Wyjaśnić należy, że z odpłatnością za dostawę towarów mamy do czynienia w sytuacji, gdy pomiędzy świadczeniem (dostawą) a zapłatą istnieje adekwatny związek. Odpłatność może przybierać różne formy, przy czym nie jest warunkiem to, aby została ustalona lub dokonana w pieniądzu. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową – zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną – zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

O czynności dokonanej za wynagrodzeniem można zatem mówić w sytuacji, gdy:

- istnieje ścisły związek pomiędzy wykonanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami,

- wynagrodzenie może być wyrażone w pieniądzu,

- związek, o którym mowa powyżej, ma charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za dane świadczenie.

Zatem, ustanowienie na rzecz osoby bliskiej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkaniowego traktuje się w podatku od towarów i usług jako dostawę towarów –następuje tutaj przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Wobec tego, mamy do czynienia z odpłatną dostawą towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W pierwszej kolejności wątpliwości Państwa dotyczą ustalenia, czy ustanowienie na rzecz osoby bliskiej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które może korzystać ze zwolnienia w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy.

Jak wynika z opisu sprawy, Gdy w wyniku śmierci członka spółdzielni wygaśnie prawo lokatorskie, Spółdzielnia zawiera nową umowę z osobą bliską zgodnie z art. 15 ust. 2 i ust. 21 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, na warunkach określonych w dotychczasowej umowie. W umowie z osobą bliską znajduje się zapis „Spółdzielnia oświadcza, że wymagany wkład mieszkaniowy został zgromadzony na koncie Spółdzielni”. Spółdzielnia wniesiony wkład w latach 70- tych tylko przeksięgowuje z osoby zmarłej na osobę bliską, z którą zawierana jest umowa.

W związku z powyższym, na podstawie przedstawionego opisu sprawy oraz powołanych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług ustanowienie na rzecz osoby bliskiej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatna dostawa towaru, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy:

Jednocześnie wskazać należy, że w przypadku nieruchomości zabudowanych niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Z analizy powołanych wyżej przepisów wynika, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a stanie się bezzasadne.

Należy również zauważyć, że w myśl art. 43 ust. 10 ustawy:

Zgodnie z art. 43 ust. 11 ustawy:

Zatem ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy – po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Przy czym podkreślić należy, że niniejsze prawo zostało zawężone tylko do rezygnacji ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Zatem w celu ustalenia, czy w analizowanej sprawie dla ustanowienia lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku od towarów i usług należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć, czy w odniesieniu do lokalu mieszkalnego miało miejsce pierwsze zasiedlenie.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że gdy w wyniku śmierci członka spółdzielni wygaśnie prawo lokatorskie, Spółdzielnia zawiera nową umowę z osobą bliską zgodnie z art. 15 ust. 2 i ust. 21 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, na warunkach określonych w dotychczasowej umowie. W ślad za umową o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na rzecz osoby bliskiej wkład mieszkaniowy w wartości aktualnej zostaje przeksięgowany na konto osoby, z którą zawarta została umowa o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa. Pierwsze zasiedlenie (oddanie do użytkowania) lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem wniosku nastąpiło przed rokiem 2004. Pomiędzy pierwszym zasiedleniem lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem wniosku a ustanowieniem na rzecz osoby bliskiej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego upłynie okres dłuższy niż 2 lata. Nie były ponoszone wydatki na ulepszenie lub przebudowę przedmiotowego lokalu mieszkalnego lub jego części w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, które stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej ww. lokalu.

W świetle przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy należy stwierdzić, że ustanowienie lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, nie zostanie dokonane w ramach pierwszego zasiedlenia. Ponadto z opisu sprawy wynika, że od pierwszego zasiedlenia lokalu mieszkalnego do dnia ustanowienia na rzecz osoby bliskiej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego minie okres powyżej dwóch lat.

Zatem w odniesieniu do czynności ustanowienia na rzecz osoby bliskiej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego zostaną spełnione przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Podsumowując, ustanowienie na rzecz osoby bliskiej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego podlega opodatkowaniu na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy i korzysta ze zwolnienia od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Tym samym, Państawa stanowisko w zakresie pytania nr 1, zgodnie z którym ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na rzecz bliskiej osoby jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, która w przypadku spełnienia warunków wynikających z art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy VAT, może korzystać ze zwolnienia z podatku od towarów i usług, należało uznać za prawidłowe.

Kolejne Państwa wątpliowści dotycza ustalenia, co stanowi podstawę opodatkowania podatkiem VAT dla ustanowienia na rzecz osoby bliskiej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego.

Natomiast zgodnie do art. 9 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych:

Stosownie do art. 11 ust. 2⁶ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych:

W myśl art. 11 ust. 2⁷ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych:

Na mocy art. 11 ust. 2⁸ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych:

Stosownie do art. 11 ust. 2⁹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych:

W myśl art. 15 ust. 2¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych:

Natomiast zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy:

W myśl art. 29a ust. 7 ustawy:

Na mocy art. 29a ust. 8 ustawy:

Natomiast, zgodnie z art. 153 ustawy:

Jak wynika z treści art. 29 ust. 6 ustawy (który obowiązywał do 31 grudnia 2013 r.):

Stosownie do art. 29 ust. 8 ustawy (który obowiązywał do 29 grudnia 2013 r.):

Jak wynika z opisu sprawy, członkowi spółdzielni mieszkaniowej na podstawie przydziału przysługiwało spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego. Warunkiem uzyskania przydziału było wniesienie wkładu w wysokości 10% wartości mieszkania. Część wkładu mieszkaniowego (60%) została sfinansowana z zaciągniętego przez spółdzielnię kredytu na sfinansowanie kosztów budowy danego lokalu. Osoba, która uzyskała spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego była zobowiązana uczestniczyć w spłacie tego kredytu wraz z odsetkami w części przypadającej na jej lokal. Ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego miało miejsce przed 1 maja 2004 r. Czynność ta nie podlegała zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W roku 1995 dokonano przeszacowania wartości środków trwałych i wartości wkładu zostały zwaloryzowane do wskaźnika GUS. Przykładowo wkład wynosi 60 groszy plus wartość spłaconego kredytu. Natomiast wartość wkładu zwaloryzowanego do wskaźnika GUS z roku 1995 wynosi (...). W przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w związku ze śmiercią członka spółdzielni, roszczenie o zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przysługuje osobom bliskim. W ślad za umową o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na rzecz osoby bliskiej wkład mieszkaniowy w wartości aktualnej (np. 12 000 zł) zostaje przeksięgowany na konto osoby, z którą zawarta została umowa o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa. Spółdzielnia nie waloryzuje wkładu mieszkaniowego (nie zmienia jego wartości). Jest to wkład, który pozostał po osobie zmarłej i który nie został wypłacony. Zgromadzony wkład przez osobę zmarłą, w momencie ustanowienia na rzecz osoby bliskiej lokatorskiego prawa do lokalu będzie zaliczony na poczet nowej umowy zawartej z osobą bliską. Wkład został wniesiony w latach 70-tych (w roku 1995 zwaloryzowany wskaźnikiem GUS) i stanowił wkład mieszkaniowy wymagany do ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w latach 70-tych.

Z cyt. wyżej przepisu wynika, iż wyłączeniu spod ustawy o podatku od towarów i usług na mocy art. 153 ust. 2 ustawy, podlegają czynności przekształcenia lub ustanowienia odrębnej własności lokalu, w przypadku, gdy ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r. Celem tego przepisu jest wyłączenie spod ustawy przekształcenia przysługującego członkowi spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienia w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu, w odniesieniu do tych lokali, do których spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu zostało ustanowione po raz pierwszy przed dniem 1 maja 2004 r. i zostały one zasiedlone przed tą datą. Ustanowienie po tej dacie ponownie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na rzecz osoby bliskiej osoby zmarłej objęte jest zakresem art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W analizowanej sprawie dochodzi do odrębnej czynności od ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na rzecz osoby zmarłej, które to prawo ustanowiono przed 1 maja 2004 r. Dochodzi bowiem do ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na rzecz nowego podmiotu – osoby bliskiej osoby zmarłej, na podstawie podpisanej nowej umowy cywilnoprawnej z nowym podmiotem innym niż zmarły. Umowa ta zostanie podpisana po 1 maja 2004 r. W związku z powyższym art. 153 nie będzie miał zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Mając powyższe na uwadze, jak również przywołane przepisy ustawy stwierdzić należy, że w analizowanej sprawie podstawą opodatkowania będzie wszystko co stanowi zapłatę za dostawę towarów. Skoro w przedmiotowej sprawie zapłatą za ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, będzie wkład mieszkaniowy w wartości aktualnej, przeksięgowany na konto osoby bliskiej, z którą zawarta została umowa o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego i będzie to ten sam wkład, który uiścił spadkodawca (zwaloryzowany do wskaźnika GUS z roku 1995), to wkład ten będzie stanowił podstawę opodatkowania podatkiem VAT.

Podsumowując, podstawą opodatkowania za ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na rzecz osoby bliskiej zmarłego będzie wkład mieszkaniowy w wartości aktualnej, przeksięgowany na konto osoby bliskiej, z którą zawarta została umowa o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego (czyli zwaloryzowany do wskaźnika GUS z roku 1995 wkład uiszczony przez spadkodawcę).

Tym samym, Państawa stanowisko w zakresie pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wskazać należy, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Wnioskodawczyni. Inne kwestie przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego, bądź we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).