Prawo do korzystania ze zwolnienia od podatku świadczonych usług polegających na zarządzaniu portfelami aktywów podstawowych funduszy inwestycyjnych... - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 21.04.2020, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.58.2020.1.MP, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

Prawo do korzystania ze zwolnienia od podatku świadczonych usług polegających na zarządzaniu portfelami aktywów podstawowych funduszy inwestycyjnych zamkniętych.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) w zw. z art. 15zzs ust. 7 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 4 lutego 2020 r. (data wpływu 6 lutego 2020 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług polegających na zarządzaniu portfelami aktywów podstawowych funduszy inwestycyjnych zamkniętych jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 lutego 2020 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług polegających na zarządzaniu portfelami aktywów podstawowych funduszy inwestycyjnych zamkniętych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej spółka z ograniczoną odpowiedzialnością [dalej: Spółka lub Wnioskodawca] zawiera umowy z towarzystwami funduszy inwestycyjnych [dalej: TFI], na podstawie których świadczy usługi polegające na zarządzaniu portfelami aktywów podstawowych [dalej: Portfele] funduszy inwestycyjnych zamkniętych (w tym funduszy inwestycyjnych zamkniętych aktywów niepublicznych) [dalej: Fundusze] reprezentowanych/zarządzanych przez dane TFI (obok Portfeli w ramach Funduszy funkcjonują również portfele aktywów płynnych).

Fundusze stanowią alternatywne fundusze inwestycyjne w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi [tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 1355 ze zm.; dalej: ustawa UFI] oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektywy 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 [Dz. U. UE. L. 174/1; dalej: Dyrektywa ZAFI].

Powyższe działania wpisują się w zadeklarowany przez Spółkę przedmiot jej działalności obejmujący w szczególności działalność związaną z zarządzaniem funduszami (PKD 66.30.Z).

TFI (z którymi Spółka zawiera umowy), prowadzą działalność zarządzania funduszami zgodnie z ustawą UFI. Zgodnie z art. 45 tej ustawy przedmiotem działalności TFI jest m.in. tworzenie funduszy inwestycyjnych i subfunduszy, zarządzanie nimi i reprezentowanie funduszy inwestycyjnych w stosunkach z osobami trzecimi.

Zgodnie z zawartymi umowami szczegółowy zakres usług świadczonych przez Spółkę na rzecz Funduszy wygląda następująco:

(i) usługi dotyczące nabywania aktywów do Portfeli, w tym w szczególności:

dokonywanie analiz rynkowych i poszukiwanie spółek niepublicznych, których akcje lub udziały lub inne instrumenty finansowe będą potencjalnie przedmiotem inwestycji Funduszy w ramach Portfeli oraz innych aktywów, które mogą być przedmiotem lokat Funduszy w ramach Portfeli;
negocjowanie warunków i opracowywanie projektów umów ze spółkami niepublicznymi lub ich akcjonariuszami bądź udziałowcami, oraz wszelkich innych dokumentów związanych z nabyciem praw majątkowych stanowiących (bezpośrednio lub pośrednio) przedmiot lokat w ramach Portfeli, w tym w szczególności umów inwestycyjnych określających prawa i obowiązki Funduszy dotyczące danej spółki;
dokonywanie wszelkich czynności o charakterze faktycznym lub prawnym (do których podjęcia Spółka zostanie upoważniona przez TFI) związanych z nabyciem praw majątkowych stanowiących przedmiot lokat w ramach Portfeli;

(ii) usługi dotyczące zarządzania aktywami wchodzącymi w skład Portfeli, w tym w szczególności:

obsługa procesu zwiększania wartości lokat wchodzących w skład Portfeli polegająca w szczególności na:
- zapewnianiu wsparcia strategicznego i operacyjnego na rzecz danej spółki niepublicznej,
- sprawowaniu nadzoru właścicielskiego nad funkcjonowaniem danej spółki niepublicznej, w szczególności poprzez wykonywanie na podstawie szczególnego pełnomocnictwa udzielonego przez TFI praw korporacyjnych przysługujących Funduszom;
przeprowadzanie analiz ekonomicznych oraz zapewnianie sporządzania wszelkich innych analiz dotyczących spółek niepublicznych, ich praw udziałowych lub innych instrumentów emitowanych przez spółki niepubliczne stanowiących przedmiot lokat Funduszy w ramach Portfeli (tzw. analiza due dilligence);
przeprowadzenie własnych analiz rynkowych, a także korzystanie z zewnętrznych źródeł informacji niezbędnych do podejmowania decyzji inwestycyjnych, optymalizujących strukturę Portfeli pod względem płynności, ryzyka stóp procentowych oraz uwzględniających zapotrzebowanie Funduszy na środki płynne;
sprawowanie kontroli nad realizacją całej inwestycji związanej z nabyciem lub zbyciem aktywów, w tym poprzez odpowiednie wykonywanie (bezpośrednio lub pośrednio) uprawnień właścicielskich w spółkach, których akcje, udziały lub udziałowe papiery wartościowe stanowią przedmiot lokat Funduszy;
zapewnianie obejmowania przez spółki akcji/udziałów spółek, z zachowaniem kontroli Funduszy nad daną spółką, w tym w szczególności poprzez zagwarantowanie odpowiedniego brzmienia umów spółki lub statutów tych spółek, w szczególności poprzez zapewnienie szerokich uprawnień dla organów właścicielskich, umożliwiających Funduszom sprawowanie kontroli nad tymi spółkami również pośrednio poprzez inne spółki wchodzące w skład struktury projektu;
zapewnianie, że do organów spółek portfelowych i ich spółek zależnych będą powoływane osoby posiadające odpowiednie doświadczenie oraz przygotowane teoretycznie oraz w stosunku do których nie będą zachodzić określone okoliczności (np. skazanie prawomocnym wyrokiem za przestępstwo składania fałszywych zeznań);
zapewnianie działań zmierzających do realizacji celu inwestycyjnego Funduszy, w tym poprzez dołożenie najwyższej staranności celem wzrostu wartości aktywów Funduszy poprzez wpływ na zarządzanie i prowadzenie działalności inwestycyjnej spółek portfelowych i spółek od nich zależnych stosownie do możliwego wpływu Funduszy na organy tych spółek;
podejmowanie decyzji inwestycyjnych, optymalizujących strukturę portfela pod względem płynności, ryzyka stóp procentowych oraz uwzględniających zapotrzebowanie Funduszy na środki płynne;

(iii) usługi dotyczące zbycia aktywów wchodzących w skład Portfeli, tj. w szczególności wypracowanie koncepcji oraz przeprowadzenie procedur wyjścia Funduszy z inwestycji w ramach Portfeli, w tym w szczególności:

wyszukiwanie podmiotów, które nabędą aktywa będące przedmiotem lokat;
negocjowanie warunków i opracowywanie projektów umów oraz wszelkich innych dokumentów stanowiących przedmiot lokat w ramach Portfeli;
zapewnianie transferu środków pieniężnych pochodzących ze zrealizowanych przez spółki portfelowe oraz ich spółki zależne inwestycji;
dokonywanie wszelkich czynności o charakterze faktycznym lub prawnym (do których podjęcia Spółka zostanie upoważniona przez TFI) związanych ze zbyciem praw majątkowych stanowiących przedmiot lokat w ramach Portfeli;

(iv) usługi dotyczące wyboru, na każdym z etapów procesu inwestycyjnego, zewnętrznych doradców, o ile korzystanie z ich usług okaże się konieczne oraz współpraca z takimi doradcami;

(v) usługi w zakresie innych spraw zleconych przez TFI niezbędnych do wykonania przez Spółkę usług określonych w umowie;

[dalej łącznie jako: Usługi].

Nabywanie i zbywanie aktywów w ramach Portfeli odbywa się na podstawie sporządzonych przez Spółkę rekomendacji inwestycyjnych. Wnioskodawca jest zobowiązany do przedstawienia TFI ww. rekomendacji przed każdą planowaną transakcją. TFI mają możliwość wniesienia sprzeciwu wobec przedmiotowych rekomendacji jedynie w sytuacji, gdyby ich realizacja zagrażała interesom uczestników Funduszy, bądź naruszała przepisy obowiązującego prawa (w tym statutów Funduszy). Na podstawie rekomendacji inwestycyjnych sporządzonych przez Spółkę TFI udzielają jej pełnomocnictwa do dokonania określonych czynności (np. zbycia aktywów). Ponadto nabycie lub zbycie przez Fundusze, w całości lub w części, poszczególnych lokat wchodzących w skład Portfeli wymaga zgody Zgromadzeń Inwestorów Funduszy.

Na podstawie zawieranych umów Spółka nie jest uprawniona - bez uzyskania zgody zarządu TFI - do zaciągania w imieniu Funduszy pożyczek i kredytów oraz do emisji instrumentów finansowych.

TFI uzyskało stosowną zgodę Komisji Nadzoru Finansowego, o której mowa w art. 46 ust. 3a ustawy UFI, w celu zawarcia ze Spółką umów o Zarządzanie Portfelami.

Zgodnie z zapisami zawartych umów - z uwagi na fakt, iż ich celem jest przeniesienie działalności w zakresie zarządzania Portfelami na Spółkę - zwalnia ona TFI, w pełni i skutecznie, z odpowiedzialności wobec osób trzecich z tytułu wszelkich strat, szkód, kosztów i wydatków, zobowiązań, roszczeń, żądań, dochodzeń lub postępowań z samego tylko faktu wykonywania Usług. TFI ponoszą odpowiedzialność jedynie w zakresie, w jakim ww. roszczenia będą wynikały z ich działania lub zaniechania.

W zamian za świadczenie Usług Spółce należne jest wynagrodzenie na zasadach określonych w umowach z TFI.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy świadczenie Usług podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy:

W opinii Wnioskodawcy świadczenie Usług, o których mowa w opisie stanu faktycznego, podlega zwolnieniu z VAT. Podstawy dla przedmiotowego zwolnienia dostarcza art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy VAT.

Niżej Wnioskodawca przedstawia szczegółowe uzasadnienie swojego stanowiska.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT opodatkowaniu podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Z kolei przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Przy tym, towarami są w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy VAT, rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Ponadto, na podstawie art. 7 ust. 1 w zw. z ust. 1 pkt 6 i pkt 7 ustawy VAT, za dostawę towarów uznaje się również zbycie prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Mając na uwadze powyższe nie ulega wątpliwości, że Usługi generalnie objęte są zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług [dalej: VAT], tj. podlegają VAT.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146aa pkt 1 ustawy VAT podstawowa stawka VAT wynosi obecnie 23%. Ustawodawca przewidział jednak szereg sytuacji, w których świadczenie usług podlega zwolnieniu od podatku:

w myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy VAT zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;
z kolei stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. b) ustawy VAT zwalnia się od podatku usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy VAT zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Z powyższych przepisów wynika, iż ustawodawca przewidział zwolnienie z VAT dla usług zarządzania (i) funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych oraz (ii) usług zarządzania portfelami inwestycyjnymi (lub ich częścią) funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych.

Mając na uwadze zawarte w ustawie VAT odesłanie do ustawy UFI należy w tym miejscu odwołać się do wybranych regulacji ustawy UFI.

Zgodnie z art. 3 ustawy UFI, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Z kolei w myśl art. 3 ust. 4 ustawy UFI fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność m.in. jako alternatywny fundusz inwestycyjny, tj. specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Stosownie do art. 4 ust. 1 ustawy UFI towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi.

W myśl art. 45a ust. 1 ustawy UFI, z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to TFI.

Zgodnie z art. 46 ust. 3 ustawy UFI, w przypadku gdy towarzystwo zarządza funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196 (tj., w szczególności, funduszem inwestycyjnym zamkniętym), może zawrzeć umowę, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1, jeżeli podmiot ten podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym i posiada zezwolenie na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013.

Na podstawie art. 46 ust. 3a ustawy UFI zawarcie przez towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, umowy, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1 i ust. 3, wymaga zgody Komisji Nadzoru Finansowego.

W tym miejscu należy odnieść się do definicji zarządzania, którym posługuje się art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy VAT. W pierwszej kolejności wymaga podkreślenia, iż ustawa VAT w przeszłości zawierała przedmiotową definicję. Mianowicie, przed 1 kwietnia 2013 r. w art. 43 ust. 8 ustawy VAT zawarta była definicja usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi i były one rozumiane jako:

zarządzanie aktywami;
dystrybucja tytułów uczestnictwa;
tworzenie rejestrów uczestników i administrowanie nimi;
prowadzenie rachunków i rejestrów aktywów;
przechowywanie aktywów.

Jednakże w wyroku z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej [dalej: TSUE] stwierdził, że pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi zawarte w art. 13 część B lit. d pkt 6 ówcześnie obowiązującej szóstej Dyrektywy 77/388/EWG (odpowiednik art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej [Dz.U.UE.L.2006.347.1; dalej: Dyrektywa VAT]) jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie.

Na kanwie ww. wyroku polski ustawodawca usunął z ustawy VAT przepis art. 43 ust. 8. W związku z powyższym, w celu interpretacji przepisów ustawy VAT w zakresie zarządzania, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy VAT, należy obecnie odwołać się do przepisów Dyrektywy VAT oraz właściwego orzecznictwa TSUE. Powyższe stanowisko znalazło przykładowo potwierdzenie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego [dalej: NSA] z 3 sierpnia 2018 r. (sygn. I FSK 1684/16), w którym NSA stwierdził m.in., iż:

Występujący w tym przepisie zwrot usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi należy traktować jako tożsamy z występującym w art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy 2006/112/WE Rady zwrot zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi (poprzednio w art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG). Jest to zatem autonomiczne pojęcie prawa unijnego, co wynika z wyroku TSUE z 4 maja 2006 r., sygn. C- 169/04 [...] (pkt 38 wyroku). W związku z tym, na gruncie prawa krajowego pojęcie to musi być interpretowane zgodnie ze znaczeniem nadanym przez TSUE.

W świetle powyższego, w tym miejscu należy odnieść się do art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT, w myśl którego państwa członkowskie zwalniają z VAT zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. Implementację powyższego przepisu Dyrektywy VAT stanowi właśnie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy VAT.

Jednak Dyrektywa VAT również nie definiuje wprost pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. W związku z tym TSUE uznał za zasadne posłużenie się Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe [dalej: Dyrektywa UCITS].

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy UCITS, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II. Zgodnie z treścią załącznika II, obowiązki wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

zarządzanie inwestycjami,
administrację:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,
wprowadzanie do obrotu.

Co się tyczy orzecznictwa TSUE, to we wskazanym wyżej wyroku w sprawie Abbey National TSUE dokonał doprecyzowania, jeżeli chodzi o rozumienie zarządzania. Po pierwsze, jak już wspomniano, stwierdził, że omawiane pojęcie stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie to obejmuje również usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Ponadto TSUE wskazał, iż: (...) odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług.

Należy również wspomnieć wyrok TSUE z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11, który dotyczył możliwości zwolnienia z opodatkowania usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. TSUE podkreślił w nim konieczność szerokiego interpretowania pojęcia zarządzanie specjalnym funduszem inwestycyjnym stwierdzając m.in.:

(...) okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy (...). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy.

Z powyższego wyroku TSUE wynika, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele różnych czynności, które jednakże muszą stanowić odrębną całość i być istotne/specyficzne dla procesu zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Szczególnego podkreślenia wymaga okoliczność, iż zgodnie z omawianym orzecznictwem wykonywanie ww. czynności przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody dla zwolnienia ich z opodatkowania VAT.

Powyższe wynika z przyjęcia przez TSUE, że kluczową kwestią w przedmiotowym przypadku - podobnie zresztą jak w innych sprawach dotyczących stosowania przedmiotowych zwolnień z VAT (np. w odniesieniu do usług pośrednictwa finansowego) - jest powiązanie danego świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszy (a nie specyficznym statusem podmiotu świadczącego usługi).

Podsumowując dotychczasowe rozważania należy wskazać, iż z orzecznictwa TSUE wynika, że (i) państwa członkowskie nie mogą samodzielnie tworzyć ani interpretować definicji zarządzania funduszami na potrzeby/w celu określenia zakresu zwolnienia z VAT przewidzianego w Dyrektywie VAT dla tego rodzaju usług,

(ii) na zarządzanie funduszami składa się/może składać szereg różnorodnych czynności, które mogą być wykonywane również przez podmioty inne niż podmioty bezpośrednio zarządzające funduszami (tj. w przypadku Funduszy - podmioty inne niż TFI). Kryterium decydującym o możliwości zaliczenia danej czynności do katalogu czynności zarządzania funduszem jest jej odrębność oraz istotność dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi, a nie jej ogólny charakter, rozpatrywany w oderwaniu od kontekstu sytuacyjnego. W rezultacie także usługi, które same w sobie nie stanowią zarządzania sensu stricte (jak usługi prawne, administracyjne czy księgowe), jeżeli dotyczą bezpośrednio funduszy, wpływając finalnie na ich pozycję/sytuację, powinny być uznawane za czynności z zakresu zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego będącego przedmiotem niniejszego wniosku należy podkreślić, iż wykonywanie czynności wchodzących w zakres Usług pierwotnie należy do obowiązków TFI, które zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy UFI tworzą fundusze inwestycyjne, zarządzają nimi i reprezentują je w stosunkach z osobami trzecimi. W tym miejscu należy przypomnieć, iż jak wynika z art. 3 ust. 1 ustawy UFI wyłącznym przedmiotem działalności funduszy inwestycyjnych jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Z powyższego przepisu wynika, iż lokowanie środków pieniężnych będących w gestii funduszy inwestycyjnych, poprzez nabywanie i zbywanie aktywów określonych w ustawie UFI, jest esencją ich działalności oraz stanowi czynności specyficzne dla tego typu podmiotów. Już tylko z uwagi na powyższe należy uznać, iż Usługi jako obejmujące zarządzanie portfelem funduszy inwestycyjnych stanowią działalność specyficzną (właściwą) i istotną dla obsługi inwestycji w obszarze działalności funduszy inwestycyjnych.

Następnie należy podkreślić, iż - jak wynika z orzecznictwa TSUE - prawo wspólnotowe nie wyłącza możliwości wykonywania ww. czynności przez podmioty trzecie (takie jak Spółka), jeżeli tworzą one jednolitą (odrębną) całość. Nie ulega wątpliwości, że w przypadku Usług wymóg ten został spełniony - na podstawie zawartych umów TFI delegują do Spółki określone funkcje/obszary działalności, wyodrębnione z działalności TFI, tj. z zakresu zarządzania funduszami inwestycyjnymi (Portfelem).

W świetle powyższego, z uwagi na fakt, iż Usługi:

obejmują czynności polegające na zarządzaniu Portfelem/-ami (tj. zarządzaniu inwestycjami Funduszy),
są specyficzne (właściwe) dla działalności prowadzonej przez Fundusze,
są istotne dla działalności Funduszy,
tworzą odrębną całość,

należy uznać, że Usługi mieszczą się w pojęciu zarządzania (tu: portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych), o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. b) ustawy VAT, i na tej podstawie będą objęte zwolnieniem z VAT.

Powyższe stanowisko znajduje także potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydanych w przeszłości przez organy podatkowe. Tytułem przykładu można wskazać na interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 kwietnia 2017 r. (sygn. 0114-KDIP4.4012.12.2017.1.MP) i z 14 listopada 2017 r. (sygn. 0114-KDIP4.4012.599.2017.1.EK), czy też z 25 listopada 2019 r. (sygn. 0114-KDIP4.4012.596.2019.2.AS).

Mając na uwadze powyższe Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie jego stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Jak stanowi art. 41 ust. 1 ustawy stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Natomiast zgodnie z art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6% stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka zawiera umowy z towarzystwami funduszy inwestycyjnych, na podstawie których świadczy usługi polegające na zarządzaniu portfelami aktywów podstawowych funduszy inwestycyjnych zamkniętych (w tym funduszy inwestycyjnych zamkniętych aktywów niepublicznych) reprezentowanych/zarządzanych przez dane TFI.

Fundusze stanowią alternatywne fundusze inwestycyjne w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektywy 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010.

Zgodnie z zawartymi umowami szczegółowy zakres usług świadczonych przez Spółkę na rzecz Funduszy wygląda następująco:

(i) usługi dotyczące nabywania aktywów do Portfeli, w tym w szczególności:

dokonywanie analiz rynkowych i poszukiwanie spółek niepublicznych, których akcje lub udziały lub inne instrumenty finansowe będą potencjalnie przedmiotem inwestycji Funduszy w ramach Portfeli oraz innych aktywów, które mogą być przedmiotem lokat Funduszy w ramach Portfeli;
negocjowanie warunków i opracowywanie projektów umów ze spółkami niepublicznymi lub ich akcjonariuszami bądź udziałowcami, oraz wszelkich innych dokumentów związanych z nabyciem praw majątkowych stanowiących (bezpośrednio lub pośrednio) przedmiot lokat w ramach Portfeli, w tym w szczególności umów inwestycyjnych określających prawa i obowiązki Funduszy dotyczące danej spółki;
dokonywanie wszelkich czynności o charakterze faktycznym lub prawnym (do których podjęcia Spółka zostanie upoważniona przez TFI) związanych z nabyciem praw majątkowych stanowiących przedmiot lokat w ramach Portfeli;

(ii) usługi dotyczące zarządzania aktywami wchodzącymi w skład Portfeli, w tym w szczególności:

obsługa procesu zwiększania wartości lokat wchodzących w skład Portfeli polegająca w szczególności na:
- zapewnianiu wsparcia strategicznego i operacyjnego na rzecz danej spółki niepublicznej,
- sprawowaniu nadzoru właścicielskiego nad funkcjonowaniem danej spółki niepublicznej, w szczególności poprzez wykonywanie na podstawie szczególnego pełnomocnictwa udzielonego przez TFI praw korporacyjnych przysługujących Funduszom;
przeprowadzanie analiz ekonomicznych oraz zapewnianie sporządzania wszelkich innych analiz dotyczących spółek niepublicznych, ich praw udziałowych lub innych instrumentów emitowanych przez spółki niepubliczne stanowiących przedmiot lokat Funduszy w ramach Portfeli (tzw. analiza due dilligence);
przeprowadzenie własnych analiz rynkowych, a także korzystanie z zewnętrznych źródeł informacji niezbędnych do podejmowania decyzji inwestycyjnych, optymalizujących strukturę Portfeli pod względem płynności, ryzyka stóp procentowych oraz uwzględniających zapotrzebowanie Funduszy na środki płynne;
sprawowanie kontroli nad realizacją całej inwestycji związanej z nabyciem lub zbyciem aktywów, w tym poprzez odpowiednie wykonywanie (bezpośrednio lub pośrednio) uprawnień właścicielskich w spółkach, których akcje, udziały lub udziałowe papiery wartościowe stanowią przedmiot lokat Funduszy;
zapewnianie obejmowania przez spółki akcji/udziałów spółek, z zachowaniem kontroli Funduszy nad daną spółką, w tym w szczególności poprzez zagwarantowanie odpowiedniego brzmienia umów spółki lub statutów tych spółek, w szczególności poprzez zapewnienie szerokich uprawnień dla organów właścicielskich, umożliwiających Funduszom sprawowanie kontroli nad tymi spółkami również pośrednio poprzez inne spółki wchodzące w skład struktury projektu;
zapewnianie, że do organów spółek portfelowych i ich spółek zależnych będą powoływane osoby posiadające odpowiednie doświadczenie oraz przygotowane teoretycznie oraz w stosunku do których nie będą zachodzić określone okoliczności (np. skazanie prawomocnym wyrokiem za przestępstwo składania fałszywych zeznań);
zapewnianie działań zmierzających do realizacji celu inwestycyjnego Funduszy, w tym poprzez dołożenie najwyższej staranności celem wzrostu wartości aktywów Funduszy poprzez wpływ na zarządzanie i prowadzenie działalności inwestycyjnej spółek portfelowych i spółek od nich zależnych stosownie do możliwego wpływu Funduszy na organy tych spółek;
podejmowanie decyzji inwestycyjnych, optymalizujących strukturę portfela pod względem płynności, ryzyka stóp procentowych oraz uwzględniających zapotrzebowanie Funduszy na środki płynne;

wyszukiwanie podmiotów, które nabędą aktywa będące przedmiotem lokat;
negocjowanie warunków i opracowywanie projektów umów oraz wszelkich innych dokumentów stanowiących przedmiot lokat w ramach Portfeli;
zapewnianie transferu środków pieniężnych pochodzących ze zrealizowanych przez spółki portfelowe oraz ich spółki zależne inwestycji;
dokonywanie wszelkich czynności o charakterze faktycznym lub prawnym (do których podjęcia Spółka zostanie upoważniona przez TFI) związanych ze zbyciem praw majątkowych stanowiących przedmiot lokat w ramach Portfeli;

(iv) usługi dotyczące wyboru, na każdym z etapów procesu inwestycyjnego, zewnętrznych doradców, o ile korzystanie z ich usług okaże się konieczne oraz współpraca z takimi doradcami;

(v) usługi w zakresie innych spraw zleconych przez TFI niezbędnych do wykonania przez Spółkę usług określonych w umowie.

Na podstawie zawieranych umów Spółka nie jest uprawniona - bez uzyskania zgody zarządu TFI - do zaciągania w imieniu Funduszy pożyczek i kredytów oraz do emisji instrumentów finansowych.

TFI uzyskało stosowną zgodę Komisji Nadzoru Finansowego, o której mowa w art. 46 ust. 3a ustawy UFI, w celu zawarcia ze Spółką umów o Zarządzanie Portfelami.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą prawa do korzystania ze zwolnienia z podatku VAT świadczonych przez Spółkę usług.

W odniesieniu do powyższego należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy usługi zarządzania dotyczą m.in. funduszy inwestycyjnych (w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi) oraz portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych lub ich części.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2020 r., poz. 95), zwaną dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

W myśl art. 3 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Stosownie do art. 3 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

fundusz inwestycyjny otwarty;
alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Jak stanowi art. 4 ust. 1c ustawy o funduszach inwestycyjnych zarządzanie specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym albo funduszem inwestycyjnym zamkniętym obejmuje co najmniej zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu i ryzykiem.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

W myśl art. 45a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.

Stosownie do art. 46 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych umowa, o której mowa w art. 45a ust. 1, której przedmiotem jest zlecenie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, może być z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013 w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i funduszu inwestycyjnego zamkniętego, zawarta wyłącznie z:

podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, lub innym towarzystwem posiadającym zezwolenie, o którym mowa w art. 45 ust. 2 pkt 1;
podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, mającym siedzibę w innym państwie członkowskim;
podmiotem prowadzącym działalność maklerską z siedzibą w państwie należącym do OECD niebędącym państwem członkowskim, jeżeli:
1. do portfela inwestycyjnego funduszu lub jego części mogą być nabywane papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego zgodnie z ustawą i statutem funduszu,
2. podmiot prowadzący działalność maklerską podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym w tym państwie i uzyskał zezwolenie tego organu równoważne zezwoleniu na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych,
3. jest zapewniona, na zasadzie wzajemności, współpraca Komisji z tym organem nadzoru.

Art. 46 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych stanowi, że w przypadku gdy towarzystwo zarządza funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, może zawrzeć umowę, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1, jeżeli podmiot ten podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym i posiada zezwolenie na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013.

Na podstawie art. 46 ust. 3a ustawy o funduszach inwestycyjnych zawarcie przez towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, umowy, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1 i ust. 3, wymaga zgody Komisji.

Z powyższych przepisów wynika, że towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym może zlecić zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią innym podmiotom, wymienionym w ww. przepisach.

Wskazać należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347, s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Dyrektywa 2006/112/WE nie definiuje pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. W zależności od tego czy usługi zarządzania dotyczą funduszy inwestycyjnych czy alternatywnych funduszy inwestycyjnych podlegają odrębnym regulacjom prawnym na gruncie przepisów unijnych i krajowych, które odmiennie określają zakres pojęcia zarządzania w obu ww. przypadkach, co przenosi się na sposób ich opodatkowania podatkiem VAT.

Pojęcie zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być analizowane w oparciu o przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (tzw. Dyrektywa ZAFI) oraz ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Na konieczność dokonania analizy pojęcia zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w oparciu o ww. przepisy ustawy i Dyrektywy ZAFI wskazał również WSA w wyroku z dnia 18 lipca 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 3563/17.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że Dyrektywa ZAFI odnosi się do zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. zarządzających wszelkimi typami funduszy, które nie są objęte Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE.

Jak wynika z art. 4 ust. 1 lit. w cyt. Dyrektywy ZAFI zarządzanie AFI (rozumiane jako alternatywne fundusze inwestycyjne) oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I na rzecz jednego lub większej liczby AFI. Minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI:

zarządzanie portfelem inwestycyjnym pkt 1 lit. a ww. załącznika,
zarządzanie ryzykiem pkt 1 lit. b ww. załącznika.

Zatem, zarządzanie portfelami inwestycyjnymi lub zarządzanie ryzykiem to minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI. Inne funkcje, które ZAFI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI to m.in. administrowanie, w tym obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Zdaniem pełnomocnika transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa
znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot

zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli gdy oceniać je globalnie tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Trybunał zaznaczył też, że: odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług. W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym i stwierdził:

okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d).

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Ze względu na fakt, że pojęcie zarządzania funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Uwzględniając dotychczasowe orzecznictwo TSUE w tym zakresie należy przyjąć, że tego typu usługi podlegają zwolnieniu od podatku VAT, jako usługi w zakresie zarządzania funduszem inwestycyjnym, o ile spełniają poniższe warunki:

są ściśle związane z działalnością właściwą dla funduszu (tj. polityką inwestycyjną, kupnem i sprzedażą aktywów itp.) i służą jednemu celowi, tj. skutecznemu i efektywnemu zarządzaniu funduszem,
bez nabycia tych usług fundusz nie byłby w stanie skutecznie prowadzić działalności i realizować swojej polityki inwestycyjnej,
są bezpośrednio związane z transakcjami realizowanymi przez fundusz i nie można ich łatwo od nich oddzielić,
tworzą odrębną całość, która wypełnia specyficzne i istotne funkcje dla procesu zarządzania funduszem.

Należy przy tym zauważyć, że do zarządzających funduszy alternatywnymi, zastosowanie znajduje Dyrektywa ZAFI, w myśl przepisów której zarządzanie portfelami inwestycyjnymi lub zarządzanie ryzykiem to minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI. Inne funkcje, które ZAFI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI to m.in. administrowanie, w tym obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami.

Podobne uregulowania zawarto w ustawie o funduszach inwestycyjnych. Stosownie do art. 4 ust. 1c ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzanie specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym albo funduszem inwestycyjnym zamkniętym obejmuje co najmniej zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu i ryzykiem.

Jak wynika z opisu sprawy, w zakres świadczonych przez Wnioskodawcę usług wchodzi m.in. wyszukiwanie podmiotów, które nabędą aktywa będące przedmiotem lokat, negocjowanie warunków i opracowywanie projektów umów oraz wszelkich dokumentów stanowiących przedmiot lokat w ramach Portfeli, dokonywanie wszelkich czynności o charakterze faktycznym lub prawnym związanych ze zbyciem praw majątkowych stanowiących przedmiot lokat w ramach Portfeli, sprawowanie kontroli nad realizacją całej inwestycji, związanej z nabyciem lub zbyciem aktywów, w tym poprzez odpowiednie wykonywanie (bezpośrednio lub pośrednio) uprawnień właścicielskich w spółkach, których akcje, udziały lub udziałowe papiery wartościowe stanowią przedmiot lokat Funduszy, zapewnienie działań zmierzających do realizacji celu inwestycyjnego Funduszy, w tym poprzez dołożenie najwyższej staranności celem wzrostu wartości aktywów Funduszy poprzez wpływ na zarządzanie i prowadzenie działalności inwestycyjnej, podejmowanie decyzji inwestycyjnych, optymalizujących strukturę portfela pod względem płynności, ryzyka stóp procentowych oraz uwzględniających zapotrzebowanie Funduszy na środki płynne. Ponadto TFI uzyskał stosowną zgodę Komisji Nadzoru Finansowego, o której mowa w art. 46 ust. 3a ustawy o funduszach inwestycyjnych w celu zawarcia ze Spółką umów o Zarządzanie Portfelami.

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę, realizowane na rzecz TFI, wpisują się w zakres zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi rozumianymi zgodnie z przepisami Dyrektywy ZAFI oraz orzecznictwem TSUE.

Zakres wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności będzie obejmował zarządzanie portfelami inwestycyjnymi oraz zarządzanie ryzykiem, kluczowych do zdefiniowania czynności zarządzania.

Wszystkie opisane czynności stanowią powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania i będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania portfelami alternatywnych funduszy inwestycyjnych. Ww. usługi jako świadczenie o charakterze kompleksowym tworzą odrębną całość, obejmują zadania o charakterze zarządczym,

dotyczą polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów oraz służą jednemu celowi, tj. skutecznemu i efektywnemu zarządzaniu funduszem, bez podejmowanych wskazanych działań należyte prowadzenie polityki inwestycyjnej Funduszy nie byłoby możliwe.

Z powyższych względów należy uznać, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę stanowią usługi zarządzania portfelami alternatywnych funduszy inwestycyjnych, zatem mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług.

Stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie uznano zatem za prawidłowe.

Wskazać jednak należy, że do opisanych we wniosku usług zastosowanie znajdują inne przepisy prawa wspólnotowego aniżeli powołane przez Wnioskodawcę w uzasadnieniu własnego stanowiska.

Ponadto, zauważyć należy, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Stosownie do § 2 ww. artykułu przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Bieg powyższego terminu nie rozpoczyna się do dnia zakończenia okresu stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID (art. 15zzs. ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych Dz. U. z 2020r. poz. 374 z późn. zm.).

Jednocześnie, stosownie do art. 15zzs ust. 7 ww. ustawy z dnia 2 marca 2020 r., czynności dokonane w postępowaniach, o których mowa w ust. 1, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID są skuteczne. Tym samym, Strona może skutecznie wnieść skargę pomimo wstrzymania biegu powyższego terminu.

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie