Wyłączenie z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 października 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 7 października 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 6 grudnia 2022 r. (data wpływu 12 grudnia 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest czynnym podatnikiem podatku VAT rozlicza się na KPIR. Przedmiotem działalności jest produkcja i sprzedaż odzieży. Podatnika łączy z żoną małżeńska wspólność majątkowa nieprzerwanie od początku małżeństwa. Podatnik rozpoczął prowadzenie działalności po wstąpieniu w związek małżeński i cały majątek firmy wchodzi do wspólnego majątku małżonków.

Obecnie mąż planuje przekazanie całego majątku firmy żonie oraz zamknięcie działalności. Przekazanie odbędzie się nieodpłatnie. Nie będzie to darowizna a jedynie techniczne przekazanie do firmy żony gdyż składniki te nadal będą wchodzić do majątku wspólnego małżonków.

Przekazane zostaną wszystkie składniki przedsiębiorstwa wraz z środkami trwałymi, towarami handlowymi,(znakiem towarowym, stroną internetową), pracownicy zostaną przejęcie w myśl art. 23 (1)KP.

Przed przekazaniem przedsiębiorstwa żona Wnioskodawcy założy JDG i będzie kontynuować prowadzenie firmy. Żona Wnioskodawcy będzie również czynnym podatnikiem VAT i będzie rozliczać prowadzoną działalność na KPIR.

Na pytania postawione w wezwaniu o treści:

1.Czy przedmiotem transakcji będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, z późn. zm.), tj. przedsiębiorstwo jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej obejmujące w szczególności:

·oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

·własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

·prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

·wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

·koncesje, licencje i zezwolenia;

·patenty i inne prawa własności przemysłowej;

·majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

·tajemnice przedsiębiorstwa;

·księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej?

2.Czy w oparciu wyłącznie o przekazane składniki niematerialne i materialne będzie możliwe samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej?

3.Czy na bazie nabytego zespołu składników – Pana małżonka będzie kontynuowała działalność gospodarczą dotychczas prowadzoną przez Pana przy pomocy zespołu składników będących przedmiotem przekazania?

Odpowiedział Pan, że:

1.Przedmiotem transakcji będą wszystkie składniki majątku przedsiębiorstwa czyli:

• Nazwa przedsiębiorstwa (obecnie ... po przejęciu ...)

• Wszystkie ruchomości czyli materiały, towary, wyroby gotowe, środki trwałe, wyposażenie

• Prawa wynikające z umów najmu

• wierzytelności i środki pieniężne

• strona WWW oraz profil na ...

• dokumentacja techniczna: wykroje, projekty, próbki materiałów

Wszelkie tajemnice przedsiębiorstwa (know how) w sposób naturalny przejdą do nowej firmy gdyż stanowią wspólną wiedzę małżonków.

Firma nie ma żadnych nieruchomości, koncesji, patentów, zezwoleń i innych praw własności przemysłowej lub praw z papierów wartościowych.

W ocenie podatnika przedmiotem transakcji będzie przedsiębiorstwo natomiast jest to tylko opinia podatnika a nie opis stanu faktycznego. Żądanie od podatnika stwierdzenia czy przedmiotem transakcji jest przedsiębiorstwo jest w istocie próbą uchylenia się organu podatkowego przed wydaniem interpretacji. Gdyby podatnik miał pewność

że przedmiotowa transakcja jest zbyciem przedsiębiorstwa wówczas nie występowałby z wnioskiem interpretację.

2.Tak, gdyż zostaną przekazane wszystkie składniki majątku.

3.Tak, małżonka Wnioskodawcy będzie kontynuowała dotychczasową działalność.

Pytanie

Czy powyżej opisanie zdarzenie będzie rodzić opodatkowanie podatkiem od towarów i usług?

Pana stanowisko w sprawie

Opisane zdarzenie nie rodzi żadnych skutków w podatku VAT.

Należy uznać, iż przekazanie całego majątku firmy wraz z magazynem, środkami trwałymi, znakiem towarowym i pracownikami stanowi przekazanie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego gdyż składniki te stanowią zorganizowany zespół pozwalający prowadzić działalność gospodarczą.

Zdaniem Wnioskodawcy ze względu na łączący małżonków ustrój małżeńskiej wspólności ustawowej wyłączone jest odpłatne przekazanie przez podatnika małżonce przedsiębiorstwa. Możliwość darowizny z majątku wspólnego jest w doktrynie kontrowersyjna, jednakże jej dopuszczalność potwierdził Sąd Najwyższy w dwóch orzeczeniach: w uchwale składu 7 sędziów z dnia 10 kwietnia 1991 r. (sygn. akt III CZP 76/90) oraz w uchwale z dnia 19 grudnia 1991 r. (sygn. akt III CZP 133/91). Gdyby zatem przyjąć, iż przekazanie przedsiębiorstwa nie jest ani umową sprzedaży ani umową darowizny, ale jedynie organizacyjnym przyporządkowaniem przedsiębiorstwa, wchodzącego i tak w skład majątku wspólnego małżonków, drugiemu z nich, to czynność taka w ogóle nie wypełnia dyspozycji art. 5 ustawy o VAT (nie stanowi bowiem odpłatnej dostawy towarów) i nie rodzi obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług. Gdyby jednakże przyjąć, iż małżonkowie zawrą umowę darowizny, również i wtedy obowiązek podatkowy, z mocy wyłączenia z art. 6 pkt 1 ustawy, nie powstanie W takim wypadku, jeśli przesunięcie przedsiębiorstwa na rzecz drugiego małżonka nastąpi przed likwidacją działalności, remanent likwidacyjny wyniesie "zero".

Po pierwsze z uwagi na fakt, iż w przedmiotowej sprawie nie będzie miała miejsce jakakolwiek czynność prawna, lub zdarzenie prawne z którym ustawa wiąże obowiązek podatkowy. Gdyby nawet przyjąć, iż techniczno - organizacyjna czynność przekazania całego majątku firmy między małżonkami stanowi "transakcję zbycia" przedsiębiorstwa, to stosownie do art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług "przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części".

Słuszność takiego poglądu (zarówno w zakresie irrelewantności formy prawnej, jak i braku obowiązku podatkowego) potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 7 października 2009 r. (sygn. akt I SA/Po 491/2009), którego teza brzmi: "Wyłączone spod opodatkowania jest zarówno odpłatne, jak i nieodpłatne zbycie przedsiębiorstwa Nie ma przy tym znaczenia forma zbycia - podatkowi nie będą zatem podlegać min. sprzedaż, aport, zamiana i darowizna, jeśli mają za przedmiot przedsiębiorstwo.” Orzeczenie to stanowiło w swej treści potwierdzenie tezy zaprezentowanej wcześniej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 17 kwietnia 2008 r. (sygn akt SA/Wa 232/2008).

Reasumując w opisanej sytuacji można uznać, że nie dochodzi do jakiejkolwiek czynności opodatkowanej lub można uznać, że dochodzi tu do transakcji zbycia przedsiębiorstwa Oba podejścia powodują brak opodatkowanie powyższej czynności

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług i usług, nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

W świetle art. 2 pkt 22 ustawy:

Jednocześnie na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Przepisy art. 6 wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są tutaj wskazane te czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług. Z uwagi jednakże na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Przy czym należy zaznaczyć, że użyte w cyt. przepisie sformułowanie „transakcje zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma on zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a  zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

W świetle art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

Jak już wskazano, ustawodawca na mocy art. 6 pkt 1 ustawy wyłączył od opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Dlatego też, dla potrzeb przepisów ustawy o podatku od towarów i usług należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 55¹ ustawy dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.), zwanej dalej „Kodeks cywilny”. Zgodnie z tym przepisem:

Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. W tym miejscu należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Zatem składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Jeżeli warunki, o których mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego, zostaną spełnione, to zbycie takiego przedsiębiorstwa do innego podmiotu, nie będzie podlegało przepisom ustawy.

W wyroku C-497/01 (w sprawie Zita Modes) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) stwierdził, iż „pojęcie zbycia, czy to za wynagrodzeniem, czy też bez lub w charakterze aportu wniesionego do spółki, całości aktywów lub jej części, należy interpretować tak, iż obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz, w zależności od konkretnego przypadku, składnikami niematerialnymi, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, natomiast nie obejmuje ono zwykłego zbycia aktywów, takiego jak sprzedaż zapasów produktów”. Ponadto TSUE stwierdził, iż fakt, że VI Dyrektywa nie zawiera definicji pojęcia przedsiębiorstwa lub jego części, nie oznacza, że państwa członkowskie mają swobodę jego interpretacji. Pojęcia w niej używane powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny od innych przepisów, z wyjątkiem sytuacji, gdy sama Dyrektywa daje państwom członkowskim jasną dyspozycję do zdefiniowania pojęcia w krajowej legislacji. TSUE wskazał też, iż nabywca musi jednak posiadać zamiar kontynuowania działalności gospodarczej przejmowanego przedsiębiorstwa lub jego części, nie zaś jedynie natychmiast likwidować daną działalność i sprzedać przejęte mienie.

Na tę ostatnią okoliczność, czyli przydatność zespołu składników do prowadzenia (kontynuowania) działalności przez nabywcę, zwrócił uwagę TSUE w wyroku C-408/98 (Abbey National Plc), podzielając opinię Rzecznika Generalnego z dnia 13 kwietnia 2000 r., który stwierdził, iż „rozwiązanie przyjęte w Zjednoczonym Królestwie wydaje się rozsądne: gdy aktywa stanowiące część przedsiębiorstwa zdolną do odrębnego funkcjonowania są zbywane w taki sposób, że sprzedana część kontynuuje swoją działalność, ma zastosowanie opcja, z której Zjednoczone Królestwo skorzystało na mocy art. 5(8) VI Dyrektywy i uznaje się, że nie nastąpiła dostawa towarów”.

Zatem, zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. O tym czy doszło do wyodrębnienia przedsiębiorstwa decyduje pełen zakres przekazanego majątku, praw i zobowiązań, wyodrębnienie to musi dotyczyć przedsiębiorstwa jako całości. Nie może ono obejmować dowolnej części danego przedsiębiorstwa, żeby można było uznać, że doszło do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić niezależne przedsiębiorstwo.

Przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, należy również uwzględnić:

1)zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy szeregu składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

2)faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności wyłącznie w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi przedsiębiorstwo.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca planuje przekazanie całego majątku firmy żonie oraz zamknięcie działalności. Przekazanie odbędzie się nieodpłatnie. Przedmiotem transakcji będą wszystkie składniki majątku przedsiębiorstwa czyli: nazwa przedsiębiorstwa, wszystkie ruchomości czyli materiały, towary, wyroby gotowe, środki trwałe, wyposażenie, prawa wynikające z umów najmu, wierzytelności i środki pieniężne, strona WWW oraz profil na ..., dokumentacja techniczna: wykroje, projekty, próbki materiałów. Wszelkie  tajemnice przedsiębiorstwa (know how) w sposób naturalny przejdą do nowej firmy gdyż stanowią wspólną wiedzę małżonków. Na bazie nabytego zespołu składników – Pana małżonka będzie kontynuowała działalność gospodarczą dotychczas prowadzoną przez Pana przy pomocy zespołu składników będących przedmiotem przekazania.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, przekazania przedsiębiorstwa, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz treści powołanych przepisów prawa, prowadzi do stwierdzenia, że skoro przedmiotem transakcji będą wszystkie składniki majątku przedsiębiorstwa czyli: nazwa przedsiębiorstwa, wszystkie ruchomości czyli materiały, towary, wyroby gotowe, środki trwałe, wyposażenie, prawa wynikające z umów najmu, wierzytelności i środki pieniężne, strona WWW oraz profil na ..., dokumentacja techniczna: wykroje, projekty, próbki materiałów, wszelkie  tajemnice przedsiębiorstwa, to w przedmiotowej sprawie dojdzie do zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Ponadto jak wynika z opisu sprawy, przy pomocy ww. składników wchodzących w skład przedsiębiorstwa nabywca będzie kontynuował działalność prowadzoną dotychczas przez Wnioskodawcę.

Zatem, transakcja zbycia ww. składników stanowiących przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego będzie podlegała wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że przekazanie przedsiębiorstwa nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem - nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).