Brak opodatkowania dofinansowania na realizację projektu pn. „(…)” oraz braku prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków ponoszonych w ramach ww. projektu.

Interpretacja indywidualna

- stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 lipca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 25 lipca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w kwestii braku opodatkowania dofinansowania na realizację projektu pn. „(…)” oraz braku prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków ponoszonych w ramach ww. projektu.

Uzupełnili go Państwo pismem z 9 września 2022 r. (wpływ 9 września 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina (…) (dalej: „Gmina” lub „Wnioskodawca”) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca realizuje inwestycję w zakresie odnawialnych źródeł energii pn. „(…)” (dalej: „Projekt”).

Przedmiotem Projektu jest dofinansowanie zakupu i montażu kolektorów słonecznych, pomp ciepła, kotłów na biomasę oraz instalacji fotowoltaicznych (dalej łącznie jako: „Instalacje”) w/na/przy budynkach mieszkaniowych/gospodarczych stanowiących własność mieszkańców Gminy (dalej: „Mieszkańcy” lub „Właściciele nieruchomości”). Zamontowane Instalacje będą wykorzystywane wyłącznie na potrzeby gospodarstw domowych Mieszkańców.

Instalacje nie będą realizowane na budynkach użyteczności publicznej lub jakichkolwiek innych budynkach należących do Gminy (lub jej jednostek organizacyjnych objętych centralizacją rozliczeń VAT).

W związku z realizacją Projektu Gmina zawarła umowę o dofinansowanie z Województwem (…) (dalej: „instytucja dofinansowująca”). Dofinansowanie zostanie udzielone Gminie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) na lata 2014-2020, dla osi priorytetowej: IV. Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna.

W ramach Projektu Gmina zawiera z biorącymi w nim udział Mieszkańcami umowy o powierzenie grantu (dalej: „Umowa” lub „Umowy”), określające szczegółowe zasady, tryb i warunki przekazania, wykorzystania i rozliczania dofinansowania jako refundacji części wydatków kwalifikowanych poniesionych przez Mieszkańców na zakup i montaż Instalacji w ramach Projektu.

W ramach Projektu Mieszkańcy samodzielnie i indywidualnie dokonują wyboru wykonawcy (dalej: „Wykonawca”), u którego zakupią usługi montażu Instalacji w/na/przy budynkach stanowiących ich własność. Umowa na wykonanie Instalacji zawierana jest między Wykonawcą, a Mieszkańcem. Faktury wystawiane przez Wykonawcę wystawiane są z podaniem danych Mieszkańca jako nabywcy.

Instalacje od momentu ich zamontowania stanowią wyłączną własność Mieszkańców (Gmina na żadnym etapie realizacji Projektu nie stanie się ich właścicielem).

Na podstawie Umowy Gmina przyznaje Mieszkańcowi pomoc finansową w formie refundacji pokrywającej część poniesionych przez Mieszkańca wydatków kwalifikowanych (dalej: „Refundacja”), w wysokości nie większej niż 95% kosztów kwalifikowalnych Instalacji. W przypadku kotłów na biomasę, Refundacja, zgodnie z warunkami instytucji dofinansowującej, zostanie sfinansowana w 84,60% ze środków uzyskanych w ramach dofinansowania oraz w 15,40% ze środków z budżetu Gminy. Natomiast w odniesieniu do kolektorów słonecznych, pomp ciepła oraz instalacji fotowoltaicznych, Refundacja zostanie sfinansowana w 97,25% ze środków uzyskanych w ramach dofinansowania oraz w 2,25% ze środków budżetu Gminy.

Ostateczna wartość Refundacji jest określana po przeprowadzeniu procedury wyboru Wykonawcy i złożeniu przez Mieszkańca wniosku o wypłatę Refundacji. Pozostałe wydatki kwalifikowalne, jak również wszelkie wydatki niekwalifikowalne ewentualnie poniesione przez Mieszkańca, nie są objęte Refundacją – w tym zakresie Mieszkaniec nie otrzyma refundacji poniesionych przez niego wydatków.

Gmina podkreśla, że środki finansowe w Projekcie są przekazywanie Mieszkańcom wyłącznie w formie refundacji poniesionych wydatków kwalifikowanych. Projekt nie przewiduje wypłaty zaliczek dla Mieszkańców. Również Mieszkańcy nie będą wpłacać Gminie żadnych zaliczek.

W ramach projektu Gmina poniesie również wydatki, które są przeznaczone na koszty wspólne realizacji Projektu (w szczególności jego promocję, nadzór, przygotowanie Projektu oraz zarządzanie Projektem). Po realizacji wymienionych zadań Gmina będzie posiadała faktury VAT, gdzie Gmina będzie widniała jako nabywca, do poniesionych wydatków nie otrzyma jednak dofinansowania. Są to wydatki niezbędne do realizacji projektu jednak na podstawie założeń projektowych nie podlegają one uzyskaniu dotacji.

Gmina dodatkowo wskazuje, że interpretacja przepisów prawa podatkowego wydana na skutek niniejszego wniosku w zakresie prawa do odliczenia VAT jest niezbędna do prawidłowego rozliczenia dofinansowania Projektu.

Wniosek uzupełnili Państwo o następujące informacje:

1. Towary i usługi nabyte w związku z realizacją projektu nie będą wykorzystywane przez Gminę (…) do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

2. Przedmiotowy projekt jest realizowany w zakresie zadań własnych.

Pytania

1. Czy otrzymane przez Gminę dofinansowanie na realizację Projektu podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?

2. Czy Gminie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatków ponoszonych w ramach Projektu?

Państwa stanowisko

1. Dofinansowanie otrzymane przez Gminę na realizację Projektu nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

2. Gminie nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatków ponoszonych w ramach Projektu.

Uzasadnienie stanowiska Gminy

Ad. 1.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w powyższym przepisie, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Jednocześnie, usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów/świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą. Należy stwierdzić, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczącego usługę. Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług należy rozumieć prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów/świadczącego usługę do żądania od odbiorcy towaru/usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Na mocy art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Z powyższego wynika, że art. 29a ust. 1 ustawy odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę, obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) podlegają czy też nie podlegają opodatkowaniu istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania. Z treści powołanych wyżej przepisów wynika więc, że w sytuacji, gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia. Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą towarów lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zatem podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności (czy też kosztów realizacji konkretnego zadania) nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Przepis art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Gmina wskazuje przy tym, że opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT.

Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko subwencje (dotacje) bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

W celu wyjaśnienia pojęcia „dotacji i subwencji bezpośrednio związanych z ceną” istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des products wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commisioners of Customs and Excise, w skrócie KNW).

W wyroku C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu.

Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy, by możliwe było jej ustalenie. Cena, jaką płaci nabywca, musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, że dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.

W wyroku C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik „dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT. Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika, a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT”.

Jeżeli otrzymywana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę lub świadczeniobiorca otrzymuje je za darmo), taka dotacja podlega VAT.

Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT. Zatem dotacja podlega opodatkowaniu, jeżeli ma bezpośredni związek z ceną towaru/usługi świadczonej przez otrzymującego dotację i w takiej sytuacji przyjmuje się, że dotacja ta stanowi składnik tej ceny.

Gmina wskazuje, że na gruncie ustawy o VAT dla uznania danego dofinansowania (dotacji/subwencji/innej dopłaty) za kwotę należną z tytułu sprzedaży przesądzające znaczenie ma fakt, czy dofinansowanie to ma bezpośredni wpływ na konkretną, ustaloną dla danej czynności cenę, jaką ma zapłacić otrzymujący towar/usługę. Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości wynika, że bezpośredni związek dopłaty z ceną (a więc cenotwórczy charakter tej dopłaty) występuje jedynie w przypadku, gdy w sposób jednoznaczny można określić jej wpływ na poziom ceny konkretnego towaru/usługi. Jest to natomiast możliwe w przypadku, gdy dotację można uznać za „korelat” świadczonej usługi lub dostarczanego towaru, tzn. gdy wypłacana jest tylko w razie świadczenia konkretnych usług lub dostawy konkretnego towaru, kwotowo również zależy od ilości świadczonych usług lub dostarczonych towarów.

Jak Gmina wskazywała powyżej, jeżeli otrzymana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia, taka dotacja podlega VAT. Z kolei, jeśli związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

Odnosząc powyższe do sytuacji Gminy wskazać należy, że otrzymane przez Gminę dofinansowanie na realizację Projektu nie będzie mieć związku z żadnym świadczeniem wykonywanym przez Gminę na rzecz Mieszkańców. W ramach Projektu Gmina nie będzie bowiem świadczyć usług ani dokonywać dostaw na rzecz Mieszkańców.

To sam Mieszkaniec dokonuje wyboru Wykonawcy Instalacji i zawiera z nim stosowną umowę, a następnie to na Mieszkańca Wykonawca wystawia fakturę za wykonane usługi. Dodatkowo, to Mieszkaniec od momentu wykonania Instalacji na jego nieruchomości jest jej właścicielem. Jedyne czynności stanowiące świadczenie usług są więc wykonywane wyłącznie pomiędzy Mieszkańcem a wybranym przez niego Wykonawcą.

Natomiast Umowy zawarte w Projekcie pomiędzy Gminą a Mieszkańcami, mają na celu jedynie uregulowanie warunków przekazania Mieszkańcom środków finansowych w formie refundacji poniesionych przez nich kosztów na zakup i montaż Instalacji.

Należy uznać, że czynność przekazania środków w formie pieniężnej jako zwrot kosztów zakupu i montażu Instalacji nie stanowi świadczenia usług. W ocenie Gminy, przedstawione okoliczności sprawy wskazują, że Gmina nie świadczy na rzecz osób fizycznych biorących udział w Projekcie jakichkolwiek czynności. To Mieszkaniec (jako inwestor) ma możliwość dokonania zakupu towarów i usług u dowolnego Wykonawcy, sam nabywa towary i usługi, a następnie ubiega się o zrefundowanie części poniesionych wydatków. Mieszkaniec nie uiszcza żadnej opłaty/wkładu własnego, bowiem to Mieszkaniec ponosi pełny koszt zakupu i montażu Instalacji i składa wniosek o jego częściową refundację (zwrot części kosztów), zaś Gmina po weryfikacji przelewa mu wyliczony zwrot stanowiący Refundację, który jest sfinansowany ze środków uzyskanych w ramach dofinansowania oraz w niewielkiej części ze środków budżetu Gminy.

Mając powyższe na uwadze, w ramach Projektu pomiędzy Gminą a Mieszkańcami dochodzi jedynie do zwrotu części kosztów nabycia Instalacji, poniesionych uprzednio przez Mieszkańców, w ramach refundacji, ze środków otrzymanych przez Gminę w ramach dofinansowania. Zatem Gmina stoi na stanowisku, że w stosunku do tej części dofinansowania, która jest przekazywana Mieszkańcom, nie występuje żadna czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT, a przekazywanych środków nie można uznać za wynagrodzenie z tytułu świadczonej usługi na rzecz Mieszkańców.

W konsekwencji dofinasowanie, które Gmina otrzymuje w związku z realizacją opisanego Projektu, nie stanowi dotacji, subwencji lub innej dopłaty o podobnym charakterze mającej bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, gdyż w przedmiotowej sytuacji Gmina nie nabywa towarów ani usług i nie odsprzedaje ich dalej na rzecz Mieszkańców.

Gmina wskazuje, że powyższe znajduje potwierdzenie m.in. w wydanej w analogicznym stanie faktycznym interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 lutego 2022 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.740.2021.2.APR, w której organ uznał, że: „Z uwagi na przedstawioną przez Państwa sytuację oraz przepisy prawa i orzeczenia TSUE otrzymana przez Państwa dotacja z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w celu realizacji projektu, w ramach którego Państwo (grantodawca) przekażą środki pieniężne mieszkańcom (grantobiorcom) nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Jak wynika z przedstawionej sytuacji grantobiorca sam nabywał będzie towary i usługi w ramach projektu oraz w całości opłacał wszelkie faktury, a następnie będzie ubiegał się o refundację części poniesionych kosztów. Państwa rolą będzie rozliczenie dotacji przyznanej przez Urząd Marszałkowski ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego na rzecz mieszkańców uczestniczących w projekcie (grantobiorców). Zatem, przekazanych środków pieniężnych na rzecz właściciela budynku mieszkalnego nie można uznać za wynagrodzenie za świadczoną usługę lub dopłatę do ceny (brak świadczenia usługi i dostawy towaru).

W konsekwencji otrzymana przez Państwa dotacja nie jest dotacją bezpośrednio wpływającą na cenę dostarczanych towarów lub świadczonych usług, nie stanowi wynagrodzenia za świadczone usługi lub dostarczane towary a w konsekwencji nie zwiększa podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy. Tym samym otrzymana dotacja nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT”.

Tym samym dofinansowanie otrzymane na realizację Projektu będącego przedmiotem niniejszego wniosku, nie zwiększy podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ad. 2.

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z treści tej regulacji wynika, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikom podatku VAT w sytuacji, gdy towary i usługi, przy nabyciu których został naliczony podatek, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Zasada ta wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Dodatkowo, aby móc skorzystać z prawa do odliczenia VAT na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podmiot powinien w pierwszej kolejności spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go, w ramach dokonywanej czynności, za podatnika podatku VAT, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jak natomiast stanowi art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 559 ze zm.; dalej: „ustawa o samorządzie gminnym”) do zakresu działania Gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Zgodnie zaś z art. 7 ust. 1 tej ustawy, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy dotyczące m.in. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz; promocji gminy.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku VAT jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy.

Jak Gmina wskazała w opisie stanu faktycznego, Projekt jest realizowany w formie refundacji kosztów poniesionych przez Mieszkańców na zakup i montaż Instalacji. Beneficjentami Projektu są wyłącznie Mieszkańcy, biorący w nim udział. Mieszkańcy sami nabywają towary i usługi w ramach Projektu, a następnie ubiegają się o zrefundowanie części poniesionych wydatków.

Gmina po weryfikacji przelewa Mieszkańcom wyliczony zwrot stanowiący Refundację. Nie dochodzi zatem do świadczenia usług ze strony Gminy na rzecz Mieszkańca, które podlegałoby opodatkowaniu VAT zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Dodatkowo Gmina wskazuje, że Instalacje służą Mieszkańcom wyłącznie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, a przez to Mieszkańcy nie mają prawnej możliwości odzyskania VAT od wydatków poniesionych przez nich na zakup i montaż Instalacji.

Dodatkowo, celem Umów zawieranych z Mieszkańcami jest jedynie uregulowanie zasad dotyczących form i warunków wypłaty refundacji kosztów poniesionych na zakup i montaż Instalacji. W szczególności Umowy te nie zobowiązują Gminy do spełnienia jakiegokolwiek świadczenia na rzecz Mieszkańców. Umowy nie przewidują obowiązku zapłaty jakiegokolwiek wynagrodzenia na rzecz Gminy – w szczególności, Gmina nie pobiera ani nie będzie pobierała jakichkolwiek opłat od Mieszkańców w związku z ich udziałem w Projekcie, na żadnym jego etapie. Wobec tego uznać należy, że także na podstawie zawieranych w Projekcie Umów nie są wykonywane żadne czynności podlegające opodatkowaniu VAT.

W konsekwencji, w przypadku zakupu przez Gminę w ramach Projektu usług i towarów związanych z promocją, nadzorem budowlanym, przygotowaniem Projektu i zarządzaniem Projektem, towary i usługi te nie są ani nie będą wykorzystywane przez Gminę do wykonywania czynności opodatkowanych.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Gminy warunek uprawniający do odliczenia podatku naliczonego nie zostanie spełniony, bowiem, jak Gmina wskazywała powyżej, realizacja Projektu należy do zakresu jej zadań własnych, a dodatkowo z okoliczności sprawy wynika, że wydatki na działania związane z promocją, nadzorem budowlanym, przygotowaniem Projektu i zarządzaniem Projektem, które są ponoszone przez Gminę, nie mają związku z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT.

Stanowisko Gminy znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

   - z dnia 30 marca 2022 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.14.2022.2.JJ: „Analiza opisu zdarzenia przyszłego oraz obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa podatkowego prowadzą do wniosku, że w rozpatrywanej sprawie nie zostanie spełniony podstawowy warunek uprawniający do odliczenia podatku od towarów i usług zawartego w fakturach dokumentujących dokonane w ramach projektu zakupy – związek nabywanych towarów i usług ze sprzedażą opodatkowaną. Jak Państwo wskazują, jedynym Państwa kosztem są koszty inspektora nadzoru. Nie będą Państwo wystawiać faktury VAT z tytułu pełnienia funkcji inspektora nadzoru na rzecz mieszkańców i nie będą obciążać mieszkańców tymi kosztami. Powstała infrastruktura (panele fotowoltaiczne i kolektory słoneczne) nie będą stanowić Państwa własności tylko poszczególnych Grantobiorców – osób fizycznych, na które to osoby są wystawiane faktury na instalacje OZE w projekcie. Zatem w analizowanym przypadku towary i usługi (nadzór inwestorski) nabywane na potrzeby opisanego we wniosku projektu nie będą wykorzystywane przez Państwa do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji nie będą mieć Państwo prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizowanym projektem, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy.”

   - z dnia 22 czerwca 2022 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.133.2022.2.BS: „Jak wcześniej wskazano, odliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez podatnika podatku od towarów i usług do wykonywania czynności opodatkowanych. W omawianej sprawie warunki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, nie będą spełnione, ponieważ pomimo że są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, to jednak nabycia dokonane w celu realizacji Projektu nie będą wykorzystane do wykonywania czynności opodatkowanych. W konsekwencji, z uwagi na niespełnienie podstawowej pozytywnej przesłanki warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją projektu pn. „…”.”

   - z dnia 30 listopada 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.639.2021.1.APR: „Jak wskazano na wstępie, podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny. W omawianej sprawie związek taki nie występuje. Jak wskazał Wnioskodawca towary i usługi nabyte w związku z realizacją Projektu nie będą wykorzystywane przez Gminę do czynności opodatkowanych. Gmina nie będzie pobierała żadnych opłat od Grantobiorców w związku z udziałem w Projekcie. Ponadto z opisu sprawy nie wynika, żeby Gmina świadczyła usługi nadzoru inwestorskiego na rzecz mieszkańców i wystawiała z tego tytułu faktur VAT. W konsekwencji Gmina, realizując wskazany we wniosku Projekt nie wykonuje odpłatnych świadczeń na rzecz Mieszkańców, a nabywane przez Gminę usługi nie będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Tym samym, Gminie nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją projektu pn.: „(…)”.”

W związku z powyższym, w ocenie Gminy nie przysługuje jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki ponoszone z tytułu realizacji Projektu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy o VAT:

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy:

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zatem opodatkowane podatkiem VAT są odpłatna dostawa towarów lub odpłatna usługa. Sam fakt otrzymania dotacji nie stanowi czynności opodatkowanej i nie kreuje obowiązku zapłaty podatku.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy o VAT:

podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.