Opodatkowanie sprzedaży Nieruchomości nr 1 i Nieruchomości nr 2. Podstawa opodatkowania. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku na... - Interpretacja - 0113-KDIPT1-3.4012.197.2023.2.ALN

ShutterStock

Interpretacja indywidualna z dnia 6 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.197.2023.2.ALN

Temat interpretacji

Opodatkowanie sprzedaży Nieruchomości nr 1 i Nieruchomości nr 2. Podstawa opodatkowania. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

27 marca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 27 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie:

·  uznania, że sprzedaż Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2 wraz z prawem własności budynków/budowli będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług;

  • uznania, że cała cena sprzedaży (cena netto) określona w umowie przenoszącej własność Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2, w tym również wpłacona w ramach zadatku przed dniem złożenia Oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia będzie stanowić podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług;
  • prawa do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury dokumentującej sprzedaż Nieruchomości 1 oraz Nieruchomości 2.

Uzupełnili go Państwo pismem z 27 marca 2023 r. (wpływ 27 marca 2023 r.) oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 31 maja 2023 r. (wpływ 31 maja 2023 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca.

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:  

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:  

Opis zdarzenia przyszłego

(ostatecznie doprecyzowanego w uzupełnieniu wniosku)

Wnioskodawca tj. Zainteresowany będący stroną postępowania (dalej także jako: Spółka) jest spółką komandytową, zarejestrowanym czynnym podatkiem VAT oraz polskim rezydentem podatkowym. Spółka powstała w dniu 17 października 2022 r. w wyniku przekształcenia spółki cywilnej w spółkę komandytową. Spółce na mocy art. 553 § 1 kodeksu spółek handlowych przysługują prawa i obowiązki spółki cywilnej. Zainteresowany niebędącym stroną postępowania (dalej: „Kupujący”) jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, zarejestrowanym czynnym podatkiem VAT oraz polskim rezydentem podatkowym. Spółka jako sprzedający zawarła z Kupującym w dniu 24 lutego 2023 r. umowę przedwstępną sprzedaży (dalej: „Umowa przedwstępna”):

1) Nieruchomości (dalej: „Nieruchomość nr 1”);

2) Nieruchomości składającej się z dwóch działek gruntu oznaczonych (dalej: „Nieruchomość nr 2).

Nieruchomość nr 1 jest zabudowana budynkami niemieszkalnymi i przemysłowymi składającymi się na halę produkcyjną. Spółka nie ponosiła w ostatnich latach nakładów na Nieruchomość nr 1 przekraczających 30% ich wartości początkowej. Ponadto, Spółka nie ma również w planach ponoszenia tego rodzaju nakładów na obecnym etapie tj. po zawarciu Umowy przedwstępnej. Ponadto, od pierwszego zasiedlenia budynków i budowli znajdujących się na Nieruchomości nr 1 w rozumieniu art. 2 pkt 14 Ustawy o VAT i będących przedmiotem dostawy upłynął okres dłuższy niż 2 lata.

Nieruchomość nr 2 składa się z dwóch działek, z których działka o numerze A jest zabudowana budowlą stanowiącą utwardzony parking z kostki betonowej. Od pierwszego zasiedlenia budowli znajdującej się działce o numerze A w rozumieniu art. 2 pkt 14 Ustawy o VAT i będących przedmiotem dostawy upłynął okres dłuższy niż 2 lata.

Z kolei działka numer B/4 będąca składnikiem Nieruchomości nr 2 nie jest zabudowana budynkiem ani budowlą. Nieruchomość nr 1 oraz Nieruchomość nr 2 została objęta w całości miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego miasta, zgodnie z którym dla obu nieruchomości przeznaczono funkcję jako teren obiektów produkcyjnych, składów i magazynów lub zabudowy usługowej. Nabycie przez Spółkę prawa własności Nieruchomości nr 1 i Nieruchomości nr 2 nastąpiło w 2021 r. na podstawie umowy sprzedaży nieruchomości, w skład których wchodziła m.in. Nieruchomość nr 1 i 2. Z tytułu zawarcia umowy sprzedaży, której przedmiotem były Nieruchomość nr 1 i 2, Spółce przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z czego Spółka skorzystała.

Spółka zobowiązała się do zawarcia umowy przenoszącej własność Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2 na kupującego w określonym przez strony terminie po wpłacie przez Kupującego określonej kwoty na rzecz Spółki oraz wpisaniu Spółki jako właściciel we właściwych dla nieruchomości księgach wieczystych. Spółka oraz Kupujący na podstawie art. 43 ust. 10 Ustawy o VAT w dniu [***], .tj. przed dniem zawarcia Umowy przedwstępnej złożyli do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla Kupującego zgodne oświadczenie o wyborze opodatkowania podatkiem VAT dostawy budynków i budowli znajdujących się na Nieruchomości nr 1 i Nieruchomości nr 2 (dalej: „Oświadczenie o rezygnacji ze zwolnienia”). Przed zawarciem Umowy przedwstępnej oraz dniem złożenia Oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia Kupujący wpłacił Spółce tytułem zadatku kwotę netto w wysokości 2.300.000 zł (słownie: dwa miliony trzysta tysięcy złotych), która zostanie zaliczona na poczet ceny sprzedaży Nieruchomości nr 1 i 2.

Sprzedający wystawił faktury VAT dokumentujące wpłaty zadatku dokonane przed dniem złożenia Oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia z wykazaną kwotą podatku VAT. Kupujący po zawarciu Umowy przedwstępnej zobowiązał się do wpłat kolejnych rat, które zostaną zaliczone na poczet ceny sprzedaży. Spółka będzie dokumentowała otrzymanie kolejnych wpłat fakturami VAT z wykazaną kwotą podatku VAT. Kupujący zamierza wykorzystać Nieruchomość nr 1 oraz Nieruchomość nr 2 do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Strona wskazała, iż cała cena sprzedaży określona w umowie, o której mowa w pytaniu nr 2 jest wyrażona w kwocie netto, t. j. bez uwzględnienia podatku VAT.

Pytania

1)  Czy transakcja sprzedaży Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2 wraz z prawem własności wszelkich budynków/budowli będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT)?

2)  Czy cała cena sprzedaży określona w umowie przenoszącej własność Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2, w tym również wpłacona w ramach zadatku przed dniem złożenia Oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia będzie podstawą do opodatkowania podatkiem od towarów i usług?

3)  Czy Kupujący będzie miał prawo do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury dokumentującej sprzedaż na jego rzecz Nieruchomości 1 oraz Nieruchomości 2? (pytanie postawione w uzupełnieniu wniosku).

Państwa stanowisko w sprawie

Stanowisko własne:

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawcy transakcja sprzedaży Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2 wraz z prawem własności wszelkich budynków/budowli będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy, cała cena sprzedaży określona w umowie przenoszącej własność Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2, w tym również wpłacona w ramach zadatku przed dniem złożenia Oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia będzie podstawą do opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Uzasadnienie stanowiska

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Nieruchomość spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 Ustawy o VAT, stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT. Zatem należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Należy zwrócić uwagę, iż nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Podatnikami - według zapisu art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT - są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 Ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje z kolei wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy, mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów Ustawy o VAT.

Mając na uwadze powołane wyżej regulacje prawne należy stwierdzić, że sprzedaż Nieruchomości nr 1 i Nieruchomości 2 będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (zgodnie z art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT) jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1.

Należy bowiem wskazać, że przedmiotowa sprzedaż dotyczy towaru w rozumieniu ustawy oraz będzie dokonana przez podatnika podatku od towarów i usług (o którym mowa w art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 Ustawy o VAT). Ustawodawca przewidział dla dostawy nieruchomości szczególne zasady przewidujące ich opodatkowanie podatkiem od towarów i usług.

W art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a Ustawy o VAT, ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku VAT dla dostawy nieruchomości zabudowanych spełniających określone w tych przepisach warunki.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest generalnie zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata. Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Przez pierwsze zasiedlenie - według art. 2 pkt 14 Ustawy o VAT, rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a)wybudowaniu lub

b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Jak wynika z powyższych uregulowań, zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10 Ustawy o VAT stosuje się w odniesieniu do dostawy całości lub części budynków, budowli, jeżeli w stosunku do nich powstało pierwsze zasiedlenie, przy czym okres pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą nie jest krótszy niż 2 lata. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia do chwili sprzedaży nie minęły co najmniej 2 lata.

Należy również zauważyć, że w myśl art. 43 ust. 10 Ustawy o VAT, podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10, i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem, że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części:

1)są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni;

2)złożą, przed dniem dokonania dostawy tych obiektów właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego, zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części.

Zgodnie z art. 43 ust. 11 ustawy, oświadczenie, o którym mowa w ust. 10 pkt 2, musi również zawierać:

1)imiona i nazwiska lub nazwę, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej dokonującego dostawy oraz nabywcy;

2)planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynku, budowli lub ich części;

3)adres budynku, budowli lub ich części.

Tak więc ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków lub budowli spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 Ustawy o VAT - po spełnieniu określonych warunków - możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych.

W konsekwencji skoro zarówno Spółka, jak i Kupujący, na moment transakcji byli zarejestrowanymi podatnikami VAT czynnymi, to w myśl art. 43 ust. 10 w związku z art. 43 ust. 11 Ustawy o VAT miały prawo zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 Ustawy o VAT i wybrać opodatkowanie transakcji sprzedaży Nieruchomości nr 1 i Nieruchomości nr 2 podatkiem VAT. W związku z powyższym, w sytuacji gdy Spółka oraz Kupujący spełniając warunki z art. 43 ust. 10 i ust. 11 Ustawy o VAT, zrezygnują ze zwolnienia od podatku dla dostawy Nieruchomości nr 1 i Nieruchomości nr 2, to ich sprzedaż wraz z prawem własności budynków/budowli na nich posadowionych będzie podlegała opodatkowaniu według właściwej stawki podatku VAT.

Jednocześnie w odniesieniu do działki nr B/4, będącej częścią Nieruchomości nr 2 należy stwierdzić, iż jej dostawa nie będzie korzystała z możliwości zwolnienia z podatku VAT. Zgodnie z art. 2 pkt 33 Ustawy o VAT stanowi ona teren budowlany z uwagi na przeznaczenie pod zabudowę w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Z kolei w myśl art. 43. ust. 1 pkt 9 Ustawy o VAT, zwalnia się z podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Dostawa działki nr B/4 jako teren budowlany będzie bezwarunkowo objęta podatkiem od towarów i usług. Podsumowując, sprzedaż Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2 będzie wraz z prawem własności wszelkich budynków/budowli podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W zakresie podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dostawy Nieruchomości nr 1 i nr 2, należy przywołać treść art. 29a ust. 1 Ustawy o VAT, zgodnie z którym podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej.

W kontekście przywołanego przepisu oraz uznania, że sprzedaż Nieruchomości nr 1 i nr 2 będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, należy stwierdzić że cała cena sprzedaży określona w umowie przenoszącej własność Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2, w tym również wpłacona w ramach zadatku przed dniem złożenia Oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia będzie podstawą do opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Ad. 3

(przedstawione w uzupełnieniu wniosku)

Kupujący będzie miał prawo do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury dokumentującej sprzedaż Nieruchomości 1 oraz Nieruchomości 2.

Uzasadnienie stanowiska własnego:

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług w zakresie, w jakim są one wykorzystywane do wykonywania przez podatnika czynności opodatkowanych VAT.

Na dzień dokonania transakcji sprzedaży Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2, Kupujący będzie zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Po nabyciu Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2, Kupujący jako czynny podatnik VAT będzie prowadził przy wykorzystaniu Nieruchomości działalność gospodarczą opodatkowaną VAT. W konsekwencji, należy stwierdzić, że zakupione Nieruchomości będą wykorzystywane przez Kupującego, czynnego podatnika VAT, wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Jak Wnioskodawcy wskazywali w uzasadnieniu do pytania nr 1 i 2, w stosunku do planowanej dostawy Nieruchomości w ramach Transakcji nie znajdzie zastosowania żadne ze zwolnień z opodatkowania VAT.

Tym samym, dostawa Nieruchomości 1 i 2 będzie podlegała w całości opodatkowaniu podatkiem VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe, po zakupie Nieruchomości i otrzymaniu od Sprzedającego faktury VAT, Kupującemu będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z otrzymanej faktury VAT, gdyż spełniony będzie warunek niezbędny do dokonania takiego obniżenia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku i jego uzupełnieniu w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.) zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, (…).

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Natomiast w świetle art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, (...).

Należy wskazać, że nieruchomość gruntowa, jak i zabudowana spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jej sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Należy jednak podkreślić, że zarówno odpłatna dostawa towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, jak również odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeżeli są wykonywane przez podmiot działający w charakterze podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Tym samym, nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W odniesieniu do przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą ustalenia, czy transakcja sprzedaży Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2 wraz z prawem własności wszelkich budynków/budowli będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nieruchomość nr 1 zabudowana jest budynkami niemieszkalnymi i przemysłowymi składającymi się na halę produkcyjną. Nieruchomość nr 2 składa się z dwóch działek, z których:

  • działka o numerze A jest zabudowana budowlą stanowiącą utwardzony parking z kostki betonowej 
  • działka numer B/4 jest niezabudowana.

Kwestie dotyczące stosunków cywilnoprawnych między podmiotami, w tym kwestie dotyczące przeniesienia własności nieruchomości, reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.– Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 535 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Moment przeniesienia własności nieruchomości został określony w art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego, w myśl którego:

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, albo że strony inaczej postanowiły.

Zatem, sprzedaż Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2 wraz z prawem własności wszelkich budynków/budowli będzie dostawą dokonywaną przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 2 ustawy, a więc przez podatnika podatku od towarów i usług, zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy i w konsekwencji sprzedaż będzie stanowiła – wskazaną w art. 7 ust. 1 ustawy – dostawę towarów, która zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podkreślić należy, że dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

W świetle art. 2 pkt 33 ustawy:

Przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Powyższe oznacza, że generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane (przeznaczone pod zabudowę). Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, będących gruntami leśnymi, rolnymi itp., nieprzeznaczonymi pod zabudowę – są zwolnione od podatku VAT.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2022 r. poz. 503):

Kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych, należy do zadań własnych gminy.

Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:

1)    lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego;

2)    sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.

Stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen – „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.

Tym samym, w świetle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.

Wprowadzony do ustawy art. 2 pkt 33, odpowiada więc także treści ww. orzeczenia, gdyż cechę przeznaczenia pod zabudowę ustala się na podstawie określonych wprost w ustawie dokumentów prawa miejscowego.

W konsekwencji, w przypadku nieruchomości gruntowych niezabudowanych opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane, czyli tereny przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, dla których nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie wydano decyzji o warunkach zabudowy – są zwolnione od podatku VAT. Ustawa o podatku od towarów i usług w kontekście zastosowania właściwej stawki podatku VAT przy sprzedaży gruntu nakazuje oceniać przeznaczenie tego gruntu wyłącznie na podstawie istniejącego planu zagospodarowania przestrzennego oraz wydanych decyzji o warunkach zabudowy.

Z okoliczności przedstawionych w opisie sprawy wynika, że działka numer B/4, która jest składnikiem Nieruchomości nr 2 nie jest zabudowana. Nieruchomość nr 1 oraz Nieruchomość nr 2 została objęta w całości miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym dla obu nieruchomości przeznaczono funkcję jako teren obiektów produkcyjnych, składów i magazynów lub zabudowy usługowej. Wskazali Państwo, że przy zakupie przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z którego Państwo skorzystali.

Skoro działka numer B/4 stanowi teren budowlany zgodnie z art. 2 pkt 33 ustawy, zatem jej sprzedaż nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika (kilka dni, miesięcy czy lat) – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

  • towary muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,
  • brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów.

Niespełnienie choćby jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Wskazali Państwo, że nabyli Państwo prawo własności Nieruchomości nr 1 i Nieruchomości nr 2 w 2021 r. na podstawie umowy sprzedaży nieruchomości. Z tytułu zawarcia umowy sprzedaży, której przedmiotem były Nieruchomość nr 1 i 2, przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z czego Państwo skorzystali.

Zatem, sprzedaż działki  numer B/4, która wchodzi w skład Nieruchomości nr 2, będzie opodatkowana podatkiem VAT według właściwej stawki podatku od towarów i usług, z uwagi na fakt, że nie został spełniony  co najmniej jeden z warunków koniecznych do zastosowania zwolnienia.

Odnoście zwolnienia budynków i budowli, które znajdują się na Nieruchomości nr 1 i  Nieruchomości nr 2 (na działce nr A) należy wskazać, że na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

1)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

2)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy:

Przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a)wybudowaniu lub

b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Jednocześnie wskazać należy, że w przypadku nieruchomości zabudowanych niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Z analizy powołanych wyżej przepisów wynika, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT stanie się bezzasadne.

Należy również zauważyć, że w myśl art. 43 ust. 10 ustawy:

Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10, i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem, że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części:

1)są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni;

2)złożą:

a)przed dniem dokonania dostawy tych obiektów właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego lub

b)w akcie notarialnym, do zawarcia którego dochodzi w związku z dostawą tych obiektów

- zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części.

Zgodnie z art. 43 ust. 11 ustawy:

Oświadczenie, o którym mowa w art. 43 ust. 10 pkt 2 musi również zawierać:

1)imiona i nazwiska lub nazwę, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej dokonującego dostawy oraz nabywcy;

2)planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynku, budowli lub ich części – w przypadku, o którym mowa w ust. 10 pkt 2 lit. a;

3)adres budynku, budowli lub ich części.

A zatem ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy– po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Przy czym podkreślić należy, że niniejsze prawo zostało zawężone tylko do rezygnacji ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Natomiast, jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy o VAT dla dostawy działek zabudowanych, należy przeanalizować możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

W odniesieniu do sprzedaży działek zabudowanych należy zauważyć, że kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego:

W przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Wobec powyższego, przy sprzedaży budynków, budowli lub ich części, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.

Należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „budynku” i „budowli”. W tym zakresie należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.).

W myśl art. 3 pkt 1, pkt 2 i pkt 3 ustawy Prawo budowlane:

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

2) budynku - należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

3) budowli - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Zatem aby ustalić, czy w sprawie dla dostawy budynków i budowli zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku od towarów i usług, należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć, czy w odniesieniu do budynków i budowli miało miejsce pierwsze zasiedlenie.

Wskazali Państwo, że Nieruchomość nr 1 jest zabudowana budynkami niemieszkalnymi i przemysłowymi składającymi się na halę produkcyjną. Nie ponosiliście w ostatnich latach nakładów na Nieruchomość nr 1 przekraczających 30% ich wartości początkowej. Od pierwszego zasiedlenia budynków i budowli znajdujących się na Nieruchomości nr 1 w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy i będących przedmiotem dostawy upłynął okres dłuższy niż 2 lata.

Nieruchomość nr 2 składa się z dwóch działek, z których działka o numerze A jest zabudowana budowlą stanowiącą utwardzony parking z kostki betonowej. Od pierwszego zasiedlenia budowli znajdującej się na działce o numerze A w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy i będących przedmiotem dostawy upłynął okres dłuższy niż 2 lata.

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że w stosunku do budynków i budowli, które znajdują się na Nieruchomość nr 1 i nr 2 (na działce nr A) doszło do pierwszego zasiedlenia. Pomiędzy pierwszym zasiedleniem a sprzedażą tych budynków i budowli upłynie okres dłuższy niż dwa lata. Ponadto – jak wynika z wniosku – nie ponosili Państwo nakładów na ulepszenie ww. budynków w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym stanowiących, co najmniej 30% ich wartości początkowej. Ponadto, nie planujecie Państwo ponosić nakładów na obecnym etapie tj. po zawarciu Umowy przedwstępnej.

W świetle przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy należy stwierdzić, że w odniesieniu do dostawy budynków i budowli, które znajdują się na Nieruchomości nr 1 i Nieruchomości nr 2 (na działce nr A), zostaną spełnione przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Jak wskazano powyżej, grunty które również będą sprzedawane podlegają opodatkowaniu według tych samych regulacji jak budynki i budowla na nich posadowione. Dlatego na podstawie art. 29a ust. 8 ustawy – sprzedaż gruntu Nieruchomości nr 1 i Nieruchomości nr 2 (na działce nr A), z którym związane są budynki budowla będzie zwolniona od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Zwolnienie z podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy jest fakultatywne i przy spełnieniu warunków wynikających z art. 43 ust. 10 i 11 ustawy Sprzedający i Nabywca mają możliwość rezygnacji z niniejszego zwolnienia od podatku i wyboru opodatkowania planowanej dostawy wskazanej wyżej Nieruchomości.

Zatem, oceniając Państwa stanowisko do pytania nr 1 wraz z jego uzasadnieniem, uznałem je za prawidłowe.

Kolejna kwestia dotyczy ustalenie, czy  cała cena sprzedaży określona w umowie przenoszącej własność Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2, w tym również wpłacona w ramach zadatku przed dniem złożenia Oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia będzie podstawą do opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W oparciu o art. 19a ust. 8 ustawy:

Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 4.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zgodnie natomiast z art. 29a ust. 6 i 7 ustawy:

6.    Podstawa opodatkowania obejmuje:

1)   podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2)   koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

7.    Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1)   stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;

2)   udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;

3)   otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Należy zaznaczyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji zaliczki, zadatku, przedpłaty, raty. Według Słownika Języka Polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 r.: zadatek oznacza sumę pieniędzy wręczaną przy zawieraniu umowy w celu zapewnienia jej wykonania.

Kwestie zadatku są uregulowane w ustawie Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 394 § 1, § 2, § 3 ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny:

1.  W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

2.  W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.

3.  W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 395 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:

1.  Można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie.

2.  W razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za niezawartą. To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie.

Natomiast w myśl art. 396 Kodeksu cywilnego:

Jeżeli zostało zaskarżone, że jednej lub obu stronom wolno od umowy odstąpić za zapłata oznaczonej sumy (odstępne), oświadczenie o odstąpieniu jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostało złożone jednocześnie za zapłatą odstępnego.

Z kolei niewykonanie umowy przez jedną ze stron może powodować, że druga strona transakcji może odstąpić od umowy i zatrzymać otrzymany zadatek. Dzieje się tak w przypadku braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju, o czym stanowi cyt. powyżej art. 394 § 1 Kodeksu cywilnego.

Z ww. przepisów wynika, że w sytuacji gdy dochodzi do wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia, tj. dostawy towarów lub świadczenia usług. W przypadku natomiast gdy umowa zostaje rozwiązana zadatek podlega zwrotowi.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że aby daną wpłatę pieniężną móc uznać za przedpłatę, zaliczkę, zadatek lub ratę, musi ona zostać dokonana na poczet przyszłej konkretnej transakcji. Zatem w momencie wpłaty musi być znany towar, czy usługa, na które zostaną one przeznaczone.

W wyroku z dnia 21 lutego 2006 r. w sprawie C-419/02 BUPA Hospitals Ltd. Goldsborough development Ltd. przeciwko Commisioners Of Customs Excise, TSUE stwierdził, że w zakresie art. 10 ust. 2 akapit drugi VI Dyrektywy VAT, nie mieści się przedpłata dokonana w kwocie ryczałtowej na towary wskazane w sposób ogólny w wykazie, który może zostać w każdej chwili zmieniony za porozumieniem nabywcy i sprzedawcy, z którego nabywca może ewentualnie wybrać towary, na podstawie umowy, którą może on w każdej chwili rozwiązać, odzyskując w całości niewykorzystaną przedpłatę. Należy wskazać, że art. 10 ust. 2 akapit drugi powyższej Dyrektywy stanowi, że w przypadku, gdy zapłata następuje, przed wykonaniem dostawy towarów lub świadczenia usług, podatek staje się wymagalny w momencie otrzymania płatności i od jej wysokości.

W powyższym wyroku TSUE podkreślił, że: „(...) w przypadku dokonania płatności zaliczkowej obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje zanim dostawa towarów lub świadczenie usług zostaną wykonane. Aby obowiązek podatkowy powstał w takiej sytuacji, wszelkie okoliczności mające znaczenie dla zaistnienia zdarzenia podatkowego, tzn. przyszła dostawa lub przyszłe świadczenie usług muszą już być znane, a zatem w szczególności, (...) w momencie dokonania takiej zapłaty, towary i usługi powinny być szczegółowo określone”.

Podobnie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28 lipca 2009 r. sygn. akt I FSK 932/08. Sąd uznał, że: „dla uznania wpłaconej kwoty jako zaliczki na poczet wykonanych usług, w rozumieniu art. 19 ust. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), istotnym jest, aby przyszłe świadczenie było określone w sposób jednoznaczny co do rodzaju towaru bądź usługi, tzn. w sposób umożliwiający ich identyfikację, a dodatkowo strony tego świadczenia, w momencie wpłaty zaliczki, nie mają woli dokonywania jego zmian w przyszłości”.

Zatem, aby zapłatę na poczet przyszłych należności uznać za zaliczkę, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

·    zapłata musi zostać dokonana na poczet konkretnej transakcji, tj. przyszłe świadczenie powinno być określone co do rodzaju w sposób jednoznaczny (określone powinny być cechy identyfikujące rodzaj towaru bądź usługi),

·    konkretyzacja przyszłego świadczenia powinna być wystarczająco dokładna dla określenia zasad opodatkowania świadczenia, tj. w szczególności należy móc określić miejsce świadczenia i stawkę opodatkowania,

·    w momencie dokonania zaliczki strony nie mają intencji zmiany świadczenia w przyszłości.

Zatem, zapłata części ceny (zadatek) na poczet przyszłej dostawy Nieruchomości nr 1 zabudowanej budynkami niemieszkalnymi i przemysłowymi składającymi się na halę produkcyjną i Nieruchomości nr 2 składającej się z dwóch działek, z których działka o numerze A jest zabudowana budowlą stanowiącą utwardzony parking z kostki betonowej  a działka numer B/4 jest niezabudowana  mieścić się będzie w dyspozycji art. 19a ust. 8 ustawy.

W chwili wpłaty części ceny możliwe było określenie przedmiotu transakcji, tj. towaru w postaci Nieruchomości nr 1 i nr 2.  Jednakże, otrzymanie zadatku należy rozstrzygać na podstawie okoliczności zaistniałych w dacie wpłaty części ceny.

I tak, otrzymanie przez Państwa zadatku za część Nieruchomości nr 2, tj. działkę niezabudowaną B/4, będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według właściwej stawki w momencie jego otrzymania. Jednakże, jak rozstrzygnąłem powyżej, w momencie wpłaty części ceny na poczet przyszłej dostawy Nieruchomości nr 1 i działki o nr A - będą spełnione warunki niezbędne do zastosowania zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy. Dopiero od momentu złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 43 ust. 10 ustawy Stronom przysługuje prawo do rezygnacji z ww. zwolnienia w odniesieniu do sprzedaży Nieruchomości nr 1 i działki o nr A. Tym samym, w przedstawionych okolicznościach sprawy, wpłata części ceny – zadatku (dokonana przed złożeniem oświadczenia, o którym mowa w art. 43 ust. 10 ustawy), w przypadku zwolnienia od podatku sprzedaży nieruchomości, korzystała również ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W przypadku jednak gdy Sprzedający i Kupujący spełnili warunki określone w art. 43 ust. 10 i ust. 11 ustawy, zdecydowali o rezygnacji ze zwolnienia od podatku dostawy Nieruchomości na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, to w dacie złożenia skutecznego oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia z VAT powstała nowa okoliczność prawna dla Zainteresowanego będącego stroną postępowania, która będzie obligowała do opodatkowania otrzymanego wcześniej zadatku, który korzystał ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Zatem, zgodnie z art. 29a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 6 ustawy, podstawą opodatkowania będzie wszystko co stanowi zapłatę, jaką otrzymaliście/otrzymacie Państwo od nabywcy Nieruchomości, pomniejszone o kwotę podatku.

Zatem – skoro cała cena sprzedaży określona w umowie w tym zaliczka wpłacona przed złożeniem Oświadczenia jest kwotą netto – to cała cena sprzedaży określona w umowie przenoszącej własność Nieruchomości nr 1 oraz Nieruchomości nr 2, w tym również wpłacona w ramach zadatku przed dniem złożenia Oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia będzie podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 uznałem za prawidłowe.

Kolejne wątpliwości Zainteresowanych dotyczą prawa do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury dokumentującej sprzedaż na jego rzecz Nieruchomości 1 oraz Nieruchomości 2.

Podstawowe uprawnienie podatnika dotyczące obniżenia podatku należnego o podatek naliczony zawarte zostało w art. 86 ust. 1 ustawy:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a) nabycia towarów i usług,

b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Na podstawie art. 86 ust. 10 ustawy:

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

W myśl art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy:

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a - powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.

Art. 86 ust. 10c ustawy wskazuje, że:

Przepis ust. 10 stosuje się odpowiednio do całości lub części zapłaty uiszczanej przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi.

Stosownie do art. 86 ust. 11 ustawy:

Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 99 ust. 2 i 3, w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Zatem prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, a towary i usługi, przy nabyciu których podatek został naliczony, są lub będą w przyszłości wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Zatem warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Jednocześnie przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi. Zrealizowanie prawa do odliczenia możliwe jest wyłącznie przez podatników zarejestrowanych jako „podatnicy VAT czynni”, przez złożenie deklaracji.

Ustawodawca umożliwił zatem podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, m.in. tego że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Do podstawowych zasad wspólnego systemu VAT należy między innymi zasada neutralności podatku dla podatnika, rozumiana jako stosowanie podatku od towarów i usług na wszystkich etapach obrotu gospodarczego z równoczesnym prawem do potrącenia podatku zawartego w poprzedniej fazie obrotu. Prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynika z samej konstrukcji podatku od towarów i usług i ma na celu zapewnienie neutralności tego podatku dla podatników VAT czynnych. Podatnik ma prawo do skorzystania z przedmiotowego prawa w ustalonych przepisami terminach, pod warunkiem spełnienia przez niego określonych warunków pozytywnych (związku nabytych towarów i usług z czynnościami opodatkowanymi), jak i niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych m.in. w art. 88 ustawy.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Z kolei, zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 4 ustawy:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:

a) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności,

b) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,

c) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności.

Natomiast na podstawie art. 88 ust. 4 ustawy:

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Należy podkreślić, że celem faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział. Z powyższego wynika, że o prawidłowości faktur wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe między określonymi podmiotami.

W tej sprawie Kupujący jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT i zamierza wykorzystać Nieruchomość nr 1 oraz Nieruchomość nr 2 do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W sytuacji, gdy obie strony transakcji wybiorą opcję opodatkowania dostawy Nieruchomości nr 1 oraz działki nr A, to transakcja zbycia przez Sprzedającego będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT z zastosowaniem właściwej stawki podatku VAT. Zatem, Kupującemu, co do zasady będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z tytułu nabycia Nieruchomości, gdyż, wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy, przesłanki warunkujące to prawo będą spełnione. Prawo to będzie przysługiwało o ile nie wystąpią przesłanki negatywne określone w art. 88 ustawy.

Zatem Kupujący będzie miał prawo do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury dokumentującej sprzedaż na jego rzecz Nieruchomości 1 oraz Nieruchomości 2.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Informujemy, że jako element opisu sprawy przyjęto, że cała cena sprzedaży określona w umowie, o której mowa w pytaniu nr 2 jest wyrażona w kwocie netto, t. j. bez uwzględnienia podatku VAT i nie było to przedmiotem oceny.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa pytań. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniami wskazanymi we wniosku, tj. sposób udokumentowania wpłaty zadatku przed złożeniem oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia,  nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze  zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z ze zm.).