‒ Prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT w związku z nabyciem nieruchomości. ‒ Wskazanie czyje dane powinny figurować w miejscu kontrahenta w ewidencji zakupów deklaracji JPK_V7M.

Interpretacja indywidualna  

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego  stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 18 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy  podatku od towarów i usług w zakresie:

‒prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT w związku z nabyciem nieruchomości,

‒wskazania czyje dane powinny figurować w miejscu kontrahenta w ewidencji zakupów deklaracji JPK_V7M.

Uzupełnili go Państwo w odpowiedzi na wezwanie pismem z 25  października 2022 r. (data wpływu 3 listopada 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 22 lipca 2021 roku Spółka ograniczoną odpowiedzialnością w ... wygrała licytację komorniczą nieruchomości położonej w .., przy ulicy ...., dla której Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze ... Przedmiotowa nieruchomość była własnością dłużnika – ..... Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w ..., NIP ..., KRS: .... Cena nabycia nieruchomości została określona w kwocie netto i wyniosła ... zł. W związku z tym, iż zarówno dłużnik jak i nabywca nieruchomości byli w tej dacie czynnymi podatnikami VAT - do ceny nabycia został doliczony podatek VAT w wysokości ... zł.

Nabyta nieruchomość będzie wykorzystywana przez Spółkę do wykonywania czynności opodatkowanych.

Egzekucję z ww. nieruchomości prowadził Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w ..., zaś nadzór nad egzekucją był sprawowany przez Sąd Rejonowy Wydział I Cywilny w postępowaniu o sygn. ...

W dniu 22 lipca 2021 roku Sąd Rejonowy wydał postanowienie o przybiciu na rzecz Spółki.

W dniu 15 października 2021 roku Spółka przekazała na konto depozytowe Ministra Finansów kwotę ... zł, tytułem ceny nabycia nieruchomości oraz naliczonego od ceny nabycia podatku od towarów i usług, pomniejszonej o wpłacone wcześniej wadium.

Postanowieniem z dnia 1 grudnia 2021 roku Sąd Rejonowy dokonał przysądzenia własności przedmiotowej nieruchomości na rzecz Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w ..., która uzyskała przybicie prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego I Wydział Cywilny z dnia 22 lipca 2021, a następnie nabyła ją uiszczając cenę nabycia łącznie z podatkiem VAT. Postanowienie to stało się prawomocne z dniem 15 stycznia 2022 roku.

Dłużnik ..... Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w ... postanowieniem Sądu Rejonowego Wydział Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 5 stycznia 2022 roku został wykreślony z Krajowego Rejestru Sądowego. Przyczyną wykreślenia przedmiotowej Spółki z rejestru przedsiębiorstw było jej rozwiązanie w trybie przeniesienia transgranicznego. Spółka zmieniła siedzibę i obszar swojej działalności na teren Republiki Federalnej Niemiec.

Nadto, w dniu 5 stycznia 2022 roku Spółka ..... została wykreślona z rejestru podatników VAT na podstawie art. 96 ust. 6-8 ustawy o podatku od towarów i usług.

W dniu 27 stycznia 2022 roku Sąd Rejonowy Wydział Cywilny wydał zarządzenie, zgodnie z którym:

‒stwierdził, iż na dzień wydania zarządzenia wpis o wykreśleniu dłużnika z KRS nie jest prawomocny i nie wywołuje skutków utraty zdolności sądowej zgodnie z art. 594 § 2 kpc,

‒postanowienie w przedmiocie przysądzenia własności uprawomocniło się w dniu 15 stycznia 2022 roku.

Na mocy zarządzenia Sądu Rejonowego z dnia 8 kwietnia 2022 roku oraz zarządzenia z dnia 14 kwietnia 2022 roku w dniu 15 kwietnia 2022 roku kierownik sekretariatu Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego zleciła Sekcji Finansowej Sądu wypłatę na rzecz Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym kwoty ... zł w celu uiszczenia podatku VAT i wystawienia faktury dla nabywcy nieruchomości.

W dniu 2 maja 2022 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym wystawił na rzecz nabywcy nieruchomości Spółki fakturę VAT nr .. wskazując jako sprzedawcę: ..... Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w ..., NIP ., a jako nabywcę Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w ... Na przedmiotowej fakturze wykazał ponadto cenę nieruchomości netto (... zł) oraz kwotę podatku VAT w wysokości ... zł (stawka 23 %) oraz wartość brutto - ... zł. W miejscu wystawcy faktury podpisał się Komornik. Faktura nie zawiera danych Komornika jako płatnika podatku oraz daty dokonania dostawy.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w ... jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT.

Pytanie

1)Czy nabywca nieruchomości .... ma prawo do odliczenia naliczonego od ceny sprzedaży podatku VAT zgodnie z fakturą z dnia 2 maja 2022 roku, nr .., wystawioną przez Komornika Sądu Rejonowego w ...?

2)Czyje dane powinny figurować w miejscu kontrahenta w ewidencji deklaracji JPK _V7M?

Państwa stanowisko w sprawie

1/ Czy nabywca nieruchomości ... ma prawo do odliczenia naliczonego od ceny sprzedaży podatku VAT zgodnie z fakturą z dnia 2 maja 2022 roku, nr .., wystawioną przez Komornika Sądu Rejonowego w ...?

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż Komornik miał prawo wystawić w imieniu dłużnika fakturę VAT, obrazującą sprzedaż nieruchomości na rzecz Spółki.

W dacie dokonania sprzedaży (dostawy), która jest datą uprawomocnienia się postanowienia Sądu Rejonowego w ... o przysądzeniu własności nieruchomości na rzecz ....- ......2022 r., wpis o wykreśleniu dłużnika z KRS nie był prawomocny, w związku z czym podmiot ten funkcjonował w obrocie gospodarczym i mógł być stroną umowy sprzedaży.

Byt prawny Spółki kończy się z chwilą uprawomocnienia się postanowienia zarządzającego jej wykreślenie z Krajowego Rejestru Sądowego. Zgodnie z art. 694⁵  kodeksu postępowania cywilnego wpis do Krajowego Rejestru Sądowego następuje na podstawie postanowienia, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej. Postanowienia o wpisie są skuteczne i wykonalne z chwilą ich wydania, za wyjątkiem postanowień dotyczących wykreślenia podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego. Moc wiążąca orzeczenia odnosi się zarówno do faktu istnienia prawomocnego orzeczenia, jak i mocy określonego waloru prawnego zawartego w tym orzeczeniu.

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 września 2007 roku III SA 740/07 - „Postanowienia o wykreśleniu wpisu z rejestru zalicza się do postanowień rozstrzygających sprawę co do istoty sprawy, od których przysługuje środek odwoławczy. Skąd skutki prawne wywiera dopiero po uprawomocnieniu się. Błędny jest zatem pogląd o utożsamianiu daty wydania postanowienia o wykreśleniu z rejestru z datą uprawomocnienia się tego postanowienia i rozpoczęciem wywoływania skutków prawnych przez to postanowienie.”

W postępowaniu nieprocesowym w myśl art. 518 Kodeksu postępowania cywilnego od postanowień sądu 1 instancji orzekających co do istoty sprawy przysługuje apelacja. Postanowienie wydane w postępowaniu rejestrowym, dotyczące wpisu do KRS-u, jest postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy. Zatem środkiem odwoławczym jest apelacja. Termin do wniesienia apelacji wynosi dwa tygodnie liczone od doręczenia uczestnikowi postanowienia co do istoty sprawy z uzasadnieniem (art. 369 § 1 w zw. z art. 13 § 2), zaś do wniesienia zażalenia - tydzień liczony od dnia doręczenia postanowienia, a gdy strona nie zażądała doręczenia postanowienia - od ogłoszenia postanowienia (art. 394 § 2 w zw. z art. 13 § 2).

Zgodnie z art. 363 § 1 orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia. Orzeczenia, które nie zostały w terminie zaskarżone, stają się prawomocne z dniem następnym, przypadającym bezpośrednio po ostatnim dniu terminu zaskarżenia orzeczenia.

Postanowienie o dokonaniu wpisu o rozwiązaniu Spółki .... Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w .... oraz o jej wykreśleniu z rejestru zostało wydane w dniu 5 stycznia 2022 roku. W związku z tym należy przyjąć, iż uprawomocnienie się przedmiotowego postanowienia nastąpiło najwcześniej z dniem 19 stycznia 2022 roku, a więc już po dacie uprawomocnienia się postanowienia Sądu Rejonowego w ... o przysądzeniu własności.

Komornik sądowy zgodnie z postanowieniami art. 18 ustawy o VAT wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego jest płatnikiem podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Komornik sądowy w myśl art. 106c ustawy obowiązany jest do wystawienia faktur dokumentujących dostawę towarów, o której mowa w art. 18, z tytułu której na Dłużniku ciąży obowiązek podatkowy, wystawiając je w imieniu i na rzecz dłużnika.

Dlatego też Komornik był upoważniony do wystawienia faktury obrazującej sprzedaż nieruchomości w drodze egzekucji komorniczej. Nadto, miał prawo zamieścić dane dłużnika, jako sprzedawcy nieruchomości na fakturze VAT z dnia 2 maja 2022 roku. Należy jednak uzupełnić fakturę o dane Komornika - jako płatnika podatku oraz o datę dokonania dostawy (5.01.2022 r), w której to dacie dłużnik figurował jeszcze w obrocie gospodarczym.

Dane dłużnika winny też figurować w deklaracji JPK, w której nastąpi rozliczenie faktury zakupu nieruchomości.

Zdaniem Wnioskodawcy transakcja sprzedaży nieruchomości była czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze - dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W dacie dokonania transakcji - prawomocnego nabycia nieruchomości przez .... (......2022) dłużnik ..... Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w ... funkcjonował w obrocie gospodarczym, jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą.

Odpłatne zbycie nieruchomości wykorzystywanej do celów prowadzenia działalności gospodarczej należy natomiast do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Budynki, budowle oraz grunty spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jej sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, która to czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Dostawa w ramach postępowania egzekucyjnego przedmiotowej nieruchomości, będzie zatem podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Przedmiotowa transakcja dotyczyła towaru w rozumieniu ustawy oraz była dokonana w imieniu i na rzecz podmiotu (dłużnika), objętego dyspozycją art. 15 ustawy jako wykonującego samodzielnie działalność gospodarczą, a więc będącego podatnikiem podatku VAT.

Zatem Wnioskodawca ma wątpliwości czy w momencie sprzedaży nieruchomości przez komornika Dłużnik był podatnikiem podatku od towarów i usług. Sam fakt wykreślenia dłużnika z rejestru podatników VAT czynnych nie skutkuje tym, że dla danej transakcji sprzedaży nie może on być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego od kwoty podatku naliczonego do ceny zakupu nieruchomości nabytej w drodze licytacji komorniczej.

Jak stanowi art. 86 ust. 1 ustawy o VAT: w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Oznacza to, że prawo do odliczenia podatku naliczonego jest podstawowym prawem podatnika, które wynika z samej konstrukcji podatku VAT.

Podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wówczas gdy spełnione są przesłanki pozytywne wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy, oraz nie występują przesłanki negatywne, o których mowa w art. 88 tej ustawy.

Spółka ... jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej nabyła od komornika nieruchomość, która jest i będzie wykorzystywana przez nią do wykonywania czynności opodatkowanych. Faktura dokumentująca nabycie przedmiotowej nieruchomości wystawiona została na Wnioskodawcę przez komornika, który dokonał sprzedaży z majątku należącego do Dłużnika. Na wystawionej przez komornika fakturze wykazana została kwota podatku VAT.

Jeśli natomiast chodzi o brak wpisu Dłużnika do rejestru czynnych podatników VAT na datę dokonania transakcji sprzedaży - to zgodnie ze stanowiskiem WSA w Gdańsku, sygn. akt I SA/Gd 1041/11 (z 8 listopada 2011 r.): (...) Sam fakt niezarejestrowania się wystawcy (...) faktur nie jest wystarczający do pozbawienia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego. Prawo do odliczenia zależy jedynie od stwierdzenia przez organy podatkowe, czy usługodawca był podatnikiem w rozumieniu art. 15 u.p.t.u., faktycznie wykonał czynności podlegające opodatkowaniu, czy dane zawarte w fakturze VAT pozwalają ustalić tożsamość wystawcy faktury i z tytułu zrealizowanych transakcji był on zobowiązany do zapłaty podatku VAT.

Takie samo stanowisko zajął również WSA w Gliwicach w wyroku z 28 marca 2014 r., sygn. akt III SA/Gl 1599/13, w którym czytamy: „Fakt braku rejestracji do podatku od towarów i usług stanowić może co najwyżej sygnał, że mamy do czynienia z podmiotem nieistniejącym, jednak nie może przesądzać o takiej kwalifikacji. ”

W doktrynie i orzecznictwie wypracowane zostało stanowisko, zgodnie z którym podatnicy mają prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez podmiot istniejący, ale niezarejestrowany jako podatnik VAT czynny w sytuacji, gdy:

• otrzymane faktury dokumentują rzeczywiste transakcje,
• spełniają wszystkie wymogi formalne,
• nabyte towary mają związek ze sprzedażą opodatkowaną,
• sama transakcja, czy też kontrahent nie wzbudzał żadnych podejrzeń w zakresie możliwego nadużycia prawa.

Wszystkie ww. warunki zostały spełnione w przedmiotowej sprawie.

Nadto, w wyroku TSUE z dnia 22 października 2015 r., w sprawie C-277/14, Trybunał uznał, że przepisy dyrektywy o VAT sprzeciwiają się przepisom krajowym, które odmawiają podatnikowi prawa do odliczenia VAT tylko dlatego, że faktura została wystawiona przez podmiot, który w świetle kryteriów przewidzianych przez te przepisy należy uważać za podmiot nieistniejący i nie ma możliwości ustalenia tożsamości rzeczywistego dostawcy towarów. Chyba że zostanie wykazane, w świetle obiektywnych przesłanek i bez wymagania od podatnika, aby dokonał ustaleń, do których nie jest on zobowiązany, że ów podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, iż rzeczona dostawa wiązała się z przestępstwem w zakresie VAT.

Podsumowując, mając na uwadze obowiązujące przepisy oraz przedstawiony stan faktyczny, a także orzecznictwo TSUE i sądów administracyjnych, należy stwierdzić, że Spółka ma prawo do odliczenia podatku VAT z faktury obrazującej nabycie nieruchomości w drodze egzekucji komorniczej.

2/ Czyje dane powinny figurować w miejscu kontrahenta w ewidencji zakupów deklaracji JPK_V7M?

Komornik był upoważniony do wystawienia faktury obrazującej sprzedaż nieruchomości  w drodze egzekucji komorniczej. Nadto miał prawo zamieścić dane dłużnika, jako sprzedawcy nieruchomości na fakturze VAT z dnia 2 maja 2022 roku. Należy jednak uzupełnić fakturę o dane Komornika - jako płatnika podatku oraz o datę dokonania dostawy (5.01.2022 r), w które to dacie dłużnik figurował jeszcze w obrocie gospodarczym. Dane dłużnika winny też figurować w deklaracji JPK, w której nastąpi rozliczenie faktury zakupu nieruchomości.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Państwa Spółka we wniosku w zakresie prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT w związku z nabyciem nieruchomości oraz wskazania czyje dane powinny figurować w miejscu kontrahenta w ewidencji zakupów deklaracji JPK_V7M, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy:

Z art. 87 ust. 1 ustawy wynika, że:

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w 88 ust. 3a ustawy, zgodnie z którym:

Art. 88 ust. 4 ustawy stanowi, że:

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów, jeśli towary i usługi, przy nabyciu których naliczono podatek, są (mają być) wykorzystywane w całości do prowadzenia działalności opodatkowanej, wówczas podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy:

Wobec tego należy stwierdzić, że za podatnika VAT będzie uznany tylko taki podmiot, który dokonuje czynności zmierzających do wykorzystania nabytych towarów i usług do celów opodatkowanej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Z opisu sprawy wynika, iż Spółka jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT. W dniu 22 lipca 2021 r. Państwa Spółka wygrała licytację komorniczą nieruchomości. Zarówno dłużnik jak i nabywca nieruchomości byli w tej dacie czynnymi podatnikami VAT - do ceny nabycia został doliczony podatek VAT w wysokości ... zł, natomiast w dniu 2 maja 2022 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym wystawił na rzecz nabywcy nieruchomości Spółki ... fakturę VAT nr ... Nadto, jak Państwo wskazali, nabyta nieruchomość będzie wykorzystywana przez Spółkę do wykonywania czynności opodatkowanych.

W tym miejscu należy wskazać, iż w myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Zgodnie z art. 106c ustawy: