Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

ShutterStock
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - 0114-KDIP4-1.4012.491.2025.2.PS

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 września 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją projektu pn. „(…)”. Uzupełnili go Państwo pismem z 29 września 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (…) jest jednostką samorządu terytorialnego zarejestrowaną na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny (potwierdzenie zarejestrowania podmiotu jako podatnika VAT czynnego z dnia 26 października 2005 r.).

W ramach zadań własnych Gmina realizuje zadanie polegające na budowie sieci wodociągowej w miejscowości (…) oraz przydomowych oczyszczalni ścieków na nieruchomościach położonych na terenie Gminy (…). Gmina przystąpiła do realizacji projektu finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego (…) na operacje typu Gospodarka wodno-ściekowa w ramach poddziałania „(…)” objętego programem (…) pn. „(…)”.

Wydatki poniesione na podatek od towarów i usług mogą zostać uznane za kwalifikowalne, jeżeli beneficjent nie ma prawnej możliwości ich odzyskania. Potwierdzenie kwalifikowalności podatku od towarów i usług określone zostanie na podstawie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego. Dotujący wymaga przedłożenia pisemnej interpretacji w sprawie możliwości prawnej odzyskania podatku od towarów i usług.

W ramach dofinansowania realizowany będzie projekt pod nazwą „(…)”, którego zakres będzie obejmować:

  • budowę sieci wodociągowej w miejscowości (…) oraz
  • budowę (...) przydomowych oczyszczalni ścieków na nieruchomościach położonych na terenie Gminy (…).

Działania związane z budową przydomowych oczyszczalni ścieków są skierowane do mieszkańców oraz właścicieli nieruchomości położonych na terenie Gminy (…). W ramach projektu Gmina (…) uzyska dofinansowanie do wysokości 100% kosztów kwalifikowanych.

Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków traktowana jest na zasadzie dobrowolności, mieszkańcy Gminy nie są przymuszeni do obligatoryjnego ich wybudowania. Będą one zbudowane tylko i wyłącznie u mieszkańców, którzy zadeklarowali chęć ich budowy.

Zainteresowani ww. programem mieszkańcy Gminy złożyli stosowne oświadczenia o wyrażeniu zgody na realizację operacji bezpośrednio związanej z nieruchomością, polegającej na budowie przydomowych oczyszczalni ścieków. W tym przypadku koszt budowy ponosi Gmina. Natomiast, po zrealizowaniu zadania wystąpi o refundację w wysokości 100% poniesionych kosztów brutto, tj. z podatkiem VAT.

Mieszkaniec będzie zobowiązany m.in. do właściwej eksploatacji instalacji, niedokonywania żadnych przeróbek i zmian oraz wykorzystywania obiektu przydomowej oczyszczalni ścieków wyłącznie na potrzeby gospodarstwa domowego.

Po zakończonej budowie przez okres trwałości projektu oczyszczalnie ścieków będą własnością Gminy, a po upływie okresu trwałości projektu, tj. po 5-ciu latach zostaną przekazane na rzecz mieszkańca biorącego udział w projekcie. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków nie jest czynnością wykonywaną w sposób ciągły do celów zarobkowych. Celem głównym projektu jest polepszenie warunków życia ludności wiejskiej na terenie Gminy poprzez budowę przydomowych oczyszczalni ścieków.

Środki trwałe w postaci wybudowanej sieci wodociągowej zostaną nieodpłatnie przekazane umową użyczenia w administrowanie, bieżące utrzymanie i eksploatację na czas oznaczony (5 lat) w celu ich eksploatacji do (…) Sp. z o.o. Zadaniem (…) Sp. z o.o. jest m.in. zaspokojenie potrzeb mieszkańców, zakładów pracy i instytucji w zakresie zaopatrzenia w wodę i usuwania ścieków. Korzystanie z wodociągu oraz sieci kanalizacyjnej przez ludność będzie usługą opodatkowaną podatkiem VAT, na podstawie umów cywilno-prawnych zawartych z (…) Sp. z o.o. Gmina (…) nie będzie z tego tytułu osiągać żadnych dochodów. Nowo wybudowana infrastruktura wodociągowo-kanalizacyjna będzie środkiem trwałym Gminy (…) i amortyzacja tych środków będzie naliczana w księgach rachunkowych Gminy.

Wybudowane przydomowe oczyszczalnie ścieków oraz sieć wodociągowa nie będą wykorzystywane przez Gminę do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Głównym celem zakupu usług w celu realizacji przedmiotowej inwestycji jest realizacja zadań własnych, do których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Sieć wodociągowa oraz przydomowe oczyszczalnie ścieków będą służyły zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców należących do zadań własnych Gminy w szczególności obejmujących sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną.

Przedmiotową inwestycję realizować będzie Gmina. Gmina poniesie wszelkie koszty związane z realizacją przedsięwzięcia. Wydatki dotyczące realizacji zadania będą dokumentowane fakturami wystawianymi na Gminę.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Inwestycja realizowana jest przy udziale dwóch wykonawców (odrębnie dla każdej z części inwestycji) wyłonionych w ramach procedury przetargowej, w związku z tym Gmina jest w stanie przyporządkować bezpośrednio ponoszone wydatki na towary i usługi nabywane w ramach realizacji projektu „(…)” odrębnie do budowy przydomowych oczyszczalni ścieków oraz odrębnie do budowy sieci wodociągowej.

Budowę przydomowych oczyszczalni ścieków realizuje wykonawca wyłoniony w ramach procedury przetargowej. Do realizacji inwestycji Gmina nie wykorzystuje własnych pracowników i infrastruktury.

Gmina (…) nie osiągnie zysku z tytułu budowy przydomowych oczyszczalni ścieków.

Mieszkańcy nie będą pokrywali kosztów budowy przydomowych oczyszczali ścieków.

Pytania

1.Czy Gminie (…) będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku budową sieci wodociągowej w miejscowości (…) w ramach projektu „(…)”?

2.Czy Gminie (…) będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku budową przydomowych oczyszczalni ścieków na nieruchomościach położonych na terenie Gminy (…) w ramach projektu pod nazwą „(…)”?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Natomiast w myśl przepisu art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług nie uznaje się podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jak wykazano powyżej, Gmina (…), realizując inwestycję polegającą na: budowie sieci wodociągowej w miejscowości (…) oraz budowie przydomowych oczyszczalni ścieków na nieruchomościach położonych na terenie Gminy (…), wykonywać będzie zadania własne, określone w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym. Ponadto wybudowana sieć wodociągowa w miejscowości (…) oraz przydomowe oczyszczalnie ścieków na nieruchomościach położonych na terenie Gminy (…) nie będą wykorzystywane przez Gminę do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego wskazać należy, że:

  • Gmina nie będzie działać jako podatnik VAT realizując przedmiotową inwestycję,
  • Gmina nie będzie wykorzystywać inwestycji o nazwie „(…)” do czynności opodatkowanych.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie wnioskodawcy, nie występują przesłanki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Gmina nie będzie miała możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług związanych z realizacją opisanego we wniosku projektu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwana dalej „ustawą”. W myśl tego przepisu:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Z przepisu tego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Ponadto ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 tej ustawy.

Aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:

Pod pojęciem działalności gospodarczej należy rozumieć wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przepisy art. 15 ust. 1 i 2 ustaw stanowią implementację art. 9 ust. 1 Dyrektywy:

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Przepis ten stwierdza, że wykorzystywanie własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych w sposób ciągły, należy w szczególności uznać za działalność gospodarczą.

Art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Rolę gminy szczegółowo określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1153).

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Według art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności, zadania własne obejmują sprawy:

1)ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej;

3)wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowani jako podatnik VAT czynny. Realizują Państwo zadanie polegające na budowie sieci wodociągowej w miejscowości (…)oraz przydomowych oczyszczalni ścieków na nieruchomościach położonych na terenie Państwa Gminy. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków traktowana jest na zasadzie dobrowolności, mieszkańcy nie są przymuszeni do obligatoryjnego ich wybudowania. Będą one zbudowane tylko i wyłącznie u mieszkańców, którzy zadeklarowali chęć ich budowy. Zainteresowani ww. programem mieszkańcy złożyli stosowne oświadczenia o wyrażeniu zgody na realizację operacji bezpośrednio związanej z nieruchomością, polegającej na budowie przydomowych oczyszczalni ścieków. W tym przypadku koszt budowy ponoszą Państwo. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków nie jest czynnością wykonywaną w sposób ciągły do celów zarobkowych. Celem głównym projektu jest polepszenie warunków życia ludności wiejskiej na terenie Gminy poprzez budowę przydomowych oczyszczalni ścieków. Budowę przydomowych oczyszczalni ścieków realizuje wykonawca wyłoniony w ramach procedury przetargowej. Do realizacji inwestycji nie wykorzystują Państwo własnych pracowników i infrastruktury. Nie osiągną Państwo zysku z tytułu budowy przydomowych oczyszczalni ścieków. Mieszkańcy nie będą pokrywali kosztów budowy przydomowych oczyszczali ścieków. Środki trwałe w postaci wybudowanej sieci wodociągowej zostaną nieodpłatnie przekazane umową użyczenia w administrowanie, bieżące utrzymanie i eksploatację na czas oznaczony (5 lat) w celu ich eksploatacji do (…) Sp. z o.o. Nie będą Państwo z tego tytułu osiągać żadnych dochodów. Wybudowane przydomowe oczyszczalnie ścieków oraz sieć wodociągowa nie będą wykorzystywane przez Państwa do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą prawa do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z budową sieci wodociągowej w ramach projektu.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j.: Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):

Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Zatem umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W omawianej sprawie związek taki nie wystąpi, ponieważ – towary i usługi nabyte w związku z realizacją projektu w zakresie budowy sieci wodociągowej w miejscowości (…) nie będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Jak Państwo wskazali, środki trwałe w postaci wybudowanej sieci wodociągowej zostaną nieodpłatnie przekazane do (…) Sp. z o.o. nie osiągną Państwo z tego tytułu żadnych dochodów. Wybudowane przydomowe oczyszczalnie ścieków oraz sieć wodociągowa nie będą wykorzystywane przez Państwa do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji nie będzie Państwu przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku budową sieci wodociągowej w miejscowości (…)w ramach projektu „(…)”.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Odnosząc się natomiast do kwestii prawa do odliczenia podatku w związku z budową przydomowych oczyszczalni ścieków wskazać należy, że zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Z kolei, stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jak stanowi art. 8 ust. 2a ustawy:

W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Ponadto stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powyższego wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W przedmiotowej sprawie w pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć, czy budowa przydomowych oczyszczalni ścieków przez Państwa w ramach projektu będzie dokonywana w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w powołanym wyżej art. 15 ust. 2 ustawy.

W tym celu zasadnym jest odwołanie się do wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 30 marca 2023 r. w sprawie C-612/21 (Gmina O. przeciwko Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej) oraz w sprawie C-616/21 (Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przeciwko Gminie L.). Co prawda wyroki te nie odnoszą się do czynności dokonywanych przez gminę w związku z budową przydomowych oczyszczalni ścieków, jednakże wnioski płynące z ww. orzeczeń mogą być pomocne w analizowanym przypadku.

W pierwszej kolejności należy przywołać wyrok w sprawie C-612/21, który odnosi się do czynności dokonywanych przez gminę w ramach promowania odnawialnych źródeł energii. W wyroku tym TSUE wskazał, że:

„(…) aby czynności dokonywane przez gminę w ramach promowania odnawialnych źródeł energii były objęte zakresem stosowania dyrektywy 2006/112, powinny one, po pierwsze, stanowić dostawę lub świadczenie usług, które gmina ta wykonuje odpłatnie na rzecz swoich mieszkańców w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. a) i c) tej dyrektywy, a po drugie, być dokonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 9 ust. 1 rzeczonej dyrektywy, tak aby owa gmina działała również w charakterze podatnika” (pkt 24).

Trybunał zwrócił uwagę na istotne elementy stanu faktycznego, które zaistniały w sprawie będącej przedmiotem ww. postępowania:

„W tym względzie, po pierwsze, należy zauważyć, że podczas gdy przedsiębiorca dąży do stałego osiągania dochodu (zob. podobnie wyrok z dnia 20 stycznia 2021 r., AJFP Sibiu i DGRFP Braãov, C-655/19, EU:C:2021:40, pkt 27–29 i przytoczone tam orzecznictwo), gmina O. wskazała we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, jak wynika z postanowienia odsyłającego, że nie zamierza świadczyć regularnie usług instalacji systemów OZE i nie zatrudnia ani nie zamierza zatrudniać pracowników w tym celu, co odróżnia niniejszą sprawę od spraw, w których świadczenia gminne miały charakter trwały.

Po drugie, z informacji przedstawionych przez sąd odsyłający wynika, że gmina O. wydaje się ograniczać do zaproponowania swoim mieszkańcom będącym właścicielami nieruchomości, którzy mogą być zainteresowani systemami OZE, w ramach programu regionalnego mającego na celu umożliwienie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, dostarczenia i zainstalowania u nich tych systemów OZE za pośrednictwem przedsiębiorstwa wybranego w wyniku przetargu, w zamian za ich udział nieprzekraczający 25% kosztów podlegających dofinansowaniu związanych z tą dostawą i z tą instalacją, podczas gdy owa gmina płaci danemu przedsiębiorstwu wynagrodzenie za te same dostawę i instalację po cenie rynkowej.

Tymczasem Trybunał miał już okazję orzec, że jeżeli gmina odzyskuje – w drodze otrzymywanych przez nią wkładów – jedynie niewielką część poniesionych przez siebie kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych, taka różnica między tymi kosztami a kwotami otrzymanymi w zamian za oferowane usługi może sugerować, że wkłady te należy raczej uznać za opłatę aniżeli wynagrodzenie (zob. podobnie wyrok z dnia 12 maja 2016 r., Gemeente Borsele i Staatssecretaris van Financiën, C-520/14, EU:C:2016:334, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo). W konsekwencji nawet biorąc pod uwagę płatności przyznane gminie O. przez dane województwo, które wynoszą 75% kosztów podlegających dofinansowaniu, suma kwot otrzymanych od zainteresowanych właścicieli z jednej strony i od owego województwa z drugiej strony pozostaje strukturalnie niższa od łącznych kosztów faktycznie poniesionych przez tę gminę, jak wskazano w pkt 31 niniejszego wyroku, co nie odpowiada podejściu, jakie przyjąłby w danym wypadku instalator systemów OZE, który przy ustalaniu swoich cen starałby się zawrzeć w nich swoje koszty i osiągnąć marżę zysku. Natomiast wspomniana gmina ponosi jedynie ryzyko strat, nie mając perspektywy zysku.

Po trzecie, nie wydaje się ekonomicznie opłacalne, aby taki instalator systemów OZE obciążał odbiorców swoich dostaw towarów i świadczenia usług jedynie najwyżej jedną czwartą poniesionych przez siebie kosztów, oczekując jednocześnie rekompensaty w postaci dofinansowania za zasadniczą część pozostałych trzech czwartych tych kosztów. Taki mechanizm nie tylko stawiałby jego przepływy pieniężne w sytuacji strukturalnie deficytowej, ale ponadto stwarzałby nietypowy stopień niepewności dla podatnika, ponieważ kwestia, czy i w jakim zakresie osoba trzecia zwróci tak istotną część poniesionych kosztów, pozostaje faktycznie otwarta do czasu podjęcia przez tę osobę trzecią decyzji, co następuje po tym, jak sporne transakcje zostaną dokonane” (pkt 36-39).

Na podstawie powyższej analizy TSUE doszedł do wniosku, że:

„W konsekwencji nie wydaje się, z zastrzeżeniem dokonania weryfikacji przez sąd odsyłający, by gmina O. wykonywała w niniejszym przypadku działalność o charakterze gospodarczym w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/112.

Ponieważ gmina O., w świetle powyższych rozważań, nie wykonuje działalności wchodzącej w zakres stosowania dyrektywy 2006/112, nie jest konieczne ustalenie, czy działalność ta byłaby również wyłączona z tego zakresu stosowania na podstawie art. 13 ust. 1 tej dyrektywy” (pkt 4041).

Ostatecznie Trybunał orzekł, że:

„(…) art. 2 ust. 1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że dostawy towarów i świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT nie stanowi dostarczenie i zainstalowanie przez gminę, za pośrednictwem przedsiębiorstwa, systemów OZE na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili wolę wyposażenia tych nieruchomości w takie systemy, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i skutkuje jedynie zapłatą przez tych mieszkańców kwot pokrywających najwyżej jedną czwartą poniesionych kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych” (pkt 42).

Ponadto w wyroku w sprawie C-616/21, który odnosi się do czynności dokonywanych przez gminę związanych z usuwaniem azbestu oraz prawa do odliczenia VAT naliczonego od tych czynności TSUE rozstrzygnął, że:

„artykuł 2 ust. 1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust. 1 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że: okoliczność zlecania przez gminę przedsiębiorstwu czynności usuwania azbestu i odbierania wyrobów i odpadów zawierających azbest na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili taką wolę, nie stanowi świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i nie prowadzi do żadnej płatności ze strony tych mieszkańców, zaś czynności te są finansowane ze środków publicznych”.

Aby określić, czy budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na nieruchomościach mieszkańców będzie przez Państwa realizowana w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy, szczególne znaczenie ma analiza przesłanek wskazanych w ww. wyrokach TSUE, tj.:

  • brak zarobkowego charakteru podejmowanych czynności – czynność nie ma na celu osiągnięcia stałego dochodu,
  • brak równorzędnego ekwiwalentu ekonomicznego ze strony ostatecznego beneficjenta inwestycji (mieszkańca gminy),
  • zgoda mieszkańca na wykonanie usługi na jego nieruchomości,
  • uzyskanie dofinansowania,
  • zlecenie zrealizowania inwestycji wyspecjalizowanemu podmiotowi trzeciemu.

Analiza przedstawionego przez Państwa opisu sprawy wykazuje, że będą Państwo realizować budowę przydomowych oczyszczalni ścieków w warunkach podobnych do tych wynikających z wyroków TSUE w sprawie C‑612/21 i C‑616/21.

W analizowanej sprawie należy podkreślić, że skoro:

  • budowa przydomowych oczyszczalni ścieków nie jest czynnością wykonywaną w sposób ciągły w celach zarobkowych i nie osiągną Państwo zysku z tytułu budowy przydomowych oczyszczalni ścieków,
  • celem głównym projektu jest polepszenie warunków życia ludności wiejskiej na terenie Gminy,
  • budowa przydomowych oczyszczalni ścieków traktowana jest na zasadzie dobrowolności, mieszkańcy nie są przymuszeni do obligatoryjnego ich wybudowania,
  • Mieszkańcy nie będą pokrywali kosztów budowy przydomowych oczyszczalni ścieków,
  • budowę przydomowych oczyszczalni ścieków realizuje wykonawca wyłoniony w ramach procedury przetargowej,
  • w ramach realizacji projektu finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego otrzymają Państwo dofinansowanie do 100%,

to zgodnie ze stanowiskiem TSUE przedstawionym w ww. wyrokach budowa przez Państwa przydomowych oczyszczalni ścieków na nieruchomościach mieszkańców w ramach realizacji projektu nie stanowi dostawy towarów lub świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Opis przedmiotowej sprawy wskazuje, że w związku z realizacją inwestycji w części polegającej na budowie przydomowych oczyszczalni ścieków dla mieszkańców nie będą Państwo wykonywali działań na zasadach i w tych samych warunkach, które dotyczą podmiotów gospodarczych. Państwa rola sprowadzi się do zorganizowania skutecznego finansowania i wykonania przydomowych oczyszczalni ścieków dla mieszkańców na terenie gminy.

Realizując projekt w części polegającej na budowie przydomowych oczyszczalni ścieków dla mieszkańców nie będą Państwo działali w celach zarobkowych tak jak przedsiębiorca, celem ww. projektu w tej części będzie interes społeczny. Nie będzie to zatem sposób działania występujący w przypadku zwykłej działalności gospodarczej.

W wyniku Państwa działań nie wystąpią znaczące zakłócenia konkurencji, które prowadzić mogłyby do wyłączenia z dostaw dla ostatecznego konsumenta innych podmiotów. Z opisu sprawy wynika bowiem, że projekt w zakresie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków dla mieszkańców będzie realizowany przez wykonawcę zewnętrznego. Tym samym nie będą Państwo działali jako świadczeniobiorca dokonujący zakupu od podmiotów prywatnych.

Zatem czynności wykonywane przez Państwa na rzecz mieszkańców w ramach projektu, polegające na budowie przydomowych oczyszczalni ścieków, nie będą stanowiły stanowią odpłatnej dostawy towarów w myśl art. 7 ust. 1 ustawy lub odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i będą wykonywane poza działalnością gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Czynności te nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości należy zauważyć, że jak już zostało wyżej wskazane, warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Jak rozstrzygnięto powyżej, realizacja ww. projektu w zakresie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie będą Państwo dokonywać w tym zakresie dostawy towarów, ani świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją projektu w zakresie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków. Powyższe wynika z faktu, że w analizowanym przypadku nie będą spełnione – wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy – przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego, tj. wydatki ponoszone na realizację projektu w zakresie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków nie będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Reasumując, nie będzie Państwu przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku budową przydomowych oczyszczalni ścieków na nieruchomościach położonych na terenie Gminy (…) w ramach projektu pod nazwą „(…)”.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pojęcie „kosztu kwalifikowalnego” nie jest pojęciem podatkowym i organy podatkowe nie są właściwe do rozstrzygania wątpliwości podatników dotyczących możliwości zaliczania wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowalnych. Kwestię tę rozstrzygają bowiem przepisy regulujące zasady korzystania ze środków pomocowych. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu niniejszej interpretacji mogą być jedynie pomocne Państwu przy dokonywaniu oceny, czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowalnym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

    Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

    1) z zastosowaniem art. 119a;

    2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

    3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.