
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie uznania, że Pan jako Komornik sądowy nie jest zobowiązany do działania w niniejszej sprawie w charakterze płatnika podatku od towarów i usług, jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
25 sierpnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:
- uznania, że Pan jako Komornik sądowy jest zobowiązany do działania w niniejszej sprawie w charakterze płatnika podatku od towarów i usług,
- uznania, że na Panu jako Komorniku sądowym, nie ciążą jakiekolwiek obowiązki lub nie przysługują jakiekolwiek uprawnienia w związku z faktem, iż dostawa nieruchomości może podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, tj. czy nie będzie Pan zobowiązany do doliczenia kwoty podatku VAT do ceny wywołania lub ceny nabycia nieruchomości, pobrania od nabywcy kwoty podatku VAT i jej zabezpieczenia na rachunku depozytowym bądź uwzględnienia należności z tytułu podatku VAT w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji.
Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 1 października 2025 r. (data wpływu).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym … prowadzi postępowanie egzekucyjne z wniosku … przeciwko dłużnikowi, NIP .., PESEL … przy uczestnictwie: Sp. z o.o., NIP …, KRS .. pod sygnaturą …
Wskazana nieruchomość została zbyta przez dłużnika na rzecz spółki Sp. z o. o. dnia 06.10.2020 r. Zgodnie z Wyrokiem Zaocznym Sądu Okręgowego w … IX Wydział Gospodarczy, z dnia 05.11.2021 o sygn. akt … czynność prawna w stosunku do wierzyciela … – umowa sprzedaży nieruchomości objętej Księgą Wieczystą nr … zawarta przez sp. z o.o. z dłużnikiem w formie aktu notarialnego z dnia 06.10.2020 r. Rep. A numer … została uznana za bezskuteczną dnia 05.11.2021 r. Komornik dokonał zajęcia nieruchomości dnia 26.04.2023 r.
W niniejszym postępowaniu egzekucyjnym dnia 26.04.2023 r. doszło do zajęcia nieruchomości gruntowej położonej w … składającej się z działek ewidencyjnych 1, 2 i 3, o łącznej powierzchni 0,1154 ha. Przedmiotowa nieruchomość posiada założoną Księgę Wieczystą o nr … w Sądzie Rejonowym w …, VI Wydziale Ksiąg Wieczystych. Należy wskazać, że zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towaru i usług komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów KPC są płatnikami podatku od dostawy, dokonanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Dłużnik wykonywał w przeszłości działalność gospodarczą w rozumieniu obowiązujących przepisów oraz nie jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT.
Komornik wezwał zarówno dłużnika jak i uczestnika Sp. z o.o. do udzielenia odpowiedzi na następujące pytania:
1.W jaki sposób dłużnik wszedł w posiadanie nieruchomości będącej przedmiotem sprzedaży w trybie licytacji przeprowadzonej w postępowaniu egzekucyjnym objętej KW nr …? Czy nabycie tej nieruchomości było czynności opodatkowaną podatkiem VAT, udokumentowaną fakturą z wykazaną kwotą podatku VAT? Czy w związku z nabyciem ww. nieruchomości przez dłużnika przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku naliczonego?
2.W jaki sposób do, do jakich celów dłużnik wykorzystuje nieruchomość - od dnia nabycia?
3.W jakim zakresie dłużnik wykorzystywał i wykorzystuje ww. nieruchomość w działalności gospodarczej?
4.Do jakich czynności (zwolnionych, opodatkowanych, niepodlegających opodatkowaniem podatkiem VAT) dłużnik wykorzystywał nieruchomość będącą przedmiotem wniosku?
5. Czy nieruchomości wykorzystywane były przez dłużnika wyłącznie do celów działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to jaką działalność zwolnioną z opodatkowania VAT, do której wykorzystywana była ww. nieruchomość, wykonywał dłużnik? (należy podać podstawę prawną zwolnienia).
6.W jakim zakresie i komu dłużnik wynajmował i komu dłużnik wynajmował nieruchomość, stanowiącą przedmiot sprzedaży w trybie licytacji przeprowadzonej w postępowaniu egzekucyjnym? Czy była/były to umowy odpłatę?
7.Jakie konkretne budynki i budowle lub ich części w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1004r. Prawo budowlane oraz Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999r. znajdują się na tej działce?
8.Jaki jest symbol PKOB poszczególnych budynków, budowli lub ich części znajdujących się na ww. działce?
9.Czy przy nabyciu lub wybudowaniu ww. budynków, budowli lub ich części przysługiwało dłużnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego?
10.Kiedy (proszę wskazać daty) ww. budynki, budowle lub ich części zostały wybudowane i oddane do użytkowania?
11.Kiedy (proszę o podanie dat) miało miejsce pierwsze oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub pierwszemu użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części po ich wybudowaniu?
12.Czy w odniesieniu do budynków, budowli lub ich części znajdujących się na ww. działce zostały poniesione/będą poniesione, do dnia zbycia wydatki na ich ulepszenie, ww. rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiące co najmniej 30% ich wartości początkowej? Jeżeli pocieniono wydatki na ulepszenie równe lub wyższe 30% wartości początkowej, proszę wskazać, czy miało pierwsze oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części po ich ulepszeniu? Czy od ww. zajęcia (używania) do momentu dostawy upłynie okres dłuższy niż 2 lata?
13.Czy dłużnik miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków na ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatków dochodowym ww. budynków, budowli?
14.Czy dłużnik jest czynnym podatnikiem VAT?
15.Czy budynku znajdujące się na nieruchomości znajdowały się na niej w momencie nabycia przed dłużnika, czy też zostały wytworzone przez dłużnika?
Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik na dzień dzisiejszy nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym powyżej
W odpowiedzi na pytania z wezwania:
1)Czy w momencie dokonywania przez Pana sprzedaży licytacyjnej prawo do rozporządzania nieruchomością (składającą się z działek: nr 1, nr 2 i nr 3) jak właściciel będzie należało do Sp. z o.o.?
2)Czy w momencie dokonywania przez Pana sprzedaży licytacyjnej prawo do rozporządzania nieruchomością jak właściciel zostanie przeniesione z Sp. z o.o. na rzecz podmiotu nabywającego nieruchomość w ramach licytacji?
3)Czy aktualny właściciel - Sp. z o.o. - jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług?
4)W ramach jakich transakcji aktualny właściciel - Sp. z o.o. - nabył ww. nieruchomość będącą przedmiotem postępowania egzekucyjnego, tj. czy:
- opodatkowanych podatkiem VAT,
- zwolnionych z opodatkowania,
- niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
5)Czy transakcja ta została udokumentowana fakturą z wykazaną kwotą podatku VAT?
6)Czy Sp. z o.o. przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia ww. nieruchomości składającej się z działek nr 1, nr 2 i nr 3?
7)Czy wszystkie nabyte działki są zabudowane? Jeśli nie, to która/które z działek (o jakich numerach) jest zabudowana/są zabudowane, a która jest niezabudowana/które są niezabudowane? Należy je wymienić.
Dla działki niezabudowanej/działek niezabudowanych proszę wskazać:
8)Czy na dzień sprzedaży dla niezabudowanej działki/niezabudowanych działek będzie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego? Jeżeli tak, to proszę wskazać, jakie będzie przeznaczenie ww. działki/działek według miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego?
9)W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, proszę wskazać czy dla ww. działki/działek została/zostanie wydana decyzja o warunkach zabudowy bądź też decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego zgodnie z art. 4 ust. 2 pkt 1 lub pkt 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2024 r., poz. 1130)?
10)Czy niezabudowana działka była wykorzystywana/niezabudowane działki były wykorzystywane przez aktualnego właściciela wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT?
(odpowiedzi na pytania nr 8-10 należy udzielić odrębnie dla każdej niezabudowanej działki)
Dla działki zabudowanej/działek zabudowanych proszę wskazać:
11)Jaki budynek/jakie budynki znajdują się na działce/działkach wchodzących w skład nieruchomości będącej przedmiotem wniosku? Należy je wymienić.
12)Na której konkretnie działce/działkach (o jakich numerach) te budynki się znajdują?
13)Czy poszczególne budynki są budynkami w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2025 r., poz. 418)?
14)Czy na działce/działkach znajdują się budowle w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 3 ww. ustawy Prawo budowlane? Jeśli tak, to na której konkretnie działce/działkach (o jakich numerach) się one znajdują?
15)Czy na działce/działkach znajdują się urządzenia budowalne, o których mowa w art. 3 pkt 9 ww. ustawy Prawo budowlane? Jeśli tak, to należy wskazać, jakie oraz z którym budynkiem/budowlą są one powiązane oraz na której działce/działkach (o jakich numerach) się one znajdują?
16)Czy poszczególne budynki/budowle położone na działce/działkach są trwale związane z gruntem?
17)Czy poszczególne naniesienia na działce/działkach zostały nabyte czy wybudowane przez aktualnego właściciela?
18)Jeżeli ww. naniesienia zostały wybudowane przez aktualnego właściciela, to czy aktualnemu właścicielowi przysługiwało z tego tytułu prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony? Jeżeli nie, to należy wskazać przyczyny.
19)Kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie poszczególnych budynków/budowli lub ich części w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o podatku od towarów i usług? Należy wskazać dokładną datę.
20)Jeżeli nastąpiło pierwsze zasiedlenie części poszczególnych budynków/budowli, to należy wskazać, w jakiej w części?
21)Czy pomiędzy pierwszym zasiedleniem poszczególnych budynków/budowli lub ich części a ich dostawą upłynie okres dłuższy niż 2 lata?
22)Kiedy nastąpiło zajęcie do używania poszczególnych budynków/budowli? Należy wskazać dokładną datę.
23)Należy wskazać czy przed nabyciem budynków/budowli przez aktualnego właściciela były one wykorzystywane przez poprzedniego właściciela/właścicieli?
24)Czy poszczególne budynki/budowle były/są wykorzystywane przez aktualnego właściciela wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to jaką działalność zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT, do której wykorzystywane były budynki/budowle, wykonywał aktualny właściciel – należy podać podstawę prawną zwolnienia?
25)Czy aktualny właściciel ponosił nakłady na ulepszenie poszczególnych budynków/budowli w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, w wysokości wyższej niż 30% wartości początkowej budynków/budowli? (odpowiedzi na poniższe pytania należy udzielić tylko w przypadku twierdzącej odpowiedzi na pytanie nr 25):
a)w jakim okresie aktualny właściciel ponosił wydatki na ulepszenie poszczególnych budynków/budowli?
b)jakie budynki/budowle były ulepszane?
c)czy nakłady, ponoszone przez aktualnego właściciela na ulepszenie budynków/budowli stanowiły „przebudowę” rozumianą jako dokonanie istotnych zmian przeprowadzonych w celu zmiany wykorzystania budynków/budowli lub w celu znaczącej zmiany warunków zasiedlenia?
d)czy w stosunku do wydatków na ulepszenie poszczególnych budynków/budowli, aktualnemu właścicielowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego?
e)kiedy budynki/budowle po dokonaniu ulepszeń, zostały oddane do użytkowania? Należy wskazać dokładną datę.
f)czy po oddaniu do użytkowania ulepszonych budynków/budowli miało miejsce pierwsze zasiedlenie tych budynków/budowli? Jeżeli tak, to należy wskazać dzień, miesiąc i rok, kiedy nastąpiło „pierwsze zasiedlenie”.
g)w ramach jakich czynności nastąpiło pierwsze zasiedlenie ulepszonych budynków/budowli po oddaniu ich do użytkowania?
h)czy między pierwszym zasiedleniem ulepszonych budynków/budowli, a ich dostawą, upłynął/upłynie okres dłuższy niż 2 lata?
Odpowiedzi na pytania nr 11-25a-h) należy udzielić odrębnie, odpowiednio dla każdego budynku/budowli.
26)Jeżeli nie posiada Pan informacji, o których mowa w ww. pytaniach, które są niezbędne do oceny, czy w przedmiotowej sprawie będzie miało zastosowanie zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, 9, 10, 10a ustawy o podatku od towarów i usług, to należy wskazać:
- czy ten brak informacji jest wynikiem podjętych przez Pana jako komornika działań?
- czy działania te zostały udokumentowane?
- czy podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika?
wskazał Pan:
1.W momencie dokonywania przez sprzedaż licytacyjną, prawo do rozporządzania nieruchomością (składającą się z działek: nr 1, nr 2 i nr 3) jak właściciel będzie należało do Sp. z o.o. - jako do właściciela nieruchomości. Uwzględnienie przez sąd skargi pauliańskiej nie powoduje, że przedmiot zaskarżonej czynności prawnej - (sprzedaż nieruchomości) wraca do majątku dłużnika. Wskazana nieruchomość została zbyta przez dłużnika na rzecz spółki Sp. z o.o. dnia 06.10.2020r. Zgodnie z Wyrokiem Zaocznym Sądu Okręgowego w ... IX Wydział Gospodarczy, z dnia ... o sygn. akt … czynność prawna w stosunku do wierzyciela …. - umowa sprzedaży nieruchomości objętej Księgą Wieczystą nr … zawarta przez sp. z o.o. z … w formie aktu notarialnego z dnia 06.10.2020 r. Rep. A numer … została uznana za bezskuteczną dnia 05.11.2021r. Komornik dokonał zajęcia nieruchomości dnia 26 04.2023 r.
2.W momencie dokonywania przez sprzedaż licytacyjną prawa do rozporządzania nieruchomością jak właściciel zostanie przeniesione z Sp. z o.o. na rzecz podmiotu nabywającego nieruchomość w ramach licytacji.
3.Podmiot Sp. z o.o. NIP: … - o podanym identyfikatorze podatkowym NIP nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT.
4.Przeniesienie własności nieruchomości nastąpiło w drodze umowy sprzedaży sporządzonej w aktu notarialnego, repertorium A numer … z dnia 6 października 2020 r. Umowa sprzedaży określa cenę nieruchomości na kwotę 640.000 zł i nie wspomina o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.
5.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
6.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
11.Wszystkie działki są zabudowane. Na działkach nr 1, nr 2 znajduje się budynek mieszkalny jednorodzinny, na działce 3 drewniany budynek gospodarczo-rekreacyjny wyposażony w instalację energetyczną oraz wod.-kan. Odpowiedź udzielona pod tym numerem dotyczy także pytania nr 7.
12.Na działkach nr 1, nr 2 znajduje się budynek mieszkalny jednorodzinny, na działce 3 drewniany budynek gospodarczo-rekreacyjny wyposażony w instalację energetyczną oraz wod.-kan.
13.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
14.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
15.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
16.Poszczególne budynki/budowle położone na działkach są trwale związane z gruntem.
17.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
18.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
19.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
20.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
21.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
22.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
23.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
24.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
25.Wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik nie dysponuje wiedzą dotycząca nieruchomości w zakresie wskazanym w pytaniu, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.
Brak informacji jest wynikiem podjętych działań, działania te zostały udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika jak i od właściciela nieruchomości.
Pytania
1.Czy świetle przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawca jest zobowiązany do działania w niniejszej sprawie w charakterze płatnika podatku od towarów i usług na podstawie przepisu art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług?
2.(ostatecznie przedstawiane w uzupełnieniu wniosku)
W przypadku potwierdzenia przez Organ prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1, tj. uznania, że Wnioskodawca nie będzie pełnił funkcji płatnika podatku od towarów i usług na podstawie art. 18 ustawy o VAT, czy na Wnioskodawcy, jako komorniku sądowym prowadzącym postępowanie egzekucyjne, ciążą jakiekolwiek obowiązki lub czy przysługują mu jakiekolwiek uprawnienia w związku z faktem, iż dostawa nieruchomości może podlegać opodatkowaniu tym podatkiem przez inny podmiot (podatnika), w szczególności w zakresie:
a)doliczenia kwoty podatku VAT do ceny wywołania lub ceny nabycia nieruchomości,
b)pobrania od nabywcy kwoty podatku VAT i jej zabezpieczenia na rachunku depozytowym,
c)uwzględnienia należności z tytułu podatku VAT w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji?
Pana stanowisko w sprawie
Stanowisko Wnioskodawcy co do pytania 1.
Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym, Komornik Sądowy nie jest płatnikiem podatku od towarów i usług (VAT) z tytułu licytacyjnej sprzedaży Nieruchomości. Stanowisko to opiera się na analizie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, Ordynacji podatkowej oraz Kodeksu postępowania cywilnego.
Argument I: Brak podstaw do zastosowania art. 18 ustawy o VAT – Nieruchomość nie jest własnością dłużnika.
Podstawową regulacją określającą obowiązki komornika jako płatnika VAT jest art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa o VAT”). Zgodnie z tym przepisem: „Organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (...) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.”
Z literalnego brzmienia tego przepisu wynika, że kluczową przesłanką dla powstania obowiązków komornika jako płatnika jest fakt, że przedmiotem egzekucyjnej dostawy jest towar będący własnością dłużnika.
W niniejszej sprawie warunek ten nie jest spełniony. Nieruchomość, która ma być przedmiotem licytacji, została skutecznie zbyta przez dłużnika na rzecz spółki sp. z o.o. w dniu 6 października 2020 r. Właścicielem Nieruchomości w świetle prawa cywilnego jest zatem sp. z o.o., a nie dłużnik.
Co prawda, wyrokiem Sądu Okręgowego w z dnia 5 listopada 2021 r. (sygn. akt: …) umowa ta została uznana za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela na mocy skargi pauliańskiej. Należy jednak podkreślić, że instytucja skargi pauliańskiej (uregulowana w art. 527 i nast. Kodeksu cywilnego) nie powoduje nieważności czynności prawnej ani nie skutkuje powrotem prawa własności do majątku dłużnika. Wyrok uwzględniający skargę pauliańską tworzy jedynie fikcję prawną, pozwalającą wierzycielowi na prowadzenie egzekucji z określonego składnika majątku należącego do osoby trzeciej (w tym przypadku sp. z o.o.), tak jakby składnik ten nigdy nie opuścił majątku dłużnika. Prawo własności Nieruchomości nie wraca do dłużnika.
Skoro Nieruchomość nie jest własnością dłużnika, to nie została spełniona podstawowa przesłanka z art. 18 ustawy o VAT. Komornik nie ma zatem ustawowego upoważnienia do działania jako płatnik VAT w tej sprawie.
Argument II: Systemowa niemożność realizacji obowiązków płatnika przez komornika w egzekucji z nieruchomości.
Nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, że art. 18 ustawy o VAT mógłby znaleźć zastosowanie, to przepisy proceduralne z zakresu Ordynacji podatkowej i Kodeksu postępowania cywilnego tworzą barierę uniemożliwiającą komornikowi faktyczne i zgodne z prawem wykonanie obowiązków płatnika.
1. Brak dysponowania środkami pieniężnymi na zapłatę podatku.
Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa („OrdPU”), płatnikiem jest podmiot obowiązany do obliczenia, pobrania od podatnika i wpłacenia we właściwym terminie podatku na rzecz organu podatkowego. Aby zrealizować ten obowiązek, płatnik musi dysponować kwotą pieniężną, z której podatek może być pobrany.
W przypadku egzekucji z nieruchomości, cena nabycia wpłacana jest na rachunek depozytowy Ministra Finansów. Komornik nie ma do tych środków dostępu aż do momentu uprawomocnienia się postanowienia o przybiciu i sporządzenia planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji. W konsekwencji, w momencie powstania obowiązku podatkowego (o czym niżej), komornik nie dysponuje środkami, z których mógłby pobrać i wpłacić podatek, co jest sprzeczne z samą istotą funkcji płatnika.
2. Konflikt terminów podatkowych i procedury cywilnej.
- Moment powstania obowiązku podatkowego: Zgodnie z art. 19a ust. 5 lit. c ustawy o VAT, w przypadku dostawy towarów w trybie egzekucji, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.
- Termin płatności podatku: Zgodnie z art. 103 ust. 1 ustawy o VAT w zw. z art. 47 § 3 OrdPU, terminem płatności podatku VAT jest co do zasady 25. dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Porównanie tych terminów z procedurą egzekucyjną ujawnia nierozwiązywalny problem. Obowiązek podatkowy powstaje natychmiast po wpłacie ceny przez nabywcę na rachunek depozytowy. Jednak zanim komornik uzyska faktyczną możliwość dysponowania tymi środkami (po uprawomocnieniu się planu podziału, co może trwać wiele miesięcy), termin na wpłatę podatku VAT dawno upłynie. Taka sytuacja naraziłaby komornika na odpowiedzialność z art. 30 § 1 i 3 OrdPU za podatek niepobrany lub niewpłacony, i to całym swoim majątkiem, mimo braku faktycznej możliwości wykonania obowiązku.
3. Brak podstaw w Kodeksie postępowania cywilnego do rozliczenia VAT.
Przepisy KPC regulujące egzekucję z nieruchomości nie zawierają żadnych mechanizmów pozwalających na uwzględnienie podatku VAT.
Cena nabycia: Zgodnie z art. 980 KPC, nabywca jest zobowiązany do zapłaty ceny, którą zaoferował. Nie ma podstawy prawnej, aby żądać od niego kwoty powiększonej o VAT.
Plan podziału: Art. 1023 i 1024 KPC stanowią, że suma uzyskana z egzekucji podlega podziałowi między wierzycieli. Przepisy te nie przewidują możliwości "wyjęcia" z tej sumy kwoty należnego podatku VAT przed dokonaniem podziału. Należność z tytułu VAT nie mieści się w żadnej z kategorii zaspokojenia wymienionych w art. 1025 KPC. Próba potrącenia VAT przez komornika byłaby zatem bezprawnym uszczupleniem kwoty podlegającej podziałowi i stanowiłaby niedopuszczalne wykreowanie nowej, nieprzewidzianej ustawą, nadrzędnej kategorii zaspokojenia.
Stanowisko Wnioskodawcy co do pytania 2 (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku)
Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku uznania, że nie pełni on funkcji płatnika podatku VAT z uwagi na niespełnienie przesłanek z art. 18 ustawy o VAT, na Wnioskodawcy nie ciążą żadne obowiązki, ani nie przysługują mu żadne uprawnienia w odniesieniu do ewentualnego podatku VAT należnego z tytułu tej dostawy. Wnioskodawca jest zobowiązany do prowadzenia postępowania egzekucyjnego wyłącznie w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, które nie przewidują dla niego żadnych kompetencji w tym zakresie.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy
Argument I: Brak podstawy prawnej do modyfikacji ceny nabycia.
Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego w sposób kompleksowy regulują procedurę sprzedaży licytacyjnej nieruchomości. Zgodnie z art. 980 KPC, nabywca jest zobowiązany do zapłaty ceny, którą zaoferował w toku licytacji i która została objęta postanowieniem o przybiciu.
Żaden przepis KPC ani innej ustawy nie przyznaje komornikowi uprawnienia do jednostronnego podwyższenia tej ceny o kwotę podatku od towarów i usług. Działanie takie stanowiłoby bezprawne wkroczenie w stosunek cywilnoprawny między nabywcą a właścicielem nieruchomości i byłoby działaniem przekraczającym kompetencje komornika. Komornik, jako organ egzekucyjny, działa wyłącznie na podstawie i w granicach prawa, a brak jest normy kompetencyjnej upoważniającej go do kalkulowania, pobierania czy żądania zapłaty podatku VAT w imieniu podatnika, którym nie jest dłużnik.
Argument II: Zamknięty katalog należności w planie podziału
Art. 1025 KPC zawiera zamknięty i hierarchiczny katalog wierzytelności podlegających zaspokojeniu z sumy uzyskanej z egzekucji.
Należność publicznoprawna z tytułu podatku VAT od sprzedaży egzekucyjnej, której podatnikiem jest aktualny właściciel nieruchomości (Sp. z o.o.), a nie dłużnik, nie została wymieniona w żadnej z kategorii zaspokojenia. Nie jest to ani koszt egzekucyjny, ani należność alimentacyjna, ani należność za pracę, ani też należność zabezpieczona hipoteką. Co najważniejsze, nie jest to wierzytelność, na rzecz której prowadzona jest egzekucja. Włączenie tej należności do planu podziału przez Komornika stanowiłoby rażące naruszenie przepisów KPC i skutkowałoby bezprawnym uszczupleniem kwot należnych wierzycielom egzekwującym. Obowiązek rozliczenia podatku VAT spoczywa na podatniku (właścicielu nieruchomości) i powinien być przez niego zrealizowany poza ramami postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Wnioskodawcę.
Argument III: Brak funkcji płatnika jako przesłanka wyłączająca inne obowiązki
Ustawodawca w art. 18 ustawy o VAT w sposób precyzyjny i wyczerpujący określił sytuacje, w których komornik sądowy staje się płatnikiem podatku VAT. Są to przypadki dostawy towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem przepisów. A contrario, jeżeli te przesłanki nie są spełnione – co jest przedmiotem pytania nr 1 – komornik nie ma żadnych innych, pochodnych obowiązków związanych z tym podatkiem. Nie można domniemywać istnienia obowiązków publicznoprawnych. Skoro ustawodawca nie nałożył na komornika w takiej sytuacji żadnych dodatkowych zadań (np. informacyjnych czy zabezpieczających), oznacza to, że jego rola ogranicza się wyłącznie do przeprowadzenia egzekucji zgodnie z przepisami KPC.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie uznania, że Pan jako Komornik sądowy nie jest zobowiązany do działania w niniejszej sprawie w charakterze płatnika podatku od towarów i usług, jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2025 r. poz. 132 i 620) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.
Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r., poz. 111 ze zm.):
Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika.
W świetle cyt. wyżej przepisów, płatnikami podatku od towarów i usług (czyli podmiotami zobowiązanymi do obliczania, poboru podatku od podatnika i wpłaty podatku na konto organu podatkowego) mogą być organy egzekucyjne oraz komornicy sądowi. Sytuacja taka ma miejsce, gdy w wykonaniu czynności egzekucyjnych organy te dokonują dostawy towarów należących do podatnika lub przez niego posiadanych z naruszeniem przepisów. Sformułowanie „płatnikami” oznacza, że organy te nie stają się z tytułu wykonania powyższych czynności podatnikami podatku od towarów i usług, lecz pełnią jedynie rolę płatnika w odniesieniu do podatku należnego z tytułu sprzedanych (zlicytowanych) towarów należących do podatnika, w stosunku, do którego toczy się postępowanie egzekucyjne.
Komornik sądowy pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą dokonaną w ramach egzekucji. Nie bez znaczenia jest także fakt, że podatnik, będący dłużnikiem, zazwyczaj nie otrzymuje kwot uzyskanych przez organ egzekucyjny ze sprzedaży towarów w wykonaniu czynności egzekucyjnych. Prawdopodobne jest zatem, że podatnik nie posiada innych środków finansowych umożliwiających uiszczenie należnego podatku. Ustanowienie organu egzekucyjnego płatnikiem zapewnia odprowadzenie należnego podatku przez organ przeprowadzający dostawę w ramach czynności egzekucyjnych.
Zaznaczenia wymaga, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika, będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. Natomiast w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.
Zatem komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
W odniesieniu do art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Należy więc przyjąć, że na podstawie definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem był podatnikiem podatku od towarów i usług.
Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Według art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Zaznaczenia wymaga, że sprzedaż składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Odnosząc regulacje zawarte w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy do art. 18 ustawy wskazać należy, że w przypadku, gdy dłużnik – właściciel nieruchomości – jest podatnikiem podatku VAT, wówczas komornik jest płatnikiem podatku VAT z tytułu dostawy tej nieruchomości.
Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi przy uczestnictwie: Sp. z o.o. W niniejszym postępowaniu egzekucyjnym doszło do zajęcia nieruchomości gruntowej położonej w .. składającej się z działek ewidencyjnych 1, 2 i 3, o łącznej powierzchni 0,1154 ha. Zgodnie z Wyrokiem Zaocznym Sądu Okręgowego w … IX Wydział Gospodarczy, z dnia ... czynność prawna w stosunku do wierzyciela umowa sprzedaży nieruchomości zawarta przez sp. z o.o. z … w formie aktu notarialnego z dnia 06.10.2020 r. została uznana za bezskuteczną.
Z powołanych powyżej przepisów wynika, że opodatkowanie danej czynności podatkiem od towarów i usług uwarunkowane jest łącznym spełnieniem dwóch przesłanek. Po pierwsze konkretna czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, po wtóre – musi być dokonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
W tym miejscu rozstrzygnąć należy, kto będzie uznany za podatnika podatku VAT przy sprzedaży licytacyjnej nieruchomości. Jak Pan wskazał, w momencie sprzedaży licytacyjnej, prawo do rozporządzania nieruchomością (składającą się z działek: nr 1, nr 2 i nr 3) jak właściciel będzie należało do Sp. z o.o. - jako do właściciela nieruchomości, prawo do rozporządzania nieruchomością jak właściciel zostanie przeniesione z Sp. z o.o. na rzecz podmiotu nabywającego nieruchomość w ramach licytacji.
Należy rozważyć kwestię, czy Sp. z o.o., która nabyła nieruchomość od dłużnika, będzie działała jako podatnik podatku od towarów i usług w odniesieniu do sprzedaży tej nieruchomości.
Analiza okoliczności przedstawionych we wniosku oraz obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do transakcji sprzedaży ww. nieruchomości należącej wcześniej do dłużnika i zbytej po wszczęciu postępowania egzekucyjnego na rzecz Sp. z o.o., a więc obecnie należącej do Sp. z o.o. – Spółkę tę należy uznać za podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Zbycie nieruchomości opisanej w złożonym wniosku nastąpi w ramach rozporządzania majątkiem należącym do Spółki z o.o. Tym samym, w opisanej sytuacji Spółkę Sp. z o.o. należy uznać za podatnika podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 930 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2025 r. poz. 1071 ze zm.):
Rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy.
Jak wynika z powyższego przepisu Kodeksu postępowania cywilnego, nabycie przez spółkę nieruchomości zajętej w postępowaniu egzekucyjnym jest ważne z punktu widzenia zasad prawa i nie wyklucza dalszego prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Ponadto w takich sytuacjach sam nabywca nieruchomości jest traktowany jak dłużnik.
W kwestii zbycia zajętej nieruchomości przez dłużników wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 7 lutego 2008 r. sygn. akt V CSK 426/07, w których stwierdził, że:
„Artykuł 930 § 1 KPC stanowi, że rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy. Oznacza to, że wierzyciel, na rzecz którego nieruchomość została zajęta, może zaspokoić się ze sprzedanej nieruchomości tak, jakby nieruchomość ta należała w dalszym ciągu do majątku jego dłużnika, bez względu na zmianę właściciela. W wyroku z dnia 3 lutego 1998 r. (OSP rok 1998, nr 11, poz. 96) Sąd Najwyższy uznał, że w świetle art. 930 § 1 KPC umowa przeniesienia własności zajętej nieruchomości między zbywcą (dłużnikiem) a nabywcą jest ważna, ale całkowicie bezskuteczna w stosunku do wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję i pozostaje bez wpływu na dalsze postępowanie egzekucyjne, co oznacza, że egzekucję prowadzi się tak, jak gdyby zbycie nieruchomości nie nastąpiło. Ratio legis tego przepisu stanowi ochrona wierzyciela przed nierzetelnymi działaniami dłużnika, podjętymi w celu udaremnienia zaspokojenia się wierzyciela z nieruchomości. Podobne stanowisko Sąd Najwyższy zajął w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 czerwca 2006 r.”
W konsekwencji, sprzedaż egzekucyjna nieruchomości, która nie jest obecnie własnością dłużnika, będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, a Sp. z o.o. będzie z tego tytułu podatnikiem podatku od towarów i usług.
Podsumowując, w świetle przedstawionej argumentacji, w przypadku sprzedaży opisanej nieruchomości, której właścicielem w chwili sprzedaży nie jest dłużnik, ale Sp. z o.o., która nabyła nieruchomość od dłużnika już po wszczęciu postępowania egzekucyjnego wobec dłużnika, wystąpi Pan jako płatnik podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 18 ustawy.
Przy czym, wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może być albo opodatkowana właściwą stawką podatku VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.
Zakres i zasady zwolnienia dostawy towarów zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:
a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest - co do zasady - zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części, kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.
Zgodnie z treścią art. 2 pkt 14 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o pierwszym zasiedleniu - rozumie się przez to oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:
a)wybudowaniu lub
b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
Z powyższego przepisu wynika, że pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie budynku/budowli lub ich części do używania. „Pierwsze zasiedlenie” budynku/budowli lub ich części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynku/budowli lub ich części oddano je do użytkowania pierwszemu nabywcy, oddano je w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku/budowli lub ich części na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika, bowiem w tych przypadkach doszło do korzystania z budynku/budowli.
W przypadku budynków/budowli niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:
a) w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
b) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.
Jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania dla dostawy zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy, należy przeanalizować możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Według art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.
Jak wskazano wyżej, aby zastosować zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:
- towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,
- przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, regulujących wyżej wskazane prawo do zwolnienia od podatku dostawy budynków, budowli lub ich części, prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do tych towarów może wystąpić jedna z ww. podstaw do zastosowania zwolnienia od tego podatku. Istotne jest wobec tego każdorazowe kompleksowe zbadanie okoliczności towarzyszących dostawie danego obiektu. Zauważyć bowiem należy, że stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, natomiast możliwość wychodzenia poza wykładnię literalną jest niedopuszczalna. W efekcie, podatnik uprawniony jest do zastosowania ww. preferencji, gdy charakter dokonywanych przez niego czynności, w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego:
W przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.
W świetle tego przepisu, przy sprzedaży budynków dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku, jak przy dostawie budynków lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.
Jednocześnie należy wskazać, że zgodnie z art. 43 ust. 21 ustawy:
Jeżeli udokumentowane działania organów egzekucyjnych lub komorników sądowych, o których mowa w art. 18, nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów, o której mowa w art. 18, zwolnień od podatku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 3 i 9-10a, przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione.
Zatem, dokonana w trybie egzekucji dostawa towarów jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług według właściwej stawki, jeżeli udokumentowane działania w celu możliwości zastosowania zwolnienia podjęte przez komornika lub organ egzekucyjny były z powodu dłużnika bezskuteczne.
Wobec powyższego, dokonana w trybie egzekucji dostawa towarów, jest opodatkowana, skoro udokumentowane działania w celu potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do tej sprzedaży zwolnienia od podatku, podjęte przez komornika lub organ egzekucyjny były z powodu dłużnika oraz nowego właściciela Sp. z o.o. bezskuteczne.
W przedmiotowej sprawie przedstawiony we wniosku opis sprawy nie pozwala stwierdzić, czy licytacyjna sprzedaż nieruchomości składającej się z: działek nr 1 i nr 2 zabudowanych budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym oraz działki nr 3 zabudowanej drewnianym budynkiem gospodarczo-rekreacyjnym, korzysta ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10, pkt 10a lub pkt 2 ustawy.
Bowiem, w odpowiedzi na pytania m.in. nr
13-15 i nr 17-25 z wezwania Organu, dotyczące wyjaśnienia m.in.: czy
poszczególne budynki są budynkami w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 2 ustawy z
dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, czy na działce/działkach znajdują się
budowle i urządzenia budowlane w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 3 ww.
ustawy Prawo budowlane, czy poszczególne naniesienia na działce/działkach
zostały nabyte czy wybudowane przez aktualnego właściciela, czy aktualnemu
właścicielowi przysługiwało z tego tytułu prawo do obniżenia podatku
należnego o podatek naliczony, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie
poszczególnych budynków/budowli lub ich części w rozumieniu
art. 2 pkt 14 ustawy o podatku od towarów i usług, czy aktualny
właściciel ponosił nakłady na ulepszenie poszczególnych budynków/budowli
w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, w wysokości
wyższej niż 30% wartości początkowej budynków/budowli, czy działka/działki były wykorzystywane przez
aktualnego właściciela wyłącznie na cele działalności zwolnionej
od podatku VAT oraz czy poszczególne budynki/budowle były/są wykorzystywane
przez aktualnego właściciela wyłącznie na cele działalności zwolnionej od
podatku od towarów i usług - wskazał Pan - „wobec braku odpowiedzi dłużnika, Komornik
nie dysponuje wiedzą dotyczącą nieruchomości”. Ponadto wskazał Pan, że brak informacji
jest wynikiem podjętych przez Pana jako Komornika działań, działania te zostały
udokumentowane, podjęte działania potwierdzają brak możliwości uzyskania tych
niezbędnych informacji od dłużnika jak i od właściciela
nieruchomości.
W związku z powyższym, w sprawie znajduje zastosowanie art. 43 ust. 21 ustawy, tj. przyjęcie, że warunki zastosowania zwolnień nie są spełnione, skoro podjęte przez Pana udokumentowane działania nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika oraz od nowego właściciela nieruchomości, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów zwolnienia od podatku.
Zaznaczyć jednak należy, że kwestia oceny podjętych przez Pana działań nie była przedmiotem interpretacji.
W konsekwencji, sprzedaż licytacyjna nieruchomości składającej się z: działki nr 1 i działki nr 2 - zabudowanych budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym oraz działki nr 3 zabudowanej drewnianym budynkiem gospodarczo-rekreacyjnym, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, według właściwej stawki podatku od towarów i usług.
Mając na uwadze przytoczone przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że skoro dostawa nieruchomości, będącej przedmiotem sprzedaży, stanowić będzie czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, a Sp. z o.o., która nabyła nieruchomość od dłużnika, w stosunku do tej czynności wystąpi w charakterze podatnika, to Pan jako płatnik będzie zobowiązany do naliczenia, pobrania i wpłacenia do właściwego urzędu skarbowego podatku VAT od tej transakcji.
Tym samym, Pana stanowisko do pytania nr 1 jest nieprawidłowe.
Nie udzielam odpowiedzi na pytanie nr 2, ponieważ ma ono z charakter warunkowy, bowiem oczekuje Pan na nie odpowiedzi w przypadku potwierdzenia przez Organ prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1, tj. uznania, że Wnioskodawca nie będzie pełnił funkcji płatnika podatku od towarów i usług na podstawie art. 18 ustawy o VAT. Natomiast jak wyżej wskazałem w odniesieniu do ww. transakcji sprzedaży nieruchomości składającej się z działki nr 1 i działki nr 2 - zabudowanych budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym oraz działki nr 3 zabudowanej drewnianym budynkiem gospodarczo-rekreacyjnym wystąpi Pan w charakterze płatnika.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
