Brak obowiązku korekty podatku naliczonego z faktury dokumentującej cenę sprzedaży samochodu oraz brak obowiązku korekty podatku naliczonego z faktur dokumentującej raty leasingowe.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe w części dotyczącej braku obowiązku korekty podatku naliczonego z faktury dokumentującej cenę sprzedaży samochodu oraz prawidłowe w części dotyczącej braku obowiązku korekty podatku naliczonego z faktur dokumentującej raty leasingowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 kwietnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 25 kwietnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązku korekty podatku naliczonego związanego z leasingiem samochodu.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 22 lipca 2022 r. (wpływ 28 lipca 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Spółka A. sp. j. (dalej określana jako Wnioskodawca albo Leasingobiorca) ma siedzibę działalności gospodarczej w Polsce i jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT w Polsce. W lutym 2020 r. Wnioskodawca zawarł umowę leasingu ze spółką B. SA (dalej określaną jako Leasingodawca). Przedmiotem umowy leasingu był samochód osobowy.

W umowie leasingu przewidziano, że w czasie jej trwania odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu leasingu, zgodnie z właściwymi przepisami o podatku dochodowym, dokonuje Leasingodawca. Podstawowy okres trwania umowy leasingu został określony na 48 miesięcy. Umowa leasingu przewidywała, że wartość ofertowa przedmiotu leasingu to 742.804,44 zł (netto), suma rat leasingowych to 518.789,29 zł (netto), z czego 446.679,46 zł to suma rat kapitałowych i 72.109,83 zł to suma rat odsetkowych, skorygowana wartość końcowa to 296.124,98 zł (netto).

W lipcu 2021 r. pomiędzy stronami umowy leasingu zostało zawarte porozumienie, na podstawie którego Leasingobiorca zrezygnował ze świadczonej przez Leasingodawcę usługi leasingu. Zgodnie z porozumieniem umowa leasingu została uznana za rozwiązaną z przyczyn leżących po stronie Leasingobiorcy. Na podstawie porozumienia Leasingobiorca zobowiązał się kupić od Leasingodawcy przedmiot umowy leasingu za cenę sprzedaży wynoszącą 781.600 zł (netto). W lipcu 2021 r. Leasingodawca wystawił na Leasingobiorcę fakturę dokumentującą sprzedaż samochodu osobowego za kwotę 781.600 zł (netto). Wnioskodawca zakończył wcześniej umowę leasingu, ponieważ po zakupie samochodu osobowego miał zamiar go sprzedać.

We wrześniu 2021 r. Leasingobiorca otrzymał od Leasingodawcy dokument zawierający rozliczenie umowy leasingu. Z dokumentu tego wynika, że zadłużenie kapitałowe na dzień rozwiązania umowy leasingu to 587.676,13 zł, opłata za przedterminowe rozwiązanie umowy leasingu to 1.000 zł, odsetki od aktualnego zadłużenia to 563,53 zł, suma ww. kwot to 589.239,66 zł, kwota rozliczeniowa to 192.360,34 zł (kwota rozliczeniowa to cena sprzedaży netto minus suma ww. kwot, czyli 781.600 zł minus 589.239,66 zł).

Zgodnie z porozumieniem cena sprzedaży samochodu osobowego netto otrzymana przez Leasingodawcę zostanie rozliczona w ten sposób, że zostanie zaliczona na poczet kwoty rozliczeniowej, a jeśli w wyniku tego zaliczenia:

a)powstanie nadpłata, to Leasingodawca zwróci Leasingobiorcy kwotę tej nadpłaty,

b)powstanie niedopłata, to Leasingobiorca zapłaci Leasingodawcy brakującą kwotę.

W związku z tym, że w wyniku zaliczenia ceny sprzedaży netto na poczet kwoty rozliczeniowej powstała nadpłata, to we wrześniu 2021 r. Leasingodawca zwrócił przelewem na rachunek bankowy Leasingobiorcy kwotę tej nadpłaty, czyli 192.360,34 zł. Zwrot ten nie został przez Leasingodawcę udokumentowany fakturą lub fakturą korygującą wystawioną na Leasingobiorcę. Samochód osobowy, zarówno w czasie trwania umowy leasingu, jak również po jego zakupie był przez Wnioskodawcę wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT, a Wnioskodawcy przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących raty leasingowe i z faktury dokumentującej zakup. Poprzez złożenie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Wnioskodawca zmierza do ustalenia, czy zwrot otrzymany od Leasingodawcy wiąże się z koniecznością skorygowania podatku naliczonego przez Leasingobiorcę.

Uzupełnienie i doprecyzowanie stanu faktycznego

a)rozliczenie umowy leasingu na kwotę 589.239,66 zł nie zostało udokumentowane fakturą, a jedynie dokumentem zawierającym kalkulację tego rozliczenia,

b)faktyczną ceną sprzedaży samochodu była kwota 781.600 zł, ponieważ na taką kwotę leasingodawca wystawił fakturę dokumentującą sprzedaż samochodu oraz taką kwotę spółka A. sp. j. przelała na rachunek bankowy leasingodawcy,

c)cena sprzedaży samochodu wynosiła 781.600 zł. Zwrot kwoty 192.360,34 zł wynikał z zapisów umowy leasingu. Kwota 192.360, 34 zł, czyli kwota rozliczeniowa, to różnica pomiędzy ceną sprzedaży samochodu, a sumą zadłużenia kapitałowego na dzień rozwiązania umowy leasingu, opłaty za przedterminowe rozwiązanie umowy leasingu oraz odsetki od aktualnego zadłużenia. Zwrot tej kwoty został dokonany na rachunek bankowy spółki A. sp. j. i został udokumentowany dokumentem zawierającym kalkulację tego rozliczenia. Zwrot ten nie został udokumentowany fakturą korygującą albo notą księgową,

d)faktyczną ceną sprzedaży samochodu była kwota 781.600 zł, ponieważ na taką kwotę leasingodawca wystawił fakturę dokumentującą sprzedaż samochodu oraz taką kwotę spółka A. sp. j. przelała na rachunek bankowy, leasingodawcy.

e)w związku z otrzymaniem zwrotu w wysokości 192.360,24 zł nie nastąpiło obniżenie podstawy opodatkowania albo stwierdzenie pomyłki w kwocie podatku z tytułu dostawy samochodu osobowego lub usługi leasingu w tym znaczeniu, że spółka A. sp. j. nie otrzymała od leasingodawcy żadnego dokumentu potwierdzającego takie zdarzenie, a w szczególności faktury korygującej,

f)Spółka A. sp. j. dokonała odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących raty leasingowe oraz z faktur dokumentujących sprzedaż samochodu.

Pytanie

Czy w związku z otrzymaniem zwrotu w wysokości 192.360,34 zł Wnioskodawca ma obowiązek skorygować podatek naliczony wynikający z wystawionych przez Leasingodawcę faktur dokumentujących raty leasingowe albo cenę sprzedaży samochodu osobowego?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem zasady opodatkowania podatkiem VAT określają przepisy ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej w skrócie u.p.t.u.).

Zgodnie z art. 86 ust. 1 u.p.t.u. „W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124”.

Natomiast zgodnie z art. 86 ust. 19a u.p.t.u. „W przypadku obniżenia podstawy opodatkowania, o którym mowa w art. 29a ust. 13, lub stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze, o którym mowa w art. 29a ust. 14, nabywca towaru lub usługi jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały uzgodnione z dostawcą towarów lub usługodawcą, jeżeli przed upływem tego okresu rozliczeniowego warunki te zostały spełnione. W przypadku gdy warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały spełnione po upływie okresu rozliczeniowego, w którym warunki te zostały uzgodnione, nabywca towaru lub usługi jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki te zostały spełnione. Jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia”.

Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 86 ust. 19a u.p.t.u. usługobiorca lub nabywca towarów jest zobowiązany do zmniejszenia podatku naliczonego niezależnie od faktu otrzymania faktury korygującej od usługodawcy lub dostawcy towarów. Istotne jest jedynie to kiedy warunki obniżenia podstawy opodatkowania VAT zostały uzgodnione oraz kiedy zostały spełnione. Niemniej jednak art. 86 ust. 19a u.p.t.u. ma zastosowanie jedynie w sytuacjach obniżenia podstawy opodatkowania VAT, o których mowa w art. 29a ust. 13 i 14 u.p.t.u.

Zgodnie z art. 29a ust. 10 u.p.t.u. „Podstawę opodatkowania obniża się o: 1) kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen, 2) wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12, 3) zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło, 4) wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1”.

Zgodnie z art. 29a ust. 13 u.p.t.u. „W przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. W przypadku gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie posiada dokumentacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje za okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyskał”.

Natomiast zgodnie z art. 29a ust. 14 u.p.t.u. „Przepis ust. 13 stosuje się odpowiednio w przypadku stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia faktury korygującej do faktury, w której wykazano kwotę podatku wyższą niż należna”.

Państwa zdaniem w omawianym stanie faktycznym nie mamy do czynienia z żadną z sytuacji wskazanych w art. 29a ust. 10, 13 i 14 u.p.t.u.

Po pierwsze, kwota zwrotu nie stanowi opustu lub obniżki ceny udzielonych Wnioskodawcy przez Leasingodawcę. Kwota zwrotu wynika z kwoty rozliczenia umowy leasingu, została ściśle określona w umowie leasingu i nie stanowi obniżki ceny. W zależności od kwoty rozliczenia umowy leasingu może wystąpić nadpłata zwracana Leasingobiorcy lub niedopłata płacona przez Leasingobiorcę. Z tych względów kwota rozliczenia umowy leasingu nie może być utożsamiana z obniżką ceny.

Po drugie, nie mamy do czynienia ze zwrotem towarów albo zwrotem części zapłaty otrzymanej przed dokonaniem sprzedaży, jeśli do niej nie doszło. Umowa leasingu była wykonywana, choć przez krótszy okres niż zakładano, a sprzedaż samochodu osobowego została wykonana.

Po trzecie, nie mamy do czynienia z pomyłką w kwocie podatku VAT na fakturze. Zarówno faktury dokumentujące raty leasingowe, jak i faktura dokumentująca sprzedaż samochodu osobowego zostały wystawione prawidłowo, a kwota zwrotu wynika z odrębnej czynności jaką jest ustalenie kwoty rozliczenia umowy leasingu.

W konsekwencji w omawianym stanie faktycznym nie znajdzie zastosowania art. 86 ust. 19a u.p.t.u., ponieważ nie wystąpi żadna z sytuacji zobowiązujących do skorygowania podstawy opodatkowania VAT.

Reasumując w związku z otrzymaniem zwrotu w wysokości 192.360,34 zł Wnioskodawca nie ma obowiązku skorygowania podatku naliczonego wynikającego z wystawionych przez Leasingodawcę faktur dokumentujących raty leasingowe albo cenę sprzedaży samochodu osobowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe w części dotyczącej braku obowiązku korekty podatku naliczonego z faktury dokumentującej cenę sprzedaży samochodu oraz prawidłowe w części dotyczącej braku obowiązku korekty podatku naliczonego z faktur dokumentującej raty leasingowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Zgodnie z art. 86 ust. 19a ustawy:

W przypadku obniżenia podstawy opodatkowania, o którym mowa w art. 29a ust. 13, lub stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze, o którym mowa w art. 29a ust. 14, nabywca towaru lub usługi jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały uzgodnione z dostawcą towarów lub usługodawcą, jeżeli przed upływem tego okresu rozliczeniowego warunki te zostały spełnione. W przypadku gdy warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały spełnione po upływie okresu rozliczeniowego, w którym warunki te zostały uzgodnione, nabywca towaru lub usługi jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki te zostały spełnione. Jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.

W świetle powyższego nabywca towaru lub usługi, w przypadku wystąpienia przesłanek do zmniejszenia podstawy opodatkowania i podatku należnego przez kontrahenta jest obowiązany do obniżenia kwoty podatku naliczonego. Obniżenie to następuje w rozliczeniu za okres, w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały uzgodnione, jeżeli dodatkowo przed upływem tego okresu rozliczeniowego warunki te zostały spełnione, tj. doszło do zrealizowania przesłanek warunkujących pomniejszenie podstawy opodatkowania.

W przypadku, gdy warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały spełnione po upływie okresu rozliczeniowego, w którym warunki te zostały uzgodnione – nabywca towaru lub usługi jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego dopiero w rozliczeniu za okres, w którym warunki te zostały spełnione.

A zatem w przypadku m.in. obniżenia podstawy opodatkowania, o którym mowa w art. 29a ust. 13 ustawy, nabywca towaru jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W myśl art. 29a ust. 7 ustawy:

Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1)stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;

2)udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;

Stosownie do art. 29a ust. 10 ustawy:

Podstawę opodatkowania obniża się o:

1)kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;

2)wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12;

3)zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;

4)wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.

Na podstawie art. 29a ust. 13 ustawy:

W przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. W przypadku gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie posiada dokumentacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje za okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyskał.

W świetle przytoczonych powyżej przepisów, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Państwa wątpliwości dotyczą obowiązku korekty podatku naliczonego z faktur dokumentujących raty leasingowe albo cenę sprzedaży samochodu osobowego związanego z otrzymaniem zwrotu w wysokości 192.360,34 zł.

W myśl art. 709¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), zwanej dalej "Kodeksem cywilnym":

Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Leasing operacyjny jest umową, na podstawie której leasingobiorca nabywa jedynie prawo do korzystania z przedmiotu leasingu, a formą wynagrodzenia za powyższą usługę jest czynsz. W świetle ustawy o podatku od towarów i usług leasing operacyjny jest usługą. Po zakończeniu podstawowego okresu trwania umowy leasingu operacyjnego - jednym z wariantów jest sprzedaż przedmiotu umowy leasingobiorcy. Opcja wykupu samochodu będącego przedmiotem umowy leasingu operacyjnego jest uprawnieniem, z którego leasingobiorca może skorzystać, ale nie musi. Zatem należy przyjąć, że wykup przedmiotu leasingu, także przed upływem okresu na jaki umowa obowiązuje, jest odrębną czynnością - dostawą towaru - niezwiązaną z samą umową leasingu.

Wobec powyższego, umowa leasingu sprowadza się do używania rzeczy i pobierania pożytków, nie rodzi natomiast powstania prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

W świetle ustawy o podatku od towarów i usług, leasing operacyjny jest usługą zdefiniowaną w art. 8 ust. 1 ustawy.

Celem dokonania prawidłowej kwalifikacji otrzymanego zwrotu środków pieniężnych od dostawy towaru (pojazdu), a w konsekwencji obowiązku korekty podatku naliczonego, należy przeprowadzić obiektywną analizę całokształtu okoliczności faktycznych dokonanej transakcji zakupu leasingowanego samochodu, która pozwoli na ocenę skutków takiej transakcji w świetle regulacji art. 86 ust. 19a w związku z art. 29a ustawy.

Zgodnie ze „Słownikiem języka polskiego” (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, str. 825), „rabat” to „zniżka, opust od sumy należnej za towar przyznawany, np. przy kupnie dużej ilości towarów”. Zatem rabat polega na pomniejszeniu ustalonej wcześniej ceny towaru. Jeżeli udzielenie rabatu ma miejsce po dokonaniu sprzedaży i wystawieniu faktury, w której dokonano pierwotnego określenia podstawy opodatkowania (rabat potransakcyjny), wówczas czynność ta wymaga wystawienia faktury korygującej zmniejszającej wartość towarów.

Uregulowania krajowej ustawy o podatku od towarów i usług mają swoje odzwierciedlenie w przepisach wspólnotowych i są konsekwencją przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

Art. 29a ustawy stanowi odniesienie do przepisu art. 79 Dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. UE L Nr 347 s. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

Podstawa opodatkowania nie obejmuje następujących elementów:

a)obniżek cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;

b)opustów i obniżek cen udzielonych nabywcy lub usługobiorcy i uwzględnionych w momencie transakcji;

c)kwot otrzymanych przez podatnika od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy, a zaksięgowanych przez podatnika na koncie przejściowym.

Dyrektywa 2006/112/WE w art. 73 oraz art. 90 ust. 1 określa podstawę opodatkowania, przewidując uprawnienia do jej obniżenia w przypadku każdorazowego, faktycznego zmniejszenia obrotu. Zgodnie z Dyrektywą 2006/112/WE, przesłanką wystarczającą dla ustalenia podstawy opodatkowania jest zaistnienie samego faktu zmniejszenia obrotu, bez konieczności wykazywania go w jeden konkretny sposób.

Konstrukcja podstawy opodatkowania oparta jest bowiem na założeniu proporcjonalności podatku VAT do ceny towarów i usług. W efekcie, każda transakcja podlega podatkowi VAT obliczonemu od rzeczywistej ceny towarów lub usług według stawki, jaka ma zastosowanie do takich towarów i usług. Przepisy Dyrektywy 2006/112/WE wskazują, że zasada proporcjonalności obowiązuje również w przypadku obniżenia podstawy opodatkowania w przypadku rabatów, opustów lub obniżek cen. Ponadto, powyższe dotyczy anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy. Oznacza to, że podatek VAT należny powinien być, co do zasady, proporcjonalny do ceny faktycznej pobranej przez dany podmiot.

Ponadto, należy mieć na uwadze, że konstrukcja podstawy opodatkowania jest wyrazem zasady neutralności podatku VAT. Oznacza ona, że ekonomicznego ciężaru podatku VAT nie powinny ponosić podmioty niebędące ostatecznymi odbiorcami towarów lub usług. W konsekwencji, po obniżeniu ceny transakcyjnej powinno następować proporcjonalne obniżenie podstawy opodatkowania. W innym przypadku, tj. gdyby podstawa opodatkowania przewyższała kwotę wynagrodzenia należnego podatnikowi, podatnik ponosiłby ekonomiczny ciężar podatku, co naruszałoby wskazaną wyżej zasadę neutralności.

Zasada neutralności była wielokrotnie podkreślana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: TSUE). Na szczególną uwagę zasługuje wyrok w sprawie C-317/94 pomiędzy Elida Gibbs Ltd a Commissioners of Customs and Excise, w którym TSUE stwierdził, że: „(...) producent, który zrefundował wartość kuponu zniżkowego detaliście lub wartość kuponu uprawniającego do zwrotu gotówki klientowi końcowemu, otrzymuje, po zakończeniu transakcji, kwotę odpowiadającą cenie sprzedaży zapłaconej przez hurtowników lub detalistów za jego towary, pomniejszoną o wartość przedmiotowych kuponów. Nie byłoby zatem zgodne z dyrektywą, gdyby podstawa opodatkowania użyta do obliczenia podatku należnego od producenta jako podatnika, przekraczała kwotę ostatecznie przez niego otrzymaną. Gdyby bowiem tak było, zasada neutralności VAT w stosunku do podatników, do których należy przecież także producent, nie byłaby spełniona” (pkt 28).

Ponadto, TSUE wskazuje, że: „(...) w celu zapewnienia realizacji zasady neutralności należy, obliczając podstawę opodatkowania dla celów VAT, uwzględnić sytuacje, w których podatnik, nie pozostając w stosunkach umownych z konsumentem końcowym, ale będąc pierwszym ogniwem łańcucha transakcji kończącego się na tym konsumencie, udziela takiemu konsumentowi zniżki za pośrednictwem detalistów lub poprzez bezpośredni zwrot wartości kuponów. W przeciwnym razie, organy podatkowe otrzymałyby z tytułu VAT kwotę większą niż rzeczywiście zapłacona przez konsumenta ostatecznego, kosztem podatnika” (pkt 31).

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że cena zakupu/sprzedaży samochodu osobowego kupionego od leasingodawcy wynosiła 781.600 zł netto i w takiej kwocie została wystawiona faktura. Jednocześnie z zawartego przez Państwa porozumienia z leasingodawcą wynika, że w przypadku, gdy w wyniku różnicy ceny sprzedaży samochodu netto i sumy kwot składających się na rozliczenie umowy leasingu powstanie nadpłata, to leasingodawca zobowiązany jest do zwrotu Państwu nadpłaty, a jeśli powstanie niedopłata, to zapłacą Państwo leasingodawcy brakującą kwotę.

Tym samym ostateczna cena sprzedaży samochodu uzależniona została od wysokości kwoty rozliczenia umowy leasingu.

Jak Państwo wskazali, leasingodawca zwrócił kwotę nadpłaty w wysokości 192.360,34 zł.

W świetle powyższego należy uznać, że w opisanym przez Państwa przypadku, w związku z otrzymaniem zwrotu środków pieniężnych, mamy do czynienia z pomniejszeniem, czyli odstępstwem od ustalonej ceny towaru (pojazdu). Zwrot ceny nabytego towaru (pojazdu) spowodował rzeczywiste obniżenie ceny. Należy zauważyć, że zwrócone środki pieniężne – w istocie obniżają wartość sprzedaży, na podstawie art. 29a ust. 10 pkt 1 w zw. z art. 29a ust. 1 ustawy. Dostawca pojazdu dokonał bowiem sprzedaży ostatecznie po obniżonej cenie.

A zatem stosownie do art. 86 ust. 19a ustawy, są Państwo zobowiązani do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego z faktury dokumentującej sprzedaż samochodu.

Wyjaśnić należy, że dla obowiązku pomniejszenia podatku naliczonego w przypadku obniżenia podstawy opodatkowania w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem ważny jest nie sam moment otrzymania faktury korygującej, a moment uzgodnienia warunków obniżenia podstawy opodatkowania oraz moment spełnienia tych uzgodnionych warunków – analogicznie jak ma to miejsce w odniesieniu do ustalenia momentu, w którym po stronie sprzedawcy wystąpi prawo do dokonania korekty podstawy opodatkowania lub podatku należnego.

Przez uzgodnienie warunków pomniejszenia podstawy opodatkowania lub podatku należnego rozumie się ustalenie przez strony faktu obniżenia wykazanego na fakturze pierwotnej wynagrodzenia. Uzgodnienie może wskazywać również okoliczności, których zaistnienie w przyszłości uzasadnia obniżenie należności.

Tak rozumianym uzgodnieniem może być zawarcie umowy określającej w jakich sytuacjach nabywca uzyskuje prawo do odzyskania części wynagrodzenia. Natomiast spełnienie warunków oznacza zatem ziszczenie się zdarzenia stanowiącego przesłankę obniżenia wynagrodzenia.

Zatem korekta podatku naliczonego uzależniona jest od łącznego spełniania następujących warunków:

‒uzgodnienia warunków korekty z dostawcą,

‒spełnienia uzgodnionych warunków,

‒posiadania dokumentacji potwierdzającej uzgodnienie i spełnienie warunków.

Na gruncie znowelizowanych przepisów dopuszczalną formą uzgodnienia (stanowiącą przesłankę zarówno prawa do skorygowania podatku należnego przez sprzedawcę, jak i aktualizującą obowiązek dokonania analogicznej korekty przez nabywcę) może być również domniemana akceptacja uzgodnienia warunków transakcji.

Domniemana akceptacja warunków może wystąpić w szczególności kiedy samo wystawienie faktury korygującej albo dokonanie przelewu, będzie stanowiło element uzgodnienia/spełnienia warunków korekty.

W związku z likwidacją warunku uzyskania potwierdzenia otrzymania faktur korygujących in minus przez nabywcę towarów lub usługobiorcę nie jest zatem możliwe odroczenie obowiązku korekty podatku naliczonego do momentu otrzymania przez nabywcę tej faktury korygującej. Takie działanie mogłoby bowiem powodować celowe opóźnianie pomniejszenia kwoty podatku naliczonego (przez opóźnione doręczenie wystawionej faktury korygującej) przy jednoczesnym pozostawieniu możliwości pomniejszenia podatku należnego u sprzedawcy.

Przede wszystkim więc nabywca musi wiedzieć, że zaistniały okoliczności powodujące obowiązek obniżenia podatku naliczonego.

W analizowanej sprawie za moment uzgodnienia warunków należy uznać moment zaakceptowania zawartego przez Państwa porozumienia z lipca 2021 r. Natomiast spełnienie warunków do obniżenia podstawy opodatkowania nastąpiło w momencie dokonania przelewu środków pieniężnych na Państwa rachunek bankowy w wysokości 192.360,34 zł.

Państwa Spółka powinna dokonać zmniejszenia kwoty podatku naliczonego z tytułu nabycia leasingowanego pojazdu w rozliczeniu za okres, w którym został dokonany przelew środków pieniężnych przez leasingodawcę.

W konsekwencji Państwa stanowisko w części dotyczącej braku obowiązku korekty podatku naliczonego z faktury dokumentującej cenę sprzedaży samochodu należało uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do kwestii braku korekty podatku naliczonego z faktur dokumentujących raty leasingowe należy zauważyć, że jak już wcześniej wskazano, na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług leasing operacyjny jest usługą, zdefiniowaną w art. 8 ustawy. Leasingobiorca otrzymując faktury dokumentujące czynność leasingu operacyjnego, nabywa prawo do korzystania z przedmiotu leasingu (usługę), a nie prawo własności towaru (pojazdu).

W analizowanej sprawie wydatki związane z używaniem pojazdu – raty leasingowe były odliczane przez Państwa na bieżąco (a nie jak przy nabyciu „na własność” - jednorazowo, „z góry”), zatem istnieje możliwość weryfikowania tego odliczania na bieżąco. W momencie zakończenia umowy leasingu operacyjnego i otrzymania ustalonej między Państwem a leasingodawcą kwoty związanej z wykupem pojazdu brak jest konieczności korygowania dokonanych odliczeń kwot podatku naliczonego od rat leasingowych za okresy rozliczeniowe, kiedy pojazd ten służył prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej. Natomiast wykup pojazdu (przedmiotu leasingu) po rozwiązaniu umowy leasingu jest odrębną czynnością - dostawą towaru - niezwiązaną z samą umową leasingu. Wobec powyższego, otrzymanie zwrotu ustalonej przez strony kwoty związanej z wykupem tego pojazdu w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy leasingu nie spowoduje konieczności dokonania korekty odliczenia podatku naliczonego od rat leasingowych ponoszonych w trakcie trwania umowy leasingu.

W konsekwencji fakt wcześniejszego rozwiązania umowy leasingu i otrzymanie zwrotu ustalonej kwoty od leasingodawcy związanej z wykupem pojazdu nie będzie powodował konieczności dokonania korekty rozliczeń podatkowych w zakresie VAT i skutkował utratą prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez leasingodawcę, a dokumentujących należności wynikające z umowy leasingu.

A zatem Państwa stanowisko w części dotyczącej braku obowiązku korekty podatku naliczonego z faktur dokumentujących raty leasingowe, należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...).Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).