Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dostawy, tj. wywłaszczenia poprzez wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego wydzielonej działki nr 2 za odszkodowaniem oraz ustalenia podstawy opodatkowania dla ww. dostawy jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
4 lipca 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 15 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania dostawy, tj. wywłaszczenia poprzez wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego działki gruntu nr 2 za odszkodowaniem oraz ustalenia podstawy opodatkowania dla ww. dostawy. Uzupełnił go Pan pismem z 27 sierpnia 2025 r. (wpływ 2 września 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnosi Pan o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie ustalenia, co do zakresu i sposobu zastosowania podatku od towarów i usług do kwoty odszkodowania uzyskanej tytułem wygaśnięcia Pana prawa użytkowania wieczystego części nieruchomości, (której właścicielem był Skarb Państwa - Prezydent m. A) części działki gruntu, wywłaszczonej na rzecz Urząd gminy A. - Prezydenta m. A., pod budowę ul. (...) w A. Istotą wniosku jest zatem zapytanie, czy wypłacone Panu odszkodowanie za wygaśniecie prawa użytkowania wieczystego część działki gruntu nr 2 o powierzchni 0,0273 ha podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z tytułu dostawy tejże części działki, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, czy też nie podlega w części z uwagi na podział odszkodowania na: część dot. wygaśniecia prawa użytkowania wieczystego i dalszym wyłączeniu po podziale charakteru części działki nr 2 o powierzchni 0,0273 ha na dwie części, tj. na posadowiony na niej trawnik i tym samym także w tej części nie podlega podatkowi VAT.
1.Był Pan czynnym podatnikiem VAT od 15 października 2002 r. do 20 marca 2024 r.
2.Decyzja o wygaśnięciu prawa użytkowania wieczystego m.in. działki nr 2, tj. Decyzja ZRID nr (...) z dnia 30 grudnia 2019 r. Prezydenta miasta A.stała się ostateczna 5 lutego 2020 r.
3.Decyzją ZRID nr (...) z dnia 30 grudnia 2019 r. Prezydenta miasta A. stała się ostateczna 5 lutego 2020 r.
4.Decyzja (...) ustalająca wysokość odszkodowania stała się ostateczna 16 grudnia 2020 r.
5.Działkę 1 - prawo użytkowania wieczystego zakupił Pan od (...) SA - prawo użytkowania wieczystego zostało ustanowione na Pana rzecz w dniu 12 października 2012 r.
6.Nie wprowadził Pan nabytego prawa użytkowania wieczystego do ewidencji środków trwałych ani wartości niematerialnych ani prawnych.
7.Działka 2 na moment wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego, tj. na dzień 5 lutego 2020 r. była objęta planem zagospodarowania przestrzennego - PZP: tereny dróg publicznych - ulice zbiorcze 2.2 KDZ.
Plan nie dopuszczał żadnej zabudowy na działce 2.
Plan miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu ulic (...), (...) i (...), al. (...) i (...) w A., był uchwalony Uchwałą nr (...) Rady Miasta A., opublikowany w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) z dnia 27 listopada 2018 r.
8.Dla działki 2 będącej przedmiotem wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego nie była wydana żadna decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, grunt nie był przeznaczony pod zabudowę. Także nigdy przed wywłaszczeniem gruntu nie zostały wydane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu do tej działki.
Doprecyzowanie i uzupełnienie opisu stanu faktycznego
1.Działka 2 pochodzi z podziału działki 1 na dwie części - na 2 i 3. Pierwotnie nabył Pan prawo użytkowania wieczystego działki 1, ale Decyzją Prezydenta A. nr (...) z dnia 30 grudnia 2019 r. działka 1 została podzielona na dwie części - na dużą nr 3 o powierzchni 0,0861 ha (część z budynkiem warsztatowym i podjazdem i wjazdem i drogą) i na którą przeniósł Pan ostatecznie całą działalność gospodarczą warsztatu samochodowego i gdzie dalej jest prowadzona działalność, i na niniejszą 2 o powierzchni 0,0273 ha, która miała być pod budowę drogi ul. (...) - na której był posadowiony trawnik i część ogrodzenia całej działki - która jest przedmiotem tego Wniosku. Zatem prawo użytkowania wieczystego działki 2 nabył Pan w dniu 12 października 2012 r. - gdy była jeszcze częścią składową działki nr 1.
2.Nabycie działki 1 nastąpiło 12 października 2012 r. aktem notarialnym Rep. A nr (...) od (...) SA z siedzibą w (...). Decyzją Prezydenta A. nr (...) z dnia 30 grudnia 2019 r. 1 została podzielona na dwie części - na dużą nr 3 o powierzchni 0,0861 ha i małą nr 2 o powierzchni 0, 0273 ha. Decyzja Prezydenta miasta była podyktowana planami budowy ulicy (...), Decyzją ZRiD, gdzie cześć Pana działki została przeznaczona na budowę ulicy (...) (chodnika).
Nabywając 12 października 2012 r. aktem notarialnym Rep. A nr (...) działkę 1 nie nabywał Pan prawa do odliczenia żadnego podatku VAT. Nabycie działki 1 (zawierającą w sobie - po podziale w 2019 r. działki 2 i 3), zgodnie z treścią aktu pomimo, iż (...) SA z siedzibą w (...) było podatnikiem VAT, zostało zwolnione od podatku VAT na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy z dnia 11 marca 2024 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. Nr 54. poz. 535 ze zm.) a dostawa prawa użytkowania wieczystego działki gruntu 1 na podstawie § 13 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Czynność była opodatkowana PCC i taki podatek Pan zapłacił.
Działka 1 (ani po podziale w roku 2019 na działki nr 2 i nr 3) nie była nigdy wciągnięta do żadnych środków trwałych, zakupu jej nigdy nie odliczał Pan od żadnego podatku, nie amortyzował Pan w prowadzonej działalności gospodarczej. Była zakupem dla Pana jako osoby fizycznej.
3.Na działce 2 znajdował się trawnik, ogrodzenie - ale faktyczną działalność gospodarczą prowadził Pan w części działki 3 - tam jest posadowiony budynek warsztatowy (wulkanizacja). Wywłaszczenie działki 2 nie wpłynęło na Pana działalność w żadnym stopniu - nie ma Pan tylko teraz trawnika i małej części kostki - ponieważ wjazd i dojazd do serwisu, budynek warsztatowy jest i był posadowiony na obrysie działki nr 3. Na działce 2 nie prowadził Pan de facto działalności gospodarczej - ponieważ całość była skoncentrowana na działce 3. Zatem na działce 2 była - jeśli można w ogóle tak nazwać - działalność i czynności zwolnione od podatku VAT w całym okresie posiadania.
4.Nabycie działki 1 12 października 2012 r. aktem notarialnym Rep. A nr (...) jest istotne, ponieważ ta działka została podzielona Decyzją Prezydenta A. nr (...) z 30 grudnia 2019 r. 1 na dwie części - na dużą nr 3 o powierzchni 0,0861 ha i małą nr 2 o powierzchni 0,0273 ha - wywłaszczoną. Działka 1 w części obejmującej obecną działkę 3 - jest i była wykorzystywana do działalności gospodarczej – prowadził Pan tam wulkanizację – stoi budynek serwisowy.
5.W związku z nabyciem działki 1 nie była wystawiona faktura VAT. Zapłacił Pan podatek PCC od czynność do US w A. przy czynności notarialnej 12 października 2012 r. Ponownie Pan wskazuje, że nabywając 12 października 2012 r. aktem notarialnym Rep. A nr (...) działkę 1 nie nabywał Pan prawa do odliczenia żadnego podatku VAT. Nabycie działki 1 (zawierającą w sobie - po podziale w 2019 r. działki 2 i 3), zgodnie z treścią aktu pomimo, iż (...) SA było podatnikiem VAT, zostało zwolnione od podatku VAT na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy z dnia 11 marca 2024 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54. poz. 535 ze zm.) a dostawa prawa użytkowania wieczystego działki gruntu 1 na podstawie § 13 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Czynność była opodatkowana PCC i taki podatek Pan zapłacił.
6.Wskazał Pan, że działka 2 nie była nigdy formalnie podzielona, ale składała się w znacznej części z trawnika - nieużywanego w żadnym zakresie w działalności - ponieważ nie można było na tej działce nic postawić - ani pobudować, z uwagi na fakt, iż plan zagospodarowania przestrzennego wykluczał jakąkolwiek zabudowę - działka była przeznaczona pod budowę ulicy. W części była tam kostka. Wskazuje Pan, że samo wygaśniecie prawa użytkowania wieczystego wyceniane zostało na kwotę 90 958,00 zł, następnie przyznano Panu odszkodowanie za ogrodzenia posadowione na działce na kwotę 70 791,00 zł, zaś kwotę 8 087,45 zł przyznano Panu tytułem art. 18 ust. 1e pkt 1 Ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Takie też odszkodowanie zostało Panu wypłacone.
7.Na działce 2 był tylko trawnik, kostka, część ogrodzenia i tablica informacyjna.
Na działce 3 jest brama wjazdowa, ciąg komunikacyjny, całość jest na froncie działki 3 bez zmian, warsztat wulkanizacyjny - także bez zmian, wjazd do serwisu nie zmienił się ani nie przesunął nawet o 1 cm.
Wywłaszczanie działki 2 nie zmieniło nic w Pana działalności na działce 3.
8.Na moment wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego na działce 2 był trawnik, ogrodzenie, kostka i tablica informacyjna. Na działce 2 zbudowano chodnik dla pieszych ale dopiero po wygaśnięciu prawa użytkowania wieczystego - długo po wywłaszczeniu, zbudowany został w ramach przebudowy ul. (...) w A.
Nie jest i nie był Pan właścicielem tego chodnika.
9.Nie jest Pan właścicielem tego chodnika i nie ma Pan wiedzy, czy chodnik stanowi budowlę.
10.Najistotniejsze Elementy Decyzji (...)
Prezydent miasta A. orzekł w Decyzji:
1)Odszkodowanie: 161 749,00 zł za wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego działki 2 - Wartość prawa użytkowania wieczystego została określona na kwotę 90 958,00 zł, wartość ogrodzenia na kwotę 70 791,00 zł.
2)Odszkodowanie ustalone w punkcie 1 decyzji powiększyć o kwotę 5%, tj. o kwotę 8 087,45 zł z tytułu wydania nieruchomości stosownie do art. 18 ust. 1e pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie drogowym.
Pytanie nr 2 dotyczyło zasadności wydzielenia ewentualnie do opodatkowania części odszkodowania, jeśli organ wydzieli wartość prawa użytkowania wieczystego na kwotę 90 958,00 zł, zatem czy ewentualnie opodatkowanie nie powinno być rozważane tylko do tej części odszkodowania, tj. z pomięciem wartości wypłaconej za ogrodzenie.
Wskazuje Pan, że przedmiotem zadanych pytań jest:
1.Opodatkowanie dostawy - wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego działki gruntu nr 2 za odszkodowaniem a podleganie zwolnieniu od podatku od towarów i usług dla ww. dostawy w sytuacji, gdy w dniu ustalenia odszkodowania de facto na nieruchomości 2 nie prowadził Pan faktycznych czynności związanych z prowadzeniem warsztatu samochodowego;
2.Czy odszkodowanie w kwocie 161 749,00 zł i 8 087,45 powinno być objęte podatkiem VAT w części ustalonego wynagrodzenia za wygaśniecie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości i tj. od kwoty 90 958,00 zł - tj. od faktycznej czynności ewentualnej dostawy „działki” na rzecz Prezydenta m. A., z pomięciem wynagrodzenia za ogrodzenie, bilbord (przeniesiony przez Pana) i który nie był faktycznie wydany przez Pana wraz z działką;
3.Wnosi Pan o ustalenie podstawy opodatkowania ww. dostawy.
oraz
4.Czy otrzymane odszkodowanie będzie podlegało zwolnieniu od podatku VAT? W jakiej części?
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie, na działce 2 nie była prowadzona de facto działalność gospodarcza, teren działki stanowił sam trawnik, ogrodzenie, kostka na placu, formalnie brama wjazdowa wraz z wjazdem była posadowiona obok - na froncie całej działki 3.
Na działce 2 nie można było budować ani jej zabudowywać w żaden sposób z uwagi na plany rozbudowy dróg publicznych w tym rejonie, które to plany były procedowane kilka lat wcześniej (3‑4 lata wcześniej tj. około roku 2015/16) przed datą opublikowania w dniu 27 listopada 2018 r. uchwały Rady miasta A. o planie zagospodarowania przestrzennego tych działek. Działalność gospodarczą prowadził Pan de facto na działce nr 3 - tam był posadowiony zakład wulkanizacyjny wraz z całością maszyn i urządzeń wulkanizacyjnych.
W dniu wygaśnięcia użytkowania wieczystego na działce 2 - stan faktyczny przedstawiał się tak, że został odcięty trawnik, ogrodzenie zostało przesunięte na działkę 3 i część kostki - ponieważ dalej prowadził Pan działalność gospodarczą bez żadnej zmiany na działce nr 3. W chwili obecnej przesunięte ogrodzenie z kostką styka się bezpośrednio z chodnikiem dla pieszych, przed wygaśnięciem użytkowania wieczystego 2 - ogrodzenie było posadowione na trawniku - teraz urządzony jest tam chodnik miejski.
Uważa Pan, że odszkodowanie w kwocie 161 749,00 zł i 8 087,45 zł powinno być objęte najdalej podatkiem VAT w części ustalonego wynagrodzenia za wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości i tj. od kwoty 90 958,00 zł - tj. od faktycznej czynności ewentualnej dostawy „działki” na rzecz Prezydenta m. A., z pomięciem wynagrodzenia za ogrodzenie, bilbord (tablica informacyjna o godzinach działalność serwisu) (przeniesiony przez Pana) i który nie był faktycznie wydany przeze Pana wraz z działką. Nadto wskazuje Pan, że sam trawnik, który został objęty wywłaszczeniem w działalności wulkanizacyjnej nie stanowi żadnej wartości w prowadzeniu wulkanizacji, jest zupełnie obojętny, nie wpływający w żadnej sposób na uzyskiwany dochód.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie opodatkowania dostawy, tj. wywłaszczenia poprzez wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego wydzielonej działki nr 2 za odszkodowaniem oraz ustalenia podstawy opodatkowania dla ww. dostawy jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W oparciu o art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:
1) przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2) wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3) wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4) wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5) ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6) oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7) zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
W świetle art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
W sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu (a w świetle przedstawionych powyżej przepisów, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy) i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Co istotne, nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Co do zasady, dla uznania, że dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.
Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji, przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność (dostawa towaru lub usługa), a nie zapłata (opłata, płatność), co wynika wprost z art. 5 ust. 1 ustawy. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.
Wynagrodzenie musi mieć konkretny wymiar, a więc musi być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu.
Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.
Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Według art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Na mocy art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145 ze zm.):
Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.
Na podstawie art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:
Wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.
Z powołanych przepisów wynika zatem, iż istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.
W związku z powyższym, dostawa towarów i świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko w sytuacji, gdy czynność dokonana została przez podmiot o statusie podatnika, który działa w takim charakterze w odniesieniu do tej konkretnie czynności. Natomiast dla stwierdzenia, że dla danej transakcji podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i usług konieczne jest prowadzenie przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy.
Z opisu sprawy wynika, że był Pan czynnym podatnikiem VAT od 15 października 2002 r. do 20 marca 2024 r. Uzyskał Pan odszkodowanie tytułem wygaśnięcia Pana prawa użytkowania wieczystego części nieruchomości, (której właścicielem był Skarb Państwa - Prezydent m. A) części działki gruntu (działki nr 2 o powierzchni 0,0273), wywłaszczonej pod budowę ul. (...) w A.
Decyzja o wygaśnięciu prawa użytkowania wieczystego m.in. działki nr 2, tj. Decyzja ZRID nr (...) z dnia 30 grudnia 2019 r. Prezydenta miasta A. stała się ostateczna 5 lutego 2020 r. Decyzja (...) ustalająca wysokość odszkodowania stała się ostateczna 16 grudnia 2020 r.
Pierwotnie nabył Pan prawo użytkowania wieczystego działki 1 (w 2012 r.), ale Decyzją Prezydenta A. nr (...) z dnia 30 grudnia 2019 r. działka 1 została podzielona na dwie części - na dużą nr 3 o powierzchni 0,0861 ha (część z budynkiem warsztatowym, podjazdem, wjazdem i drogą) i na którą przeniósł Pan ostatecznie całą działalność gospodarczą warsztatu samochodowego i gdzie dalej jest prowadzona działalność, i na mniejszą 2 o powierzchni 0,0273 ha, która miała być pod budowę drogi ul. (...) - na której był posadowiony trawnik i inne obiekty. Zatem prawo użytkowania wieczystego działki 2 nabył Pan w istocie w dniu 12 października 2012 r. - gdy była jeszcze częścią składową działki nr 1. Decyzja Prezydenta miasta była podyktowana planami budowy ulicy (...), Decyzją ZRiD, gdzie cześć Pana działki została przeznaczona na budowę ulicy (...) (chodnika).
Nabycie działki 1 nastąpiło 12 października 2012 r. aktem notarialnym od (...) SA. Nabywając działkę 1 nie nabywał Pan prawa do odliczenia żadnego podatku VAT. Nabycie działki 1 (zawierającą w sobie - po podziale w 2019 r. działki 2 i 3), zgodnie z treścią aktu pomimo, iż (...) SA było podatnikiem VAT, zostało zwolnione od podatku VAT na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o podatku od towarów i usług a dostawa prawa użytkowania wieczystego działki gruntu 1 na podstawie § 13 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.
Działka 1 (ani po podziale w roku 2019 na działki nr 2 i nr 3) nie była nigdy wciągnięta do żadnych środków trwałych, zakupu jej nigdy nie odliczał Pan od żadnego podatku, nie amortyzował Pan w prowadzonej działalności gospodarczej. Była zakupem dla Pana jako osoby fizycznej.
Na działce 2 znajdował się trawnik, ogrodzenie - ale faktyczna działalność gospodarcza prowadził Pan w części działki 3 - tam jest posadowiony budynek warsztatowy (wulkanizacja). Wywłaszczenie działki 2 nie wpłynęło na Pana działalność w żadnym stopniu - nie ma Pan tylko teraz trawnika i małej części kostki - ponieważ wjazd i dojazd do serwisu, budynek warsztatowy jest i był posadowiony na obrysie działki nr 3. Na działce 2 nie prowadził Pan de facto działalności gospodarczej - ponieważ całość była skoncentrowana na działce 3.
Działka 1 w części obejmującej obecną działkę 3 – jest i była wykorzystywana do działalności gospodarczej – prowadził Pan tam wulkanizację – stoi budynek serwisowy. Na działce 2 był tylko trawnik, kostka, część ogrodzenia i tablica informacyjna. Na działce 3 jest brama wjazdowa, ciąg komunikacyjny, całość jest na froncie działki 3 bez zmian, warsztat wulkanizacyjny - także bez zmian, wjazd do serwisu nie zmienił się ani nie przesunął nawet o 1 cm.
Na moment wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego na działce 2 był trawnik, ogrodzenie, kostka i tablica informacyjna. Na działce 2 zbudowano chodnik dla pieszych, ale dopiero po wygaśnięciu prawa użytkowania wieczystego - długo po wywłaszczeniu, zbudowany został w ramach przebudowy ul. (...) w A. Nie jest i nie był Pan właścicielem tego chodnika.
Działka 2 na moment wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego, tj. na dzień 5 lutego 2020 r., była objętą planem zagospodarowania przestrzennego - PZP: tereny dróg publicznych - ulice zbiorcze 2.2 KDZ.
Pana wątpliwości dotyczą określenia skutków podatkowych wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego działki 2, za które otrzymał Pan odszkodowanie.
W analizowanej sprawie, fakt prowadzenia przez Pana działalności gospodarczej w postaci warsztatu samochodowego, z tytułu której był Pan zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT oraz fakt, że działka nr 1 nabyta w 2012 r. - z której w 2019 r. została wydzielona działka nr 2 będąca przedmiotem dostawy (wywłaszczenia – wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego) - była przez Pana wykorzystywana w prowadzonej działalności gospodarczej, ma znaczenie dla opodatkowania podatkiem od towarów i usług dostawy działki nr 2.
Zatem przekazanie przedmiotowej działki, za odszkodowaniem, było dostawą dokonaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w myśl art. 15 ust. 2 ustawy. Jak wynika z okoliczności sprawy, przedmiotem dostawy, tj. wywłaszczenia poprzez wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego była część działki nr 1, która była przez Pana wykorzystywana do działalności gospodarczej w postaci warsztatu samochodowego, z tytułu której był Pan zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Pomimo, że działalność gospodarczą prowadził Pan w budynku serwisowym usytułowanym, po podziale działki nr 1, na działce 3, to budynek był trwale związany z gruntem, który do momentu podziału decyzją Prezydenta A. był gruntem w postaci działki nr 1. Oznacza to, że działka nr 1 jako całość (a więc obejmująca tereny późniejszych działek 3 i 2) była wykorzystywana przez Pana do prowadzenia dzielności gospodarczej – a więc również ta część nieruchomości, która w drodze podziału stała się działką nr 2. Tym samym, w związku z dostawą, tj. wywłaszczeniem poprzez wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego wydzielonej działki nr 2 za odszkodowaniem, dokonywaną na mocy decyzji wystąpił Pan jako podatnik podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. W konsekwencji, dostawa ww. działki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatna dostawa towarów, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy.
Ponadto, w oparciu o art. 29a ust. 1 ustawy:
Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Z przepisu tego wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.
Stosownie do art. 29a ust. 6 ustawy:
Podstawa opodatkowania obejmuje:
1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Powyżej wskazane przepisy określają ogólne zasady odnoszące się do podstawy opodatkowania. A zatem, w myśl tych zasad ogólnych, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, pomniejszone o kwotę podatku VAT.
Zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 311):
Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.
Stosowanie do art. 12 ust. 1, ust. 2, ust. 4, ust. 4a, ust. 4d, ust. 4f i ust. 5 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
1. Decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości.
2. Linie rozgraniczające teren, w tym granice pasów drogowych, ustalone decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowią linie podziału nieruchomości.
4. Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:
1) własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
2) własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych
- z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.
4a. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.
4d. Jeżeli przeznaczona na pasy drogowe nieruchomość gruntowa stanowiąca własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego została oddana w użytkowanie wieczyste, użytkowanie to wygasa z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.
4f. Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.
5. Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.
Na podstawie art. 18 ust. 1 i ust. 1e ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
1. Wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.
1e. W przypadku, w którym dotychczasowy właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości objętej decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej odpowiednio wyda tę nieruchomość lub wyda nieruchomość i opróżni lokal oraz inne pomieszczenia niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 30 dni od dnia:
1) doręczenia zawiadomienia o wydaniu decyzji, o której mowa w art. 17,
2) doręczenia postanowienia o nadaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rygoru natychmiastowej wykonalności albo
3) w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna
- wysokość odszkodowania powiększa się o kwotę równą 5% wartości nieruchomości lub wartości prawa użytkowania wieczystego.
Jak wskazano wyżej, sposób ustalenia podstawy opodatkowania określa art. 29a ust. 1 ustawy, który stanowi, że podstawą opodatkowania jest co do zasady wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Jednocześnie, zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy, podstawa opodatkowania obejmuje również wszelkie należności związane z dostawą – w tym podatki i inne opłaty, z wyjątkiem kwoty podatku.
Z opisu sprawy wynika, że zostało Panu przyznane odszkodowanie. Prezydent miasta A. orzekł w Decyzji (...), że:
1)Odszkodowanie: 161 749,00 zł za wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego działki 2 - wartość prawa użytkowania wieczystego została określona na kwotę 90 958,00 zł, wartość ogrodzenia na kwotę 70 791,00 zł.
2)Odszkodowanie ustalone w punkcie 1 decyzji powiększyć o kwotę 5%, tj. o kwotę 8 087,45 zł z tytułu wydania nieruchomości stosownie do art. 18 ust. 1e pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie drogowym.
Takie też odszkodowanie zostało Panu wypłacone.
W analizowanej sprawie nie można uznać, że przyznana Panu kwota 70 791,00 zł odpowiadająca wartości ogrodzenia posadowionego na działce nr 2 jest zupełnie odrębną kwotą od otrzymanego odszkodowania. Również kwota 8 087,45 zł przyznana Panu tytułem art. 18 ust. 1e pkt 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, powiększająca przysługujące Panu odszkodowanie za utracone prawo użytkowania wieczystego tej nieruchomości nie stanowi odrębnej kwoty od otrzymanego odszkodowania.
W konsekwencji, otrzymując przedmiotowe kwoty, był Pan zobowiązany uwzględnić je w podstawie opodatkowania. Biorąc powyższe pod uwagę oraz fakt, że odszkodowanie stanowi całość zapłaty z tytułu dostawy – wywłaszczenia poprzez wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego wydzielonej działki nr 2 należy uznać, że jest to kwota należna z tytułu opisanej transakcji. Jest to zatem kwota obejmująca całość świadczenia należnego Panu z tytułu dostawy (wywłaszczenia – wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego) wydzielonej działki nr 2.
Zatem, zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania z tytułu dostawy - wywłaszczenia poprzez wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego wydzielonej działki nr 2 było Pana wynagrodzenie, na które składa się kwota odszkodowania za wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego działki 2 (obejmująca wartości prawa użytkowania wieczystego oraz wartości ogrodzenia), powiększona o wartość z tytułu wydania nieruchomości stosownie do art. 18 ust. 1e pkt 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.
Pana stanowisko jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Interpretacja rozstrzyga w zakresie opodatkowania dostawy, tj. wywłaszczenia poprzez wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego wydzielonej działki nr 2 za odszkodowaniem oraz ustalenia podstawy opodatkowania dla ww. dostawy.
Natomiast w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla dostawy, tj. wywłaszczenia poprzez wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego wydzielonej działki nr 2 za odszkodowaniem zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.