Opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży nieruchomości (lokalu nr 1) w trybie licytacji komorniczej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie:

‒opodatkowania sprzedaży udziału Pana F. Z. w nieruchomości (lokalu nr 1) w trybie licytacji komorniczej– jest nieprawidłowe;

‒opodatkowania sprzedaży udziału Miasta (...) w nieruchomości (lokalu nr 1) w trybie licytacji komorniczej – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 października 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 18 października 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży nieruchomości (lokalu nr 1) w trybie licytacji komorniczej.

Uzupełniła go Pani pismem z 18 października 2022 r. (wpływ 18 października 2022 r.), pismem z 20 października 2022 r. (wpływ 20 października 2022 r.) oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 30 listopada 2022 r. (wpływ 30 listopada 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla (…) w (…) M. W. w sprawie z wniosku F. Z., NIP: (…), ul. (…) z udziałem Miasto (...), NIP: (…), prowadzi postępowanie egzekucyjne Km (…) o zniesienie współwłasności nieruchomości oznaczonej nr księgi wieczystej (…) poprzez sprzedaż nieruchomości w trybie licytacji publicznej na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego (w załączeniu tytuł wykonawczy - postanowienie Sądu Rejonowego dla (…) w (…) z 23 marca 2022 r., sygn. akt (…), zaopatrzony w klauzulę wykonalności z 24 maja 2022 r.).

W drodze spadku po I. Z. (Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, (…) z 29 listopada 2016 r.), nieruchomość po 1/2 udziału nabył F. Z., NIP: (…) oraz Miasto (...), NIP: (…) - także 1/2 udziału.

W toku czynności egzekucyjnych, na podstawie art. 923 kodeksu postępowania cywilnego, dokonano wszczęcia egzekucji z nieruchomości. 10 sierpnia 2022 r. został sporządzony protokół opisu i oszacowania nieruchomości i została wskazana wartość ustalona przez biegłego sądowego bez podatku VAT.

13 grudnia 2022 r. odbędzie się publiczna licytacja nieruchomości, w ogłoszeniu o terminie licytacji komornik musi podać cenę wywoławczą nieruchomości. Brak wyliczonego podatku to uniemożliwia.

Zgodnie z art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług komornik sądowy ma obowiązki płatnika podatku od dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów.

F. Z. złożył oświadczenie, że nie jest płatnikiem podatku od towarów i usług. Miasto (...) nie złożyło żadnego oświadczenia pomimo wysyłanych wiele razy ponagleń. Nikt w lokalu nie mieszka. Lokal stoi pusty. Nie jest użytkowany od 4 lat.

W piśmie uzupełniającym z 18 października 2022 r. uzupełniła Pani opis zdarzenia przyszłego następująco:

W ślad za złożonym wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej z 18 października 2022 r. uzupełniam stan faktyczny: współwłaściciel nieruchomości F. Z. nabył swój udział 1/2 lokalu o numerze 1 przy ul. (…) w (…) w drodze aktu notarialnego Repertorium A Nr (…) - umowa sprzedaży z 26 maja 2008 roku zawarta z Miastem (...). Według par. 1 aktu notarialnego sprzedaż lokalu była zwolniona od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług.

W piśmie uzupełniającym z 20 października 2022 r. załączone zostało pismo jakie otrzymała Pani od Urzędu Miasta (…) z 19 października 2022 r.

W piśmie uzupełniającym z 30 listopada 2022 r. uzupełniła Pani opis zdarzenia przyszłego następująco:

1.F. Z. nabył 1/2 udziału w nieruchomości położonej w (…) przy ul. (…) w dniu 26 maja 2008 r. na podstawie umowy sprzedaży od Miasta (...) (drugą część nabyła jego matka I. Z.) - sprzedaż lokalu była zwolniona od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy z 11 marca 2004 r., nie była wystawiona faktura.

15 marca 2014 r. zmarła I. Z., która była drugim współwłaścicielem lokalu.

25 marca 2014 r. F. Z. jako spadkobierca ustawowy odrzucił spadek po matce - czyli 1/2 udziału matki - odrzucenie w formie aktu notarialnego.

1/2 udziału po zmarłej Z. w nieruchomości nabyło w drodze spadku z mocy ustawy Miasto (...) - Postanowienie Sądu Rejonowego dla (…) w (…) o stwierdzeniu nabycia spadku z 29 listopada 2016 r. Sygnatura akt (…).

Podsumowując: 1/2 udziału w nieruchomości posiada F. Z. i 1/2 udziału w nieruchomości posiada Miasto (...) i potwierdza to wpis w dziale II księgi wieczystej nieruchomości (…).

2.F. Z. posiada 1/2 udziału w nieruchomości.

3.Miasto (...) posiada 1/2 udziału w nieruchomości.

4.Przedmiotem sprzedaży jest także sprzedaż udziału w gruncie.

5.Lokal do śmierci I. Z. w 2014 r. był zamieszkiwany - służył do mieszkania matce F. Z.; potem - brak informacji, od 4 lat lokal stoi pusty, Miasto (...) nie korzystało z nieruchomości.

6.Nieruchomość nie była przedmiotem najmu, dzierżawy przez żadnego współwłaściciela.

7.Od nabycia minęło ponad 2 lata dla każdego współwłaściciela.

8.Współwłaściciele nie ponosili żadnych wydatków na ulepszenie.

F. Z. złożył oświadczenie, że sprzedaż jego udziału jest zwolniona z od podatku na podstawie VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy z 11 marca 2004 r.

Miasto (...) po złożeniu wniosku o interpretację przez wnioskodawcą, złożyło oświadczenie 19 października 2022 r., że sprzedaż udziału w lokalu wraz ze sprzedażą udziału we współwłasności gruntu jest zwolniona od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy z 11 marca 2004 r.

Pytanie

Czy należy opodatkować podatkiem VAT sprzedaż/dostawę całej nieruchomości czy tylko udziału Miasta (...)? Jaka będzie stawka podatku dla 1/2 udziału Z., a jaka dla udziału Miasta (...)?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowano w uzupełnieniu wniosku z 30 listopada 2022 r.)

Sprzedaż całej nieruchomości (1/2 udziału p. Z. i 1/2 udziału Miasta (…)) wraz ze sprzedażą udziału w gruncie w drodze egzekucji sądowej - licytacji publicznej - będzie zwolniona od podatku VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w zakresie:

‒opodatkowania sprzedaży udziału Pana F. Z. w nieruchomości (lokalu nr 1) w trybie licytacji komorniczej– jest nieprawidłowe;

‒opodatkowania sprzedaży udziału Miasta (...) w nieruchomości (lokalu nr 1) w trybie licytacji komorniczej – jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy zauważyć, że na podstawie art. 18 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.), zgodnie z którym:

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą mającą miejsce w ramach egzekucji.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik; w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Tym samym komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz do uwzględnienia w trakcie sprzedaży towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

W myśl art. 195 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 198 ustawy Kodeksu cywilnego:

Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział. Należy więc przyjąć, że na podstawie definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości bądź udziału w nieruchomości dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem był podatnikiem podatku od towarów i usług.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Odnosząc regulacje zawarte w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy do art. 18 ustawy, wskazać należy, że w przypadku, gdy dłużnik - właściciel danej nieruchomości - jest podatnikiem podatku od towarów i usług, wówczas komornik jest płatnikiem podatku VAT z tytułu dostawy nieruchomości.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.

W świetle powołanych przepisów stwierdzić należy, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku od towarów i usług jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego.

Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być, np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pani jako komornik sądowy postępowanie egzekucyjne Km (…) o zniesienie współwłasności nieruchomości (lokalu nr 1) poprzez sprzedaż nieruchomości w trybie licytacji publicznej. Przedmiotem sprzedaży jest także sprzedaż udziału w gruncie. 1/2 udziału w nieruchomości posiada F. Z. i 1/2 udziału w nieruchomości posiada Miasto (...). F. Z. nabył 1/2 udziału w lokalu w drodze aktu notarialnego - umowa sprzedaży z 26 maja 2008 r. zawarta z Miastem (...)(drugą część nabyła jego matka I. Z.). Sprzedaż lokalu była zwolniona od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT, nie była wystawiona faktura. 15 marca 2014 r. zmarła I. Z., która była drugim współwłaścicielem lokalu. 25 marca 2014 r. F. Z. jako spadkobierca ustawowy odrzucił spadek po matce - czyli 1/2 udziału matki - odrzucenie w formie aktu notarialnego. 1/2 udziału w nieruchomości po zmarłej nabyło Miasto (...) w drodze spadku z mocy ustawy - Postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku z 29 listopada 2016 r. Lokal był zamieszkiwany przez matkę F. Z. (do momentu śmierci I. Z. w 2014 r.), potem - brak informacji. Od 4 lat lokal nie jest użytkowany, Miasto (...) nie korzystało z nieruchomości. Nieruchomość nie była przedmiotem najmu, dzierżawy przez żadnego współwłaściciela. Współwłaściciele nie ponosili żadnych wydatków na ulepszenie. F. Z. złożył oświadczenie, że nie jest płatnikiem podatku od towarów i usług oraz, że sprzedaż jego udziału jest zwolniona z od podatku na podstawie VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT. Miasto (...) złożyło oświadczenie, że sprzedaż udziału w lokalu wraz ze sprzedażą udziału we współwłasności gruntu jest zwolniona od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy VAT.

Wątpliwości Pani (komornika sądowego) w analizowanej sprawie dotyczą ustalenia, czy licytacyjna sprzedaż przedmiotowej nieruchomości będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W celu rozwiązania Pani wątpliwości w pierwszej kolejności należy ustalić, czy współwłaściciele nieruchomości w okolicznościach opisanych we wniosku będą podatnikami w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, że w związku ze sprzedażą nieruchomości (udziału 1/2 w lokalu nr 1 wraz z udziałem w gruncie), Pan F. Z. nie wystąpi w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy prowadzącego działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

W niniejszej sprawie, brak jest przesłanek świadczących o takiej aktywności Pana F. Z. w przedmiocie zbycia opisanej nieruchomości, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego – stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności). Jak wskazano we wniosku Pan F. Z. nie jest płatnikiem podatku od towarów i usług, nieruchomość wykorzystywana była wyłącznie na cele mieszkaniowe (w lokalu zamieszkiwała I. Z.) oraz nieruchomość nie była przedmiotem najmu, dzierżawy.

W związku z powyższym, zbycie udziału w nieruchomości (udziału 1/2 w lokalu nr 1 wraz z udziałem w gruncie) nie będzie dokonane w ramach działalności gospodarczej, lecz w ramach rozporządzania majątku prywatnego, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług. Skoro zatem Pan F. Z. z tytułu omawianej transakcji nie wystąpi w charakterze podatnika podatku VAT, również dostawa dokonana przez Panią - komornika sądowego nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W konsekwencji, w związku z prowadzoną egzekucją lokalu, nie będzie ciążył na Pani jako płatniku obowiązek naliczenia, pobrania i wpłacenia podatku VAT z tytułu dokonanej dostawy nieruchomości (w udziale 1/2 należącym do Pana F. Z.), gdyż czynność ta w ogóle nie będzie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym Pani stanowisko w tej części należy uznać za nieprawidłowe, gdyż sprzedaż licytacyjna wskazanej nieruchomości (lokalu) - w udziale należącym do Pana F. Z. nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zatem nie może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Odnosząc się do sprzedaży udziału Miasta (...), należy wskazać, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Powyższy przepis stanowi implementację art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE. Zgodnie z którym:

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że wyłączenie przewidziane w art. 15 ust. 6 ustawy ma zastosowanie, gdy podmiot mający status organu władzy publicznej (urzędu obsługującego ten organ) wykonuje czynności o charakterze władczym, które związane są z realizacją zadań nałożonych na ten organ przepisami prawa, do których realizacji został on powołany (działanie w określonym reżimie publiczno-prawnym). Natomiast w odniesieniu do pozostałych czynności, mających cywilnoprawny charakter, organ władzy publicznej, co do zasady, będzie podatnikiem VAT.

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) – tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Zatem w celu określenia sposobu traktowania w systemie VAT każdej konkretnej czynności wykonywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, należy w pierwszej kolejności ocenić, czy czynność ta stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT. Dopiero w przypadku uznania, że wykonywana czynność nosi znamiona działalności gospodarczej należy zbadać, czy w odniesieniu do tej czynności ma zastosowanie wyłączenie, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

Sprzedaż przez Miasto (...) wskazanej we wniosku nieruchomości jest niewątpliwie czynnością cywilnoprawną (nie publicznoprawną), nie jest wykonywana w ramach zadań publicznych. Zatem przy dostawie 1/2 udziału w lokalu wraz z udziałem w gruncie Miasto (...) będzie podatnikiem podatku, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

W konsekwencji, planowana sprzedaż nieruchomości (1/2 udziału w lokalu wraz z udziałem w gruncie) w drodze licytacji komorniczej będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Należy zauważyć, że czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może korzystać ze zwolnienia od tego podatku albo może być opodatkowana tym podatkiem.

Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia dostawy towarów zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy:

W przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

W tym miejscu należy nadmienić, że dla dostawy nieruchomości, które nie spełniają przesłanek do objęcia ich zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy ustawodawca przewidział możliwość zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika (kilka dni, miesięcy czy lat) – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Jak wskazano wyżej, aby zastosować zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

1.towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,

2.przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, regulujących wyżej wskazane prawo do zwolnienia od podatku dostaw nieruchomości i ruchomości prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do tych towarów może wystąpić jedna z ww. podstaw do zastosowania zwolnienia od tego podatku. Istotne jest wobec tego każdorazowe kompleksowe zbadanie okoliczności towarzyszących danej dostawie. Zauważyć bowiem należy, że stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, natomiast możliwość wychodzenia poza wykładnię literalną jest niedopuszczalna. W efekcie, podatnik uprawniony jest do zastosowania ww. preferencji, gdy charakter dokonywanych przez niego czynności, w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego:

W świetle tego przepisu przy sprzedaży budynków, budowli lub ich części, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków, budowli lub ich części w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku, jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym ww. obiekty są posadowione.

Ponadto należy zauważyć, że z uwagi na fakt, że ustawa oraz przepisy wykonawcze do ustawy nie zawierają definicji lokalu, należy posiłkować się w tym zakresie przepisami ustawy z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2021 r. poz. 1048).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o własności lokali:

Ustawa o własności lokali wprowadza również pojęcie nieruchomości wspólnej, określa warunki, jakim obwarowane jest jej powstanie i zasady obliczania w niej udziału.

Według art. 3 ust. 1 i ust. 2 cyt. ustawy o własności lokali:

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy o własności lokali:

Z powyższych przepisów wynika, że odrębną nieruchomość może stanowić samodzielny lokal, a dla powstania odrębnej własności lokali niezbędny jest wpis do księgi wieczystej mający charakter konstytutywny. Bez wpisu do księgi wieczystej odrębna własność lokalu (części budynku) nie może skutecznie powstać. Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług lokal ten staje się odrębnym od budynku towarem i stanowi samodzielny przedmiot czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

W celu ustalenia, czy w przedmiotowej sprawie do sprzedaży ww. lokalu w części należącej do Miasta (...), zastosowanie znajdzie zwolnienie z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć, czy w odniesieniu do lokalu miało miejsce pierwsze zasiedlenie oraz jaki okres upłynie pomiędzy jego pierwszym zasiedleniem a jego planowaną dostawą.

Przedstawione we wniosku okoliczności wskazują, że sprzedaż udziału w nieruchomości nie zostanie dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą ww. lokalu upłyną co najmniej 2 lata. Jak wynika z opisu sprawy, Miasto (...) jest współwłaścicielem nieruchomości (1/2 udziału), który został przez Miasto nabyty w drodze spadku z mocy ustawy (postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku z 29 listopada 2016 r.). Lokal do 2014 r. służył do mieszkania Pani I. Z. Zatem do pierwszego zasiedlenia w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy w stosunku do lokalu nr 1 doszło wiele lat wcześniej w momencie oddania lokalu do użytkowania. Poza tym we wniosku wskazała Pani, że w okresie 2 lat przed sprzedażą współwłaściciele nie ponosili żadnych wydatków w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na ulepszenie lokalu. Wobec tego planowana sprzedaż udziału w lokalu nastąpi w okresie dłuższym niż 2 lata od pierwszego zasiedlenia.

W związku z powyższym, spełnione zostaną przesłanki warunkujące zastosowanie zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, ponieważ planowana transakcja nie będzie dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia oraz od daty pierwszego zasiedlenia lokalu minął okres przekraczający 2 lata.

Podsumowując, należy stwierdzić, że sprzedaż licytacyjna wskazanej nieruchomości (lokalu) - w udziale należącym do Miasta (...) - korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Jak wskazano powyżej, grunt będący przedmiotem sprzedaży podlega opodatkowaniu według tych samych regulacji jak budynki i budowle na nim posadowione. W konsekwencji – na podstawie art. 29a ust. 8 ustawy – również sprzedaż udziału w gruncie, z którym związana jest nieruchomość (lokal nr 1), będzie zwolniona od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Z uwagi na fakt, że sprzedaż nieruchomości w części należącej do Miasta (...) będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy, to analiza zwolnienia tej sprzedaży wynikająca z przepisów art. 43 ust. 1 pkt 10a i 43 ust. 1 pkt 2 ustawy jest bezzasadna.

W konsekwencji, mając na uwadze powołane powyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że z tytułu licytacyjnej sprzedaży udziału w nieruchomości tj. 1/2 udziału w lokalu wraz z udziałem w gruncie - Pan F. Z. nie będzie uznany za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy prowadzącego działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

Natomiast Miasto (...) z tytułu sprzedaży udziału we wskazanej wyżej nieruchomości, tj. 1/2 udziału w lokalu wraz z udziałem w gruncie - będzie działało w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Sprzedaż ta będzie więc podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy. Jednakże wskazana wyżej dostawa 1/2 udziału w lokalu wraz z udziałem w gruncie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy.

Zatem, stwierdzić należy, że Pani jako płatnik podatku VAT, o którym mowa w art. 18 ustawy, nie będzie zobowiązana do naliczenia i odprowadzenia podatku VAT z tytułu sprzedaży licytacyjnej nieruchomości (zarówno wobec 1/2 udziału Pana F. Z., jak również 1/2 udziału Miasta (...) w przedmiotowym lokalu wraz z udziałem w gruncie).

Tym samym Pani stanowisko w części dotyczącej opodatkowania sprzedaży udziału Miasta (...) w nieruchomości (lokalu nr 1) w trybie licytacji komorniczej – jest prawidłowe.

Odnosząc się do Pani stanowiska w którym wskazała Pani, że sprzedaż całej nieruchomości (1/2 udziału p. Z. i 1/2 udziału Miasta (…)) wraz ze sprzedażą udziału w gruncie będzie zwolniona od podatku VAT, należy zauważyć, że jedynie czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może korzystać ze zwolnienia od tego podatku albo może być opodatkowana tym podatkiem z zastosowaniem właściwej dla przedmiotu dostawy stawki podatku VAT. Jak wskazano w niniejszej interpretacji z tytułu planowanej sprzedaży nieruchomości (1/2 udziału w lokalu wraz z udziałem w gruncie) jedynie Miasto (...) będzie podatnikiem podatku od towarów i usług, natomiast Pan F. Z. nie będzie występował w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy i tym samym sprzedaż Jego udziału nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dlatego stanowisko w części dotyczącej opodatkowania sprzedaży udziału Pana F. Z. w nieruchomości (lokalu nr 1) w trybie licytacji komorniczej uznano za nieprawidłowe, a w części dotyczącej zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla sprzedaży udziału Miasta (...) w nieruchomości (lokalu nr 1) w trybie licytacji komorniczej uznano za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnośnie dokumentów stanowiących załączniki do wniosku, Organ wyjaśnia, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy – Ordynacja podatkowa:

Końcowo należy zauważyć, iż zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, wyczerpujący opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego winien wynikać z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a nie z załączonych do niego dokumentów, w związku z czym nie były one przedmiotem merytorycznej analizy.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).