nabycie tej nieruchomości z zamiarem jej dalszej odsprzedaży, a jedynie z zamiarem odzyskania części majątku. Przedmiotowe nieruchomości nigdy nie były wykorzystywane do działalności gospodarczej, ani nie były przedmiotem umów najmu ani dzierżawy. Stanowiły one składniki Pana majątku osobistego.

Ani działka 1, ani zlokalizowany na niej budynek nie były przedmiotem najmu i dzierżawy w okresie, kiedy jest Pan ich właścicielem. Podobnie ma się to do działki nr 2 będącej drogą.

Udzielona pożyczka w dniu (…) września 1996 roku spółce „A” była pożyczką udzieloną z majątku prywatnego. Pożyczka ta nie była oprocentowana. Własność działki 1 i udziału w działce 2 nabył Pan w celu odzyskania części prywatnego majątku, gdyż była to jedyna forma odzyskania wierzytelności z tytułu udzielonej przez Pana pożyczki spółce.

Nie dokonywał Pan żadnych nakładów w celu przygotowania przedmiotowych działek do sprzedaży (np.: nie dokonywał rozbiórki budynku, uzbrojenia terenu, ogrodzenia, wytyczenia dróg dojazdowych do działek, innych działań zmierzających do zwiększenia wartości bądź atrakcyjności działek). Nie zamieszczał Pan także ogłoszeń o sprzedaży w środkach masowego przekazu, tj. w sieci internetowej, prasie, radiu lub telewizji, oraz nie podejmował Pan innych działań marketingowych. Działania Pana ograniczyły się wyłącznie do realizacji nakazu Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dotyczącego zabezpieczenia terenu ze względów bezpieczeństwa dla sąsiadów i Miasta.

Na chwilę obecną nie ma Pan żadnego potencjalnego nabywcy działki nr 1 i udziałów w działce nr 2. Tym samym nie ma Pan podpisanej żadnej umowy przedwstępnej sprzedaży. Zarówno działka nr 1, jak i działka nr 2 znajdują się w śródmieściu Miasta. Były od zawsze objęte planem miejscowym zagospodarowania przestrzennego. Według dawnego planu teren, na którym znajdują się działki miał funkcję usługowo-magazynowo-handlową. Dwa lata temu Miasto wystąpiło z wnioskami do wszystkich właścicieli działek w śródmieście o wniesienie uwag do PZP śródmieścia, celem planowanej przez Radę Miasta zmiany w istniejącym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Zmiana weszła w życie w lipcu 2021 roku.

Z przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy wynika, że jedynymi aktywnościami, jakie Pan podjął ograniczyły się wyłącznie do realizacji nakazu Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dotyczącego zabezpieczenia terenu ze względów bezpieczeństwa dla sąsiadów i Miasta.

Podsumowując, w związku z planowaną sprzedażą prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 1 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. a wraz z własnością budynków znajdujących się na tym gruncie (które w odpisie z KW są wykazane, ale fizycznie nie istnieją), a także prawa współużytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę numer 2 o obszarze (…) m2, położonego w B przy ul. b w udziale wynoszącym (…) części, nie wystąpi Pan w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

Skutkiem powyższego transakcja zbycia ww. działek nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym Pana stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329, ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651).