Opodatkowanie dostawy lańcuchowej. - Interpretacja - 0114-KDIP1-2.4012.342.2022.2.RM

Shutterstock

Interpretacja indywidualna z dnia 13 września 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-2.4012.342.2022.2.RM

Temat interpretacji

Opodatkowanie dostawy lańcuchowej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 lipca 2022 r., za pośrednictwem ePUAP wpłynął Państwa wniosek z 12 lipca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania dostaw towarów oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 sierpnia 2022 r. (wpływ za pośrednictwem ePUAP 19 sierpnia 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(...) Sp. z o.o. (dalej: „...” lub „Wnioskodawca”) posiada siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski i jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Państwa Spółka jest zidentyfikowana również na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych (PL- NIP).

Przedmiotem prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej jest skup i przetwarzanie odpadów zawierających metale szlachetne i ołów. Specjalizują się Państwo w recyklingu katalizatorów metalowych oraz ceramicznych, zarówno samochodowych, jak i wykorzystywanych w zakładach przemysłu chemicznego i petrochemii. Współpracują Państwo z wieloma firmami nie tylko z Polski, ale także z całego świata.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej mają Państwo zamiar dokonywać zakupu towaru - katalizatorów/monolitu (ceramicznego) w ramach tzw. transakcji łańcuchowych.

Schemat transakcji łańcuchowej będzie przedstawiać się następująco:

1)Pierwszy podmiot w łańcuchu dostaw, tj. dostawca z UE, z innego kraju niż Polska (dalej: Dostawca nr 1), prowadzący w tym kraju UE działalność gospodarczą i zarejestrowany tam dla celów VAT, będzie dokonywał dostawy towaru (monolitu) na rzecz podmiotu, którego siedziba będzie znajdowała się poza terytorium UE (dalej: Dostawca nr 2).

2)Dostawca nr 2, jako drugi podmiot w łańcuchu dostaw, dokona następnie dostawy tego samego towaru (monolitu) na rzecz Państwa Spółki, która będzie finalnym odbiorcą (nabywcą) tego towaru. Dostawca 2 nie jest zarejestrowany dla celów VAT UE w żadnym kraju UE (w tym również w kraju siedziby Dostawcy 1). W rezultacie na potrzeby analizowanej transakcji Dostawca 2 nie poda Dostawcy 1 numeru identyfikacyjnego VAT nadanego mu przez państwo UE Dostawcy 1.

3)Transport towaru (monolitu) odbywać się będzie w ten sposób, że towar będzie fizycznie transportowany bezpośrednio od Dostawcy nr 1 do Państwa. Towar przemieszczany będzie zatem pomiędzy krajami UE i wyłącznie na terytorium UE.

Za transport towaru będzie odpowiedzialny Dostawca nr 1 lub Dostawca nr 2, który będzie organizował transport towaru, jak i ponosił jego koszty. Transport zapewne będzie się odbywać na warunkach Incoterms DAP (lokalizacja Państwa Spółki). W konsekwencji, nie będą Państwo odpowiedzialni za transport towarów, w tym m.in. nie będą Państwo ponosili ryzyka związanego z jego utratą lub zniszczeniem w związku z realizacją transportu. Prawo do rozporządzania towarem jak właściciel przejdzie na Państwa na terytorium Polski.

Dostawca nr 2 na moment dokonywania transakcji nie będzie posiadał siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski. Nie będzie on również zarejestrowany na potrzeby VAT w Polsce.

Nabyte towary (monolit) będą wykorzystywane przez Państwa na potrzeby wykonywania czynności opodatkowanych, w szczególności wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, czy eksportu towarów.

W uzupełnieniu wniosku, w odpowiedzi na pytanie dotyczące wskazania czy Dostawca 2 (kontrahent z kraju trzeciego) zarejestruje się w Polsce w związku z obowiązkiem rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów wynikającym z art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT w zw. z art. 96 ust. 1 ustawy (w przypadku negatywnej odpowiedzi wskazanie dlaczego Dostawca 2 nie zarejestruje się na potrzeby rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w Polsce), wskazali Państwo, że zgodnie z otrzymanymi informacjami Dostawca 2 (kontrahent z kraju trzeciego) nie jest i nie będzie zarejestrowany na VAT w Polsce oraz nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Dostawca 2 nie jest w jakikolwiek sposób powiązany z Państwem i w związku z tym nie posiadają Państwo wystarczających informacji, aby ocenić przyczyny braku rejestracji Dostawcy 2 na VAT w Polsce czy w innym kraju Unii Europejskiej. W związku z tym zwracają się Państwo z prośbą o przyjęcie braku rejestracji VAT Dostawcy 2 w Polsce jako element stanu faktycznego – i dokonanie na tej podstawie oceny konsekwencji podatkowych dla Państwa.

Pytania

Czy prawidłowe jest Państwa stanowisko, zgodnie z którym w opisanej powyżej sytuacji, będą Państwo zobowiązani do rozliczenia podatku VAT w trybie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT, czyli staną się Państwo podatnikiem jako nabywca wskazanego towaru?

Jednocześnie, czy będzie Państwu przysługiwać prawo do odliczenia podatku VAT w tej samej kwocie na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 4b ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, w opisanej sytuacji podatnikiem z tytułu dostawy towaru dokonanej dla Państwa staną się właśnie Państwo i będą Państwo obowiązani rozliczyć kwotę VAT należnego od tej dostawy i wykazać to rozliczenie w deklaracji VAT-7 w poz. 32-33.

Stawka VAT, która będzie miała zastosowanie, będzie stawką krajową dla nabywanego towaru (monolitu), czyli zasadniczo 23%.

Jednocześnie - biorąc pod uwagę, że nabyte w ten sposób towary będą wykorzystywane przez Państwa do wykonywania czynności opodatkowanych VAT - będzie Państwu przysługiwać prawo do odliczenia podatku VAT w tej samej kwocie, na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 4b ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju. Jednocześnie, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Następnie w przepisach art. 7 ust. 8 i art. 22 ust. 1-4 ustawy o VAT, uregulowano zasady dotyczące opodatkowywania transakcji i określenia miejsca opodatkowania przy dostawie towarów w przypadku tzw. transakcji łańcuchowych, to jest transakcji, w których kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy.

W przypadku takich transakcji łańcuchowych uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach. Oznacza to, że w opisanym przypadku wystąpią 2 transakcje:

1)od Dostawcy nr 1 do Dostawcy nr 2 oraz

2)od Dostawcy nr 2 do Państwa.

Transakcja łańcuchowa cechuje się zatem tym, że towar, będący przedmiotem więcej niż jednej transakcji, jest fizycznie wydawany tylko raz bezpośrednio ostatniemu nabywcy. Każda z dostaw w transakcji łańcuchowej traktowana jest odrębnie, co oznacza, że dla każdej z nich odrębnie ustalane jest też miejsce dokonania dostawy (opodatkowania dostawy).

W przypadku transakcji łańcuchowych kluczowym zagadnieniem staje się w pierwszej kolejności ustalenie miejsca dostawy (opodatkowania) towarów, jako że w danym przypadku towar ulega przemieszczeniu pomiędzy różnymi państwami UE.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy (to jest tzw. dostawa ruchoma).

Z postanowień zawartych w art. 22 ust. 2 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2020 r. wynika, że w przypadku, gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie.

W myśl natomiast art. 22 ust. 2b ustawy o VAT, w przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego, wysyłka lub transport tych towarów są przyporządkowane wyłącznie dostawie dokonanej do podmiotu pośredniczącego.

W przypadku gdy podmiot pośredniczący - zgodnie z art. 22 ust. 2c ustawy o VAT - przekazał swojemu dostawcy numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane, wysyłkę lub transport przypisuje się wyłącznie dostawie dokonanej przez ten podmiot.

Zgodnie z art. 22 ust. 2d ustawy o VAT, przez podmiot pośredniczący, o którym mowa w ust. 2b i 2c, rozumie się innego niż pierwszy w kolejności dostawcę towarów, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za po średnictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz, czyli w opisywanej sytuacji podmiotem pośredniczącym będzie Dostawca nr 2.

Jak stanowi natomiast art. 22 ust. 3 ustawy o VAT w przypadkach, o których mowa w ust. 2-2c, dostawę towarów, która:

1)poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;

2)następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Te ostatnie przypadki identyfikują tzw. dostawę nieruchomą. W transakcji łańcuchowej tylko jedna z dostaw może być dostawą ruchomą, a wszystkie pozostałe (niezależnie od tego, ile ich będzie) będą dostawami nieruchomymi (i według tych zasad opodatkowanymi). Wobec powyższego, w celu prawidłowego określenia miejsca opodatkowania transakcji przedstawionej w opisie zdarzenia przyszłego, konieczne jest ustalenie, która dostawa w łańcuchu jest dostawą ruchomą, a która nieruchomą.

Z przepisów obowiązujących od dnia 1 lipca 2020 r. wynika, że dostawę ruchomą należy przyporządkować do dostawy towarów dokonanej na rzecz pośrednika w łańcuchu, czyli Dostawcy nr 2. Natomiast dostawa dokonana pomiędzy Dostawcą nr 2 a Państwem będzie dostawą nieruchomą.

Zgodnie z przedstawionym schematem transakcji, dostawa ruchoma będzie opodatkowana VAT w kraju, z którego towar jest wysyłany lub transportowany, a dostawa nieruchoma będzie opodatkowana w kraju, w którym nastąpi zakończenie wysyłki lub transportu, czyli w Polsce.

Mając na uwadze jednak, że Dostawca nr 2 nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani nawet stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, jak również nie jest zarejestrowany w Polsce dla celów VAT, obowiązek opodatkowania (rozliczenia podatku należnego) od tej transakcji spoczywać będzie na Państwu (jako nabywcy monolitu).

Uznanie, że dostawa na Państwa rzecz powinna być przez Państwa opodatkowana wynika bowiem z brzmienia art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT.

Zgodnie z tym przepisem, podatnikami są również m.in. osoby prawne nabywające towary, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a)dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku dostawy towarów innych niż gaz w systemie gazowym, energia elektryczna w systemie elektroenergetycznym, energia cieplna lub chłodnicza przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej, oraz innych niż transfer bonów jednego przeznaczenia - podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b)nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana zgodnie z art. 97 ust. 4,

c)dostawa towarów nie jest dokonywana w ramach sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju.

Powołany art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT wprowadza mechanizm tzw. „odwrotnego obciążenia” i wskazuje na sytuację, w której podatnikiem staje się nabywca towarów, gdy dostawa towarów podlega opodatkowaniu na terytorium Polski i są spełnione warunki dotyczące dokonującego dostawy, jak i odbiorcy.

W opisywanym przypadku spełnione zostały wszystkie ww. warunki, tj.:

1)Dostawca nr 2 nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski jak również nie jest zarejestrowany dla celów VAT w Polsce,

2)Państwo jesteście osobą prawną posiadającą siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju oraz jesteście zarejestrowani na potrzeby VAT,

3)nie ma miejsca sprzedaż wysyłkowa w rozumieniu przepisów o VAT.

Tym samym, w obliczu spełnienia łącznie warunków określonych w art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT, to Państwa Spółka będzie podatnikiem, a więc podmiotem zobowiązanym do rozliczenia VAT należnego z tytułu dostawy na jej rzecz przez Dostawcę nr 2 towaru (monolitu) na wcześniej opisanych warunkach. Jednocześnie jak stanowi art. 17 ust. 2 ustawy o VAT w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4 i 5, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Należy jednocześnie zaznaczyć, że w opisywanej sytuacji nie ma znaczenia status transakcji i rozliczenie transakcji pomiędzy Dostawcą nr 1 a Dostawcą nr 2 tzn. czy taka transakcja zostanie opodatkowana stawką 0%, czy też stawką krajową (w kraju, z którego towar jest wysyłany lub transportowany), czy też w inny sposób, Państwo powinni się zastosować do reguł wskazanych w art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT.

Jednocześnie, zgodnie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Jednocześnie w myśl art. 86 ust. 2 pkt 4b ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 podatnikiem jest ich nabywca.

W rezultacie, w opisanej sytuacji podatnikiem z tytułu dostawy towaru (monolitu) dokonanej dla Państwa staną się właśnie Państwo i będą Państwo obowiązani rozliczyć kwotę VAT należnego od tej dostawy i wykazać to rozliczenie w deklaracji VAT-7 w poz. 32-33. Stawka VAT, która będzie miała zastosowanie, będzie stawką krajową dla nabywanego towaru (monolitu), czyli zasadniczo 23%. Jednocześnie - biorąc pod uwagę, że nabyte w ten sposób towary będą wykorzystywane przez Państwa do wykonywania czynności opodatkowanych VAT - Państwu przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku VAT w tej samej kwocie, na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 4b ustawy o VAT.

Pragną Państwo zaznaczyć, że przyjęty przez Państwa sposób rozliczenia przedmiotowej transakcji (na zasadzie odwrotnego obciążenia) znajduje całkowite potwierdzenie w praktyce organów podatkowych.

Przykładowo, w interpretacji indywidulanej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 listopada 2020 r. (nr 0114-KDIP1-1.4012.442.2020.2.MM) uznano, że: „z wniosku wynika, że Dostawca nr 2 nie posiada siedziby oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, nie jest także zarejestrowany w Polsce do celów podatku VAT. Te okoliczności sprawy prowadzą do uznania, że spełnione są warunki wynikające z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy i w konsekwencji Wnioskodawca jako nabywca towaru (monolitu) ceramicznego będzie zobowiązany do rozliczenia podatku VAT i wykazania tej transakcji w składanych elektronicznie łącznie z plikami JPK deklaracjach, ze stawką właściwą obowiązującą na terytorium Polski”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.) – zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Z powołanego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wymienione czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju.

Przy tym, w myśl art. 2 pkt 1 ustawy:

Przez terytorium kraju rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy:

Przez terytorium państwa członkowskiego rozumie się terytorium państwa wchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

Przez sprzedaż - rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy:

Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

Jednocześnie, zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy:

Podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Stosownie do art. 97 ust. 1 ustawy:

Podatnicy, o których mowa w art. 15, podlegający obowiązkowi zarejestrowania jako podatnicy VAT czynni, są obowiązani przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym, o którym mowa w art. 96, o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności.

Z powyższego wynika, że przepisy ustawy o VAT nakładają na podmiot dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium Polski, określone obowiązki w tym obowiązek rejestracji w związku z dokonanym wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów.

Natomiast art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy stanowi, że:

Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a)dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku dostawy towarów:

innych niż gaz w systemie gazowym, energia elektryczna w systemie elektroenergetycznym, energia cieplna lub chłodnicza przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej,

innej niż transfer bonów jednego przeznaczenia

podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b)nabywcą jest:

w przypadku nabycia gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, energii cieplnej lub chłodniczej przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej - podmiot zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 lub art. 97 ust. 4,

w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem dostawy towarów, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,

w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana zgodnie z art. 97 ust. 4,

c) dostawa towarów nie jest dokonywana w ramach wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość lub sprzedaży na odległość towarów importowanych rozliczanej w procedurze szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 9, lub na zasadach odpowiadających tym regulacjom.

Stosownie do art. 17 ust. 2 ww. ustawy:

W przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4 i 5, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Powołany przepis art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu dostawy towarów przez nabywcę towarów. Przepis ten ma zastosowanie, gdy miejscem dostawy, a tym samym opodatkowania ustalonym na podstawie przepisów ustawy jest terytorium Polski. Przy tym warunkiem zastosowania odwrotnego obciążenia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy względem dostawy towarów jest spełnienie warunków dotyczących podmiotu dokonującego dostawy towarów oraz nabywającego towar. Jak wynika z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy warunkiem niezbędnym do tego, aby w przypadku nabycia towarów podatnikiem stał się nabywca towaru jest, aby podmiotem dokonującym ich dostawy na terytorium kraju był podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju.

W myśl art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Miejscem dostawy towarów jest - w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

Natomiast stosownie do art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy:

Miejscem dostawy towarów jest - w przypadku towarów niewysyłanych ani nietransportowanych miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy.

Stosownie do art. 22 ust. 2 ustawy:

W przypadku gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie.

Zgodnie z art. 22 ust. 2b ustawy:

W przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego, wysyłka lub transport tych towarów są przyporządkowane wyłącznie dostawie dokonanej do podmiotu pośredniczącego.

Przy czym, stosownie do art. 22 ust. 2d ustawy:

Przez podmiot pośredniczący, o którym mowa w ust. 2b i 2c, rozumie się innego niż pierwszy w kolejności dostawcę towarów, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz.

Natomiast art. 22 ust. 2c ustawy stanowi, że:

W przypadku gdy podmiot pośredniczący przekazał swojemu dostawcy numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane, wysyłkę lub transport przypisuje się wyłącznie dostawie dokonanej przez ten podmiot.

Powołany art. 22 ust. 2b ustawy wprowadza domniemanie, że w przypadku gdy towar jest wysyłany lub transportowany z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego UE, przy czym towar jest przemieszczany od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wówczas transakcją „ruchomą” jest dostawa dokonana na rzecz podmiotu pośredniczącego. Jednocześnie przez podmiot pośredniczący, rozumie się innego niż pierwszy w kolejności dostawcę towarów, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz. Przy czym, w przypadku gdy podmiot pośredniczący przekazuje swojemu dostawcy numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane, wysyłkę lub transport przypisuje się wyłącznie dostawie dokonanej przez ten podmiot.

Natomiast art. 22 ust. 2e ustawy stanowi, że:

W przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego albo z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego przez:

1)pierwszego dostawcę - wysyłkę lub transport przyporządkowuje się jego dostawie;

2)ostatniego nabywcę - wysyłkę lub transport przyporządkowuje się dostawie dokonanej do tego nabywcy.

Zatem, w przypadku gdy towar transportowany jest przez pierwszego dostawcę, transport towarów należy przyporządkować dostawie towarów dokonywanej przez tego dostawcę (pierwszej dostawie w ramach łańcucha dostaw). Z kolei gdy towar transportowany jest przez ostatniego nabywcę, transport towarów należy przyporządkować dostawie dla tego nabywcy (ostatniej dostawie w łańcuchu).

Jednocześnie jak stanowi art. 22 ust. 3 ustawy:

W przypadkach, o których mowa w ust. 2-2c, dostawę towarów, która:

1) poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;

2) następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

W myśl tego przepisu wszystkie transakcje realizowane przed dostawą ruchomą (do której przypisano wysyłkę lub transport towaru) będą opodatkowane w państwie, z którego towar jest wysyłany lub transportowany. Natomiast wszystkie dostawy mające miejsce po transakcji ruchomej będą opodatkowane w państwie przeznaczenia towaru. Oznacza to, że w przypadku gdy w transakcji łańcuchowej biorą udział trzy podmioty natomiast towar transportowany jest pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej i transakcją ruchomą jest transakcja pomiędzy pierwszym i drugim podmiotem w łańcuchu dostaw, wówczas pierwszy dostawca (pierwszy podmiot w łańcuchu dostaw) zobowiązany jest do wykazania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na terytorium państwa, w którym rozpoczyna się transport towaru, natomiast nabywca tych towarowy (drugi w kolejności podatnik) zobowiązany jest do wykazania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów i w konsekwencji do dokonania rejestracji w państwie zakończenia transportu towarów. Kolejna dostawa towarów dokonana pomiędzy drugim i trzecim podatnikiem w łańcuchu dostaw stanowi dostawę krajową w kraju zakończenia transportu towarów, która co do zasady powinna być opodatkowana przez tego dostawcę (drugiego uczestnika transakcji) wg przepisów obowiązujących w tym kraju.

Z treści wniosku wynika, że planują Państwo kupować towar (katalizatory/monolit ceramiczny), w ramach tzw. transakcji łańcuchowych. Transakcja będzie przebiegała w ten sposób, że pierwszy podmiot w łańcuchu dostaw, tj. dostawca z  innego niż Polska kraju członkowskiego UE (Dostawca nr 1), prowadzący w tym kraju UE działalność gospodarczą i zarejestrowany tam dla celów VAT, będzie dokonywał dostawy towaru (monolitu) na rzecz Dostawcy nr 2, który z kolei sprzeda ten sam towar (monolit) Państwa Spółce. Towar będzie fizycznie transportowany bezpośrednio od Dostawcy nr 1 do Państwa (wyłącznie na terytorium UE). Za transport towaru będzie odpowiedzialny Dostawca nr 1 lub Dostawca nr 2, który będzie organizował transport towaru i ponosił jego koszty. Prawo do rozporządzania towarem jak właściciel przejdzie na Państwa na terytorium Polski.

Ad 1

Państwa wątpliwości dotyczą m.in. ustalenia czy w związku z nabyciem towarów od Dostawcy 2 będą Państwo zobowiązani rozliczyć podatek VAT, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy.

Odnosząc się do przedstawionych wątpliwości należy w pierwszej kolejności ustalić miejsce opodatkowania opisanej dostawy.

Z opisu sprawy wynika, że realizowana dostawa będzie stanowić dostawę łańcuchową, w której będą uczestniczyć trzy podmioty, tj. Dostawca 1, Dostawca 2 oraz Państwo. Dostawca nr 1 sprzeda towar (monolit) Dostawcy nr 2, a następnie Dostawca nr 2 sprzeda ten sam towar Państwu natomiast towar będzie transportowany bezpośrednio od pierwszego do ostatniego podmiotu w łańcuchu dostaw (od Dostawcy nr 1 do Państwa). Jednocześnie Państwo nie będą odpowiedzialni za transport towarów, w tym m.in. nie będą Państwo ponosili ryzyka związanego z jego utratą lub zniszczeniem w związku z realizacją transportu. Podmiotem odpowiedzialnym za organizację transportu może być Dostawca nr 1 lub Dostawca nr 2.

Mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa oraz przedstawione okoliczności sprawy, należy uznać, że w sytuacji gdy podmiotem transportującym towar będzie Dostawca nr 1, to stosownie do art. 22 ust. 2e ustawy, który stanowi, że w przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego przez pierwszego dostawcę wysyłkę lub transport przyporządkowuje się jego dostawie - transport towarów należy przypisać dostawie dokonanej przez Dostawcę nr 1.

Natomiast w przypadku gdy transport towarów będzie organizowany przez Dostawcę nr 2 (drugi podmiot w łańcuchu), wówczas stosownie do art. 22 ust. 2d ustawy, Dostawcę nr 2 należy uznać za podmiot pośredniczący. Przy czym, jak Państwo wskazują - Dostawca nr 2 nie przekaże Dostawcy nr 1 numeru identyfikacyjnego dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadanego w państwie członkowskim UE, z którego towary są wysyłane/transportowane (Dostawca nr 2 nie jest zarejestrowany w kraju siedziby Dostawcy 1). Oznacza to, że w analizowanym przypadku nie znajdzie zastosowania art. 22 ust. 2c ustawy, który przewiduje możliwość odstępstwa od zasady ogólnej, zgodnie z którą transport towarów przypisuje się do dostawy dokonanej do podmiotu pośredniczącego. Zatem również w tym przypadku transport towaru należy przyporządkować pierwszej dostawie dokonanej przez Dostawcę nr 1 na rzecz Dostawcy nr 2.

Tym samym, zarówno w przypadku gdy towar będzie transportowany przez Dostawcę nr 1 jak i w sytuacji gdy towar będzie transportowany przez Dostawcę nr 2 - pierwszą transakcję w łańcuchu dostaw (dokonywaną pomiędzy Dostawcą nr 1 i Dostawcą nr 2), należy traktować - w oparciu o regulacje art. 22 ust. 2 i ust. 3 pkt 1 ustawy - jak dostawę transgraniczną („ruchomą”), dokonaną i podlegającą opodatkowaniu w miejscu rozpoczęcia transportu, tj. na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego UE. Natomiast kolejną dostawę towarów dokonaną pomiędzy Dostawcą nr 2 i Państwem należy uznać - stosownie do art. 22 ust. 3 pkt 2 ustawy - za dokonaną i opodatkowaną w miejscu zakończenia transportu, tj. na terytorium Polski. Zatem, co do zasady, Dostawca 1 powinien rozpoznać wewnątrzwspólnotową dostawę towarów w kraju rozpoczęcia transportu towarów. Natomiast Dostawca 2 - stosownie do art. 97 ust. 1 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy - powinien dokonać rejestracji dla celów VAT w Polsce i rozliczyć w Polsce podatek VAT z tytułu dokonanego wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a następnie dostawę dokonaną na Państwa rzecz opodatkować jako dostawę krajową, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, wg właściwej stawki podatku VAT.

Z wniosku wynika, że jesteście Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Natomiast Dostawca nr 2 nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej oraz nie jest i nie będzie zarejestrowany na VAT w Polsce. Zatem skoro jak Państwo jednoznacznie wskazali - Dostawca nr 2 nie jest i nie będzie zarejestrowany na VAT w Polsce oraz na moment dokonywania transakcji nie będzie posiadał siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, to tym samym w analizowanym przypadku będą spełnione przesłanki wskazane w art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy. W konsekwencji, będą Państwo zobowiązani do rozliczenia podatku od towarów i usług z tytułu dostawy towarów dokonanej przez Dostawcę nr 2 na Państwa rzecz, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy.

Tym samym stanowisko w zakresie pytania 1, z którego wynika, że w okolicznościach opisanych we wniosku, będą Państwo zobowiązani do rozliczenia VAT należnego z tytułu dostawy towarów dokonanej przez Dostawcę nr 2 towaru (monolitu) na Państwa rzecz jest prawidłowe.

Ad 2

Natomiast odnosząc się do kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego dotyczącego opisanej transakcji należy wskazać, że w myśl art. 86 ust. 1 ustawy:

W zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. b) ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 podatnikiem jest ich nabywca.

Zatem prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. W sytuacji, gdy następuje dostawa towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 podatnikiem jest ich nabywca, wówczas stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. b ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu takiego nabycia. Przy tym, należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 tej ustawy.

Państwa Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Z rozstrzygnięcia przyjętego w niniejszej interpretacji wynika, że dostawa dokonana przez Dostawcę nr 2 na Państwa rzecz będzie stanowić dostawę krajową opodatkowaną na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z zastosowaniem właściwej stawki podatku VAT. Jednocześnie jak Państwo wskazali, towary zakupione przez Państwa od Dostawcy nr 2 będą przez Państwa wykorzystywane na potrzeby wykonywania czynności opodatkowanych (wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, eksport towarów).       

W konsekwencji należy uznać, że będą Państwo mieli prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu dostawy towarów dokonanej przez Dostawcę nr 2 na Państwa rzecz na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. b) ustawy.

Zatem stanowisko w zakresie pytania 2 również należy uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Przy czym wskazujemy, że w niniejszej sprawie, w oparciu o informacje przedstawione przez Państwa jako element zdarzenia przyszłego przyjęto, że Dostawca 2 nie jest i nie będzie zarejestrowany na VAT w Polsce. Z uwagi na to, że Dostawca 2 nie jest podmiotem zainteresowanym, w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej, wydana interpretacja nie rozstrzyga kwestii obowiązku rejestracji Dostawcy 2 na terytorium Polski. Jednocześnie należy wskazać, że to na podmiotach biorących udział w danej transakcji transgranicznej ciąży obowiązek prawidłowego rozliczenia podatku VAT.

Dodatkowo informujemy, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa zapytania. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniami wskazanymi we wniosku, a wynikające z Państwa stanowiska – nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

‒ z zastosowaniem art. 119a;

        ‒ w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

‒ z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).