Dnia 31 marca 2022 r. doszło do zawarcia umowy sprzedaży udziałów (pierwszy etap, o którym mowa powyżej), w konsekwencji czego Inwestor bezpośrednio i pośrednio posiada łącznie ok. 70% udziałów w Spółkach, zaś osoby fizyczne ok. 30%, przy czym wspólnikami Spółek pozostały dwie z czterech osób fizycznych (dwie osoby sprzedały Inwestorowi wszystkie posiadane przez siebie udziały, a dwie część).

Spółki, za zgodą i przy udziale udziałowców, przed zawarciem umów z Inwestorem zawarły umowy z zewnętrznymi doradcami: KLM1 (dalej jajo: „Doradca 1”) oraz SAS2 (dalej jako: „Doradca 2”) celem wsparcia działań Spółek w zakresie pozyskania inwestora zainteresowanego współpracą z oboma Spółkami i nabyciem udziałów Spółek od obecnych udziałowców oraz przygotowania Spółek do transakcji. Doradca 1 i Doradca 2 (łącznie jako: „Doradcy”) są polskimi spółkami prawa handlowego, prowadzą działalność gospodarczą i są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Doradcy udzielili wsparcia Spółkom przy przeprowadzeniu transakcji, przy czym Spółki nie były zobligowane działać zgodnie z rekomendacjami Doradców i samodzielnie podejmują decyzje o sposobie realizacji poszczególnych etapów.

Zakres usług Doradcy 1 określony w umowie obejmował:

Umowa pomiędzy Spółkami a Doradcą 1 nie obejmuje: doradztwa prawnego (prawnego doradztwa transakcyjnego), doradztwa podatkowego, wyceny, usług wirtualnego data room (VDR), przygotowania raportów VDD.

Zgodnie z umową, wynagrodzenie Doradcy 1 za świadczenie powyższych usług składało się z dwóch elementów: części stałej oraz części uzależnionej od efektu.

W zakresie części stałej, Spółki (w proporcji 50:50) na podstawie faktur VAT wystawionych przez Doradcę 1 regulowały – przez określony czas – wynagrodzenie Doradcy 1, którego celem jest pokrycie kosztów ponoszonych przez Doradcę 1 w trakcie całego procesu. Jednocześnie ze względu na to, że proces zakończył się sukcesem i doszło do pozyskania nowego Inwestora, Spółki zapłaciły Doradcy 1 dodatkowe wynagrodzenie, stanowiące wynagrodzenie uzależnione od efektu (na podstawie faktury VAT wystawionej przez Doradcę 1 z polskim VAT), którego wysokość jest skorelowana z wartością transakcji, tj. ceną, jaką nowy Inwestor zapłaci za udziały   Spółek. Wynagrodzenie Doradcy 1 za sukces zostało rozłożone pomiędzy Spółki proporcjonalnie do ceny zapłaconej przez Inwestora za udziały Spółek.

Zakres usług Doradcy 2 określony w umowie obejmował:

(v) inne zlecenia zlecone przez spółkę.

W razie potrzeby Doradca 2 miał zapewnić również Spółkom usługi tłumaczenia dokumentów.

Zgodnie z umową, wynagrodzenie Doradcy 2 za świadczenie powyższych usług miało składać się z dwóch elementów: części stałej oraz części uzależnionej od efektu. W zakresie części stałej,   Spółki na podstawie faktur VAT wystawionych przez Doradcę 2 miały regulować – przez określony czas – wynagrodzenie Doradcy 2, którego celem jest pokrycie kosztów ponoszonych przez Doradcę 2 w trakcie całego procesu. Jednocześnie, jeśli proces zakończy się sukcesem tj. dojdzie do:

Spółki miały zapłacić Doradcy 2 dodatkowe wynagrodzenie, stanowiące wynagrodzenie uzależnione od efektu (na podstawie faktury VAT wystawionej przez Doradcę 2 z polskim VAT), którego wysokość jest określona w umowie. Przez sukces rozumie się również dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub wystąpienie jakiegokolwiek zdarzenia prawnego opisanego powyżej, w okresie 18 miesięcy po rozwiązaniu umowy z Doradcą 2. Wynagrodzenie od sukcesu nie przysługiwało za tłumaczenia. Zapłata za ewentualne tłumaczenia miała być stała i każdorazowo ustalana z klientami na bazie stawki godzinowej.

Wynagrodzenie Doradcy 2 zostało alokowane pomiędzy Spółki w proporcji 50:50.

W związku z dojściem do skutku transakcji (zawarcia w dniu 31 marca 2022 r. umowy sprzedaży udziałów), należne stało się wynagrodzenie Doradców uzależnione od efektu (za sukces).

Działania realizowane przez Doradców na rzecz Spółek obejmowały czynności określone w umowach i wymienione szczegółowo powyżej, a także prace zmierzające do przygotowania   Spółek do transakcji, których ostateczny kształt zdefiniowany został w toku świadczenia usług doradczych oraz szeroko rozumianą obsługę całego procesu inwestycyjnego. Prace te obejmowały m.in. opracowanie koncepcji i wsparcie przy implementacji tych działań, w tym połączenia Dystrybutora z inną spółką z grupy (Dystrybutor przejął spółkę, w której był komplementariuszem i która prowadziła działalność dystrybucyjną, wskutek czego działalność ta jest obecnie prowadzona przez Dystrybutora), wycofania majątku niezwiązanego z działalnością operacyjną ze spółki, która została przejęta przez Dystrybutora, oraz włączenia do Wnioskodawcy majątku wykorzystywanego do działalności operacyjnej. Czynności te miały na celu doprowadzenie struktury korporacyjnej i majątkowej Spółek do stanu oczekiwanego przez Inwestora, tj. inwestycji w spółki kapitałowe, które dysponują całością majątku wykorzystywanego w ich działalności operacyjnej i nie posiadają majątku niezwiązanego z tą działalnością.

W uzupełnieniu wniosku z 30 września 2022 r., odpowiadając na pytania Organu, Wnioskodawca wskazał, że:

  1. Uzupełniając opis stanu faktycznego w zakresie pytania 1., Spółka wyjaśnia, iż jak wskazano w opisie stanu faktycznego, tj. części G. wniosku, zakres usług doradztwa transakcyjnego, obejmował czynności określone w umowach i wymienione szczegółowo we wniosku, a także prace zmierzające do przygotowania Spółek do transakcji, których ostateczny kształt zdefiniowany został w toku świadczenia usług doradczych oraz szeroko rozumianą obsługę całego procesu inwestycyjnego.

Prace te obejmowały m.in. opracowanie koncepcji i wsparcie przy implementacji tych działań, w tym połączenia Dystrybutora z inną spółką z grupy, tj. DEF2 Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa (Dystrybutor przejął spółkę, w której był komplementariuszem, i która prowadziła działalność dystrybucyjną, wskutek czego działalność ta jest obecnie prowadzona przez Dystrybutora), wycofania majątku niezwiązanego z działalnością operacyjną ze spółki, która została przejęta przez Dystrybutora, oraz włączenia do Wnioskodawcy majątku wykorzystywanego do działalności operacyjnej. Czynności te miały na celu doprowadzenie struktury korporacyjnej i majątkowej Spółek do stanu oczekiwanego przez Inwestora, tj. inwestycji w spółki kapitałowe, które dysponują całością majątku wykorzystywanego w ich działalności operacyjnej i nie posiadają majątku niezwiązanego z tą działalnością.

Precyzując opis powyższych działań wskazać należy, iż w ramach dostosowywania struktury korporacyjnej i majątkowej Wnioskodawcy do stanu oczekiwanego przez Inwestora, doszło do wniesienia przez jednego ze wspólników Spółki, NN wkładu niepieniężnego do Spółki w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w skład której wchodziły aktywa wykorzystywane w działalności operacyjnej Wnioskodawcy do momentu wniesienia wkładu na podstawie umownej. Wskutek wniesienia wkładu niepieniężnego kapitał zakładowy Spółki został podwyższony. Udziały w podwyższonym kapitale zakładowym zostały objęte przez wspólnika wnoszącego wkład niepieniężny, tj. NN.

Spółka jednocześnie wyjaśnia, iż przedmiotowe wniesienie wkładu niepieniężnego nie było celem nabywanych usług doradczych, lecz jednym z elementów szerszego procesu pozyskania inwestora, dla którego powodzenia konieczne było uporządkowania struktury korporacyjnej i majątkowej Spółek. Wskutek wniesienia wkładu Spółka nabyła własność aktywów, w tym nieruchomości, wykorzystywanych w jej działalności operacyjnej, co było jednym z oczekiwań inwestora, który chciał mieć kontrolę nad całością aktywów wykorzystywanych w tej działalności.

Uzupełniając natomiast uzasadnienie swego stanowiska Spółka wskazuje, iż opisana powyżej okoliczność nie oznacza w jej ocenie, iż nabywane usługi doradcze są kosztem bezpośrednio związanym z podwyższeniem kapitału zakładowego. Podwyższenie kapitału zakładowego było środkiem do celu w postaci pozyskania inwestora, a nie celem nabytych usług doradczych. Celem poniesienia wydatków na nabycie usług doradczych było bowiem pozyskanie inwestora i tym samym uzyskanie korzyści szeroko opisanych we wniosku, przekładających się na wzrost potencjału gospodarczego Spółki.

Tym samym okoliczność, iż w ramach procesu pozyskiwania inwestora doszło do wniesienia wkładu niepieniężnego do Spółki (i wynikającego stąd podwyższenia kapitału zakładowego Spółki) nie wpływa w ocenie Spółki na możliwość zaliczenia wydatków na nabycie usług doradczych do kosztów uzyskania przychodów Spółki.

Potwierdza to utrwalona praktyka organów podatkowych:

   - interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 4 września 2019 r., sygn. 0111-KDIB2-3.4010.210.2019.3.MK: „Jedynym udziałowcem Spółki jest spółka kapitałowa z siedzibą w (...) (dalej: „Inwestor”), która dokonała również podwyższenia kapitału zakładowego Spółki poprzez dokonanie wkładu niepieniężnego w postaci wymagalnych wierzytelności przysługujących Inwestorowi wobec Spółki, wynikających z umowy pożyczki zawartej w kwietniu 2018 r. pomiędzy Inwestorem (jako pożyczkodawcą) a Spółką (jako pożyczkobiorcą), całość opisanych w tym akapicie czynności (dalej: „Transakcja”). (...) Czy przedstawione w stanie faktycznym Wydatki wskazane w punktach a i b zaistniałego stanu faktycznego stanowią dla niej koszty uzyskania przychodów? Zdaniem Wnioskodawcy, przedstawione w opisie zaistniałego stanu faktycznego poniesione przez Wnioskodawcę wydatki opisane w punktach a i b zaistniałego stanu faktycznego, podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r., poz. 865, z późn. zm. dalej: „ustawa o CIT”). (...) W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe. Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy”.;

  2. Uzupełniając opis stanu faktycznego w zakresie pytania 2., Spółka wyjaśnia, iż faktury dokumentujące nabycie usług doradztwa transakcyjnego od Doradcy 1 i Doradcy 2 zostały wystawione na Wnioskodawcę.

  3. Uzupełniając opis stanu faktycznego w zakresie pytania 3., Spółka wyjaśnia, iż prowadzi wyłącznie działalność opodatkowaną VAT.

Jak Spółka wskazywała we Wniosku (część G. oraz I.), pozyskanie inwestora ma i miało w założeniu umożliwić Spółce uzyskanie szeregu następujących korzyści:

Intencją stron zawierających umowę inwestycyjną był: (i) dalszy rozwój produkcji i sprzedaży produktów Spółek, (ii) ustalenie spójnego planu dystrybucji i rozwoju produktów Spółek z wykorzystaniem kanałów sprzedaży i zasobów marketingowych Inwestora, (iii) aktywne wprowadzanie na rynek globalny produktów Spółek, i (iv) utrzymania obecnych kanałów sprzedaży produktów Spółek oraz wejścia do kanałów sprzedaży Inwestora.

Spółka podkreśla, że przed zawarciem umowy inwestycyjnej Dystrybutor zawarł z Inwestorem umowę, na podstawie której Inwestor może zlecić Spółkom wytwarzanie produktów Inwestora w swoich zakładach produkcyjnych. Zlecenie przez Inwestora Spółkom produkcji ww. produktów (przeniesienie ich produkcji z Niemiec do Polski) w praktyce uwarunkowane było dojściem do skutku postanowień umowy inwestycyjnej i nabyciem przez Inwestora części udziałów w Spółkach (spełnienia warunków zapisanych w tej umowie). W przeciwnym bowiem razie Inwestor nie zdecydowałby się na przeniesienie produkcji do Polski do zakładów produkcyjnych Spółek. Część z zakładanych korzyści jest już zrealizowana.

Tym samym nabywane usługi mają w konsekwencji wygenerować opisane powyżej korzyści, i w tym celu zostały poniesione. Te korzyści w ocenie Spółki powinny przełożyć się na: (i) wzrost przychodów Spółki, (ii) obniżenie kosztów działalności Spółki, (iii) minimalizację ryzyka gospodarczego, (iv) zwiększanie poziomu marż Spółki, (v) efektywniejsze wykorzystanie posiadanych przez Spółkę zasobów, (vi) zwiększenia efektywności prowadzonej przez Spółkę działalności. Oczekiwany, ale także już uzyskany efekt poniesienia wydatków na doradztwo transakcyjne (skutkujące pozyskaniem Inwestora) wskazuje zatem w ocenie Spółki na związek nabytych usług doradztwa transakcyjnego wyłącznie z działalnością opodatkowaną Spółki.

Pytanie (we wniosku pytanie nr 2)

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od wynagrodzenia zapłaconego Doradcy 1 oraz Doradcy 2 z tytułu usług doradztwa transakcyjnego w sytuacji opisanej w stanie faktycznym?

Państwa stanowisko w sprawie

W zakresie pytania 2 Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od wynagrodzenia zapłaconego Doradcy 1 oraz Doradcy 2 z tytułu usług doradztwa transakcyjnego w sytuacji opisanej w stanie faktycznym.

Jak stanowi art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z zastrzeżeniem art. 114. art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Przepis ten implementuje do polskiego ustawodawstwa art. 168 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE. L Nr 347, str. 1 ze zm., dalej jako: „Dyrektywa”).

Zarówno Dyrektywa, jak i ustawa o VAT nie precyzują w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. W związku z powyższym kwestia ta powinna być interpretowana w świetle naczelnych zasad podatku od wartości dodanej wyrażonych w Dyrektywie, orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: „TSUE”) oraz sądów administracyjnych.

Do fundamentalnych cech podatku od wartości dodanej, wynikających z postanowień art. 1 Dyrektywy, należy zaliczyć zasadę neutralności podatku. Cechą podatku od wartości dodanej, wskazaną w ust. 2 art. 1 ww. Dyrektywy, jest faktyczne obciążenie ciężarem podatku od wartości dodanej jedynie konsumpcji towarów i usług. Z treści tego przepisu należy wnioskować, że podatek ten nie powinien obciążać podmiotów biorących udział w obrocie towarami i usługami, niebędących ich ostatecznymi odbiorcami. Należy jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z postanowieniami art. 1, podatek powinien być naliczany na wszystkich stadiach obrotu, z etapem sprzedaży detalicznej włącznie. Mechanizmem zapewniającym obciążenie podatkiem wyłącznie ostatecznych odbiorców towarów i usług, przy jednoczesnym naliczaniu podatku na każdym etapie obrotu, jest wskazane w ust. 2, prawo do odliczenia od podatku należnego podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług. Ograniczenie prawa do odliczenia podatku przez podatnika, podobnie jak wszelkie odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania, powinny mieć charakter wyjątkowy i mogą być wprowadzane jedynie na podstawie wyraźnych przepisów prawa.

Szczegółowe zasady realizacji prawa do odliczenia podatku zawierają przepisy Tytułu X Dyrektywy. Neutralność podatku od wartości dodanej dla podatnika wyraża się, m.in. dążeniem do poszukiwania, wdrażania i ochrony rozwiązań legislacyjnych zapewniających stan prawny, w którym wartość podatku zapłaconego przez podatnika w cenie zakupywanych przez niego towarów i usług wykorzystywanych do celów działalności opodatkowanej, nie będzie stanowić dla podatnika ostatecznego kosztu. Podatnik musi mieć zapewnioną możliwość odzyskania podatku naliczonego związanego ze swoją działalnością opodatkowaną. Wszelkie korzystne dla podatnika konsekwencje wynikające z koncepcji neutralności podatku, są traktowane w doktrynie wspólnego systemu VAT, jako fundamentalne prawo podatnika, nie zaś jako jego przywilej.

TSUE wielokrotnie stwierdzał, iż prawo do odliczenia zostało wprowadzone, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów podatku VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w toku jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej konsekwentnie zapewnia, że każda działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem, że sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny.

Potwierdzeniem powyżej przedstawionej linii orzecznictwa jest m.in. wyrok TSUE w sprawie C-268/83 D.A. Rompelman i E.A. Rompelman-Van Deelen, z którego wynika, że regulacja dotycząca odliczenia ma za cel całkowicie odciążyć podmiot podlegający opodatkowaniu VAT od podatku od wartości dodanej, który jest winien zapłacić w związku ze swoją działalnością gospodarczą. Wspólny system wartości dodanej zapewnia, że obciążenie podatkiem VAT jest całkowicie neutralne wobec każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od celów i wyników przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że takie przedsiębiorstwo samo w sobie podlega opodatkowaniu VAT.

Dopełnieniem tej tezy jest orzeczenie TSUE w sprawie C-37/95 pomiędzy Państwem Belgijskim a Ghent Coal Terminal NV, w którym Trybunał stwierdził (odwołując się do zasady neutralności podatku VAT), że w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika, nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo podatnika do odliczenia podatku VAT zostaje zachowane.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że wskazane wyżej przepisy ustawy oraz orzeczenia umożliwiają podatnikowi, w ramach działalności opodatkowanej, odliczenie podatku VAT z tytułu nabycia towarów i usług stanowiących inwestycje z przeznaczeniem na działalność opodatkowaną. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O bezpośrednim związku dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług, będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o związku pośrednim można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa. Mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez dany podmiot obrotów.

Warunek zachowania związku zakupów z działalnością opodatkowaną, akcentowany jest w orzecznictwie TSUE. W orzeczeniu z dnia 13 marca 2008 r., w sprawie C-437/06 Securenta, Trybunał przesądził, że w sytuacji, gdy podatnik wykonuje działalność gospodarczą i działalność niemającą charakteru gospodarczego, prawo do odliczenia z tytułu ewentualnych wydatków jest dopuszczalne jedynie w zakresie, w jakim wydatki te można przyporządkować działalności gospodarczej podatnika.

W tym zakresie można odwołać się również do wyroku TSUE z dnia 17 października 2018 r., w sprawie C-249/17 Ryanair, w którym wskazano, że zasada neutralności VAT wymaga, aby przyznać spółce, która ma zamiar nabyć wszystkie akcje innej spółki w celu prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu na rzecz tej innej spółki usług w zakresie zarządzania opodatkowanych podatkiem od wartości dodanej (VAT), prawo do pełnego odliczenia VAT naliczonego w związku z wydatkami dotyczącymi usług doradczych, poniesionymi w ramach formalnej oferty nabycia, mimo iż okazało się, że ta działalność gospodarcza nie została zrealizowana, pod warunkiem, że wydatki te mają wyłączną przyczynę w planowanej działalności gospodarczej.

Z powyższego wynika, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego, o ile spełniona jest przesłanka związku dokonanych zakupów z opodatkowaną VAT działalnością gospodarczą.

Wnioskodawca prowadzi wyłącznie działalność opodatkowaną VAT, a tym samym nie wystąpi sytuacja, w której prawo do odliczenia mogłoby nie przysługiwać z uwagi na związek tych wydatków z działalnością Wnioskodawcy, która jest zwolniona z VAT lub która nie podlega VAT. W ocenie Wnioskodawcy, wydatki na usługi Doradców pozostają w pośrednim związku z jego działalnością opodatkowaną. Ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa Wnioskodawcy i jako takie pozostają w związku z jego działalnością opodatkowaną.

W szczególności wątpliwości nie budzi związek z działalnością Spółek usług doradczych, których przedmiotem było połączenie, wskutek którego powstał Dystrybutor oraz operacje na aktywach   Spółek. W ocenie Wnioskodawcy związek pośredni z działalnością opodatkowaną Wnioskodawcy występuje też w odniesieniu do pozostałych usług doradztwa transakcyjnego.

Nabycie usług doradczych, których konsekwencją było skuteczne pozyskanie Inwestora, już przyniosło oraz ma w przyszłości przynieść   Spółkom szereg korzyści przekładających się na rozwój ich działalności operacyjnej (działalności opodatkowanej). Jak bowiem wskazano i szerzej omówiono w opisie stanu faktycznego, pozyskanie nowego Inwestora było dla Spółek istotne ze względu na następujące rodzaje korzyści, które już uzyskały lub zamierzają w przyszłości uzyskać:

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, jak dotąd korzyści te zrealizowały się już w pewnym zakresie – dzięki umowie z Inwestorem Spółki otrzymały zamówienia produkcyjne (przeniesienie części produkcji z zakładów Inwestora w Niemczech do zakładów Spółek w Polsce) oraz dostęp do sieci dystrybucji Inwestora. Korzyści mają zatem wymiar realny, znajdują odzwierciedlenie w zawartych z Inwestorem umowach i już wystąpiły. Ponadto pozostałe założone przez Spółki korzyści mogą wystąpić w przyszłości wywołując pozytywny wpływ na działalność Spółek (zwiększenie sprzedaży, zmniejszenie kosztów). Tym samym, poniesienie przez Spółki wydatków na usługi doradcze umożliwiło Spółkom pozyskanie Inwestora, co w sposób pośredni wpływa na działalność opodatkowaną Wnioskodawcy.

Już zaistniałe, jak i oczekiwane wystąpienie ww. korzyści wynikających z pozyskania Inwestora prowadzi zdaniem Wnioskodawcy do wniosku, iż występuje pośredni związek pomiędzy działalnością opodatkowaną Wnioskodawcy a poniesionymi wydatkami na zakup usług doradczych. W szczególności na związek taki wskazuje to, iż zdaniem Wnioskodawcy bez nabycia ww. usług pozyskanie Inwestora na korzystnych dla Spółek warunkach nie byłoby możliwe. Poniesienie przez Spółki kosztów wynagrodzenia doradców umożliwiło m.in. dostosowanie formy prawnej i struktury majątkowej Spółek do współpracy z Inwestorem.

W obrocie gospodarczym pewnym biznesowym standardem jest korzystanie z doradztwa profesjonalnych podmiotów w procesie pozyskiwania nowego inwestora. Zakupione usługi obejmowały między innymi wsparcie Spółek przy badaniu „due diligence” Spółek, przeprowadzonym przez Inwestora. Jest to kompleksowa analiza Spółki oraz warunków transakcji, która daje Inwestorowi obraz stanu Spółek i pozwala je prawidłowo wycenić. W ocenie Wnioskodawcy, bez wsparcia Spółek przez Doradców przy badaniu due diligence, mogłoby się ono okazać niemożliwe lub co najmniej bardzo utrudnione, wskutek czego Inwestor mógłby nie zdecydować się na inwestycję w Spółki. Co więcej, usługi doradztwa transakcyjnego obejmowały wsparcie w zakresie przygotowania danych finansowych i biznesowych dla Inwestora, co również było warunkiem koniecznym do pozyskania Inwestora. Wydatki na profesjonalne doradztwo nie tylko umożliwiły wycenę Spółek, jak i wniosły wartość dodaną, lecz również uwiarygodniły Spółki w oczach Inwestora, zwiększając szansę powodzenia procesu, jego szybkość i bezpieczeństwo uczestników.

Z pomocą profesjonalnych doradców Spółki miały zamiar wynegocjować dla siebie korzystniejsze warunki (mogą one przykładowo obejmować określony wkład w działalność operacyjną spółki, zobowiązanie się inwestora do podzielnia się bazą klientów inwestora czy inne). Doradcy mieli wspierać zarządy Spółki podczas prezentacji Spółek Inwestorowi, co bezpośrednio przekłada się na sukces w procesie pozyskiwania nowego Inwestora.

Ponadto skorzystanie z usług doradztwa transakcyjnego pozwala zminimalizować ryzyko sporów w przyszłości, jakie mogłyby powstać w związku z wadliwie przeprowadzonym procesem transakcyjnym, poprzez wcześniejszą identyfikację ryzyk prawnych i podatkowych przez doradców oraz zaproponowanie przez nich rozwiązań ograniczających te ryzyka. Wykorzystanie doradców pozwoliło również ograniczyć zaangażowanie personelu Wnioskodawcy w proces pozyskania inwestora, dzięki czemu mógł się skupić na operacyjnej działalności Spółki.

Tym samym w ocenie Wnioskodawcy, pozyskanie nowego Inwestora pozytywnie wpływa i będzie wpływać na działalność operacyjną Spółek i umożliwi im dalszą ekspansję zarówno na rynku krajowym, jak i na rynkach zagranicznych.

Ponadto Wnioskodawca może wykorzystać informacje i wnioski wywiedzione przez Doradców w trakcie wykonania usług doradztwa transakcyjnego, związanych z pozyskaniem Inwestora także w bieżącej działalności, m.in. do usunięcia ewentualnych nieprawidłowości lub nieefektywności w swojej bieżącej działalności operacyjnej.

W konsekwencji prowadzi to do wniosku, iż nabyte usługi doradcze pozostają w związku z działalnością opodatkowaną Wnioskodawcy, a w konsekwencji powinno przysługiwać mu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia usług doradztwa transakcyjnego.

Praktyka organów podatkowych potwierdza, że podatnikowi przysługiwać powinno prawo do odliczenia podatku naliczonego od usług doradczych, w wyniku których dochodzi do pozyskania inwestora/partnera strategicznego poprzez zbycie przez dotychczasowych wspólników całości lub części udziałów w Spółkach. Stanowisko wyrażane w interpretacjach w podobnych stanach faktycznych wydaje się jednolite i ugruntowane. O możliwości odliczenia podatku naliczonego w zbliżonych sytuacjach rozstrzygnięto m.in. w następujących indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego:

   - interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 16 stycznia 2020 r., sygn. 0112-KDIL4.4012.533.2019.4.MB: „W świetle przedstawionej treści wniosku i przywołanych przepisów należy stwierdzić, że w kontekście poniesionych wydatków na zakup Usług doradczych Wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur wystawionych na Spółkę, dokumentujących nabycie ww. usług. Jak wynika z wniosku Spółka jest czynnym podatnikiem VAT i w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nabywa Usługi doradcze, związane z procesem pozyskania nowych inwestorów branżowych lub finansowych nastawionych na dalszy rozwój Spółki, ponieważ dotychczasowi inwestorzy rozważają całkowite wycofanie się z inwestycji. Jak wskazał Wnioskodawca - Usługi doradcze nabywane przez Spółkę w celu pozyskiwania inwestora/inwestorów będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie produkcji opakowań (...) (sprzedaż towarów i usług), która w całości podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Wydatki, które Spółka poniesie na nabycie usług doradczych dotyczą czynności, które służą prowadzeniu działalności opodatkowanej, ponieważ celem podejmowanych przez Spółkę działań związanych z pozyskaniem nowego inwestora jest rozszerzenie dotychczasowej działalności i dynamiczny rozwój, umacnianie pozycji Spółki na rynku, zwiększenie konkurencyjności na tle branży opakowań (...) oraz budowanie wiarygodności wobec kontrahentów. Ponadto - jak wskazał Wnioskodawca - efekty Usług doradczych Spółka wykorzysta do wyeliminowania nieprawidłowości w jej bieżącym funkcjonowaniu i usprawnienia procesów wewnętrznych działalności w zakresie prowadzonej przez Spółkę produkcji opakowań (...) opodatkowanych podatkiem VAT według stawki podstawowej. A zatem, wydatki związane z nabyciem Usług doradczych w procesie pozyskania inwestora mają pośrednio wpływ na prowadzoną przez Spółkę działalność w zakresie produkcji opakowań (...) (sprzedaż towarów i usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT). Wobec powyższego należy uznać, że w zakresie w jakim nabyte Usługi doradcze, są/będą związane z działalnością opodatkowaną podatkiem VAT prowadzoną przez Wnioskodawcę, Spółce będącej czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, przysługuje/będzie przysługiwało, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego na podstawie otrzymanych faktur dokumentujących zakup ww. Usług. Ww. prawo będzie przysługiwało Wnioskodawcy pod warunkiem niezaistnienia ograniczeń wskazanych w art. 88 ustawy. W konsekwencji Spółka jest/będzie uprawniona do odliczenia podatku VAT naliczonego, wykazanego na fakturach dokumentujących nabycie ww. Usług doradczych. Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 4, należało uznać za prawidłowe”.

   - interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12 kwietnia 2017 r., sygn. 1462-IPPP3.4512.70.2017.1.IG: „O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością opodatkowaną można mówić wówczas, gdy nabywane towary lub usługi służą np. dalszej odsprzedaży, ponieważ bezpośrednio wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast ze związkiem pośrednim mamy do czynienia w sytuacji, gdy ponoszone wydatki nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych obrotach, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje uzyskanie sprzedaży opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają pośredni związek z działalnością opodatkowaną, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług przyczynia się pośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości. W związku z powyższym, zostaje spełniona podstawowa przesłanka o charakterze przyczynowo-skutkowym decydująca o prawie Wnioskodawcy do odliczenia podatku naliczonego zawartego w cenie usług doradztwa w związku z przygotowaniem i przeprowadzeniem transakcji. Analiza powołanych przepisów prawa w kontekście opisanego stanu sprawy pozwala na uznanie, iż nabywane usługi doradcze mają pośredni związek z przyszłą sprzedażą opodatkowaną Wnioskodawcy, bowiem pośrednio będą miały wpływ na funkcjonowanie spółki. Mając na uwadze powołane przepisy oraz opis sprawy należy stwierdzić, że Wnioskodawca ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur dokumentujących zakup usług doradztwa, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, z uwagi na związek poniesionych wydatków z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług. Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe”.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy stanowisko, zgodnie z którym Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od wynagrodzenia zapłaconego Doradcy 1 oraz Doradcy 2 z tytułu usług doradztwa transakcyjnego w sytuacji opisanej w stanie faktycznym, jest prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług (pytanie nr 2), które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931, ze zm.; dalej jako: „ustawa”:

W zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Stosownie do ww. przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z  wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu.

Ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy  transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Na mocy art. 88 ust. 4 ustawy:

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Powołane wyżej przepisy dotyczące prawa do odliczenia podatku naliczonego, stanowią implementację przepisów wspólnotowych odnoszących się do tego zagadnienia.

Podstawowym aktem określającym ramy prawne opodatkowania podatkiem od wartości dodanej jest Dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.; dalej jako: „Dyrektywa 2006/112/WE”), a wcześniej Szósta Dyrektywa Rady 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku – 77/388/EWG (Dz.Urz. WE L Nr 145 str. 1 ze zm.).

Dyrektywa 2006/112/WE jako fundamentalną cechę podatku od wartości dodanej wskazuje zasadę neutralności podatku. Cechą podatku od wartości dodanej, wskazaną w ust. 2 art. 1 ww. Dyrektywy, jest faktyczne obciążenie ciężarem podatku od wartości dodanej jedynie konsumpcji towarów i usług. Z treści tego przepisu należy wnioskować, że podatek ten nie powinien obciążać podmiotów biorących udział w obrocie towarami i usługami, niebędących ich ostatecznymi odbiorcami. Należy jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z postanowieniami art. 1, podatek powinien być naliczany na wszystkich stadiach obrotu, z etapem sprzedaży detalicznej włącznie. Mechanizmem zapewniającym obciążenie podatkiem wyłącznie ostatecznych odbiorców towarów i usług, przy jednoczesnym naliczaniu podatku na każdym etapie obrotu, jest wskazane w ust. 2, prawo do odliczenia od podatku należnego podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług. Ograniczenie prawa do odliczenia podatku przez podatnika, podobnie jak wszelkie odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania, powinny mieć charakter wyjątkowy i mogą być wprowadzane jedynie na podstawie wyraźnych przepisów prawa.

Neutralność podatku od wartości dodanej dla podatnika wyraża się, m.in. dążeniem do poszukiwania, wdrażania i ochrony rozwiązań legislacyjnych zapewniających stan prawny, w którym wartość podatku zapłaconego przez podatnika w cenie zakupywanych przez niego towarów i usług wykorzystywanych do celów działalności opodatkowanej, nie będzie stanowić dla podatnika ostatecznego kosztu. Podatnik musi mieć zapewnioną możliwość odzyskania podatku naliczonego związanego ze swoją działalnością opodatkowaną. Wszelkie korzystne dla podatnika konsekwencje wynikające z koncepcji neutralności podatku, są traktowane w doktrynie wspólnego systemu VAT, jako fundamentalne prawo podatnika, nie zaś jako jego przywilej.

Stosownie do art. 168 Dyrektywy 2006/112/WE (odpowiednik art. 17 ust. 2 Szóstej Dyrektywy):

Jeżeli towary i usługi wykorzystywane są na potrzeby opodatkowanych transakcji podatnika, podatnik jest uprawniony, w państwie członkowskim, w którym dokonuje tych transakcji, do odliczenia następujących kwot od kwoty VAT, którą jest zobowiązany zapłacić:

a) VAT należnego lub zapłaconego w tym państwie członkowskim od towarów i usług, które zostały mu dostarczone lub które mają być mu dostarczone przez innego podatnika;

b) VAT należnego od transakcji uznanych za dostawy towarów i świadczenie usług zgodnie z art. 18 lit. a) i art. 27;

c) VAT należnego od wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. b) pkt  (i);

d) VAT należnego od transakcji uznanych za wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów zgodnie z art. 21 i 22;

e) VAT należnego lub zapłaconego z tytułu importu towarów na terytorium tego państwa członkowskiego.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie stwierdzał, iż prawo do odliczenia zostało wprowadzone, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów podatku VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w toku jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej konsekwentnie zapewnia, że każda działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem, że sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny.

Potwierdzeniem powyżej przedstawionej linii orzecznictwa jest m.in. wyrok TSUE w sprawie C-268/83 D. A. Rompelman i E. A. Rompelman-Van Deelen, z którego wynika, że regulacja dotycząca odliczenia, ma za cel całkowicie odciążyć podmiot podlegający opodatkowaniu VAT od podatku od wartości dodanej, który jest winien zapłacić w związku ze swoją działalnością gospodarczą. Wspólny system wartości dodanej zapewnia, że obciążenie podatkiem VAT jest całkowicie neutralne wobec każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od celów i wyników przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że takie przedsiębiorstwo samo w sobie podlega opodatkowaniu VAT.

Dopełnieniem ww. stanowiska jest orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w  sprawie C-37/95 pomiędzy Państwem Belgijskim a Ghent Coal Terminal NV, w którym Trybunał stwierdził (odwołując się do zasady neutralności podatku VAT), że w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika, nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo podatnika do odliczenia podatku VAT zostaje zachowane. W świetle powołanego wyroku należy stwierdzić, że w  przypadku, gdy zakup danego towaru przez wnioskodawcę jest dokonany z zamiarem wykorzystania tego towaru do działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to pomimo utraty danego towaru z przyczyn niezależnych, tj. w sposób niezawiniony, czy jak to ujął Trybunał – „z powodów pozostających poza kontrolą podatnika”, jego prawo do odliczenia w związku z nabyciem tego towaru zostaje zachowane.

Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, że wskazane przepisy ustawy oraz orzeczenia, umożliwiają podatnikowi, w ramach działalności opodatkowanej, odliczenie podatku VAT z tytułu nabycia towarów i usług stanowiących inwestycje z przeznaczeniem na działalność opodatkowaną. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O bezpośrednim związku dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług, będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez dany podmiot obrotów. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu.

Wymóg zachowania związku zakupów z działalnością opodatkowaną, akcentowany jest w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z 6 kwietnia 1995 r., (w sprawie C-4/94, BLP Group plc v. Commissioners of Customs & Excise) TSUE stwierdził, że powstanie prawa do odliczenia podatku jest uzależnione od bezpośredniego i niezwłocznego związku z transakcjami opodatkowanymi. Także w wyroku z 8 czerwca 2000 r. (w sprawie C-98/98, Commissioners of Customs and Excise a Midland Bank plc) TSUE nie miał wątpliwości, że artykuł 2 Pierwszej Dyrektywy i artykuł 17 ust. 2, 3 i 5 Szóstej Dyrektywy w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych należy interpretować w taki sposób, aby warunkiem odliczenia przez podatnika VAT oraz podstawą do ustalenia zakresu tego prawa było zasadniczo istnienie bezpośredniego związku pomiędzy daną transakcją nabycia, a daną transakcją (lub transakcjami) sprzedaży, uprawniającymi do dokonania odliczenia. Ponadto, w wyroku z 13 marca 2008 r. w sprawie C-437/06 Securenta, Trybunał przesądził, że w sytuacji, gdy podatnik wykonuje działalność gospodarczą i działalność niemającą charakteru gospodarczego, prawo do odliczenia z tytułu ewentualnych wydatków jest dopuszczalne jedynie w zakresie, w jakim wydatki te można przyporządkować działalności gospodarczej podatnika.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo polską spółką kapitałową, zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym. Prowadzą Państwo działalność produkcyjną w zakresie mebli biurowych. Meble wyprodukowane przez Państwa są dystrybuowane przez Dystrybutora.

Państwa Spółka oraz Dystrybutor są powiązane kapitałowo oraz osobowo. Państwa Spółka jest udziałowcem Dystrybutora – posiada ok. 20% udziałów. Do dnia 31 marca 2022 r., Państwa udziałowcami były osoby fizyczne.

Dnia … r. doszło do zawarcia przez osoby fizyczne będące wspólnikami Wnioskodawcy i Dystrybutora umowy inwestycyjnej z inwestorem branżowym (członkiem międzynarodowej grupy kapitałowej prowadzącej działalność w segmencie zbliżonym do działalności Wnioskodawcy i Dystrybutora), na podstawie której osoby fizyczne będące dotychczasowymi wspólnikami Wnioskodawcy i Dystrybutora, po spełnieniu zawartych w umowie warunków zobowiązały się w pierwszym etapie sprzedać łącznie ok. 70% udziałów w Spółce i ok. 57% udziałów w przedsiębiorstwie Dystrybutora. Inwestorem jest spółka prawa niemieckiego, z siedzibą w … . W drugim etapie dojść może do sprzedaży przez wspólników (osoby fizyczne) pozostałych udziałów w Spółkach na rzecz Inwestora.

Pozyskanie Inwestora ma w założeniu umożliwić Spółkom uzyskanie szeregu korzyści:

         - Korzyści sprzedażowe – transakcja z Inwestorem umożliwia Spółkom dostęp do jego sieci dystrybucji w regionach z dużym potencjałem wzrostu sprzedaży (Indie, Chiny, USA), gdzie Spółki nie posiadają swoich przedstawicieli lub sieć dilerska jest słabo rozwinięta. Tym samym, zarówno Spółki jak i Inwestor uzyskają szybki efekt synergii na poziomie uzupełniających się ofert i rozbudowanej sieci dystrybucji. Jednocześnie Spółki na rynku krajowym (Polska) będą mogły wspierać się wybranymi produktami Inwestora, co wzmocni przewagę konkurencyjną w postaci mebli do przestrzeni wspólnych.

         - Korzyści kosztowe – transakcja niesie ze sobą również efekt synergii na poziomie kosztów operacyjnych wynikających z przejęcia większości produkcji zamykanego zakładu Inwestora w Niemczech (strony uzgodniły bowiem, że w zakładach produkcyjnych Spółek produkowane będą produkty Inwestora). Spółki będą mogły utrzymać obecne zasoby ludzkie oraz wykorzystać park maszynowy, w części zakładu, która odpowiada za realizację mebli tradycyjnych. Inwestor przedstawi wolumen zamówień, który pozwoli w perspektywie kilkunastu miesięcy nawet zwiększyć zatrudnienie, obniżyć koszty zakupu strategicznych materiałów oraz obniżyć koszty ogólnozakładowe. Transakcja jest również podyktowana chęcią zapewnienia sobie bezpieczeństwa ciągłości produkcji przez Inwestora i związana jest z planami utworzenia centrum logistycznego skupiającego dostawy od wszystkich polskich podwykonawców.

         - Korzyści technologiczne oraz dostęp do finansowania – możliwe istotne zwiększenie skali działalności Spółek dzięki rozwojowi nowych gałęzi biznesowych oraz poprawa marżowości biznesu, poprzez wsparcie technologiczne oraz zapewnienie finansowania na potrzeby rozwoju nowych przedsięwzięć biznesowych np. budowy nowego zakładu.

         - Korzyści zarządcze – wykorzystanie know-how Inwestora do zwiększenia efektywności prowadzenia biznesu, m.in. poprzez wykorzystanie know-how Inwestora do wprowadzenia i bieżącej weryfikacji wskaźników efektywności biznesu, oraz do poszerzenia zakresu kontrolingu finansowego.

Dnia 31 marca 2022 r. doszło do zawarcia umowy sprzedaży udziałów, w konsekwencji czego Inwestor bezpośrednio i pośrednio posiada łącznie ok. 70% udziałów w Spółkach, zaś osoby fizyczne ok. 30%, przy czym wspólnikami Spółek pozostały dwie z czterech osób fizycznych (dwie osoby sprzedały Inwestorowi wszystkie posiadane przez siebie udziały, a dwie część).

Spółki, za zgodą i przy udziale udziałowców, przed zawarciem umów z Inwestorem zawarły umowy z dwoma zewnętrznymi doradcami – Doradcą 1 i Doradcą 2 – celem wsparcia działań Spółek w zakresie pozyskania inwestora zainteresowanego współpracą ze Spółkami i nabyciem udziałów Spółek od obecnych udziałowców oraz przygotowania Spółek do transakcji. Doradca 1 i Doradca 2 są polskimi spółkami prawa handlowego, prowadzą działalność gospodarczą i są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Doradcy udzielili wsparcia Spółkom przy przeprowadzeniu transakcji, przy czym Spółki nie były zobligowane działać zgodnie z rekomendacjami Doradców i samodzielnie podejmują decyzje o sposobie realizacji poszczególnych etapów.

Zakres usług Doradcy 1 określony w umowie obejmował:

a) przygotowanie procesu transakcyjnego - w ramach którego nastąpi:

           (i) omówienie oczekiwań Spółki;

          (ii) opracowanie strategii i harmonogramu procesu transakcji;

          (iii) przygotowanie i aktualizowanie dokumentów transakcyjnych:

- przygotowanie analizy możliwych korekt do wyniku EBITDA;

- przygotowanie Info Pack dla inwestora;

- przygotowanie Prezentacji Zarządu Spółki;

- warsztaty przygotowujące uczestników do prowadzenia Prezentacji Zarządu;

- przygotowanie dodatkowych materiałów i analiz dla celów transakcyjnych i rozmów z inwestorem;

b) koordynacja rozmów z Inwestorem oraz pozyskanie ofert wstępnych (dotyczy jednego inwestora) - w ramach których nastąpi:

- bieżący kontakt z inwestorem;

- doradztwo w strategii i taktyce komunikacji z inwestorem;

-  organizacja Prezentacji Zarządu (organizacja spotkań z przedstawicielami inwestora) oraz wizji lokalnych w zakładach produkcyjnym;

- analiza złożonej Oferty Wstępnej/Term Sheet;

- wsparcie w negocjacjach Oferty Wstępnej/ Term Sheet z inwestorem;

c) koordynacja badania due diligence (dotyczy jednego inwestora) - w ramach których nastąpi:

           (i) wsparcie w przygotowaniu zestawu dokumentów do badania due diligence („Data Room”) oraz koordynacja przygotowania i aktualizacji Data Room;

          (ii) wsparcie w przygotowaniu odpowiedzi na pytania inwestora;

          (iii) koordynacja prac inwestora i jego zespołów doradców w ramach badania due diligence;

         (iv) zebranie i analiza złożonych skorygowanych ofert;

d) negocjacje i zamknięcie transakcji (dotyczy jednego inwestora) - w ramach których nastąpi:

            (i) współpraca z doradcą prawnym w przygotowaniu wzoru umowy nabycia udziałów oraz pozostałej dokumentacji prawnej wymaganej do realizacji transakcji („Umowy Transakcyjne”);

           (ii) wsparcie w negocjacjach warunków transakcji, w tym zapisów Umów Transakcyjnych przy współpracy z doradcą prawnym Spółki;

          (iii) wsparcie przy wyliczeniach i formułach związanych z ewentualną korektą ceny i rozliczeniem transakcji;

          (iv) wsparcie przy podpisaniu umów transakcyjnych;

          (v) wsparcie w uzyskaniu wymaganych zezwoleń korporacyjnych i regulacyjnych niezbędnych dla zamknięcia transakcji;

         (vi) wsparcie w czynnościach niezbędnych do zamknięcia transakcji.

Umowa pomiędzy Spółkami, a Doradcą 1 nie obejmuje: doradztwa prawnego (prawnego doradztwa transakcyjnego), doradztwa podatkowego, wyceny, usług wirtualnego data room (VDR), przygotowania raportów VDD.

Zgodnie z umową, wynagrodzenie Doradcy 1 za świadczenie powyższych usług składało się z dwóch elementów: części stałej oraz części uzależnionej od efektu.

W zakresie części stałej, Spółki (w proporcji 50:50) na podstawie faktur VAT wystawionych przez Doradcę 1 regulowały - przez określony czas - wynagrodzenie Doradcy 1, którego celem jest pokrycie kosztów ponoszonych przez Doradcę 1 w trakcie całego procesu. Jednocześnie, ze względu na to, że proces zakończył się sukcesem i doszło do pozyskania nowego Inwestora, Spółki zapłaciły Doradcy 1 dodatkowe wynagrodzenie, stanowiące wynagrodzenie uzależnione od efektu (na podstawie faktury VAT wystawionej przez Doradcę 1 z polskim VAT), którego wysokość jest skorelowana z wartością transakcji, tj. ceną, jaką nowy Inwestor zapłaci za udziały Spółek. Wynagrodzenie Doradcy 1 za sukces zostało rozłożone pomiędzy Spółki proporcjonalnie do ceny zapłaconej przez Inwestora za udziały Spółek.

Zakres usług Doradcy 2 określony w umowie obejmował:

a) Przygotowanie memorandum dotyczącego optymalnej struktury transakcji z propozycją optymalnej prawnej i podatkowej struktury transakcji, w tym dotyczącej wydzielenia jednej nieruchomości i przejęcia innej nieruchomości.

b) Pomoc przy tworzeniu VDR, pytania Q&A i dodatkowe wsparcie (obszar prawny):

       (i) na etapie przed otworzeniem VDR dla inwestora:

- ocenie „request list”,

- udzielenie porad dotyczących tego, które dokumenty i informacje należy umieścić w VDR i w jaki sposób;

       (ii) na etapie po otworzeniu VDR dla inwestora:

- udzielnie merytorycznej pomocy przy odpowiedzi na pytania badających podczas due diligence (ok. 30 pytań),

- wsparcie w zakresie rozwiązywania kwestii zasygnalizowanych przez spółkę i udziałowców przed zamieszczeniem dokumentów/informacji w VDR.

c) Prace związane z Przedwstępną Umową Sprzedaży Udziałów („SPA”):

(i) przygotowanie zmian i komentarzy do pierwszego projektu SPA przygotowanego przez inwestora,

(ii) przedyskutowanie zmian ze spółką i doradcami spółki,

(iii) wprowadzenie zmian (w języku polskim i /lub angielskim zależnie od potrzeb) oraz przesłanie ich do inwestora.

d) Prace związane z umową wspólników:

(i) przygotowanie zmian i komentarzy do pierwszego projektu umowy wspólników przygotowanego przez inwestora,

(ii) przedyskutowanie zmian z udziałowcami i doradcami spółki,

(iii) prowadzenie zmian (w języku polskim i /lub angielskim zależnie od potrzeb) oraz przesłanie ich do inwestora.

e) Prace związane z kontraktem menedżerskim:

  (i) przygotowanie zmian i komentarzy do pierwszego projektu kontraktu menedżerskiego przygotowanego przez inwestora lub przygotowanie pierwszego projektu kontraktu menedżerskiego,

(ii) przedyskutowanie zmian z członkami zarządów i doradcami spółki,

(iii) wprowadzenie zmian (w języku polskim i /lub angielskim zależnie od potrzeb) oraz przesłanie ich do inwestora.

f) Doradztwo w trakcie negocjacji dokumentacji transakcyjnej, w tym:

(i) uczestnictwo w spotkaniach, rozmowach dotyczących dokumentacji transakcyjnej, wprowadzanie zmian do tej dokumentacji,

(ii) pełna obsługa przy podpisywaniu SPA i Umowy Wspólników (jeden inwestor).

 g) Doradztwo podatkowe obejmujące bieżącą obsługę podatkową procesu, która może dotyczyć między innymi oceny ryzyk zidentyfikowanych przez inwestora, implementacji warunków transakcji, oceny rozwiązań proponowanych przez inwestora, itp.

h) inne prace, tj. prace niewskazane powyżej lub prace które przekroczyły pierwotną wycenę, w tym między innymi:

(i) przygotowanie i negocjacje projektów dodatkowych dokumentów związanych z transakcją,

(ii) przygotowanie załączników do umów,

(iii) analiza ryzyk prawnych wskazanych przez spółkę oraz implementacja rozwiązań związanych z ich ograniczeniem,

(iv) pomoc prawna w implementacji warunków zawieszających i zamknięciu transakcji,

 (v) inne zlecenia zlecone przez spółkę.

W razie potrzeby Doradca 2 miał zapewnić również Spółkom usługi tłumaczenia dokumentów.

Zgodnie z umową, wynagrodzenie Doradcy 2 za świadczenie powyższych usług miało składać się z dwóch elementów: części stałej oraz części uzależnionej od efektu. W zakresie części stałej, Spółki na podstawie faktur VAT wystawionych przez Doradcę 2 miały regulować - przez określony czas - wynagrodzenie Doradcy 2, którego celem jest pokrycie kosztów ponoszonych przez Doradcę 2 w trakcie całego procesu. Jednocześnie, jeśli proces zakończy się sukcesem tj. dojdzie do:

  a) zbycia lub jakiegokolwiek innego rozporządzenia w sposób bezpośredni albo pośredni przez wspólników Spółek jakichkolwiek udziałów lub ogółu praw i obowiązków wspólnika w którejkolwiek ze Spółek,

 b) upoważnienia osoby trzeciej w sposób pośredni lub bezpośredni do wykonywania jakiegokolwiek prawa związanego z prawami udziałowymi,

 c) nabycia w sposób pośredni lub bezpośredni przez osobę trzecią części albo całości przedsiębiorstwa prowadzonego przez którąkolwiek ze Spółek,

 d) przystąpienia osoby trzeciej do Spółki, w trakcie świadczenia pomocy prawnej przez Doradcę 2.

Spółki miały zapłacić Doradcy 2 dodatkowe wynagrodzenie, stanowiące wynagrodzenie uzależnione od efektu (na podstawie faktury VAT wystawionej przez Doradcę 2 z polskim VAT), którego wysokość jest określona w umowie. Przez sukces rozumie się również dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub wystąpienie jakiegokolwiek zdarzenia prawnego opisanego powyżej w okresie 18 miesięcy po rozwiązaniu umowy z Doradcą 2. Wynagrodzenie od sukcesu nie przysługiwało za tłumaczenia. Zapłata za ewentualne tłumaczenia miała być stała i każdorazowo ustalana z klientami na bazie stawki godzinowej. Wynagrodzenie Doradcy 2 zostało alokowane pomiędzy Spółki w proporcji 50:50.

Faktury dokumentujące nabycie usług doradztwa transakcyjnego od Doradcy 1 i Doradcy 2 zostały wystawione na Wnioskodawcę.

W związku z dojściem do skutku transakcji (zawarcia w dniu 31 marca 2022 r. umowy sprzedaży udziałów) należne stało się wynagrodzenie Doradców uzależnione od efektu (za sukces).

W analizowanej sprawie Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy mają Państwo prawo do odliczenia podatku naliczonego od wynagrodzenia zapłaconego Doradcy 1 oraz Doradcy 2 z tytułu usług doradztwa transakcyjnego.

Jak zostało wyżej wskazane, warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Przy czym istotna jest intencja nabycia, tzn. jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych, wówczas po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, pod warunkiem, że nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Jak wynika z przedstawionych okoliczności sprawy, usługi świadczone przez Doradcę 1 i Doradcę 2 są związane z całokształtem działalności Spółki i mają umożliwić jej dalszy rozwój. Wydatki, które Spółka poniosła na nabycie usług Doradców dotyczą czynności, które służą prowadzeniu działalności opodatkowanej – celem podejmowanych przez Spółkę działań związanych z pozyskaniem nowego Inwestora było rozszerzenie dotychczasowej działalności gospodarczej.

Intencją stron zawierających umowę inwestycyjną był:

 (i) dalszy rozwój produkcji i sprzedaży produktów Spółek,

 (ii) ustalenie spójnego planu dystrybucji i rozwoju produktów Spółek z wykorzystaniem kanałów sprzedaży i zasobów marketingowych Inwestora,

(iii) aktywne wprowadzanie na rynek globalny produktów Spółek,

(iv) utrzymanie obecnych kanałów sprzedaży produktów Spółek oraz wejścia do kanałów sprzedaży Inwestora.

Powyższe czynności przyniosą m.in. korzyści sprzedażowe, korzyści kosztowe, korzyści technologiczne oraz dostęp do finansowania oraz korzyści zarządcze.

Wydatki związane z nabyciem usług Doradcy 1 i Doradcy 2 w procesie pozyskania Inwestora mają zatem pośrednio wpływ na prowadzoną przez Państwa działalność.

Wobec powyższego należy uznać, że nabyte usługi doradztwa transakcyjnego od Doradcy 1 oraz Doradcy 2 będą związane z działalnością opodatkowaną podatkiem VAT, a Spółce, będącej czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, będzie przysługiwało, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego na podstawie otrzymanych faktur dokumentujących zakup ww. usług. Prawo to będzie przysługiwało pod warunkiem niezaistnienia ograniczeń wskazanych w art. 88 ustawy.

Podsumowując, w świetle art. 86 ust. 1 ustawy, przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych przez Doradcę 1 i Doradcę 2, dokumentującej wynagrodzenie składające się z części stałej oraz części uzależnionej od efektu.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług (we wniosku pytanie nr 2) jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (we wniosku pytanie nr 1) wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zadanego pytania) Wnioskodawcy, w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego. Zauważyć bowiem należy, że to wyłącznie Wnioskodawca, w treści składanego wniosku, kształtuje jego zakres przedmiotowy. Zatem kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku, nie mogą być rozpatrzone – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Odnosząc się do faktu, że na poparcie własnej argumentacji Wnioskodawca powołał się na funkcjonujące w obrocie prawnym interpretacje indywidualne, Organ pragnie zauważyć, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i odnoszą się wyłącznie do okoliczności przedstawionych w inicjujących te sprawy wnioskach. Podkreślenia w tym miejscu bowiem wymaga, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podmiotów w wyniku rozstrzygnięć, dotyczących konkretnych stanów faktycznych/zdarzeń przyszłych. Interpretacje indywidualne nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego, co oznacza, że należy je traktować indywidualnie (por. prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 27 marca 2015 r., sygn. akt III SA/Łd 109/15).

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy lub stanu prawnego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność. Równocześnie w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2021 r., poz. 1540, ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanów faktycznych i zdarzeń przyszłych i zastosują się Państwo do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r., poz. 329, ze zm.; dalej jako: „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA) albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), za pośrednictwem systemu teleinformatycznego e-Urząd Skarbowy na stronie: https://www.podatki.gov.pl/e-urzad-skarbowy/ (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA) będąc użytkownikiem/wyznaczając użytkownika konta w e-Urzędzie Skarbowym.

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2021 r., poz. 1540, ze zm.).