Prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego w związku z rozbudową oczyszczalni ścieków w ramach działania dotyczącego rozbudowy oczyszczalni ścieków.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 maja 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 17 maja 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do częściowego odliczenia podatku naliczonego w związku z rozbudową oczyszczalni ścieków w ramach działania pn. „(…)”.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenie przyszłego

Gmina (dalej: Wnioskodawca) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT). Gmina prowadzi skonsolidowane rozliczenia z tytułu podatku od towarów i usług obejmujące czynności prowadzone przez jednostki organizacyjne Gminy.

Gmina wykonuje zadania nałożone na nią odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których została powołana. Część z tych zadań jest realizowana przez Gminę w ramach reżimu publicznoprawnego, część zaś czynności Gmina wykonuje na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych, w związku z czym zaliczane są do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Gmina odpowiada za zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych (zadanie to zostało zlecone zakładowi budżetowemu), zgodnie z artykułem 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559). Stanowi on, że: „Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz”. W związku z tym Gmina poniosła, ponosi i będzie ponosić w przyszłości liczne wydatki związane z budową i modernizacją infrastruktury w zakresie kanalizacji sanitarnej oraz usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych. W szczególności, Gmina jest właścicielem oczyszczalni ścieków, która obsługiwana jest przez zakład budżetowy. Oczyszczalnia niezmiennie ma służyć mieszkańcom oraz jednostkom znajdującym się na terenie Gminy.

W związku ze wzrastającym zapotrzebowaniem mieszkańców gminy na infrastrukturę kanalizacyjną, Gmina w 2021 r. w ramach zadań własnych przystąpiła do kontynuacji zadania inwestycyjnego pn. „(…)”.

W związku z powyżej, Gmina rozpisała przetarg na wykonanie zadania, w którym opisano przedmiot zamówienia w następujący sposób:

1.Przedmiotem zamówienia publicznego jest wykonanie przebudowy i rozbudowy oczyszczalni ścieków w (….), wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą techniczną w formule zaprojektuj i wybuduj w ramach zadania pn. „(….)”.

2.Zamówienie udzielane jest na podstawie szczegółowych warunków i zasad Regulaminu Naboru Wniosków o dofinansowanie z Programu Rządowy Fundusz (…): Program (…), ustanowionego Uchwałą Rady Ministrów nr (…) z dnia 1 lipca 2021 r. oraz Wstępnej Promesy dot. dofinansowania inwestycji z powyższego Programu Nr (…) z dnia 16 lipca 2021 r.

3.Przedmiot zamówienia obejmuje w szczególności:

1)Opracowanie koncepcji modernizacji i rozbudowy Oczyszczalni Ścieków w (….);

2)Wykonanie dokumentacji pn. Program funkcjonalno-użytkowy modernizacji i rozbudowy oczyszczalni ścieków w (….);

3)Wykonanie dokumentacji projektowo-wykonawczej (w tym opracowanie kosztorysu inwestorskiego zgodnie ze złożoną ofertą) wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę oraz przedstawienie Zamawiającemu harmonogramu finansowo-rzeczowego Inwestycji;

4)Właściwe i zgodne z zasadami sztuki budowlanej wykonanie Inwestycji, jaką jest przebudowa i rozbudowa oczyszczalni ścieków w (….), wraz z wykonaniem lub przebudową niezbędnych obiektów towarzyszących i pomocniczych oraz infrastrukturą techniczną, niezbędną do jej funkcjonowania. W szczególności wykonanie Inwestycji polega na wykonaniu robót budowlanych i montażowych na podstawie wykonanych projektów, dostawie maszyn, urządzeń, instalacji i wyposażenia, wykonanie prac związanych z drogami, chodnikami, placami, parkingami, oświetleniem terenu, zabezpieczeniem terenu, zagospodarowaniem terenów zielonych;

5)Uruchomienie i rozruch instalacji stanowiących przedmiot zamówienia;

6)Przeprowadzenie wymaganych prób i badań oraz przygotowanie dokumentów związanych z oddaniem zmodernizowanej oczyszczalni ścieków w użytkowanie i uzyskanie pozwolenia na eksploatację;

7)Przeprowadzenie szkoleń w niezbędnym zakresie;

8)Osiągnięcie efektu oraz parametrów techniczno-technologicznych nie gorszych niż zdefiniowane w programie funkcjonalno-użytkowym;

9)Dostarczenie kompletu sprzętu, oznakowań, instrukcji, środków ochrony zbiorowej, z zakresu bhp i ochrony przeciwpożarowej, wymaganych przepisami szczegółowymi dla prawidłowej eksploatacji oczyszczalni ścieków;

10)Wykonanie instrukcji obsługi i konserwacji urządzeń niezbędnych dla prawidłowej eksploatacji oczyszczalni ścieków;

11)Opłaty za nadzory obce, badania itp.;

12)Obsługa geodezyjna i geotechniczna;

13)Inwentaryzacja powykonawcza;

14)Wykonanie tablic informacyjnych i pamiątkowych;

15)Oznakowanie budynków i instalacji zgodnie z wymaganiami przepisów szczegółowych, a w szczególności oznakowanie: dróg ewakuacyjnych, lokalizacji sprzętu ppoż., armatury, urządzeń, instalacji, miejsc występowania zagrożeń i ograniczeń w zakresie przebywania i komunikacji, informacyjne w zakresie pomieszczeń i komunikacji;

16)Nadzór autorski projektanta.

Gmina zamierza sfinansować ww. zadanie z Programu (…): Program Inwestycji Strategicznych w kwocie brutto (….) zł oraz ze środków własnych w kwocie brutto (….) zł. Inwestycja prowadzona w latach 2021‑2024, zakończenie zgodnie z umową nastąpi w 2024 r. Projektowana rozbudowa będzie miała miejsce na terenie istniejącej oczyszczalni ścieków. Gmina rozbuduje oczyszczalnię ścieków w (….), a następnie na podstawie dokumentu OT zwiększy wartość istniejącego środka trwałego stanowiącego mienie komunalne Gminy. W tym celu Gmina dokona zakupów usług od podmiotów zajmujących się profesjonalnie pracami budowlanymi, usługami i dostawami. Podmioty te są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług, a co za tym idzie, nabycie od nich usług zostaje udokumentowane Fakturami VAT, z których wynika podatek VAT.

Faktury będą wystawiane przez wykonawcę na Gminę (….).

Centralizacja podatku VAT, która nastąpiła z dniem 1 stycznia 2017 r. spowodowała ujednolicenie rozliczeń Gminy w zakresie podatku VAT, co skutkuje koniecznością prowadzenia cząstkowych ewidencji sprzedaży oraz zakupów za poszczególne miesiące rozliczeniowe przez jednostki organizacyjne gminy, jedną z nich jest zakład budżetowy - (….) (dalej: Zakład), który zajmuje się sprzedażą wody oraz odbiorem ścieków. Zakład, jako jednostka niesamodzielna, nie jest odrębnym od Gminy podatnikiem VAT, jest jedynie wystawcą faktur za odbiór ścieków, składa cząstkowe Deklaracje VAT (obecnie cząstkowe JPK), zaś Gmina (…), jako czynny podatnik VAT jest zobowiązana do składania zbiorczych Deklaracji VAT (obecnie plików JPK_V7M).

Zakład będzie wykorzystywał infrastrukturę oczyszczalni ścieków do działalności opodatkowanej - odbiór ścieków od odbiorców indywidualnych oraz do działalności mieszanej - odbiór ścieków od instytucji użyteczności publicznej.

Z tytułu świadczonych usług Zakład wystawia bowiem na kontrahentów Faktury VAT oraz odprowadza podatek należny. Z uwagi na rozliczenie z urzędem skarbowym w sposób skonsolidowany, na fakturach jako wystawca figuruje Zakład, a jako sprzedawca Gmina. Część dostaw wody i odbioru ścieków realizowana jest na rzecz jednostek budżetowych Gminy.

Przepisy Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (dalej: Rozporządzenie) przewidują konieczność odrębnego ustalania sposobu określenia proporcji (dalej: prewspółczynnika) dla każdej z jednostek organizacyjnych gminy.

Prewspółczynnik wyliczony przez Zakład na podstawie rzeczywistych danych za rok ubiegły w myśl ww. przepisów wynosi 87% i został przyjęty do stosowania w 2022 roku. Ma on jednocześnie charakter szacunkowy i po zakończeniu roku podatkowego 2022 Zakład dokona nowych wyliczeń z wykorzystaniem realnych danych za rok 2022, a następnie dokona korekty obliczeń do poziomu rzeczywistego wyliczonego prewspółczynnika.

Gmina zamierza odliczyć podatek VAT naliczony w fakturach kosztowych związanych z zadaniem inwestycyjnym pn. „(….)” w wysokości prewspółczynnika właściwego dla jednostki organizacyjnej jaką jest Zakład, której zostanie przekazana inwestycja, pomimo, że koszty zostaną poniesione przez samą Gminę. Z punktu widzenia VAT i Zakład i Gmina są bowiem jednym podatnikiem. Od momentu zaplanowania tej inwestycji Gmina posiada zamiar wykorzystywania oczyszczalni ścieków powierzając prowadzenie eksploatacji tej infrastruktury Zakładowi, który rozbudowaną oczyszczalnię ścieków w (…) wykorzysta do prowadzenia w imieniu Gminy działalności gospodarczej obejmującej odpłatne odprowadzanie i oczyszczanie ścieków. Zakład zobowiązany jest do prowadzenia eksploatacji oczyszczalni ścieków oraz kanalizacji sanitarnej, zgodnie z obowiązującymi przepisami, normami oraz zgodnie z pozwoleniem wodno-prawnym, a także do dokonywania poboru opłat za ścieki odebrane od dostawców.

W konsekwencji Zakład bezpośrednio zawiera umowy z odbiorcami usług o przyłączenie się do sieci oraz o odbiór ścieków sanitarnych. Zakład jako eksploatator tego majątku prowadzi przy jego pomocy działalność gospodarczą opodatkowaną VAT w postaci świadczenia usług odprowadzania ścieków. Oczyszczalnia ścieków, której działanie jest uzasadnione istnieniem kanalizacji sanitarnej na terenie Gminy posłuży mieszkańcom, jednostkom organizacyjnym Gminy oraz budynkom użyteczności publicznej. Gmina ponosi koszty prowadzonych działalności: opodatkowanej oraz pozostającej poza zakresem VAT, które wykonywane są przez jednostki podległe Gminy, zatem wydatki poniesione przez Gminę na realizację przedmiotowej inwestycji będą z nimi związane. Jednakże, Gmina nie ma możliwości bezpośredniego przypisania opisanych wydatków na towary i usługi w całości do jej działalności gospodarczej. Konieczne jest zatem zastosowanie prewspółczynnika. Zdaniem Gminy, prewspółczynnik Zakładu jest w tym zakresie najbardziej adekwatny.

Pytanie

Czy Gminie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wykazanego na fakturach zakupowych związanych z rozbudową istniejącego już środka trwałego, dotyczących zadania pn. „(….)” w części wyliczonej w oparciu o prewspółczynnik zakładu (…)?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, Gminie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wykazanego na fakturach zakupowych związanych z rozbudową istniejącego już środka trwałego, dotyczących zadania pn. „(….)” w części wyliczonej w oparciu o prewspółczynnik Zakładu. Podstawową zasadą podatku VAT jest neutralność opodatkowania, która oznacza, że podatnik musi być od podatku VAT uwolniony.

Stosownie do treści art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej ustawy o VAT (Dz. U. z 2022 r. poz. 931), w którym czytamy, że: „W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124”, zatem sytuacja taka występuje, gdy towary i usługi, przy nabyciu których został naliczony podatek, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych w związku z art. 88 ww. ustawy, gdzie zamieszczono wyłączenia stosowania obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego.

Artykuł 15 ww. ustawy stanowi o tym, kto może być podatnikiem podatku od towarów i usług, i tak w ust. 1 wskazano, iż: „Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności”.

Zaś w ust. 2 wskazano, że: „Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych”.

Natomiast w ust. 6 wymieniono kogo nie uznaje się za podatnika VAT, i tak: „Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych”.

Gmina spełnia warunki uznania jej za podatnika VAT, gdyż czynności opodatkowane będą wykonywane przez Zakład, któremu zostanie przekazana inwestycja i który w imieniu Gminy będzie świadczył usługi opodatkowane dla mieszkańców, związane z gospodarką wodno‑kanalizacyjną, tj. usługi odpłatnej dostawy wody i odpłatnego odbioru ścieków na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Na mocy art. 90 ust. 1 ustawy o VAT: „W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego”. Oznacza to, że tylko wówczas, gdy zakupy związane są jedynie z czynnościami opodatkowanymi, prawo do odliczenia przysługuje w pełni.

W świetle art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, który stanowi, że: „Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług”, w związku z art. 86 ust. 2a ww. ustawy, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”.

 Artykuł 86 ust. 2b omawianej ustawy stanowi, że: „Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli: zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe”. W kolejnych ustępach tego artykułu wskazano na przykładowe sposoby określenia proporcji (ust. 2c), precyzując ogólne zasady obliczania prewspółczynnika (zakres czasowy danych uwzględnianych przy kalkulacji, możliwość oparcia się na danych szacunkowych czy nakaz procentowego ustalenia proporcji w stosunku rocznym - ust. 2d-2f).

Jednocześnie w art. 86 ust. 22 ustawy o VAT zamieszczono delegację dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do wydania rozporządzenia określającego w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć. Ustawodawca zastrzegł jednak, że w przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.

Korzystając z upoważnienia ustawowego, Minister w rozporządzeniu z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników określił stosowne wzory pozwalające przyjąć proporcje odliczenia dla wybranych podatników.

Na mocy § 3 ust. 1 Rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników, w przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.

Na mocy zaś ust. 4 ww. przepisu, jako sposób określenia proporcji uznaje się w przypadku zakładu budżetowego sposób ustalony według wzoru:

X=Ax100/P

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

X - proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,

A - roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez zakład budżetowy, stanowiący część rocznego obrotu jednostki samorządu terytorialnego z działalności gospodarczej,

P - przychody wykonane zakładu budżetowego.

Ponadto, z dniem 1 października 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. 2016 poz. 1454) zwana „ustawą centralizacyjną”. Na jej podstawie Gmina z dniem 1 stycznia 2017 r. dokonała konsolidacji rozliczeń VAT, to od tego momentu każda z jej jednostek organizacyjnych prowadzi część działalności gospodarczej Gminy.

Dlatego też Gmina ma zamiar zastosować do odliczenia VAT prewspółczynnik obliczony dla Zakładu uznając, że w myśl wyżej przytoczonych przepisów to właśnie on najbardziej odpowiada specyfice prowadzonej działalności i dokonanych nabyć. Prewspółczynnik stosowany do nabyć towarów i usług, które zostały przekazane jednostkom w celu wykonywania tego fragmentu działalności będzie odpowiadał specyfice wykonywanej przez podatnika działalności tylko w sytuacji, gdy zastosujemy prewspółczynnik tejże jednostki. W świetle powyższych przepisów prewspółczynnik ma na celu odzwierciedlenie faktycznego wykorzystania dokonanych zakupów, a w przypadku inwestycji przekazanych jednostkom organizacyjnym, to te jednostki będą korzystały z wydatków inwestycyjnych i wydatków bieżących, choć ponosi je Gmina.

Dlatego też Gmina stoi na stanowisku, że w świetle obowiązujących przepisów należy do odliczenia wydatków zastosować prewspółczynnik określony dla Zakładu.

Podejście zaprezentowane przez Gminę znajduje potwierdzenie w stanowiskach organów podatkowych.

Przykładowo, w wydanej w dniu 24 listopada 2016 r. broszurze informacyjnej „Centralizacja rozliczeń w podatku VAT jednostek samorządu terytorialnego”, w której na str. 25-26 czytamy: „W przypadku gdy dokonywane zakupy (towarów i usług) będą służyć również działalności wykonywanej poza zakresem VAT a bezpośrednie przyporządkowanie tych zakupów w całości do działalności gospodarczej nie będzie możliwe, podatek do odliczenia od zakupów realizowanych w danej jednostce organizacyjnej ustala się z wykorzystaniem tzw. prewspółczynnika. (...) Wyliczony dla jednostki organizacyjnej prewspółczynnik znajdzie zasadniczo zastosowanie do zakupów towarów i usług zarówno dokonywanych przez tą jednostkę organizacyjną, jak i JST, wykorzystywanych jednak przez tą jednostkę organizacyjną do ww. celów, tj. celów „mieszanych”.

Gmina na podstawie analizy tejże broszury uważa, że jeżeli jako jednostka samorządu terytorialnego ponosi tzw. wydatki „mieszane” to przy odliczeniu VAT naliczonego od nabycia towarów i usług do wspomnianej na wstępie inwestycji powinna zastosować prewspółczynnik właściwy dla jednostki organizacyjnej jaką jest Zakład, ponieważ jest on jednostką wykorzystującą wydatki do celów mieszanych i to jemu Gmina przekaże inwestycję. Jest to podejście spójne z powołanym powyżej brzmieniem § 3 ust. 1 Rozporządzenia.

Reasumując, Gmina  w świetle powyższego ma prawo do odliczenia podatku VAT od dokonanych wydatków inwestycyjnych według prewspółczynnika Zakładu wyliczonego metodą określoną w Rozporządzeniu. Ponieważ zadania z zakresu gospodarki ściekowej Gmina przekazała Zakładowi, wszystkie koszty związane z tą infrastrukturą należy odliczać według prewspółczynnika właściwego dla tego Zakładu. Gmina przypomina, że Zakład jest – dla celów VAT - jednym podatnikiem z Gminą. Jest to rzetelny i jasny sposób rozliczenia podatku naliczonego. Opisana w stanie faktycznym inwestycja wiąże się bowiem wprost z działalnością Zakładu. Podsumowując własne stanowisko dotyczące pytania, gdy przypisanie nabyć w całości do czynności opodatkowanych nie będzie możliwe, wówczas kwotę podatku naliczonego należy obliczać w oparciu o prewspółczynnik Zakładu (Samorządowego Zakładu Gospodarki Komunalnej).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z  2022 r. poz. 931 ze zm.). W myśl tego przepisu:

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Z art. 86 ust. 1 wynika, że odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Ta zasada wyklucza możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu VAT. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności nieopodatkowanych podatkiem VAT.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Wnioskodawca ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku.

Wyrażoną w art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte m.in. w art. 86 ust. 2a ustawy, zgodnie z którym:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2c ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2d ustawy:

Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2h ustawy:

Jak stanowi art. 86 ust. 22 ustawy,

Na podstawie wskazanej delegacji, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2021 r. poz. 999).

Na podstawie § 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia:

W rozporządzeniu tym zostali wskazani podatnicy, do których przepisy w nim zawarte się odnoszą. Są to: jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.

Zgodnie z § 2 pkt 8 ww. rozporządzenia:

W myśl § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia:

Oznacza to, że w przypadku jednostek samorządu terytorialnego, nie będzie ustalany jeden „całościowy” sposób określenia proporcji dla jednostek samorządu terytorialnego jako osoby prawnej, tylko będą ustalane odrębnie sposoby określenia proporcji dla wymienionych wyżej jego poszczególnych jednostek organizacyjnych.

W ww. rozporządzeniu ustawodawca podał ustalone według wzoru sposoby określania proporcji m.in. w przypadku urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, w przypadku jednostki budżetowej oraz zakładu budżetowego.

W myśl  § 3 ust. 4 rozporządzenia:

Zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia:

W myśl § 2 pkt 11 rozporządzenia:

Zgodnie z § 3 ust. 5 rozporządzenia:

Wyłączenie powyższych transakcji z przychodów wykonanych zakładu budżetowego (mianownik proporcji) zapewnia spójność z wyłączeniem tych transakcji z obrotu z działalności gospodarczej (licznik proporcji) i ma na celu „oczyszczenie” kwoty przychodów przyjmowanej do wyliczenia proporcji z danych, które mogłyby zniekształcić proporcję.

Zaproponowana metoda ma charakter „obrotowy”, polegający na ustaleniu udziału „obrotów” z tytułu działalności gospodarczej w całkowitym „obrocie” z tytułu działalności gospodarczej oraz działalności pozostającej poza sferą VAT.

Powołany wyżej przepis art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych.

Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy.

W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania podatkiem VAT. Towarzyszą one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą.

Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach, o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT.

Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy – przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy, czy nieodpłatną działalność statutową.

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego podatnik powinien w pierwszej kolejności przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT, zwolnionej i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy oraz  (w przypadku wystąpienia także czynności zwolnionych od podatku) w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Art. 15 ust. 2 ustawy:

Art. 15 ust. 6 ustawy:

Zatem, jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Zgodnie z przepisem art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.):

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 3  ww. ustawy:

Wskazali Państwo, że zamierzają zrealizować zadanie inwestycyjne pn. „(…)”. Projektowana rozbudowa będzie miała miejsce na terenie istniejącej oczyszczalni ścieków. Rozbudują Państwo oczyszczalnię ścieków, a następnie na podstawie dokumentu OT zwiększą wartość istniejącego środka trwałego stanowiącego mienie komunalne. W tym celu dokonają Państwo zakupów usług od podmiotów zajmujących się profesjonalnie pracami budowlanymi, usługami i dostawami. Podmioty te są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług. Faktury będą wystawiane przez wykonawcę dla Państwa.

Zakład (Zakład), będący jednostką organizacyjną Gminy zajmuje się sprzedażą wody oraz odbiorem ścieków. Zakład, jako jednostka niesamodzielna, nie jest odrębnym  podatnikiem. Zakład będzie wykorzystywał infrastrukturę oczyszczalni ścieków do działalności opodatkowanej - odbiór ścieków od odbiorców indywidualnych oraz do działalności mieszanej - odbiór ścieków od instytucji użyteczności publicznej.

Z tytułu świadczonych usług Zakład wystawia bowiem na kontrahentów faktury oraz odprowadza podatek należny. Z uwagi na rozliczenie z urzędem skarbowym w sposób skonsolidowany, na fakturach jako wystawca figuruje Zakład, a jako sprzedawca Gmina. Część dostaw wody i odbioru ścieków realizowana jest na rzecz jednostek budżetowych Gminy.

Zamierzają Państwo odliczyć podatek VAT naliczony zawarty w fakturach kosztowych związanych z zadaniem inwestycyjnym pn. „(…)” w wysokości prewspółczynnika właściwego dla jednostki organizacyjnej jaką jest Zakład, której zostanie przekazana inwestycja.

Oczyszczalnia ścieków, której działanie jest uzasadnione istnieniem kanalizacji sanitarnej na terenie Gminy posłuży mieszkańcom, jednostkom organizacyjnym Gminy oraz budynkom użyteczności publicznej. Ponoszą Państwo koszty prowadzonych działalności: opodatkowanej oraz pozostającej poza zakresem VAT, które wykonywane są przez jednostki podległe, zatem wydatki poniesione przez Państwa na realizację przedmiotowej inwestycji będą z nimi związane. Jednakże, nie mają Państwo możliwości bezpośredniego przypisania opisanych wydatków na towary i usługi w całości do jej działalności gospodarczej.

Mają Państwo wątpliwości w zakresie  prawa do częściowego odliczenia podatku VAT naliczonego związanego z realizacją inwestycji w oparciu o prewspółczynnik zakładu budżetowego.

Analiza okoliczności sprawy wskazuje, że nabywane towary i usługi w związku z realizacją ww. inwestycji, wykorzystają Państwo zarówno do wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ustawy (czynności opodatkowanych podatkiem VAT) oraz do celów innych niż działalność gospodarcza (czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT). Zakład będzie bowiem wykorzystywał rozbudowaną infrastrukturę oczyszczalni ścieków do działalności opodatkowanej - odbiór ścieków od odbiorców indywidualnych oraz do działalności mieszanej - odbiór ścieków od instytucji użyteczności publicznej.

Tym samym, w związku z centralizacją rozliczeń podatku VAT dla Gminy i jej jednostek organizacyjnych, jeżeli ponoszą Państwo wydatki dotyczące inwestycji pn. „(…)”, której efekty będą za pośrednictwem zakładu budżetowego wykorzystywane jednocześnie do działalności gospodarczej (opodatkowanej podatkiem VAT) oraz do działalności innej niż gospodarcza (czynności niepodlegających VAT), to przy odliczeniu podatku VAT naliczonego z tytułu wydatków dotyczących przedstawionej inwestycji powinni Państwo zastosować sposób określenia proporcji właściwy dla jednostki organizacyjnej tj. zakładu budżetowego wykorzystującego inwestycję. Zatem powinni Państwo dokonać odliczenia przy użyciu proporcji określonej na podstawie art. 86 ust. 2a-2h ustawy, w związku z § 3 ust. 4 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników, określonych odrębnie dla tej jednostki organizacyjnej tj. zakładu budżetowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydając niniejszą interpretację, tut. Organ przyjął jako element opisu sprawy wskazaną przez Państwa okoliczność, że mają Państwo ustaloną proporcję dla zakładu budżetowego. Ponadto należy podkreślić, że rolą Organu w postępowaniu interpretacyjnym jest wyłącznie interpretacja przepisów prawa podatkowego, a nie badanie poprawności dokonanych wyliczeń zatem w niniejszej interpretacji nie dokonano oceny prawidłowości wyliczenia „prewspółczynnika” zakładu budżetowego, na który powołują się Państwo.

Jeżeli w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź kontroli celno‑skarbowej zostanie ustalone, że metoda wyliczenia prewspółczynnika dla zakładu budżetowego, o którym mowa w interpretacji nie zapewni dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z poniesionymi wydatkami na realizację objętej wnioskiem inwestycji wyłącznie w części przypadającej na działalność gospodarczą oraz nie będzie obiektywnie odzwierciedlała części wydatków przypadających na działalność gospodarczą oraz na inne cele, a więc nie będzie metodą najbardziej odpowiadającą specyfice wykonywanej przez Państwa działalności i dokonywanych nabyć, niniejsza interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).