Brak możliwości odzyskania naliczonego podatku VAT w całości lub w części, zarówno w trakcie realizowania inwestycji jak i po jej zakończeniu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 6 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie braku możliwości odzyskania naliczonego podatku VAT w całości lub w części, zarówno w trakcie realizowania inwestycji jak i po jej zakończeniu.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina jest zarejestrowana na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny. Jako organ władzy publicznej, realizuje zadania nałożone na nią przepisami prawa, w tym w szczególności ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2019r. poz. 506 z późn.zm.). Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jednocześnie w myśl art. 6 ust. 1 cytowanej ustawy, do zakresu działania Gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych Gminy należy między innymi zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w szczególności w sprawach gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego.

Gmina planuje realizację inwestycji w zakresie przebudowy dróg gminnych. Celem operacji jest poprawa stanu nawierzchni dróg gminnych i zapewnienie mieszkańcom bezpiecznego połączenia z obiektami użyteczności publicznej oraz obiektami handlowo-usługowymi, jak również ułatwienie codziennego funkcjonowania przedsiębiorstw, co przyczyni się do rozwoju istniejących i powstawania nowych.

Przy objętym wnioskiem odcinku drogi położone są: szkoła podstawowa, klub piłkarski, gabinet stomatologiczny oraz cmentarz parafialny zlokalizowany przy odcinku tej drogi wyremontowanym w latach ubiegłych. Poprzez bezpośrednie połączenie z drogą powiatową, droga stanowi dojazd do położonych w promieniu 100 m: OSP, gabinetu lekarskiego, punktu aptecznego, supermarketu oraz sklepu budowlanego. Celem operacji jest ułatwienie dojazdu do tych obiektów, domów i przedsiębiorstw na długości drogi tj. 222,48m.

Droga łączy się bezpośrednio z DW oraz drogą gminną stanowiąc dojazd do szkoły podstawowej, przedszkola, poczty, ośrodka zdrowia, kościoła, apteki oraz licznych sklepów. Wszystkie obiekty zlokalizowane są w promieniu 700 m od drogi objętej wnioskiem. Celem operacji jest ułatwienie dojazdu do tych obiektów, domów i przedsiębiorstw na długości drogi tj. 806,00m.

Droga łączy się bezpośrednio z drogą powiatową oraz pośrednio przez odcinek drogi wyremontowany w 2017 r. (I etap przebudowy drogi) z drogą powiatową stanowiąc dla mieszkańców dojazd do sklepów spożywczych oraz kaplicy, świetlicy wiejskiej, boiska sportowego i placu zabaw - zlokalizowanych 100 od skrzyżowania z DP. Droga ta, będąc niezwykle ważnym elementem w sieci dróg publicznych, stanowi również dojazd do szkoły podstawowej, kościoła w oraz innych obiektów użyteczności publicznej oraz handlowo usługowych zlokalizowanych w (wskazanych powyżej), jak i w innych miejscowościach.

Celem operacji jest ułatwienie dojazdu do tych obiektów, domów i przedsiębiorstw na długości drogi tj. 959,79m.

Planowana przebudowa odcinków dróg pozwoli na poprawę warunków życia mieszkańców oraz poprawę warunków prowadzenia działalności gospodarczej na terenie objętym operacją przez przebudowę dróg gminnych. Powyższe zadanie będzie realizowane w istniejących granicach pasa drogowego przedmiotowej drogi. Planowany termin zakończenia inwestycji przewiduje się na III kwartał 2023 r.

Wybudowana w ramach inwestycji infrastruktura drogowa będzie stanowiła środki trwałe Gminy. Wszystkie faktury dokumentujące poniesione wydatki w związku z planowaną do realizacji inwestycją będą wystawiane na Gminę. Gmina nie będzie wykorzystywała powstałej w wyniku inwestycji infrastruktury do jakichkolwiek czynności opodatkowanych VAT oraz nie zamierza osiągać żadnych dochodów przy użyciu ww. infrastruktury.

Pytanie

Czy w związku z planowaną inwestycją Gmina będzie miała możliwość odzyskania naliczonego podatku VAT w całości lub w części, zarówno w trakcie realizowania inwestycji, jak i po jej zakończeniu?

Państwa stanowisko w sprawie

Gmina w związku z planowaną inwestycją nie będzie miała możliwości odzyskania naliczonego podatku VAT w całości ani w części, zarówno w trakcie ponoszenia kosztów na inwestycję, jak i po jej zakończeniu.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Natomiast w myśl art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Natomiast kluczowym przepisem dot. prawa do odliczenia VAT jest art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z pewnymi zastrzeżeniami, które nie mają zastosowania w niniejszej sprawie. Dla oceny możliwości skorzystania z prawa do odliczenia, w każdym przypadku istotne jest więc ustalenie, czy towary i usługi, przy zakupie których naliczono VAT: - zostały nabyte przez podatnika tego podatku (przesłanka podmiotowa) oraz - pozostają w bezspornym związku z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi (przesłanka przedmiotowa).

Gmina jest organem władzy publicznej. Jak już zostało wskazane, art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jeżeli zatem dana czynność ma miejsce w ramach wykonywania zadań nałożonych na gminę odrębnymi przepisami prawa i nie ma formy umowy cywilnoprawnej - nie znajdzie zastosowania art. 86 ust. 1 ustawy o VAT ze względu na brak pojawienia się przesłanki podmiotowej. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym, do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego.

W przypadku gmin wykonywanie zadań z zakresu zaspokajania potrzeb z zakresu gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego ma charakter publicznoprawny, a gminy zostały powołane do realizacji tych zadań. Co więcej, w odniesieniu do realizacji tych zadań Gmina nie działa jako podmiot profesjonalny biorący udział w obrocie gospodarczym. Obowiązki Gminy w tym zakresie wynikają z przepisów prawa, które określają sposób i zakres ich wykonywania.

W konsekwencji, realizując Inwestycję, polegającą na przebudowie dróg gminnych Gmina nie będzie działała jako podatnik VAT. Gmina wskazuje, iż realizowana Inwestycja nie będzie związana z czynnościami opodatkowanymi Gminy, a jedynie związek z takimi czynnościami mógłby skutkować istnieniem prawa do odliczenia.

Przebudowana droga będzie stanowić ogólnodostępną infrastrukturę publiczną, bezpłatnie udostępnianą wszystkim użytkownikom. Przedmiotowa Inwestycja nie będzie w przyszłości przeznaczona do celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. W związku z tym, planowane wydatki na Inwestycję nie będą związane z wykonywanymi przez Gminę czynnościami opodatkowanymi, które będą generować podatek należny.

W omawianych okolicznościach, zdaniem Gminy, nie wystąpi zatem związek przyczynowo-skutkowy, który decydowałby o prawie do odliczenia podatku związanego z wydatkami dotyczącymi realizacji Inwestycji.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”.

W myśl art. 86 ust. 1:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy:

Zasady dokonywania zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika określone zostały w art. 87 ust. 2-6 ustawy.

Wyjaśnić należy, że przepisy art. 87 ustawy o VAT regulują sposób dokonania przez podatnika rozliczenia w sytuacji, gdy w danym okresie rozliczeniowym deklaruje on nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Przepisy te umożliwiają otrzymanie przez podatnika rzeczywistego zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Warunkiem, który musi spełnić podatnik, by domagać się zwrotu, jest powstanie w okresie rozliczeniowym różnicy pomiędzy kwotą podatku naliczonego a kwotą podatku należnego. Powyższe wynika z generalnej zasady określonej w przywołanym powyżej art. 87 ust. 1 ustawy o VAT.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług:

Stosownie do art. 15 ust. 2:

W myśl art. 15 ust. 6 ww. ustawy:

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te, będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r., poz. 559 ze zm.):

W myśl art. 6 ust. 1 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2:

Z opisu sprawy wynika, że planujecie Państwo realizację inwestycji w zakresie przebudowy dróg gminnych.

Celem operacji jest poprawa stanu nawierzchni dróg gminnych i zapewnienie mieszkańcom bezpiecznego połączenia z obiektami użyteczności publicznej oraz obiektami handlowo-usługowymi, jak również ułatwienie codziennego funkcjonowania przedsiębiorstw.

Wszystkie faktury dokumentujące poniesione wydatki w związku z planowaną inwestycją będą wystawiane na Państwa.     

Nie będziecie Państwo wykorzystywali powstałej w wyniku inwestycji infrastruktury do jakichkolwiek czynności opodatkowanych VAT oraz nie zamierzacie osiągać przy jej użyciu żadnych dochodów.

Przy tak przedstawionym zdarzeniu przyszłym Państwa wątpliwości dotyczą możliwości odzyskania naliczonego podatku VAT w całości lub części, zarówno w trakcie realizowania inwestycji, jak i po jej zakończeniu.

W tej kwestii wskazać trzeba na podstawowy warunek, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT tj. związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W omawianej sprawie, jak wynika z jej opisu, związek taki nie wystąpi. Wskazali Państwo, że powstałej w wyniku inwestycji infrastruktury nie będziecie wykorzystywali do jakichkolwiek czynności opodatkowanych.

W związku z tym, że realizowana inwestycja nie będzie związana z Państwa czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług, a przebudowana droga będzie stanowić ogólnodostępną infrastrukturę publiczną, bezpłatnie udostępnianą wszystkim użytkownikom, to nie będą mieli Państwo prawa do odzyskania podatku VAT w trybie art. 86 ust. 1 ustawy przez jego odliczenie, a tym samym nie będzie Państwu również przysługiwało prawo do zwrotu różnicy podatku, o którym mowa w art. 87 ustawy o VAT.

Nie będzie również możliwości uzyskania zwrotu podatku na zasadach określonych w rozdziale 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 16 grudnia 2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 80). Ewentualny zwrot na podstawie tych przepisów obwarowany jest pewnymi warunkami, które podatnik winien spełnić. Wśród warunków tych ustawodawca wymienia m.in. pochodzenie środków finansowych ze źródeł określonych w § 8 ust. 3 i 4 ww. rozporządzenia, a w zakresie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej podpisanie umowy o dofinansowanie przed 1 maja 2004 r.

Podsumowując, nie przysługuje Państwu prawo do odzyskania w całości jak również w części kwoty podatku VAT naliczonego od kosztów poniesionych w związku z realizacją inwestycji dotyczącej przebudowy dróg gminnych zarówno, w trakcie jej realizacji, jak i po zakończeniu.

Zatem Państwa stanowisko, w myśl którego, nie będziecie mieli Państwo możliwości odzyskania naliczonego podatku VAT w całości ani w części, zarówno w trakcie ponoszenia kosztów na inwestycję, jak i po jej zakończeniu - jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2651). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).