Pytanie

Czy Gmina ma prawo do odliczenia VAT naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług na potrzeby realizacji Projektu, w części obejmującej wydatki poniesione przez Gminę na Świetlicę nr 1 oraz Świetlicę nr 2?

Państwa stanowisko w sprawie

Gmina nie ma prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług na potrzeby realizacji Projektu, w części obejmującej wydatki poniesione przez Gminę na Świetlicę nr 1 oraz Świetlicę nr 2.

Uzasadnienie Państwa stanowiska w sprawie

Zgodnie z ogólną zasadą zawartą w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z treści tego przepisu wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy odliczenia tego dokonuje podatnik VAT, a nabywane przez niego towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (a więc czynności, których następstwem jest określenie zobowiązania podatkowego).

Jak wynika z opisu stanu faktycznego, Świetlica nr 1 oraz Świetlica nr 2 są wykorzystywane przez Gminę do wykonywania zadań własnych Gminy w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb jej mieszkańców oraz lokalnej społeczności w wymiarze kulturalnym i społecznym, w szczególności poprzez aktywizację i integrację dzieci i młodzieży z terenu Gminy oraz terenów okalających. Jednocześnie, Gmina nie osiąga przy tym jakichkolwiek dochodów z tytułu wykorzystania Świetlicy nr 1 oraz Świetlicy nr 2 na potrzeby realizacji ww. zadań własnych Gminy. W konsekwencji, korzystanie z udostępnianej przez Gminę infrastruktury w ramach ww. świetlic przez mieszkańców Gminy oraz lokalną społeczność, w tym, w szczególności dzieci i młodzież, zgodnie z ww. celami, ma nieodpłatny charakter.

Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej okoliczności faktyczne sprawy należy wskazać, iż w ocenie Gminy sposób wykorzystania Świetlicy nr 1 oraz Świetlicy nr 2 ma zatem charakter publicznoprawny (niekomercyjny). W konsekwencji, Świetlica nr 1 oraz Świetlica nr 2 wykorzystywane są przez Gminę wyłącznie na potrzeby czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Gminy, nie ma ona prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług na potrzeby realizacji Projektu, w części obejmującej wydatki poniesione przez Gminę na Świetlicę nr 1 oraz Świetlicę nr 2, z tego względu, iż wydatki poniesione na realizację tej części Projektu nie są związane z wykonywanymi przez Gminę czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT.

Przedstawione przez Gminę stanowisko zostało potwierdzone przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej przykładowo w interpretacji indywidualnej z 15 grudnia 2018 r., znak: 0113-KDIPT1-3.4012.742.2018.2.MWJ, w której Organ wskazał, iż: „Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy, uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do czynności opodatkowanych. W omawianej sprawie warunek uprawniający do odliczenia nie zostanie spełniony, ponieważ – jak wskazał Wnioskodawca – przebudowana w ramach projektu świetlica wiejska w Y wykorzystywana będzie nieodpłatnie mieszkańcom wsi Y, co stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu od towarów i usług. W związku z powyższym, Wnioskodawca nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją ww. projektu. Tym samym, Wnioskodawcy z tego tytułu nie przysługuje prawo do zwrotu różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1 ustawy”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Należy zauważyć, że według art. 15 ust. 6 ustawy:

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te, będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Na mocy art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40):

Natomiast na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Jak stanowi art. 7 ust. 1 pkt 9 i pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym:

Z opisu sprawy wynika, że Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Gmina w roku 2022 zakończyła realizację projektu pn. „(…)”. Na realizację Projektu Gmina uzyskała dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) na lata 2014-2020. Przedmiotem Projektu była modernizacja (remont) istniejących budynków gminnych odpowiednio w miejscowości B oraz C. W tym zakresie wykonano w szczególności następujące prace w budynku w miejscowości B – szpachlowanie i malowanie ścian, wygłuszenie i obniżenie sufitu z wymianą oświetlenia, wymiana podłóg, remont łazienki, wymiana drzwi, wymiana oświetlenia oraz otynkowanie i pomalowanie ościeżnic okiennych od zewnątrz, wraz z montażem kamery monitoringu. Natomiast w budynku w miejscowości C wykonano następujące prace: wymiana podłóg i drzwi, remont łazienki, naprawa oświetlenia, remont dachu i elewacji budynku oraz remont tarasu przynależnego do budynku. W przypadku pierwszego z wymienionych budynków, prace remontowe dotyczyły wyłącznie pomieszczeń zajmowanych na potrzeby prowadzenia świetlicy wiejskiej. Z kolei, w zakresie drugiego z ww. budynków, prace remontowe dotyczyły pomieszczeń zajmowanych na potrzeby prowadzenia świetlicy wiejskiej – Świetlicy nr 2 – części wspólnych tego budynku (korytarz wejściowy i przedsionek WC) oraz elementów zewnętrznych budynku takich jak dach, elewacja oraz przynależny do budynku taras. W ramach Projektu zostało również zakupione nowoczesne wyposażenie dla Świetlic nr 1 i nr 2, w postaci sprzętu niezbędnego do prowadzenia zajęć aktywizacyjno-integracyjnych, w celu zmiany zachowań społecznych dzieci i młodzieży z najuboższych lokalnych środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz wzrostu jakości kapitału społecznego w Gminie, jak również w całym regionie. Poniesione w ramach Projektu wydatki były dokumentowane wystawianymi na rzecz Gminy przez dostawców/usługodawców fakturami VAT, z wykazanym podatkiem, na których to fakturach Gmina jest wskazana jako nabywca określonych towarów/usług. Świetlice wykorzystywane są przez Gminę na potrzeby realizacji zadań własnych Gminy w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb jej mieszkańców oraz lokalnej społeczności w wymiarze kulturalnym i społecznym, w szczególności poprzez aktywizację i integrację dzieci i młodzieży z terenu Gminy oraz terenów okalających. Jednocześnie, Gmina nie osiąga przy tym jakichkolwiek dochodów z tytułu wykorzystania Świetlic na potrzeby realizacji ww. zadań własnych Gminy. Ponoszone w ramach Projektu wydatki w części dotyczącej budynku w miejscowości C, można podzielić na dwie grupy – tj. (1) wydatki związane bezpośrednio i wyłącznie ze Świetlicą nr 2 (dot. wydatków poniesionych na prace remontowe dotyczące pomieszczeń zajmowanych na potrzeby prowadzenia świetlicy wiejskiej oraz zakup wyposażenia na potrzeby świetlicy) oraz (2) wydatki związane z częściami wspólnymi budynku (w tym wydatki poniesione na prace wewnętrzne, tj. w zakresie korytarza wejściowego i przedsionka WC, a także wydatki na prace zewnętrzne, tj. remont dachu budynku, elewacji budynku i tarasu przynależnego do budynku). Równocześnie, w ramach wydatków poniesionych przez Gminę w ramach Projektu nie wystąpiły wydatki dotyczące bezpośrednio pomieszczeń objętych dzierżawą (tj. nie dotyczyły remontu/wyposażenia dzierżawionych pomieszczeń). Gmina posiada możliwość przyporządkowania wydatków poniesionych w ramach Projektu na budynek w miejscowości C do poszczególnych części tego budynku – tj. do części zajmowanej na potrzeby prowadzenia Świetlicy nr 2 oraz części przeznaczonej pod odpłatną dzierżawę. Jako wydatki poniesione na Świetlicę nr 2, należy rozumieć także wydatki na części wspólne budynku w miejscowości C (w którym świetlica ta się znajduje), które Gmina jest w stanie przyporządkować wyłącznie do części tego budynku zajmowanej na potrzeby prowadzenia Świetlicy nr 2. Zakres robót kwalifikowanych Projektu obejmował wyłącznie wydatki związane ze Świetlicą nr 1 oraz Świetlicą nr 2. Wydatki te, jak wskazano powyżej, związane są z realizacją przez Gminę wyłącznie czynności pozostających poza zakresem regulacji ustawy (działalność inna niż gospodarcza).

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego w związku z realizacją Projektu.

Jak wynika z cytowanych wyżej przepisów, obowiązkiem podatnika w pierwszej kolejności jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. bezpośredniej alokacji. Jeżeli takie wyodrębnienie jest możliwe, to na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych ze sprzedażą opodatkowaną, brak jest natomiast takiego prawa w stosunku do towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności niepodlegających temu podatkowi oraz zwolnionych od podatku.