Opodatkowanie i udokumentowanie otrzymanych środków pieniężnych tytułem partycypacji w kosztach uruchomienia produkcji silników (...) na podstawie zawartej umowy

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 października 2021 r. wpłynął Państwa wniosek z 11 października 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania i udokumentowania otrzymanych środków pieniężnych tytułem partycypacji w kosztach uruchomienia produkcji silników (...) na podstawie zawartej umowy. Uzupełniliście go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 11 stycznia 2022 r. (wpływ 13 stycznia 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

Spółka S A. (dalej Wnioskodawca lub Spółka) prowadzi działalność w obszarze produkcji maszyn (...), głównie silników (...) różnego rodzaju. Spółka jest polskim rezydentem podatkowym i jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym.

Wnioskodawca zawarł umowę o współpracy z podmiotem powiązanym, będącym również polskim rezydentem podatkowym (dalej: XYZ) w obszarze wdrożenia nowych rozwiązań związanych z rozszerzeniem zakresu produkcji o silniki nowej serii (...).

Jak wynika ze wstępu umowy, Rozporządzenie Komisji (UE) Nr 2019/1781 z dnia 1 października 2019 r. ustanawiające wymogi dotyczące ekoprojektu dla silników elektrycznych i układów bezstopniowej regulacji obrotów na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE, zmieniające rozporządzenie (WE) nr 641/2009 w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla pomp cyrkulacyjnych bezdławnicowych wolnostojących i pomp cyrkulacyjnych bezdławnicowych zintegrowanych z produktami oraz uchylające rozporządzenie Komisji (WE) nr 640/2009, wprowadza szereg zmian i nowych wyzwań przed producentami silników elektrycznych oraz ich użytkowników.

Od 1 lipca 2021 (..) silniki (...) muszą spełniać wymagania dla klasy sprawności (...). Rozporządzenie definiuje również wymagania dla państw członkowskich odnośnie weryfikacji efektywności energetycznej silników dostępnych na rynku oraz wytyczne dla producentów w kwestii dokumentacji technicznej dołączanej do silników.

XYZ jest dystrybutorem szerokiej gamy silników wytwarzanych przez Wnioskodawcę.

W związku z aktualną sytuacją na rynku silników, rosnącym na rynkach XYZ zainteresowaniem i zapotrzebowaniem na silniki elektryczne wykonane zgodnie z nowymi wymogami cyt. Rozporządzenia oraz mając na uwadze wspólny interes, XYZ na mocy zawartej umowy zgadza się partycypować w kosztach Spółki związanych z uruchomieniem produkcji silników (...).

Jednocześnie z treści zawartej umowy wynika, że Spółka podejmuje wszelkie działania mające na celu dostosowanie produkcji do nowo wprowadzonych wymogów dla produkowanych silników - umowa wymienia szczegółowo działania, jakie mają zostać w tym celu podjęte. XYZ zobowiązuje się jednocześnie do partycypowania w udokumentowanych kosztach Spółki wynikających z realizacji następujących działań: (1) opracowanie dokumentacji konstrukcyjno - technologicznej, zakup oprzyrządowania i omodelowania niezbędnego do uruchomienia produkcji silników (...), (2) wykonanie prototypów oraz przeprowadzenie pełnych badań tych silników w laboratorium zakładowym, oraz (3) wykonanie badań (..) oraz przeprowadzenie procesu certyfikacji (...).

Strony uzgodniły, że obciążenie Współpracującego nie przekroczy kwoty 250.000 PLN netto. Zgodnie z zapisami zawartej umowy, ww. prace mają charakter ciągły. Po zakończeniu procesu certyfikacji silników, które to jest planowane na grudzień 2021 r., Spółka sporządzi i prześle do XYZ pisemne sprawozdanie - raport zawierający specyfikację poniesionych kosztów związanych z realizacją przedmiotu omawianej umowy. XYZ w terminie do 10 dni zweryfikuje raport przedstawiony przez Spółkę i prześle do Spółki informację zwrotną dotyczącą akceptacji raportu. Po zaakceptowaniu przez XYZ ww. raportu nastąpi rozliczenie pomiędzy stronami.

Spółka powzięła wątpliwość, w jaki sposób powinno być udokumentowane rozliczenie pomiędzy stronami, tj. czy pomiędzy stronami dochodzi do czynności opodatkowanej, która miałaby być udokumentowana fakturą.

Spółka dotychczas poniosła szereg wydatków w związku z uruchomieniem produkcji silników (...), których wartość istotnie przekracza kwotę 250.000 PLN. Część wydatków była już ponoszona od 2017 r.

Wydatki te zostały rozliczone przez Spółkę jako koszty uzyskania przychodów w odpowiednich latach podatkowych, zgodnie z przepisami Ustawy CIT. Część wydatków została potraktowana jako koszty uzyskania przychodów inne niż bezpośrednio związane z przychodami, potrącalne w dacie ich poniesienia, natomiast część z nich została rozpoznana w kosztach poprzez odpisy amortyzacyjne od przyjętych do używania środków trwałych, zgodnie z przepisami Ustawy CIT.

W uzupełnieniu z 11 stycznia 2022 r. wyjaśniliście Państwo, że:

W wyniku zawartej umowy ze Spółką XYZ dotyczącej partycypacji w kosztach inwestycji i otrzymania kwoty 250.000 PLN nie dojdzie do:

- przeniesienia na Spółkę XYZ prawa do „wartości intelektualnych wytworzonej myśli technologicznej",

- udzielenia licencji do wytworzonej myśli technologicznej,

- przeniesienia na Spółkę XYZ prawa do dysponowania towarem jak właściciel, innymi słowy, otrzymanie wspomnianej kwoty nie stanowi zapłaty za dostawę towarów,

  tj. silników (…). Wnioskodawca jednak wskazuje, że w przyszłości będzie dokonywał dostaw towarów (silników ...) na rzecz Spółki XYZ będącej dystrybutorem produktów

  Wnioskodawcy, niemniej odbywać się to będzie w ramach innej umowy niż ta będąca przedmiotem wniosku o interpretację.

Pytanie (oznaczone we wniosku nr 2)

Czy otrzymanie kwoty środków pieniężnych tytułem partycypacji w kosztach uruchomienia produkcji silników (...) na podstawie zawartej umowy zgodnie z opisem stanu faktycznego, stanowi wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług przez Spółkę na rzecz XYZ w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, w związku z czym powinno zostać udokumentowane przez Spółkę fakturą?

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego nr 2

Otrzymanie kwoty środków pieniężnych tytułem partycypacji w kosztach uruchomienia produkcji silników (...) na podstawie zawartej umowy zgodnie z opisem stanu faktycznego, nie stanowi wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług przez Spółkę na rzecz XYZ w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, i tym samym przedmiotowe obciążenie nie powinno zostać udokumentowane przez Spółkę fakturą, lecz np. notą księgową.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2

Zgodnie z art. 5 ust. 1 Ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej podatkiem, podlegają

    - odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,

    - eksport towarów;

    - import towarów na terytorium kraju;

    - wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

    - wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Wśród czynności opodatkowanych VAT ustawodawca wymienia m. in. odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W opinii Wnioskodawcy nie ulega wątpliwości, że na gruncie zawartego stanu faktycznego nie dochodzi do dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 Ustawy VAT, ponieważ w związku z przekazaniem Spółce środków pieniężnych nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania żadnym towarem jak właściciel.

Kwestią, budzącą wątpliwości Wnioskodawcy jest to, czy rozliczenie wynikające z umowy może zostać uznane za świadczenie usług. Należy bowiem zaznaczyć, że nie każde rozliczenie finansowe, nawet jeśli dokonywane w zamian za określoną korzyść, stanowi odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

    1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

    2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

    3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Z odpłatnym świadczeniem usługi mamy do czynienia w przypadku, gdy ustalona odpłatność jest dokonywana w zamian za wybrane, konkretne, identyfikowalne świadczenie wzajemne. W licznych interpretacjach indywidualnych wskazuje się, że:

(...) czynność podlega opodatkowaniu, gdy dokonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego tej płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Aby dana usługa podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

(...) aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem, i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem Oznacza to. że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dnia 20 października 2020 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.439.2020.2.JG).

Jak słusznie zauważył NSA w wyroku z dnia 12 sierpnia 2015 r. (sygn. I FSK 1373/14), „(...) dychotomiczny podział na gruncie ustawy o VAT na świadczenie usług i dostawę towarów nie oznacza, że wypełnia on wszelkie przejawy bogatej aktywności podmiotów gospodarczych, a każdy przepływ środków finansowych, odbywający się w ramach relacji pomiędzy podatnikami VAT, musi być przyporządkowany świadczeniu usług lub dostawie towarów". Ponadto „działań podjętych w ramach umów o współpracy nie można dla celów podatku od towarów i usług oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość".

Powyższy wyrok pokrywa się z orzecznictwem TSUE, który to w wyroku z dnia 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 TSUE podkreślił, że jeżeli działalność usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego świadczenia wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym samym podatkowi VAT (teza 43). Świadczenie usług tylko wtedy dokonywane jest „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy, jeżeli pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywisty ekwiwalent usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy (teza 44).

W konsekwencji należy stwierdzić, że aby uznać daną czynność za opłatne świadczenie usług, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

    - obowiązek określonego świadczenia musi wynikać ze stosunku prawnego pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą;

    - musi istnieć konkretny podmiot, będący bezpośrednim beneficjentem świadczenia;

    - świadczeniu usługodawcy musi odpowiadać świadczenie wzajemne (odpłatność) ze strony usługobiorcy tj. beneficjenta świadczenia.

W związku powyższym w zakresie niniejszej sprawy istotne jest wskazanie, czy pomiędzy Spółką a XYZ, na podstawie umowy dochodzi do czynności, która to może zostać zakwalifikowana jako konkretne zindywidualizowane świadczenie wzajemne otrzymywane przez XYZ.

XYZ zasadniczo nie jest zaangażowany w faktyczną realizację projektu. Nabycia towarów i usług niezbędnych dla realizacji projektu dokonywał Wnioskodawca, jedynym obowiązkiem XYZ jest partycypacja w kosztach, czyli przekazanie umówionej kwoty środków pieniężnych. Zdaniem Wnioskodawcy, partycypacja w kosztach nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W zamian za partycypowanie w kosztach Spółki, XYZ nie otrzymuje bowiem w zamian żadnego identyfikowalnego świadczenia zwrotnego, zatem nie jest to współpraca, na mocy której dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy nie można uznać za odpłatne świadczenie usług czynności, w ramach których nie da się zidentyfikować świadczenia wzajemnego. Rozliczenie pieniężne pomiędzy Spółką a XYZ, jeżeli nie towarzyszy mu świadczenie wzajemne w świetle przytoczonego orzecznictwa, nie może zostać uznane za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT.

Podobne podejście jest prezentowane np. w przypadku sprzedaży gruntu deweloperowi pod realizację inwestycji i partycypacji sprzedającego grunt w kosztach budowy drogi dojazdowej przez dewelopera - zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem, takie rozliczenie jest traktowane jako niepodlegające opodatkowaniu VAT. Przykładowo, w interpretacji z 03.04.2020 r., nr 0114-KDIP4-1.4012.34.2020.1 .RMA DKIS wskazał, że „partycypacja sprzedawcy w kosztach budowy drogi dojazdowej nie będzie stanowić zapłaty za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy. W przedmiotowej sprawie kosztów ponoszonych przez sprzedającego nie można uznać za wynagrodzenie z tytułu dostawy towarów, bowiem z tytułu ich wypłaty nie dochodzi do przeniesienia prawa do dysponowania jakimkolwiek majątkiem rzeczowym jak właściciel. Nie jest to również zapłata za świadczenie usług, ponieważ nie dochodzi do żadnego działania ze strony Wnioskodawcy na rzecz sprzedawcy Nieruchomości. Brak jest bezpośredniego związku pomiędzy jakimkolwiek świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem Partycypacja w kosztach budowy drogi dojazdowej nie powoduje wystąpienia obustronnych, wzajemnych świadczeń, które mogą stanowić świadczenie usług. Zatem umowna kwota otrzymana przez Wnioskodawcę tytułem partycypacji sprzedawcy w kosztach budowy drogi dojazdowej nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług" .

Podobne stanowisko zajął organ podatkowy w odniesieniu do rozliczenia pomiędzy producentem a dystrybutorem w związku z partycypacją przez producenta w kosztach utrzymania sieci sprzedaży detalicznej ponoszonych przez dystrybutora i wypłatą „rekompensaty" tytułem wyrównania rentowności dystrybutora, jeśli nie odpowiada ona umówionemu poziomowi docelowemu (por. interpretacja DKIS z 02.04.2019 r., nr 0114- KDIP4.4012.25.2019.2.AS).

Wprawdzie stan faktyczny w przywołanych interpretacjach indywidualnych różni się od sprawy będącej przedmiotem niniejszego wniosku, to jednak na ich podstawie zasadnym jest twierdzenie, że czynności ograniczające się do partycypacji w kosztach pewnych projektów nie są na gruncie VAT traktowane jako podlegające opodatkowaniu VAT.

Skoro zatem otrzymanie środków pieniężnych tytułem partycypacji w kosztach uruchomienia produkcji silników (...) nie jest związane ze świadczeniem usług ze strony Spółki, które to świadczenie podlegałoby opodatkowaniu VAT, nie jest zasadnym udokumentowanie takiego świadczenia fakturą. Faktura jest dokumentem wystawianym w celu udokumentowania co do zasady sprzedaży, a więc czynności podlegających opodatkowaniu VAT. Zgodnie bowiem z art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą m. in. sprzedaż, która z kolei została zdefiniowana w art. 2 pkt 22 Ustawy VAT jako odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. A contrario, czynności niestanowiące sprzedaży, czyli czynności opodatkowanych nie podlegają co do zasady dokumentowaniu fakturą. Brak jest zatem podstaw do udokumentowania przekazania środków pieniężnych fakturą. W konsekwencji, Spółka może udokumentować przekazanie tych środków np. notą księgową (dokumentem innym niż faktura).

W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy, otrzymanie kwoty środków pieniężnych tytułem partycypacji w kosztach uruchomienia produkcji silników, na podstawie zawartej umowy zgodnie z opisem stanu faktycznego, nie stanowi wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług przez Spółkę na rzecz XYZ w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, i tym samym nie podlega przepisem Ustawy VAT i przedmiotowe obciążenie nie powinno być udokumentowane przez Spółkę fakturą, lecz np. notą księgową.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiliście Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT :

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (…) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ww. Ustawy :

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Towarami – w myśl art. 2 pkt 6 ww. Ustawy :

są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei, stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy :

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy w tym również:

    1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

    2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

    3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Należy zauważyć, że z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usługi co do zasady podlegają opodatkowaniu wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Obydwa warunki muszą być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wskazać należy, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council TSUE stwierdził, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie jest usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy podkreślić, że przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych w Dyrektywie 2006/112/WE/Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1, z późn. zm.).

Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w dyrektywie są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

TSUE w wyroku z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG wskazał, że „(…) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT (zob. wyrok z dnia 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 Komisja przeciwko Finlandii, Zb.Orz. s. I-10605, pkt 43). W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (ww. wyrok w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring, pkt 47). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09 Astra Zeneca UK, Zb. Orz. s. I-7505, pkt 27 i przytoczone orzecznictwo)” (pkt 17-19).

W wyroku z dnia 27 marca 2014 r. w sprawie C-151/13 Le Rayon d’Or SARL przeciwko Ministre de l’Économie et des Finances Trybunał wskazał, że „(…) aby świadczenie usług mogło być uznane za „odpłatne” w rozumieniu tej dyrektywy, nie wymaga ona, aby świadczenie wzajemne za taką usługę było uzyskane bezpośrednio od jej odbiorcy. Świadczenie wzajemne może pochodzić także od osoby trzeciej (zob. podobnie wyrok Loyalty Management UK i Baxi Group, C-53/09 i C-55/09, EU:C:2010:590, pkt 56)” (pkt 34).

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez dokonującego dostawy/świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy odpowiednio za odpłatną dostawę towarów/odpłatne świadczenie usług określone w art. 7 i w art. 8 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Należy również wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy danym świadczeniem, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT:

podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Z przedstawionego w złożonym wniosku opisu sprawy wynika, że prowadzicie Państwo działalność w obszarze produkcji maszyn elektrycznych, głównie silników różnego rodzaju.

Zawarliście Państwo umowę o współpracy z podmiotem powiązanym, w obszarze wdrożenia nowych rozwiązań związanych z rozszerzeniem zakresu produkcji o silniki (...). W związku z aktualną sytuacją na rynku silników, Państwa kontrahent na mocy zawartej umowy zgadza się partycypować w kosztach Spółki związanych z uruchomieniem produkcji silników (...).

Na podstawie przedstawionego opisu sprawy Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy otrzymanie kwoty środków pieniężnych tytułem partycypacji w kosztach uruchomienia produkcji silników (…) na podstawie zawartej umowy zgodnie z opisem stanu faktycznego, nie stanowi wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług przez Spółkę na rzecz XYZ w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, i tym samym przedmiotowe obciążenie nie powinno zostać udokumentowane przez Spółkę fakturą, lecz np. notą księgową.

Mając na uwadze cytowane przepisy prawa oraz opis sprawy należy dokonać analizy czy w przedstawionym zdarzeniu wystąpią przesłanki pozwalające na przyjęcie, że wynagrodzenie (partycypacjach w kosztach), które Państwa Spółka otrzymuje od Kontrahenta tj. Spółki XYZ jest/będzie wypłacone w zamian za wykonanie czynności, które na gruncie podatku od towarów i usług są/będą czynnościami (świadczeniem usług/ dostawą towarów) podlegającymi opodatkowaniu tym podatkiem.

Należy podkreślić, iż świadczenie usług zakłada istnienie dwóch podmiotów, a więc tego, który świadczy usługę (usługodawcę) i tego, który świadczenie odbiera (usługobiorcę), czyli konsumenta usługi. Skoro opodatkowaniu podlega odpłatne świadczenie usług, to znaczy, że istnieje stosunek prawny pomiędzy usługodawcą (dostawcą) i usługobiorcą (odbiorcą), a rezultatem tego związku jest wzajemne działanie tych podmiotów. Działanie to polega na tym, że wynagrodzenie otrzymywane przez wykonawcę usługi (dostawcę towaru) następuje w zamian za wykonanie usługi (dostarczenie towaru) na rzecz jej odbiorcy. Pomiędzy odpłatną czynnością podlegającą opodatkowaniu, a otrzymywanym z tytułu tej czynności wynagrodzeniem musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

Należy wskazać, że w sytuacji opisanej we wniosku nie zostaną wypełnione wszystkie przesłanki pozwalające na uznanie, iż będziemy mieli do czynienia z odpłatnym świadczeniem usługi lub odpłatną dostawą towaru w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Jak wyżej wskazano, przedmiotem prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej jest

produkcja maszyn elektrycznych, głównie silników różnego rodzaju. Zawarliście Państwo umowę o współpracy z podmiotem powiązanym, w obszarze wdrożenia nowych rozwiązań związanych z rozszerzeniem zakresu produkcji o silniki (...), na mocy której Kontrahent (Spółka XYZ) zobwiązał się do partycypowania w kosztach związanych z uruchomieniem produkcji silników (...).

Zatem przesłanka dotycząca istnienia związku prawnego (zawarcia umowy) między usługodawcą i usługobiorcą jest spełniona.

Natomiast nie wystąpi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy partycypacją w kosztach dokonaną przez Spółkę XYZ a uruchomieniem produkcji silników (…), bowiem odpłatność dokonana przez spółkę XYZ nie stanowi zapłaty za wykonywane przez Państwa świadczenie na rzecz XYZ.

Państwa Spółka dokonuje działań mających na celu dostosowanie produkcji do nowo wprowadzonych wymogów dla produkowanych silników, m.in. wykonuje czynności związane z opracowaniem dokumentacji konstrukcyjno - technologicznej, zakupem oprzyrządowania i omodelowania niezbędnego do uruchomienia produkcji silników, wykonaniem prototypów oraz przeprowadzeniem pełnych badań tych silników.

Ponadto jak wyjaśniliście Państwo w wyniku zawartej umowy ze Spółką XYZ, dotyczącej partycypacji w kosztach inwestycji i otrzymania kwoty 250.000 PLN, nie dojdzie do przeniesienia na Spółkę XYZ prawa do „wartości intelektualnych wytworzonej myśli technologicznej”, udzielenia licencji do wytworzonej myśli technologicznej, przeniesienia na Spółkę XYZ prawa do dysponowania towarem jak właściciel.

Zawarta umowa wymienia zatem działania, jakie mają zostać podjęte w celu dostosowania produkcji do nowo wprowadzonych wymogów dla produkowanych silników. Natomiast Spółka XYZ zobowiązuje się jedynie do partycypowania w udokumentowanych kosztach Spółki wynikających z realizacji działań.

Mając na uwadze powołany stan prawny oraz okoliczności wskazane we wniosku należy przyjąć, że otrzymanie przez Państwa Spółkę środków pieniężnych tytułem partycypacji w kosztach uruchomienia produkcji silników (…) na podstawie zawartej umowy zgodnie z opisem stanu faktycznego, nie stanowi/nie będzie stanowić wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług przez Państwa Spółkę na rzecz XYZ w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT, ani za odpłatną dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji partycypacja w kosztach w opisanej sytuacji nie stanowi czynności wymienionej w art. 5 ust. 1 ustawy podlegającej opodatkowaniu, tym samym czynność ta nie powinna zostać udokumentowana przez Państwa Spółkę fakturą VAT.

Wobec powyższego Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług należy uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

    - stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia;

    - zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Informujemy, że wydana interpretacja indywidualna dotyczy tylko sprawy z zakresu podatku od towarów i usług. Natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygniecie. 

Należy zauważyć, iż na poparcie własnego stanowiska przywołaliście Państwo interpretacje indywidualne wydane dla innych podmiotów prawa, które zostały wydane w innym zakresie niż przedstawiony we wniosku.

Należy wyjaśnić, że z podmiotowego punktu widzenia walor prawny wydanej interpretacji indywidualnej jest taki, że interpretacja rodzi skutki prawne jedynie w odniesieniu do określonego wnioskodawcy i wyłącznie do przedstawionego przez niego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Nie można zatem powoływać się w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub skarbowej, postępowania sądowoadministracyjnego na interpretację indywidualną, która została wydana innemu wnioskodawcy, chociaż w podobnej sprawie.

Ponadto stwierdzić należy, że powołane we wniosku orzeczenia Sądów Administracyjnych nie mają mocy powszechnie obowiązującej. Sąd wyrokiem lub postanowieniem rozstrzyga wyłącznie konkretną sprawę co do stwierdzenia naruszenia prawa i skutków prawnych tego naruszenia i jedynie w tej sprawie ma moc wiążącą. Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia, o czym stanowi art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.).

Zatem powołane wyrok nie posiada waloru wykładni powszechnej, co w praktyce oznacza, że nie stanowi on podstawy dla analogicznego rozstrzygnięcia przez organy podatkowe.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

     Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosujecie się Państwo do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)    z zastosowaniem art. 119a;

2)    w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)    z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Macie Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).