
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
9 sierpnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 9 sierpnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych na realizację projektu pn.: „(…)”.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 17 września 2025 r. (wpływ
17 września 2025 r.) oraz pismem z 30 września 2025 r. (wpływ 30 września 2025 r.)
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
Gmina jest czynnym podatnikiem VAT i realizuje projekt pn.: „(…)”.
Na realizację Projektu Gmina pozyskała środki z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.
Zakres projektu obejmuje następujące zadania:
1.Zadanie 1,
2.Zadanie 2,
3.Zadanie 3,
4.Zadanie 4.
Zadania nr 1 i 2 zostały już zrealizowane, natomiast Zadania 3 i 4 zostaną dopiero zrealizowane.
Wydatki inwestycyjne związane z realizacją inwestycji są dokumentowane wystawianymi przez dostawców/wykonawców na Gminę fakturami VAT, na których Gmina oznaczona jest jako nabywca przedmiotowych towarów i usług.
W Gminie nie funkcjonuje jednostka organizacyjna realizująca zadania w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Tym zakresem zajmuje się referat w Urzędzie Gminy.
W zakresie Zadania nr 1, sieć wodociągowa, która powstała w wyniku realizacji przedmiotowego zadania, jest wykorzystywana do wykonywania odpłatnych czynności w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Gmina zbudowała sieć wodociągową w miejscowościach A. i B., z tym, że w miejscowości A. obecna już była sieć wodociągowa – Gmina wymieniła jedynie istniejącą sieć, natomiast w miejscowości B. Gmina wybudowała nową sieć od podstaw.
Sieć w A. dostarcza wodę zarówno dla mieszkańców, jak i do budynku gminnego, zatem sieć jest wykorzystywana zarówno do czynności opodatkowanych, jak i do czynności niepodlegających opodatkowaniu.
W miejscowości B. sieć dostarcza wodę tylko na rzecz mieszkańców (sieć wykorzystywana jest tylko do świadczenia usług opodatkowanych podatkiem VAT).
Gmina miała możliwość wydzielenia wydatków poniesionych na realizację tego Zadania poprzez oddzielne fakturowanie przez wykonawców robót wykonanych w miejscowości A. i B. Wydatki te były związane tylko i wyłącznie z tymi czynnościami, do których zostały przyporządkowane. Istniała możliwość przypisania wydatków poniesionych na realizację inwestycji polegającej na zmodernizowaniu sieci wodociągowej w A. w całości do celów działalności gospodarczej.
Dla tego zadania Gmina posiada interpretację indywidualną wydaną na etapie planowania realizacji zadania , z której wynika, że Gmina miała prawo do odliczenia podatku VAT wydatków poniesionych na sieć w B. w całości, a w A. w oparciu o prewspółczynnik wynikający z art. 86 ust. 2a i następne ustawy o VAT.
W zakresie Zadania nr 2: przedmiotowe zadanie zrealizowane zostało w celu świadczenia usług wyłącznie podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT – odpłatne usługi na rzecz mieszkańców opodatkowane według stawki VAT wynoszącej 8%.
W zakresie Zadania nr 3 i 4: przedmiotowe zadania zrealizowane zostaną w celu świadczenia usług zarówno podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT – odpłatne usługi na rzecz mieszkańców opodatkowane według stawki VAT wynoszącej 8% oraz czynności niepodlegających opodatkowaniu – dostawa wody i odbiór ścieków od budynków gminnych.
Gmina stosuje prewspółczynnik dla wydatków związanych z gospodarką wodną w oparciu o otrzymaną interpretację indywidualną, natomiast dla wydatków związanych z odbiorem ścieków stosuje prewspółczynnik Urzędu Gminy obliczony zgodnie z metodologią wynikającą z rozporządzenia Ministra Finansów.
Pismem z 17 września 2025 r. (wpływ 17 września 2025 r.), uzupełnili Państwo opis sprawy, udzielając odpowiedzi na poniższe pytania:
1.Od jakich wydatków (z realizacją jakich zadań związanych) chcą Państwo dokonać odliczenia podatku VAT?
Odpowiedź: Chodzi o wydatki inwestycyjne związane z poszczególnymi Zadaniami opisanymi we wniosku (m.in. od faktur wystawianych przez wykonawców związanych z budową poszczególnych sieci).
2.Czy wydatki objęte zakresem wniosku są bezpośrednio związane z działalnością wodno -kanalizacyjną Gminy?
Odpowiedź: Wydatki objęte zakresem wniosku są bezpośrednio związane z działalnością wodno-kanalizacyjną Gminy.
3.Czy w zakresie realizacji Zadania 1, Zadania 3 i Zadania 4 mają Państwo możliwość przypisania poniesionych wydatków do poszczególnych rodzajów czynności, tj. do czynności opodatkowanych podatkiem VAT i czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT (dokonania alokacji podatku VAT)?
Odpowiedź: W zakresie realizacji Zadania 1, Zadania 3 i Zadania 4 Gmina nie ma możliwości przypisania poniesionych wydatków do poszczególnych rodzajów czynności, tj. do czynności opodatkowanych podatkiem VAT i czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT (dokonania alokacji podatku VAT).
4.Czy będą mieć Państwo możliwość przyporządkowania poniesionych wydatków (faktur) osobno do realizacji poszczególnych zadań, tj. odrębnie do Zadania 1 (i w ramach tego Zadania oddzielnego fakturowania robót wykonanych w miejscowości A. i B.), Zadania 2, Zadania 3 i Zadania 4?
Odpowiedź: Gmina będzie mieć możliwość przyporządkowania poniesionych wydatków (faktur) osobno do realizacji poszczególnych zadań, tj. odrębnie do Zadania 1 (i w ramach tego Zadania oddzielnego fakturowania robót wykonanych w miejscowości A. i B.), Zadania 2, Zadania 3 i Zadania 4.
5.Za pomocą jakiego prewspółczynnika i jakich danych chcą Państwo dokonywać odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Projektu w zakresie Zadania 1 i Zadania 3?
Odpowiedź: Gmina zamierza dokonywać odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Projektu w zakresie Zadania 1 i Zadania 3 w oparciu o indywidualny prewspółczynnik obliczony dla potrzeb sektora działalności Gminy związanego z gospodarką wodną w Gminie (na podstawie zużycia zafakturowanego i niezafakturowanego).
6.W jaki dokładnie sposób wyliczają/zamierzają Państwo wyliczać wskaźnik do odliczeń podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Projektu w zakresie Zadania 1 i Zadania 3? Proszę podać wzór, za pomocą którego ustalą Państwo prewspółczynnik stosowany do odliczenia podatku VAT od ww. wydatków
Odpowiedź: Indywidualny prewspółczynnik dla sektora działalności Gminy związanego z gospodarką wodną jest obliczany w następujący sposób: w liczniku ujmowana jest ilość sprzedanych na podstawie faktur sprzedaży metrów sześciennych wody, w mianowniku natomiast ilość pobranej wody ze wszystkich funkcjonujących w Gminie wodociągów. Całość mnożona jest przez 100% i zaokrąglana do najbliższej liczby całkowitej.
7.Czy zaproponowana przez Państwa metoda odliczania podatku VAT jest bardziej dokładna niż metoda zawarta w rozporządzeniu Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników? Należy szczegółowo opisać metodę i podać wzór.
Odpowiedź: Zaproponowana przez Gminę metoda odliczania podatku VAT jest bardziej dokładna niż metoda zawarta w rozporządzeniu Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników. Indywidualny prewspółczynnik dla sektora działalności Gminy związanego z gospodarką wodną jest obliczany w następujący sposób:
w liczniku ujmowana jest ilość sprzedanych na podstawie faktur sprzedaży metrów sześciennych wody, w mianowniku natomiast ilość pobranej wody ze wszystkich funkcjonujących w Gminie wodociągów. Całość mnożona jest przez 100% i zaokrąglana do najbliższej liczby całkowitej.
Wzór:
X = a/b x 100%,
gdzie:x – to Indywidualny prewspółczynnik dla sektora działalności Gminy związanego z gospodarką wodną,
a – to ilość wody zafakturowanej,
b – to ilość wody pobranej ze wszystkich wodociągów.
8.Czy wybrana przez Państwa metoda zagwarantuje bardziej dokładne wyliczenie podatku naliczonego związanego z działalnością gospodarczą niż metoda wskazana w rozporządzeniu Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników?
Odpowiedź: Wybrana przez Gminę metoda gwarantuje bardziej dokładne wyliczenie podatku naliczonego związanego z działalnością gospodarczą niż metoda wskazana w rozporządzeniu Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.
9.Jakie przesłanki potwierdzą Państwa ocenę, że sposób określenia proporcji dla Urzędu Gminy wynikający z rozporządzenia Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników, jest mniej reprezentatywny od zaproponowanego przez Państwa prewspółczynnika indywidualnego?
Odpowiedź: Gmina wykonuje zarówno czynności komercyjne podlegające VAT (np. dostarczanie wody i odbiór ścieków), jak i działania własne jako organu władzy publicznej niebędące działalnością gospodarczą. To powoduje konieczność stosowania proporcji do rozliczenia VAT. Działalność wodno-kanalizacyjna ma charakter komercyjny, realizowana jest na rzecz mieszkańców i przedsiębiorców, co powoduje, że generalny wzór z rozporządzenia, odnoszący się do całej działalności jednostki samorządu terytorialnego, nie odzwierciedla adekwatnie udziału działań opodatkowanych i nieopodatkowanych. Zaproponowany przez Gminę prewspółczynnik oparty jest na kluczu ilościowym – stosunku ilości metrów sześciennych wody dostarczanej do odbiorców zewnętrznych do całkowitej ilości, uwzględniającej także zużycie własne Gminy i cele przeciwpożarowe, mierzone dokładnymi urządzeniami pomiarowymi (wodomierze i liczniki). Propozycja indywidualnej metody kalkulacji prewspółczynnika jest zgodna z zasadami neutralności podatku VAT, zapewnia obiektywne przyporządkowanie podatku naliczonego do części związanej z działalnością gospodarczą oraz eliminuje zawyżanie czy zaniżanie odliczeń.
10.Proszę wskazać przesłanki, jakimi kierują się Państwo, uznając, że zaproponowany przez Państwa sposób obliczenia proporcji jest/będzie najbardziej reprezentatywny – najbardziej odpowiada/będzie odpowiadał specyfice wykonywanej przez Gminę działalności oraz dokonywanych przez nią nabyć?
Odpowiedź: Prewspółczynnik jest dopasowany do konkretnego rodzaju działalności Gminy, którą można wyodrębnić w sensie merytorycznym i organizacyjnym (np. działalność wodna), a nie ogólnej działalności całej jednostki samorządu terytorialnego. Proporcja opiera się na mierzalnych danych, takich jak ilości odprowadzanych metrów sześciennych wody, co pozwala na precyzyjne rozdzielenie wydatków na działalność opodatkowaną VAT i nieopodatkowaną. Metoda odzwierciedla rzeczywiste wykorzystanie nabytych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zapewniając obiektywność w ustalaniu prawa do odliczenia podatku naliczonego.
11.Proszę o przedstawienie analizy porównawczej sposobu określenia proporcji ustalonego według klucza zaproponowanego przez Państwa oraz wynikającego z ww. rozporządzenia Ministra Finansów. Proszę wskazać, z których dokładnie okresów i dlaczego przyjmują Państwo dane do wyliczeń.
Odpowiedź: Porównanie metod odliczeń – dane z roku 2024.
Prewspółczynnik rozporządzeniowy: 3,48 % (…).
Prewspółczynnik indywidualny (wodny): 76% (…).
12.Czy wskazany przez Państwa sposób obliczenia proporcji będzie zapewniał dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane?
Odpowiedź: Wskazany przez Gminę sposób obliczenia proporcji będzie zapewniał dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane.
13.Czy wskazany przez Państwa sposób obliczenia proporcji będzie obiektywnie odzwierciedlał część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług?
Odpowiedź: Wskazany przez Gminę sposób obliczenia proporcji będzie obiektywnie odzwierciedlał część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.
14.Czy odpłatne usługi dostarczania wody i odprowadzania ścieków na rzecz odbiorców zewnętrznych świadczą Państwo na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych?
Odpowiedź: Odpłatne usługi dostarczania wody i odprowadzania ścieków na rzecz odbiorców zewnętrznych Gmina świadczy na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
15.Czy woda wykorzystywana do celów przeciwpożarowych jest/będzie uwzględniana w opisanym sposobie określenia proporcji? Jeśli tak, to proszę wskazać w jaki sposób (czy zwiększa licznik/mianownik proporcji lub czy ich nie zwiększa).
Odpowiedź: Woda wykorzystywana do celów przeciwpożarowych jest/będzie uwzględniana w opisanym sposobie określenia proporcji – mieści się ona w mianowniku proporcji – jest to woda pobrana z wodociągu, niezafakturowana.
16.Czy woda wykorzystywana na cele technologiczne jest/będzie uwzględniana w opisanym sposobie określenia proporcji? Jeśli tak, to proszę wskazać, w jaki sposób (czy zwiększa licznik/mianownik proporcji lub czy ich nie zwiększa).
Odpowiedź:
Woda wykorzystywana na cele technologiczne jest/będzie uwzględniana w opisanym sposobie określenia proporcji – zwiększa mianownik proporcji.
Pytanie
Czy Gminie służy prawo do odliczenia (w całości lub w części) podatku naliczonego od wydatków poniesionych na realizację projektu?
Państwa stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniach wniosku)
Państwa zdaniem:
·w zakresie realizacji Zadania 1, Gminie służyło prawo do odliczenia podatku VAT w całości od wydatków związanych z (…) z uwagi na fakt, że całość dostarczonej przez ten wodociąg wody jest sprzedawana na podstawie wystawianych faktur VAT. W przypadku realizacji (…) odliczenie mogło nastąpić w oparciu o indywidualny prewpółczynnik obliczony na potrzeby sektora działalności Gminy związany z gospodarką wodną z uwagi na fakt, że wodociąg dostarcza wodę zarówno dla odbiorców komercyjnych, jak i dla celów własnych Gminy (niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT),
·w zakresie realizacji Zadania 2, Gmina ma prawo do odliczenia podatku VAT w całości,
·w zakresie realizacji Zadania 3, Gminie służy prawo do odliczenia podatku VAT w oparciu o indywidualny prewpółczynnik obliczony na potrzeby sektora działalności Gminy związany z gospodarką wodną z uwagi na fakt, że wodociąg dostarcza wodę zarówno dla odbiorców komercyjnych, jak i dla celów własnych Gminy (niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT),
·w zakresie realizacji Zadania 4, Gminie służy prawo do odliczenia podatku VAT w oparciu o prewspółczynnik Urzędu Gminy.
Uzasadnienie stanowiska
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.
Ponadto, ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Na mocy art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku. Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
W świetle art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Jak stanowi art. 86 ust. 2a ustawy, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy, sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:
1)zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz
2)obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.
Zgodnie z art. 86 ust. 2c ustawy, przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:
1)średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;
2)średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;
3)roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;
4)średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.
Zgodnie z art. 86 ust. 2d ustawy, w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy.
Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy, proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a i 10 stosuje się odpowiednio.
W myśl art. 86 ust. 2h ustawy, w przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.
Jak stanowi art. 86 ust. 22 ustawy, Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.
Na podstawie wskazanej delegacji, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2021 r. poz. 999).
Na podstawie § 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia, Rozporządzenie:
a)określa w przypadku niektórych podatników sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć, zwany dalej „sposobem określenia proporcji”;
b)wskazuje dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem sposobu określenia proporcji.
W rozporządzeniu tym zostali wskazani podatnicy, do których przepisy w nim zawarte się odnoszą.
Są to: jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.
Powołany wyżej art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych. Zgodnie z tą normą, w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (z wyjątkiem wykorzystania na cele osobiste, do których może mieć zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy), w sytuacji gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej.
Podkreślenia wymaga, że dla stwierdzenia, czy działalność lub transakcja stanowią „cele inne niż związane z działalnością gospodarczą” znaczenie ma, czy mieszczą się one w przedmiocie działalności danej jednostki.
Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. „Towarzyszą” one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą.
Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach, o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT. Natomiast przez cele inne, rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową).
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Jak stanowi natomiast art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 ust. 1 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 11 grudnia 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.), zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami. Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji (...).
Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.
Z powołanych przepisów wynika, że wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter podmiotowo-przedmiotowy. W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:
-podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
-podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.
Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.), Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Jak stanowi art. 6 ust. 1 ww. ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
W myśl art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych Gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.
Z powołanych przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).
Sieć w A. dostarcza wodę zarówno dla mieszkańców, jak i do budynku gminnego, zatem sieć będzie wykorzystywana zarówno do czynności opodatkowanych, jak i niepodlegających opodatkowaniu. W miejscowości B. sieć dostarczać będzie tylko wodę na rzecz mieszkańców (sieć będzie wykorzystywana tylko do świadczenia usług opodatkowanych podatkiem VAT). Wydatki inwestycyjne związane z realizacją inwestycji są dokumentowane wystawianymi przez dostawców/ wykonawców na Gminę fakturami VAT, na których Gmina oznaczona jest jako nabywca przedmiotowych towarów i usług. Powstała sieć wodociągowa jest wykorzystywana do wykonywania odpłatnych czynności w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Gmina miała możliwość wydzielenia wydatków poprzez oddzielne fakturowanie miejscowości A. i B. Wydatki te są związane tylko i wyłącznie z tymi czynnościami, do których zostaną przyporządkowane. W omawianej sprawie, w zakresie realizacji Projektu w części dotyczącej budowy sieci w B. obydwa warunki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, będą spełnione. Powstała sieć wodociągowa będzie wykorzystywana do wykonywania odpłatnych czynności w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę. W miejscowości B. sieć dostarczać będzie tylko wodę na rzecz mieszkańców (sieć będzie wykorzystywana tylko do świadczenia usług opodatkowanych podatkiem VAT). W związku z tym, infrastruktura jest przez Gminę – zarejestrowanego, czynnego podatnika VAT – wykorzystywana do czynności, które podlegają opodatkowaniu VAT (i jednocześnie nie korzystają ze zwolnienia z tego podatku). Tak więc, Gminie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabyć towarów i usług związanych z realizacją Projektu w części dotyczącej budowy sieci w B. Powyższe wynika z tego, że w analizowanym przypadku będą spełnione, wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy, przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Skoro Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług oraz – jak wynika z okoliczności sprawy – wydatki związane z realizacją inwestycji w zakresie zadania nr 1 (…). będą związane z czynnościami opodatkowanymi oraz niepodlegającymi opodatkowaniu, a Gmina nie ma możliwości przypisania poniesionych wydatków do poszczególnych rodzajów czynności, to Gminie przysługiwało prawo do obniżenia podatku w oparciu o prewspółczynnik indywidualny dla sektora działalności Gminy związany z gospodarką wodną. Z kolei Gminie służyło prawo do odliczenia podatku VAT w całości od wydatków związanych z (…) z uwagi na fakt, że całość dostarczonej przez ten wodociąg wody jest sprzedawana na podstawie wystawianych faktur VAT.
W zakresie realizacji Zadania 2, Gmina ma prawo do odliczenia podatku VAT w całości, gdyż wydatki te będą związane wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT.
W zakresie realizacji Zadania 3, Gminie służy prawo do odliczenia podatku VAT w oparciu o prewspółczynnik indywidualny wyliczony dla gospodarki wodnej w oparciu o posiadaną interpretację indywidualną – Gmina posiada rzetelne dane pozwalające wyliczyć prewspółczynnik indywidualny dla tego sektora działalności.
W zakresie realizacji Zadania 4, Gminie służy prawo do odliczenia podatku VAT w oparciu o prewspółczynnik Urzędu Gminy, gdyż nie ma mierzalnych danych, aby wyliczyć ten współczynnik w alternatywny sposób.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
W myśl art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług,
b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Ponadto, ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy:
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.
Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Każde nabycie towarów i usług, przeznaczonych do przyszłego wykorzystania ich do czynności opodatkowanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, bez względu na to, jakie faktycznie będą efekty tej działalności, należy uznać w momencie jego dokonania za związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych.
Zatem, jeśli towary i usługi, przy nabyciu których naliczono podatek, są (mają być) wykorzystywane w całości do czynności opodatkowanych, wówczas podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku.
Obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku.
Wyrażoną w cytowanym art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte m.in. w art. 86 ust. 2a-2h ustawy.
Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy:
W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy:
Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:
1)zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz
2)obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.
Zgodnie z art. 86 ust. 2c ustawy:
Przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:
1)średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;
2)średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;
3)roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;
4)średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.
Na mocy z art. 86 ust. 2d ustawy:
W celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy.
Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy:
Proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a, 10 i 10c-10g stosuje się odpowiednio.
W myśl art. 86 ust. 2h ustawy:
W przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.
Jak stanowi art. 86 ust. 22 ustawy:
Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.
Na podstawie powyższej delegacji zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999), zwane dalej rozporządzeniem.
Na mocy § 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia:
Rozporządzenie:
1)określa w przypadku niektórych podatników sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć, zwany dalej „sposobem określenia proporcji”;
2)wskazuje dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem sposobu określenia proporcji.
Podatnikami, do których odnoszą się przepisy zawarte w rozporządzeniu, są jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.
W świetle zapisów § 2 pkt 8 rozporządzenia:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o jednostkach organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego – rozumie się przez to:
a)urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego,
b)jednostkę budżetową,
c)zakład budżetowy.
Rozporządzenie wprowadza wzory, według których będą wyznaczane sposoby określenia proporcji, uznane za najbardziej odpowiadające specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć.
Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia:
W przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.
Oznacza to, że w przypadku jednostek samorządu terytorialnego, nie będzie ustalany jeden „całościowy” sposób określenia proporcji dla jednostek samorządu terytorialnego jako osoby prawnej, tylko będą ustalane odrębnie sposoby określenia proporcji dla wymienionych wyżej jej poszczególnych jednostek organizacyjnych.
W rozporządzeniu ustawodawca podał ustalone według wzoru sposoby określania proporcji m.in. w przypadku urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, w przypadku jednostki budżetowej oraz zakładu budżetowego.
Stosownie do § 3 ust. 2 rozporządzenia:
Jako sposób określenia proporcji uznaje się w przypadku urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego sposób ustalony według wzoru:
X = A x 100 / DUJST
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
X – proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,
A – roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego, stanowiący część rocznego obrotu jednostki samorządu terytorialnego z działalności gospodarczej,
DUJST – dochody wykonane urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego.
Przy czym, zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa obrocie – rozumie się przez to podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5 ustawy, w zakresie:
a)dokonywanych przez podatników:
-odpłatnych dostaw towarów na terytorium kraju,
-odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju,
-eksportu towarów,
-wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
b)odpłatnych dostaw towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju, które podlegałyby opodatkowaniu podatkiem, gdyby były wykonywane na terytorium kraju.
Jak stanowi § 2 pkt 9 rozporządzenia:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o dochodach wykonanych urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego – rozumie się dochody obejmujące dochody publiczne, środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, w rozumieniu ustawy
o finansach publicznych – wynikające ze sprawozdania rocznego z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego, pomniejszone o:
a)dochody, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 4 lit. b–d i pkt 5 ustawy o finansach publicznych,
b)zwrot różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1 ustawy, lub zwrot kwoty podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy,
c)dochody wykonane jednostki budżetowej powiększone o kwotę stanowiącą równowartość środków przeznaczonych na wypłatę przez tę jednostkę, na podstawie odrębnych przepisów, zasiłków, zapomóg i innych świadczeń o podobnym charakterze na rzecz osób fizycznych, celem realizacji zadań jednostki samorządu terytorialnego,
d)środki finansowe pozostające na wydzielonym rachunku, o którym mowa w art. 223 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, odprowadzone na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego,
e)wpłaty nadwyżki środków obrotowych zakładu budżetowego,
f)kwoty stanowiące równowartość środków, innych niż stanowiące zapłatę, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy, przekazanych zakładom budżetowym, innym jednostkom sektora finansów publicznych oraz innym osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, z wyłączeniem kwot, które zostały zwrócone, celem realizacji przez te podmioty zadań jednostki samorządu terytorialnego,
g)odszkodowania należne jednostce samorządu terytorialnego, pomniejszone o kwoty odszkodowań stanowiących zapłatę, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy.
Zgodnie z § 3 ust. 5 rozporządzenia:
Dochody wykonane urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, dochody wykonane jednostki budżetowej oraz przychody wykonane zakładu budżetowego nie obejmują odpowiednio dochodów lub przychodów uzyskanych z tytułu:
1)dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane odpowiednio przez jednostkę samorządu terytorialnego lub jednostkę organizacyjną jednostki samorządu terytorialnego do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane odpowiednio do środków trwałych jednostki samorządu terytorialnego lub jednostki organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego – używanych na potrzeby prowadzonej przez te jednostki działalności;
2)transakcji dotyczących:
a)pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych,
b)usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41 ustawy, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.
Wyłączenie powyższych transakcji z dochodów wykonanych urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego (mianownik proporcji) zapewnia spójność z wyłączeniem tych transakcji z obrotu z działalności gospodarczej (licznik proporcji) i ma na celu „oczyszczenie” kwoty dochodów przyjmowanej do wyliczenia proporcji z danych, które mogłyby zniekształcić proporcję.
Zaproponowana metoda ma charakter „obrotowy”, polegający na ustaleniu udziału „obrotów” z tytułu działalności gospodarczej w całkowitym „obrocie” z tytułu działalności gospodarczej oraz działalności pozostającej poza sferą VAT.
Powołany wyżej przepis art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych.
Z powyższych przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego podatnik powinien
w pierwszej kolejności przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT, zwolnionej od podatku i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy oraz (w przypadku wystąpienia także czynności zwolnionych od podatku) w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy.
W świetle art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Według art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE. L. Nr 347 z 11.12.2006 r. s. 1, z późn. zm.), zgodnie z którą:
Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.
Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.
W każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I, chyba że niewielka skala tych działań sprawia, że mogą być one pominięte.
Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.
Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter podmiotowo-przedmiotowy.
W świetle wskazanych unormowań, jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwojakim charakterze:
·podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa oraz
·podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na postawie umów cywilnoprawnych.
Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy.
W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania podatkiem VAT. „Towarzyszą” one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach, o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT. Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową).
Z uwagi na swą specyfikę, jednostki samorządu terytorialnego nie są podmiotami zrównanymi z komercyjnymi przedsiębiorcami. Wynika to chociażby z racji uprzywilejowania tych jednostek poprzez treść art. 15 ust. 6 ustawy i nieuznawania ich za podatnika w określonych okolicznościach, tj. w przypadku działania w charakterze organu władzy publicznej, którego przymiotu komercyjny przedsiębiorca nie posiada i którego działalność, co do zasady, jest opodatkowana w całości. Z tego też względu, rozpatrując w zakresie podatku VAT kwestie uprawnień i obowiązków podmiotów takich jak jednostki samorządu terytorialnego, należy mieć na względzie okoliczność, że podmioty te – co do zasady – w odniesieniu do niektórych czynności występują jako organ władzy publicznej i nie są uznawane za podatników stosownie do ww. art. 15 ust. 6 ustawy.
W świetle art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1153):
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.
Z powyższych konstrukcji prawnych jednoznacznie wynika, że Gmina, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działa w charakterze podatnika podatku VAT.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Gmina jest czynnym podatnikiem podatku VAT i realizuje Projekt pn.: „(…)”. Zakres projektu obejmuje następujące zadania:
1.Zadanie 1,
2.Zadanie 2,
3.Zadanie 3,
4.Zadanie 4.
Zadania nr 1 i 2 zostały już zrealizowane, natomiast Zadania 3 i 4 zostaną dopiero zrealizowane. Wydatki inwestycyjne związane z realizacją Projektu są dokumentowane fakturami wystawianymi przez dostawców i wykonawców, na których Gmina jest nabywcą przedmiotowych towarów i usług. Gmina będzie mieć możliwość przyporządkowania poniesionych wydatków (faktur) osobno do realizacji poszczególnych Zadań, tj. odrębnie do Zadania 1 (i w ramach tego Zadania oddzielnego fakturowania robót wykonanych w miejscowości A. i B.), Zadania 2, Zadania 3 i Zadania 4. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną w Gminie za gospodarkę wodno-ściekową jest Urząd Gminy. Wydatki objęte zakresem wniosku są bezpośrednio związane z działalnością wodno-kanalizacyjną Gminy.
Państwa wątpliwości w analizowanej sprawie dotyczą ustalenia zakresu prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Projektu pn.: „(…)”, w odniesieniu do poszczególnych Zadań opisanych we wniosku.
W pierwszej kolejności odniesiono się do zakresu prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Projektu dotyczących Zadania 1 oraz Zadania 2.
Jak wynika z powołanych przepisów prawa, obniżenie kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku od towarów i usług w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.
Odnosząc się do realizacji Zadania 1 wskazali Państwo, że wybudowana sieć dostarcza wodę tylko na rzecz mieszkańców i wykorzystywana jest tylko do świadczenia usług opodatkowanych podatkiem VAT. Usługi dostarczania wody na rzecz odbiorców zewnętrznych świadczone są przez Gminę na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Gmina miała możliwość wydzielenia wydatków poniesionych na realizację Zadania 1 poprzez oddzielne fakturowanie przez wykonawców robót wykonanych w miejscowości A. i B. Wydatki te były związane tylko i wyłącznie z tymi czynnościami, do których zostały przyporządkowane. Natomiast w zakresie realizacji Zadania 2 wskazali Państwo, że zadanie to zrealizowane zostało wyłącznie w celu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, w celu świadczenia na rzecz mieszkańców odpłatnych usług opodatkowanych według stawki VAT wynoszącej 8%.
Zatem, w odniesieniu do realizacji Projektu dotyczącego Zadania 1 oraz realizacji Zadania 2 warunki uprawniające do pełnego odliczenia podatku VAT zostały spełnione. Jak bowiem wynika z opisu sprawy, są Państwo czynnym podatnikiem podatku VAT, (…) jest wykorzystywana tylko do świadczenia usług opodatkowanych podatkiem VAT, natomiast (…) została wybudowana wyłącznie w celu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, w celu świadczenia na rzecz mieszkańców odpłatnych usług opodatkowanych podatkiem VAT.
Tym samym, Gminie przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Zadania 1 oraz realizacji Zadania 2. Prawo to przysługuje Gminie pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wynikających z treści art. 88 ustawy.
Natomiast odnosząc się do realizacji Zadania 4 wskazali Państwo, że przedmiotowe Zadanie zrealizowane zostanie zarówno w celu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT – do świadczenia odpłatnych usług na rzecz mieszkańców, oraz do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT – odbioru ścieków od budynków gminnych. W zakresie realizacji Zadania 4 Gmina nie ma możliwości przypisania poniesionych wydatków do poszczególnych rodzajów czynności, tj. do czynności opodatkowanych podatkiem VAT i czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT (dokonania alokacji podatku VAT). Dla wydatków związanych z odbiorem ścieków Gmina stosuje prewspółczynnik Urzędu Gminy obliczony zgodnie z metodologią wynikającą z rozporządzenia Ministra Finansów.
Zatem, skoro wydatki ponoszone na realizację Projektu w zakresie Zadania 4 będą wykorzystywane przez Gminę zarówno do celów prowadzonej działalności gospodarczej (do czynności opodatkowanych podatkiem VAT) oraz do celów innych niż działalność gospodarcza (do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT), a Państwo nie mają możliwości przypisania poniesionych wydatków do poszczególnych rodzajów czynności, to Gminie będzie w tym zakresie przysługiwało prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy w zw. z art. 86 ust. 2a i następne ustawy w oparciu o sposób wskazany w rozporządzeniu z dnia 17 grudnia 2015 r.
Tym samym, Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia części podatku naliczonego od wydatków poniesionych na realizację Zadania 4 na podstawie art. 86 ust. 1 w zw. z art. 86 ust. 2a i następne ustawy oraz przepisów § 3 ust. 2 rozporządzenia z 17 grudnia 2015 r., z wykorzystaniem sposobu ustalonego dla urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego. Prawo to będzie przysługiwało pod warunkiem niewystąpienia przesłanek negatywnych wymienionych w art. 88 ustawy.
Końcowo odniesiono się do zakresu prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Projektu dotyczących realizacji Zadania 1 i Zadania 3.
Odnosząc się do realizacji Zadania 1 wskazali Państwo, że sieć w A. dostarcza wodę zarówno dla mieszkańców, jak i do budynku gminnego, zatem sieć jest wykorzystywana zarówno do czynności opodatkowanych, jak i do czynności niepodlegających opodatkowaniu. Gmina miała możliwość wydzielenia wydatków poniesionych na realizację tego Zadania poprzez oddzielne fakturowanie przez wykonawców robót wykonanych w miejscowości A. i B. Wydatki te były związane tylko i wyłącznie z tymi czynnościami, do których zostały przyporządkowane. Natomiast w zakresie realizacji Zadania 3 wskazali Państwo, że przedmiotowe Zadanie zostanie zrealizowane zarówno w celu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT – do świadczenia odpłatnych usług na rzecz mieszkańców opodatkowanych według stawki VAT 8% oraz czynności niepodlegających opodatkowaniu – dostawy wody do budynków gminnych. Odpłatne usługi dostarczania wody na rzecz odbiorców zewnętrznych Gmina świadczy na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
W zakresie realizacji Zadania 1 oraz Zadania 3 Gmina nie ma możliwości przypisania poniesionych wydatków do poszczególnych rodzajów czynności, tj. do czynności opodatkowanych podatkiem VAT i czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT (dokonania alokacji podatku VAT).
Zatem, w analizowanej sytuacji, przy odliczaniu podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją Zadania 1 i Zadania 3 w pierwszej kolejności powinny znaleźć zastosowanie odpowiednie regulacje wynikające z art. 86 ust. 2a-2h ustawy.
W przypadku, gdy nabywane towary i usługi, wykorzystywane są zarówno do celów wykonywanej działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, w sytuacji, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, podatnik zobowiązany jest do wydzielenia podatku naliczonego przy zastosowaniu współczynnika (proporcji) umożliwiającego odliczenie podatku naliczonego w prawidłowej wysokości, zgodnie z zasadami określonymi w art. 86 ust. 2a-2h ustawy.
Co istotne, jak wynika z wyżej cytowanego art. 86 ust. 2a ustawy, sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Z uwagi na różnorodność i bogactwo życia gospodarczego wybór sposobu, według którego dokonuje się tego proporcjonalnego przypisania, należy do podatnika. Przepisy ustawowe wymagają jedynie, aby odpowiadał on najbardziej specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Będzie to spełnione, jeśli sposób ten:
•zapewni dokonanie odliczenia podatku naliczonego wyłącznie w części przypadającej na działalność gospodarczą (co do zasady dotyczącej czynności opodatkowanych VAT) oraz
•obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadających na działalność gospodarczą oraz na cele inne (z wyjątkiem celów prywatnych) – gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.
Sposób określenia proporcji, jak wyżej wskazano, powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Oznacza to, że są Państwo zobowiązani do wyodrębnienia takiej części podatku naliczonego, którą można przypisać prowadzonej działalności gospodarczej. Warto nadmienić, że zastosowane przez podatnika metody, czy też sposoby, na podstawie których dokona on wydzielenia odpowiedniej kwoty podatku naliczonego, muszą odpowiadać wartościom faktycznym i rzeczywistym. Ciężar rzetelnego ustalenia, jaka część podatku naliczonego związana jest z prowadzoną działalnością gospodarczą, a jaka część wykorzystywana jest dla potrzeb innych niż prowadzona działalność gospodarcza, spoczywa zawsze na podatniku.
Przy czym, korzystając z delegacji ustawowej zawartej w art. 86 ust. 22 ustawy, Minister Finansów, w cytowanym wyżej rozporządzeniu z dnia 17 grudnia 2015 r., określił dla jednostek samorządu terytorialnego – w tym dla urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego – sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanych przez te jednostki działalności i dokonywanych przez nie nabyć.
W analizowanej sytuacji Gmina zamierza dokonywać odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Projektu w zakresie Zadania 1 i Zadania 3 w oparciu o indywidualny prewspółczynnik obliczony dla potrzeb sektora działalności Gminy związanego z gospodarką wodną w Gminie. Indywidualny prewspółczynnik dla sektora działalności Gminy związanego z gospodarką wodną jest obliczany w następujący sposób: w liczniku ujmowana jest ilość sprzedanych na podstawie faktur sprzedaży metrów sześciennych wody, w mianowniku natomiast ilość pobranej wody ze wszystkich funkcjonujących w Gminie wodociągów, całość mnożona jest przez 100% i zaokrąglana do najbliższej liczby całkowitej. Woda wykorzystywana do celów przeciwpożarowych i na cele technologiczne jest/będzie uwzględniana w opisanym sposobie określenia proporcji – w mianowniku proporcji.
Zaproponowany przez Gminę prewspółczynnik oparty jest na kluczu ilościowym – stosunku ilości metrów sześciennych wody dostarczanej do odbiorców zewnętrznych do całkowitej ilości, uwzględniającej także zużycie własne Gminy i cele przeciwpożarowe, mierzone dokładnymi urządzeniami pomiarowymi (wodomierze i liczniki).
Wskazują Państwo, że zaproponowana przez Gminę metoda odliczania podatku VAT, w odniesieniu do gospodarki wodnej, jest bardziej dokładna niż metoda zawarta w rozporządzeniu Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.
Państwa zdaniem, wybrana przez Gminę metoda gwarantuje bardziej dokładne wyliczenie podatku naliczonego związanego z działalnością gospodarczą niż metoda wskazana w rozporządzeniu Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników. Działalność wodno-kanalizacyjna ma charakter komercyjny, realizowana jest na rzecz mieszkańców i przedsiębiorców, co powoduje, że generalny wzór z rozporządzenia, odnoszący się do całej działalności jednostki samorządu terytorialnego, nie odzwierciedla adekwatnie udziału działań opodatkowanych i nieopodatkowanych. Propozycja indywidualnej metody kalkulacji prewspółczynnika jest zgodna z zasadami neutralności podatku VAT, zapewnia obiektywne przyporządkowanie podatku naliczonego do części związanej z działalnością gospodarczą oraz eliminuje zawyżanie czy zaniżanie odliczeń.
Zaproponowany przez Państwa prewspółczynnik jest dopasowany do konkretnego rodzaju działalności Gminy, którą można wyodrębnić w sensie merytorycznym i organizacyjnym (działalność wodna), a nie ogólnej działalności całej jednostki samorządu terytorialnego. Proporcja opiera się na mierzalnych danych (ilość odprowadzanych metrów sześciennych wody), co pozwala na precyzyjne rozdzielenie wydatków na działalność opodatkowaną VAT i nieopodatkowaną. Metoda odzwierciedla rzeczywiste wykorzystanie nabytych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zapewniając obiektywność w ustalaniu prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Wskazany przez Gminę sposób obliczenia proporcji będzie zapewniał dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane. Sposób obliczenia proporcji będzie obiektywnie odzwierciedlał część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy.
W tym miejscu warto wskazać wyrok z 19 grudnia 2018 r., sygn. akt I FSK 1448/18, w którym Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że:
Skoro sposób określenia proporcji powinien odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, to oczywistym jest, że wobec różnorodności zdarzeń gospodarczych nie jest możliwe wskazanie jednego sposobu do zastosowania przez wszystkich podatników. Z tego względu ustawodawca określił w ustawie o VAT jedynie wymagania, którym powinien on czynić zadość, nakreślił cele, jakie za jego pomocą należy osiągnąć. Są one następujące: obniżenie kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane, obiektywne odzwierciedlenie części wydatków przypadających odpowiednio na działalność gospodarczą oraz inne cele niż działalność gospodarcza (art. 86 ust. 2b pkt 1 i 2 ustawy o VAT). Konsekwentnie ustawodawca „podpowiedział” jedynie dane, które można wykorzystać, żeby ten cel osiągnąć (art. 86 ust. 2c ustawy o VAT).
Ustawodawca na mocy art. 86 ust. 2h ustawy, daje podatnikom możliwość zastosowania innego sposobu określenia proporcji niż wskazują przepisy art. 86 ust. 22 ustawy, jednak tylko w sytuacji, gdy wybrany sposób jest bardziej reprezentatywny. Zatem, podatnik może zastosować inną metodę tylko i wyłącznie, gdy wybrana przez niego metoda jest bardziej reprezentatywna i tym samym, najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej działalności.
NSA, wypowiadając się w kwestii możliwości odliczenia podatku naliczonego z tytułu infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, wskazuje, że cechy konstrukcyjne systemu VAT uzasadniają taką wykładnię art. 86 ust. 2a, ust. 2b i ust. 2h ustawy, która dopuszcza możliwość określenia proporcji odliczenia podatku naliczonego w odniesieniu do konkretnego rodzaju działalności wykonywanej przez daną Gminę.
W wyroku z 26 czerwca 2018 r., sygn. akt I FSK 219/18, Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że zasadne są racje zmierzające do podważenia adekwatności wzoru z rozporządzenia w odniesieniu do działalności wodno-kanalizacyjnej. Zwrócił w tym kontekście uwagę na to, że przyjęta w rozporządzeniu, akcie wykonawczym, metoda obliczania proporcji według klucza obrotu oparta jest na określonych założeniach. Po pierwsze, rozpatrywanie udziału obrotów w ujęciu globalnym przy uwzględnieniu kategorii dochodu wykonanego (rozporządzenie przyjmuje jedynie zróżnicowanie wzorów w odniesieniu do poszczególnych jednostek organizacyjnych – urzędu, jednostki budżetowej i zakładu budżetowego bez podziału na poszczególne rodzaje działalności) opiera się na założeniu o zasadniczo „niegospodarczym” charakterze działalności podejmowanej przez jednostkę samorządu terytorialnego. Taki wniosek wynikał już z samego uzasadnienia do nowelizacji w zakresie odliczania podatku naliczonego w odniesieniu do towarów i usług wykorzystywanych do celów mieszanych. Propozycja przyjęcia „urzędowego” sposobu rozliczenia dla omawianej kategorii podmiotów była bowiem usprawiedliwiana cechami relewantnymi jednostek samorządu terytorialnego, które z natury rzeczy wykonują działania pozostające poza systemem VAT i w pewnym minimalnym tylko zakresie podejmują działania opodatkowane.
Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił uwagę na to, że w przypadku działalności wodno-kanalizacyjnej, specyfika tego rodzaju działalności przejawia się w odwrotnej proporcji czynności opodatkowanych w stosunku do niepodlegających VAT. Działalność wodno-kanalizacyjna jest bowiem w głównej mierze działalnością gospodarczą, zaś działania podejmowane w innych niż gospodarczy celach mają tu znaczenie marginalne. Przyznawane w tym obszarze dotacje mają charakter celowy i z uwagi na relację czynności opodatkowanych do nieopodatkowanych nie mogą być przypisane wyłącznie do działań pozostających poza VAT. Nie można dotacji z zasady traktować jako niemającej związku z działalnością gospodarczą, gdyż jest ona celowa i może dotować właśnie tę sferę działalności gminy (zob. A. Bartosiewicz, Komentarz do art. 86 ustawy o VAT – System Informacji Prawnej LEX). W rezultacie NSA wskazał, że o ile prewspółczynnik proponowany w rozporządzeniu odpowiada charakterowi określonych obszarów działalności Gminy, to nie uwzględnia specyfiki działalności wodno-kanalizacyjnej.
Odnosząc się do powyższego, mając na uwadze Państwa wyjaśnienia oraz przedstawiony sposób obliczenia proporcji dotyczącej wydatków poniesionych na realizację Projektu w zakresie Zadania 1 i Zadania 3 należy stwierdzić, że zaproponowana przez Państwa metoda zapewnia/będzie zapewniać dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane.
Zaprezentowany przez Państwa sposób obliczenia proporcji pozwala/będzie pozwalał na obiektywne ustalenie struktury sprzedaży, tj. proporcji między wykonywaną działalnością gospodarczą i czynnościami wykonywanymi w działalności innej niż gospodarcza. Metoda wskazana przez Państwa daje/będzie dawała możliwość obiektywnego i najbardziej rzetelnego wyodrębnienia części wydatków faktycznie przypadających odpowiednio na każdy rodzaj działalności, do wykonywania której powstałe sieci wodociągowe są/będą wykorzystywane. W świetle powyższych okoliczności, sposób obliczenia proporcji wskazany przez Państwa, ustalony na podstawie ilości dostarczonej wody, może być uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez Państwa działalności i dokonywanych przez Państwa nabyć, gdyż są/będą Państwo w stanie precyzyjnie określić ilość metrów sześciennych dostarczonej wody na terenie Gminy na rzecz podmiotów zewnętrznych – podlegających VAT oraz ilości metrów sześciennych dostarczonej wody na potrzeby własne – niepodlegające VAT.
Wobec tego, w świetle przedstawionych okoliczności oraz Państwa wyjaśnień, wskazany przez Państwa sposób obliczenia proporcji w oparciu o klucz ilościowy – stosunek ilości metrów sześciennych wody dostarczanej do odbiorców zewnętrznych w całkowitej ilości zużywanej wody, mierzony dokładnymi urządzeniami pomiarowymi (wodomierzami i licznikami), jest metodą gwarantującą, że zakres wykorzystywania nabywanych towarów i usług do działalności gospodarczej jest/będzie odzwierciedlony w sposób obiektywny i pełny. Dokonując bowiem analizy przedstawionego we wniosku zagadnienia dotyczącego odliczenia podatku naliczonego związanego z wydatkami poniesionymi na realizację Projektu w zakresie Zadania 1 i Zadania 3 według indywidualnie ustalonego przez Państwa sposobu obliczenia proporcji, należy mieć na względzie, że w sytuacji, gdy sposób obliczenia proporcji wskazany przez Państwa opiera się na jednoznacznych i jasnych kryteriach (tj. ustalony jest na podstawie faktycznej ilości dostarczonej wody), pozwala to na obiektywne ustalenie struktury sprzedaży, tj. proporcji między czynnościami opodatkowanymi i nieopodatkowanymi w tym obszarze.
Tym samym, Gminie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Zadania 1 za pomocą indywidualnego prewspółczynnika opartego na kryterium ilości metrów sześciennych wody dostarczonej w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT, w sumie ilości metrów sześciennych dostarczonej wody w ramach ogółu wszystkich transakcji, tzn. zarówno transakcji zewnętrznych podlegających VAT i potrzeb własnych niepodlegających VAT. Gminie będzie przysługiwało również prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Zadania 3 za pomocą indywidualnego prewspółczynnika opartego na kryterium ilości metrów sześciennych wody dostarczonej w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT, w sumie ilości metrów sześciennych dostarczonej wody w ramach ogółu wszystkich transakcji, tzn. zarówno transakcji zewnętrznych podlegających VAT i potrzeb własnych niepodlegających VAT.
Podsumowując stwierdzam, że:
·Gminie przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Zadania 1 oraz Zadania 2;
·Gminie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Zadania 1 za pomocą indywidualnego prewspółczynnika opartego na kryterium ilości metrów sześciennych wody dostarczonej w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT, w sumie ilości metrów sześciennych dostarczonej wody w ramach ogółu wszystkich transakcji, tzn. zarówno transakcji zewnętrznych podlegających VAT i potrzeb własnych niepodlegających VAT;
·Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację Zadania 3 za pomocą indywidualnego prewspółczynnika opartego na kryterium ilości metrów sześciennych wody dostarczonej w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT, w sumie ilości metrów sześciennych dostarczonej wody w ramach ogółu wszystkich transakcji, tzn. zarówno transakcji zewnętrznych podlegających VAT i potrzeb własnych niepodlegających VAT;
·Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia części podatku naliczonego od wydatków poniesionych na realizację Zadania 4 na podstawie art. 86 ust. 1 w zw. z art. 86 ust. 2a i następne ustawy oraz przepisów § 3 ust. 2 rozporządzenia z 17 grudnia 2015 r., z wykorzystaniem sposobu ustalonego dla urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego.
Wobec tego, Państwa stanowisko, zgodnie z którym:
·w zakresie realizacji Zadania 1, Gminie służyło prawo do odliczenia podatku VAT w całości od wydatków związanych z (…), a w przypadku realizacji (…) odliczenie mogło nastąpić w oparciu o indywidualny prewpółczynnik obliczony na potrzeby sektora działalności Gminy związany z gospodarką wodną,
·w zakresie realizacji Zadania 2, Gmina ma prawo do odliczenia podatku VAT w całości,
·w zakresie realizacji Zadania 3, Gminie służy prawo do odliczenia podatku VAT w oparciu o indywidualny prewpółczynnik obliczony na potrzeby sektora działalności Gminy związany z gospodarką wodną,
·w zakresie realizacji Zadania 4, Gminie służy prawo do odliczenia podatku VAT w oparciu o prewspółczynnik Urzędu Gminy
– uznałem za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy:
·stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia;
·zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:
Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.
Jestem ściśle związany z przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego. Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego.
W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celnoskarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Wskazuję ponadto, że powołana przez Państwa na poparcie własnego stanowiska w zakresie realizacji Zadania 3 interpretacja indywidualna posiadana przez Gminę nie rozstrzygała prawa do odliczenia podatku VAT w oparciu o prewspółczynnik indywidualny, więc nie mogła wpłynąć na ocenę prawidłowości stanowiska zaprezentowanego w tym zakresie w złożonym wniosku.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego oraz zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
