Nieuznanie Sprzedającego za podatnika podatku VAT przy sprzedaży Nieruchomości oraz udziału w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową do Nieruchomości.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 grudnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieuznania Pana za podatnika podatku VAT przy sprzedaży Nieruchomości oraz udziału w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową do Nieruchomości.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 lutego 2023 r. (wpływ 27 lutego 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

P.D. (dalej jako: Wnioskodawca) zakupił w dniu 17 maja 2022 r. nieruchomość składającą się z jednej działki geodezyjnej o numerze 1 (dalej jako: Nieruchomość). Sprzedaż Nieruchomości przez dotychczasowych współwłaścicieli (małżonków) na rzecz Wnioskodawcy nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, co wynikało z tego, że zbywcy nie działali w charakterze podatników podatku od towarów i usług. Wnioskodawca zakupił w 2022 r. od osoby fizycznej udział wynoszący 2/60 w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową do Nieruchomości. Wnioskodawca pozostaje w związku małżeńskim, a w małżeństwie tym panuje ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej (na podstawie umowy majątkowej małżeńskiej zawartej w grudniu 2017 r.). Nieruchomość została nabyta do majątku odrębnego Wnioskodawcy.

Na dzień zakupu Nieruchomości przez Wnioskodawcę Nieruchomość była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego przewidującym jej przeznaczenie pod zabudowę jednorodzinną. Na potrzeby niniejszego wniosku Wnioskodawca prosi przyjąć, że także na dzień planowanej sprzedaży Nieruchomości będzie ona objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego przewidującym jej przeznaczenie pod zabudowę jednorodzinną. Nieruchomość na dzień zakupu nie była zabudowana budynkami ani budowlami i nie będzie zabudowana budynkami ani budowlami na dzień planowanej sprzedaży. Tym samym Nieruchomość jest terenem budowlanym w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy o podatku od towarów i usług.

W 2012 r. Wnioskodawca działając jako osoba fizyczna zakupił udział wynoszący ½ w prawie własności lokalu mieszkalnego wraz ze swoją ówczesną partnerką (która nabyła drugą połowę udziału w prawie własności tego lokalu mieszkalnego). Osoba ta aktualnie jest małżonką Wnioskodawcy. Zakup nastąpił za środki z kredytu bankowego zaciągniętego przez Wnioskodawcę i jego ówczesną partnerkę (a obecnie małżonkę). Lokal mieszkalny wspomniany wyżej jest położony w (…). Wnioskodawca nie kupował jako osoba fizyczna nieruchomości innych niż Nieruchomość oraz opisany wyżej lokal mieszkalny. Wnioskodawca nie kupował też nieruchomości działając w charakterze przedsiębiorcy zarejestrowanego w centralnej ewidencji działalności gospodarczej ani też w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

W okresie od 12 grudnia 2016 r. do 30 listopada 2018 r. Wnioskodawca prowadził jednoosobową działalność gospodarczą zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Przedmiot tej działalności obejmował działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne, działalność w zakresie architektury, wykonywania robót budowlanych wykończeniowych, konserwację i naprawę pojazdów samochodowych z wyłączeniem motocykli. Działalność ta została zawieszona w dniu 30 listopada 2018 r. Nieruchomość nie była nigdy ujmowana jako składnik majątku związany z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą, bowiem została zakupiona w okresie, gdy działalność gospodarcza była już zawieszona, a przede wszystkim została zakupiona na cele osobiste. W dacie planowanej sprzedaży Nieruchomości Wnioskodawca nie będzie zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a działalność gospodarcza zawieszona w dniu 30 listopada 2018 r. nadal pozostanie zawieszona. Wnioskodawca jest obecnie komplementariuszem w spółce komandytowej, której przedmiotem działalności jest zakup nieruchomości, roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, sprzedaż nieruchomości. Wspomniana spółka kupowała w przeszłości nieruchomości, sprzedawała nieruchomości, sprzedawała budynki mieszkalne i niemieszkalne wybudowane na zakupionych nieruchomościach. Spółka działała w przeszłości jako spółka jawna, potem jako sp. z o.o., a aktualnie działa jako spółka komandytowa. Wnioskodawca jest także członkiem zarządu i udziałowcem sp. z o.o., której przedmiot działalności obejmuje transport drogowy.

Wnioskodawca planuje sprzedaż Nieruchomości wraz z udziałem wynoszącym 2/60 w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową do Nieruchomości przed upływem terminu pięciu lat liczonych od końca roku, w którym nabył Nieruchomość. Wnioskodawca planuje wydatkowanie całości lub części przychodu uzyskanego ze sprzedaży Nieruchomości oraz udziału wynoszącego 2/60 w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową do Nieruchomości na spłatę kredytu bankowego zaciągniętego w przeszłości na zakup w 2012 r. udziału wynoszącego ½ w prawie własności lokalu mieszkalnego, w którym do dziś Wnioskodawca zamieszkuje. Kredyt został zaciągnięty w 2012 roku przez Wnioskodawcę i jego ówczesną partnerkę (która aktualnie jest małżonką Wnioskodawcy).

Wnioskodawca posiada w prawie własności tego lokalu mieszkalnego udział wynoszący ½, małżonka Wnioskodawcy posiada udział wynoszący ½. Małżonka Wnioskodawcy zakupiła w przeszłości do swojego majątku odrębnego nieruchomość przeznaczoną pod zabudowę jednorodzinną. Prawo własności tej działki przysługuje wyłącznie małżonce Wnioskodawcy. Wydatkowanie całości lub części przychodu ze sprzedaży Nieruchomości oraz udziału 2/60 na spłatę wskazanego wyżej kredytu nastąpi nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie Nieruchomości oraz udziału 2/60. Sama wysokość dochodu zwolnionego z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostanie wyliczona jako iloczyn dochodu ze zbycia Nieruchomości oraz udziału 2/60 i udziału wydatków Wnioskodawcy poniesionych na spłatę kredytu mieszkaniowego (zaciągniętego wspólnie z obecną małżonka na zakup w 2012 r. lokalu mieszkalnego, do którego Wnioskodawcy przysługuje udział wynoszący ½ w prawie własności tego lokalu mieszkalnego) w przychodzie Wnioskodawcy z odpłatnego zbycia Nieruchomości oraz udziału 2/60.

W opisanych uwarunkowaniach Wnioskodawca pragnie uzyskać stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej co do wykładni przepisów prawa podatkowego w odniesieniu do zdarzenia przyszłego w kontekście planowanej sprzedaży Nieruchomości i udziału wynoszącego 2/60 w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową do Nieruchomości.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

W nadesłanym do wniosku uzupełnieniu w odpowiedzi na pytania Organu wskazał Pan:

1.W jakim celu zakupił Pan Nieruchomość i udział w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową?

Odp.: Nieruchomość została zakupiona w celu wybudowania na niej domu jednorodzinnego dla swojej rodziny. Zakup udziału w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową był konsekwencją zakupu Nieruchomości. Działka stanowiąca drogę dojazdową prowadzi do kilku nieruchomości i właściciele poszczególnych nieruchomości nabywają pod presją właściciela działki stanowiącej drogę dojazdową udział ułamkowy w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową, tak by wszyscy współwłaściciele drogi dojazdowej byli odpowiedzialni za jej utrzymanie. Droga dojazdowa jest zatem przedmiotem współwłasności właścicieli nieruchomości, do których ta droga dojazdowa prowadzi.

2.Jak faktycznie wykorzystywał/wykorzystuje Pan przedmiot sprzedaży (Nieruchomość i udział w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową) przez cały okres jego posiadania?

Odp.: Przez okres posiadania Nieruchomości i udziału w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową Wnioskodawca nie wykorzystywał i nie wykorzystuje Nieruchomości, a z drogi dojazdowej korzysta jak każdy użytkownik drogi – poruszając się po niej w drodze na własną działkę stanowiącą Nieruchomość.

3.Czy poczynił Pan jakiekolwiek działania bądź poniósł jakiekolwiek nakłady na przedmiot sprzedaży w celu podniesienia jego wartości, jeśli tak to jakie oraz kiedy i w jakim celu (np. uzbrojenie w media, ogrodzenie terenu itp.)?

Odp.: W momencie zakupu Nieruchomość była z trzech stron ogrodzona płotem i zarośnięta krzakami i chwastami. Wnioskodawca nie uzbrajał Nieruchomości w żadne media, a jedynie usunął krzaki i chwasty porastające Nieruchomość.

4.Czy przedmiot sprzedaży był/jest przedmiotem odpłatnych umów najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze?

Odp.: Przedmiot sprzedaży nie był i nie jest przedmiotem odpłatnych umów najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze.

5.W jaki sposób poszukiwał/będzie Pan poszukiwał nabywcy przedmiotu sprzedaży? Czy przed przedmiotową sprzedażą podejmował lub będzie Pan podejmował działania zmierzające do przygotowania nieruchomości do sprzedaży, np. działania marketingowe ukierunkowane na reklamę w celu sprzedaży (ogłoszenia w Internecie, mediach; inne działania w celu reklamy ‒ jakie?)?

Odp.: Wnioskodawca zamieścił ogłoszenie o sprzedaży na portalu internetowym oraz umieścił „tabliczkę” o sprzedaży z numerem tel. komórkowego na ogrodzeniu bocznym Nieruchomości. Są to działania mieszczące się w zakresie zarządu majątkiem prywatnym i nie wykraczają w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych poza zarząd majątkiem prywatnym.

6.Czy znany jest nabywca Nieruchomości i udziału w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową?

Odp.: Na moment udzielania odpowiedzi na pytania organu nie jest znany Wnioskodawcy ostateczny nabywca.

7.Czy z nabywcą/nabywcami przedmiotu sprzedaży zawarł Pan bądź planuje Pan zawrzeć przedwstępne umowy sprzedaży, w których zawarte są/będą warunki, od spełnienia których zależeć będzie zawarcie ostatecznej umowy sprzedaży, jeśli tak to:

‒jakie warunki zawiera/będzie zawierać ta umowa oraz w jakim celu została zawarta/będzie zawarta?;

‒jakie prawa i obowiązki wynikają/będą wynikać z niej dla nabywcy/nabywców, a jakie dla Pana?;

‒czy w ramach tej umowy udzielił Pan bądź planuje udzielić nabywcy/nabywcom jakichkolwiek pełnomocnictw, upoważnień czy zgód do działania na Pana rzecz i w Pana imieniu - jeżeli tak, to należy wskazać jaki jest zakres tego pełnomocnictwa (wymienić należy czynności, których dany nabywca już dokonał bądź dokona w Pana imieniu i na Pana rzecz, do dnia sprzedaży) oraz zakres upoważnienia?

Odp.: Skoro nie jest znany Wnioskodawca ostateczny nabywca to i nie ma żadnej przedwstępnej umowy sprzedaży, w której zawarte są/będą warunki, od spełnienia których zależeć będzie zawarcie ostatecznej umowy sprzedaży. Wnioskodawca nie udzielił jakichkolwiek pełnomocnictw, upoważnień czy zgód co do działania na rzecz i w imieniu Wnioskodawcy.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone we wniosku nr 2)

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że przy planowanej sprzedaży prawa własności Nieruchomości oraz udziału wynoszącego 2/60 w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową do Nieruchomości Wnioskodawca nie będzie działał w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług?

Pana stanowisko w sprawie

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że przy planowanej sprzedaży Nieruchomości oraz udziału wynoszącego 2/60 w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową do Nieruchomości nie będzie działał w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Z mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, (dalej jako: ustawa VAT) opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług; zgodnie zaś z dyspozycją art. 2 ust. 6 ustawy VAT grunty są towarem. Podatnikami w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o jakiej mowa w art. 15 ust. 2 ustawy VAT, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1 ustawy VAT). Działalność gospodarcza obejmuje, jak wynika z definicji zawartej w art. 15 ust. 2 ustawy VAT, wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy; działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Oznacza to, że warunkiem koniecznym do uznania działalności danego podmiotu za działalność gospodarczą jest stwierdzenie, że podmiot ten działał w charakterze producenta, handlowca lub usługodawcy, podmiotu pozyskującego zasoby naturalne, rolnika lub osoby wykonującej wolny zawód. Jeśli dana czynność wykonana została poza zakresem działań producenta, handlowca, usługodawcy, pozyskującego zasoby naturalne, rolnika czy wykonującego wolny zawód, to z tytułu wykonania takiej czynności dany podmiot nie może być uznany za podatnika podatku od towarów i usług i to bez względu na to, czy czynność tę wykonał jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy, czy też wielokrotnie (potwierdzenie takiej interpretacji można znaleźć w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 25 marca 2011 r., I SA/Wr 17/11).

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 czerwca 2008 r., sygn. akt I FSK 253/08, stwierdził, że nabycie sprzedawanych następnie gruntów musi nastąpić w celach wykonywania tej działalności, czyli handlowych, a nie w innych celach. Działalność handlowa oznacza dokonywanie w sposób zorganizowany zakupów towarów w celu ich odsprzedaży, wskazujących na zamiar kontynuacji tej działalności. Nie jest działalnością handlową sprzedaż majątku osobistego (prywatnego), który nie został nabyty w celach odsprzedaży (w celach handlowych), lecz spożytkowania w celach osobistych. Podobnie w wyroku z dnia 26 czerwca 2008 r., sygn. akt I FSK 778/07, NSA przyjął, że pojęcie „handel” należy rozumieć jako dokonywanie w sposób zorganizowany zakupów towarów w celu ich odsprzedaży.

Jak wskazano w treści uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 października 2007 r., sygn. I FPS 3/07 „w sytuacji, gdy dany podmiot dokonuje sprzedaży towarów z majątku prywatnego (nie nabytego w celu odsprzedaży, choć z dopuszczeniem takiej możliwości) nie jest podatnikiem podatku VAT w zakresie tych czynności, choćby takich sprzedaży gruntów było kilka a nawet kilkanaście”. Trafnie NSA wskazał w uzasadnieniu swojej uchwały, że „jeśli dana czynność wykonana została poza zakresem działań producenta, handlowca, usługodawcy, pozyskującego zasoby naturalne, rolnika czy wykonującego wolny zawód to w świetle art. 4 ust. 1 i 2 VI Dyrektywy z tytułu wykonania takiej czynności dany podmiot nie może być uznany za podatnika VAT i to bez względu na to, czy czynność tę wykonał jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy, czy też wielokrotnie. Taka zaś właśnie sytuacja występuje w przypadku sprzedaży przez daną osobę jej majątku prywatnego. Majątek taki nabywany bowiem był na własne potrzeby danej osoby, a nie z przeznaczeniem do działalności handlowej, a zatem jego sprzedaż zarówno w całości, jak i w częściach, jednemu lub wielu nabywcom, z zyskiem lub bez, nie może być uznana za działalność handlową ze skutkiem w postaci uznania tej osoby za podatnika VAT”.

Jak wynika z powyższej uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 października 2007 r., sygn. I FPS 3/07 fundamentalne znaczenie dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy, czy w ramach danej transakcji zbywca działał w charakterze podatnika podatku od towarów i usług ma to, czy przy sprzedaży tych działek mieliśmy do czynienia ze sprzedażą majątku prywatnego (osobistego), bowiem zbywca majątku prywatnego nie występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług przy transakcji zbycia składników takiego majątku. W świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego „majątek osobisty”, w kontekście wykładni art. 15 Ustawy, nie może być zawężany do rzeczy niezbędnych do zaspokojenia potrzeb człowieka, w tym jego potrzeb bytowych. NSA w wyroku z dnia 18 grudnia 2008 r. sygn. akt I FSK 1556/07 wskazał, że nie występujące na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług przepisów pojęcie „majątku osobistego” oznacza tę część majątku danej osoby, która nie jest przez nią wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej i która nie jest przedmiotem tej działalności. Według NSA, dokonując podziału majątku na osobisty i związany z działalnością gospodarczą dla potrzeb opodatkowania sprzedaży danego składnika majątkowego, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy dany składnik majątkowy spełnia powyższe kryteria (czyli czy jest wykorzystywany dla potrzeb działalności gospodarczej) - jeżeli tak nie jest, to mamy do czynienia ze sprzedażą majątku prywatnego (osobistego), przy której to czynności dana osoba, choćby mająca status podatnika, w charakterze takim nie występuje.

Interpretację pojęcia „majątek osobisty” znaleźć można także w innym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 grudnia 2008 r., sygn. I FSK 1562/07. W wyroku tym NSA odnosząc się do kategorii pojęciowej „majątku osobistego” stwierdził, że nie chodzi tu o pojęcie prawne, które mogłoby ewentualnie podlegać wykładni językowej, lecz o pojęcie wykreowane przy dokonywaniu wykładni przepisów, które w sytuacji wyżej naszkicowanej, mogłoby być przydatne przy wyznaczaniu linii rozgraniczającej transakcje opodatkowane od transakcji takiemu opodatkowaniu nie podlegających. Zdaniem NSA z tego punktu widzenia w dychotomicznym podziale składników majątkowych należących do danej osoby, pojęcie „majątek osobisty”, czy też częściej używane określenie „majątek prywatny”, bądź też wprost „majątek wykorzystywany do celów prywatnych”, oznacza tę część majątku danej osoby, która nie jest przez nią wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej i która nie jest przedmiotem tej działalności. Dokonując tego podziału, choćby właśnie dla potrzeb opodatkowania sprzedaży danego składnika majątkowego, w pierwszej kolejności należy zatem ustalić, czy dany składnik majątkowy spełnia powyższe kryteria, jeżeli tak nie jest, to mamy do czynienia ze sprzedażą „majątku prywatnego”, przy której to czynności dana osoba choćby mająca status podatnika, w charakterze takim nie występuje.

Także w wyroku z dnia 30 lipca 2009 r., I FSK 1158/08 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że o tym, czy sprzedaż działek przez stronę skarżącą podlegać będzie opodatkowaniu, decyduje fakt wykorzystywania bądź niewykorzystywania gruntu do prowadzenia działalności gospodarczej (podobnie NSA orzekł w wyrokach z dnia 23 stycznia 2009 r., sygn. akt I FSK 1629/07 oraz z 6 listopada 2009 r., I FSK 955/08).

Odnosząc treść wskazanych powyżej wyroków NSA charakteryzujących pojęcie „majątku osobistego” do stanu faktycznego opisanego w niniejszym wniosku stwierdzić należy, że w świetle stanu faktycznego opisanego w niniejszym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Nieruchomość oraz udział wynoszący 2/60 w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową do Nieruchomości zostały nabyte przez Wnioskodawcę w 2022 r. do majątku osobistego, a nie potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej (zresztą działalność gospodarcza zgłoszona w CEiDG jest zawieszona od dnia 30 listopada 2018 r.). Nieruchomość oraz udział 2/60 nie były nigdy wykorzystywane w działalności gospodarczej ani nie stanowiły środka trwałego związanego z działalnością gospodarczą. Wnioskodawca stoi na stanowisku, że Nieruchomość oraz udział 2/60 zostały przez Wnioskodawcę nabyte do majątku osobistego (prywatnego) w rozumieniu zaprezentowanym w powyższych wyrokach NSA. Tym samym planowana sprzedaż Nieruchomości oraz udziału 2/60 nie może być uznana za działalność handlową ze skutkiem w postaci uznania Wnioskodawcy za działającego przy tej sprzedaży w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Na podstawie definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości, dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jednak nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 ustawy:

Powyższe przepisy pozwalają stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Tym samym, nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Wobec tego, właściwe jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników podatku VAT w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej. W tym kontekście, nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych, okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej działalności gospodarczej. Jednakże każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy jest uznany za podatnika podatku od towarów i usług.

Zatem wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.

W kwestii opodatkowania dostawy nieruchomości istotne jest, czy zbywca w celu dokonania sprzedaży podjął aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania go za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych.

„Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

W zakresie opodatkowania transakcji sprzedaży nieruchomości wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10. TSUE orzekł, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie - zdaniem Trybunału - okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że zamierza Pan sprzedać niezabudowaną działkę nr 1 (Nieruchomość) oraz udział wynoszący 2/60 w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową do Nieruchomości. Zakupu Nieruchomości i ww. udziału dokonał Pan od osób fizycznych w 2022 r. Nabycie Nieruchomości nie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

W okresie od 12 grudnia 2016 r. do 30 listopada 2018 r. prowadził Pan jednoosobową działalność gospodarczą. Nieruchomość nie była jednak nigdy ujmowana jako składnik majątku związany z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą. Jak Pan wskazał, nabył Pan Nieruchomość na cele osobiste - w celu wybudowania na niej domu jednorodzinnego dla swojej rodziny. Zakup udziału w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową był natomiast konsekwencją zakupu Nieruchomości. Działka stanowiąca drogę dojazdową prowadzi do kilku nieruchomości i właściciele poszczególnych nieruchomości nabywają pod presją właściciela działki stanowiącej drogę dojazdową udział ułamkowy w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową, tak by wszyscy współwłaściciele drogi dojazdowej byli odpowiedzialni za jej utrzymanie.

Przez okres posiadania Nieruchomości i udziału w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową nie wykorzystywał i nie wykorzystuje Pan Nieruchomości, a z drogi dojazdowej korzysta Pan jak każdy użytkownik drogi – poruszając się po niej w drodze na własną działkę. Przedmiot sprzedaży nie był i nie jest przedmiotem odpłatnych umów najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze.

Nie uzbrajał Pan Nieruchomości w żadne media, a jedynie usunął krzaki i chwasty porastające Nieruchomość. W celu sprzedaży Nieruchomości zamieścił Pan ogłoszenie na portalu internetowym oraz umieścił „tabliczkę” o sprzedaży na ogrodzeniu Nieruchomości. Nie zawierał Pan przedwstępnych umów sprzedaży ani nie udzielał jakichkolwiek pełnomocnictw, upoważnień czy zgód co do działania na Pana rzecz i w Pana imieniu w związku z planowaną sprzedażą. Na dzień sprzedaży nie będzie Pan zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pana wątpliwości w przedmiotowej sprawie dotyczą ustalenia, czy będzie Pan działał w charakterze podatnika podatku VAT przy sprzedaży prawa własności Nieruchomości oraz udziału wynoszącego 2/60 w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową do Nieruchomości.

Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Jak wyjaśniono wyżej – odwołując się zarówno do treści przepisów ustawy, jak i stanowiska judykatury – w przypadku osób fizycznych, które dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.

Biorąc pod uwagę treść przytoczonych przepisów oraz zawarty opis sprawy należy wskazać, że planowana przez Pana sprzedaż nie będzie dokonana w ramach działalności gospodarczej w myśl art. 15 ust. 2 ustawy. Brak jest przesłanek świadczących o takiej Pana aktywności w przedmiocie zbycia przedmiotu sprzedaży, która to aktywność byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego – stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności).

Opisana we wniosku transakcja sprzedaży będzie stanowiła zbycie majątku osobistego. Jak zostało wskazane powyżej, majątek prywatny to majątek danej osoby fizycznej, który nie jest przez nią wykorzystywany dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej, a w całym okresie posiadania tego majątku osoba ta musi wykazywać zamiar wykorzystywania go w ramach majątku osobistego. Zgodnie z Pana wskazaniem nabył Pan Nieruchomość w celu wybudowania na niej domu jednorodzinnego dla swojej rodziny i przez cały okres posiadania Nieruchomości nie wykorzystywał Pan jej w żaden sposób. Nie poczynił Pan działań mających na celu podniesienie wartości działki (takich jak uzbrojenie działki w media) – usunął Pan jedynie krzaki i chwasty ją porastające. Ponadto przedmiot sprzedaży nie był przedmiotem umów najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Planując sprzedaż skorzysta Pan więc z przysługującego prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania.

W związku z powyższym z tytułu sprzedaży Nieruchomości oraz udziału wynoszącego 2/60 w prawie własności działki stanowiącej drogę dojazdową do Nieruchomości nie będzie Pan podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącym działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 ustawy.

Pana stanowisko należało więc uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 dotyczącego podatku od towarów i usług. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (pytania nr 1) zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym opisanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).