Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 24 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w kwestii ustalenia czy kwotę zasądzoną wyrokiem Sądu na rzecz Skarbu Państwa, uznać należy za zapłatę za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, która winna być uwzględniona do rozliczenia VAT przez X.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (dalej: „Gmina”, „X”) jest jednostką samorządu terytorialnego będącą osobą prawną, która jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług.

Działalność Gminy obejmuje zadania własne, które polegają na zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty oraz zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, jak również z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzania wyborów powszechnych oraz referendów (art. 7 i 8 ustawy z dnia 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym - t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.) Dodatkowo - zgodnie z art. 23 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9b¹ ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145 ze zm.) - Prezydent (…) gospodaruje zasobem nieruchomości Skarbu Państwa, co oznacza, że czynności dotyczące nieruchomości Skarbu Państwa wymagające rozliczenia podatku od towarów i usług uwzględniane są w rozliczeniach VAT Gminy.

Sąd Okręgowy w (…) I Wydział Cywilny wyrokiem sygn. akt (…) z dnia (…) 2023 r. zasądził od firmy (X) w (…) (dalej też: Spółka) na rzecz Skarbu Państwa - Prezydenta (…) kwotę  (…) zł (wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia (…) 2021 r. do dnia zapłaty).

Kwota ta została zasądzona wskutek następujących okoliczności sprawy.

        - w dniu (...) 1930 r. została zawiązana (…) a jej akcjonariuszem stała się (…) spółka (…), która w okresie II wojny światowej została przejęta przez (…) spółkę  (…) w (…) (a następnie we …);

        - majątek Spółki (…) w postaci fabryki chemiczno-farmaceutycznej po zakończeniu II wojny światowej został znacjonalizowany, z wyłączeniem posiadanych przez Spółkę nieruchomości położonych w (…) przy ul. (…) i (…);

        - w dniu (...)1949 r. został zawarty układ pomiędzy Rzeczypospolita Polską a (…) dotyczący odszkodowania interesów (…) w Polsce (tzw. układ indemnizacyjny), zgodnie z którym obywatele (…), bądź (…) osoby prawne, były uprawnione do pobrania odszkodowania z tytułu utraty własności budynków znajdujących się w Polsce (co wiązało się ze zrzeczeniem roszczeń z tytułu utraty ich własności) i na jego podstawie nastąpiła wypłata uzgodnionej sumy tytułem definitywnego załatwienia wszystkich pretensji (…) wyliczonych w art. 1 układu;

       - (…) Spółka (…) wystąpiła do odpowiedniego organu władzy (…) o odszkodowanie z tytułu nacjonalizacji przedsiębiorstwa  (…) z/s w (…), przy czym we wniosku wskazano, iż odszkodowanie jest jej należne również z tytułu własności nieruchomości w (…) ul. (…) będącej składnikiem majątkowym Spółki (…), bo chociaż posiadane przez wskazaną Spółkę nieruchomości położone w (…) zostały wyłączone z nacjonalizacji i zwrócone tej Spółce, lecz w związku z tym, że - jak twierdziła ww. Spółka - dalsze korzystanie z nich nie jest możliwe, winny być uznane jako objęte odszkodowaniem z tytułu nacjonalizacji;

   - pismem z dnia (...) 1958 r. Komisja (…) poinformowała (…) we (…) o wycenie składników znacjonalizowanego majątku na potrzeby określenia należnego spółce odszkodowania, wskazując, że przedmiotem wyceny była m.in. „działka …”, a dodatkowo w treści tego pisma zawarto prośbę o zwrotne nadesłanie oświadczenia o akceptacji wyceny;

   - w oświadczeniu z dnia (...) 1958 r. wypełnionym przez Spółkę (…) dołączonym do odpowiedzi na ww. pismo, Spółka ta wskazała, że przyjmuje do wiadomości ostateczną wycenę jej udziału (w wysokości 98,75%) w Spółce (…) w (…) i ją akceptuje oraz przyjmuje do wiadomości, że po zaspokojeniu tego roszczenia odszkodowawczego w ramach szwajcarsko-polskiego porozumienia z dnia (…) 1949 r., jej wcześniejsze prawa wymienione w oświadczeniu zostaną anulowane;

   - (…), posiadająca akcje Spółki (…). W (…) w udziale 98,75%, za cały ten udział uzyskała odszkodowanie od Komisji (…) wyceniony z uwzględnieniem wartości przedsiębiorstwa spółki (…) w (…) i z uwzględnieniem wartości nieruchomości przy ul. (…), a wypłata odszkodowania spowodowała przejście na Skarb Państwa prawa własności ww. nieruchomości położonej przy ul. (…);

   - postanowieniem z dnia (...) 2006 r. Sąd Rejonowy dla (…) w (…) XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego rozwiązał Spółkę (…) w (…);

   - w dniu (...) 2014 r. Spółka (…) sprzedała spółce (…) z/s w (…) (dalej także Y) kamienicę położoną się w (…) przy ul. (…) za kwotę  (…) zł - w tym czasie nieruchomość była w dyspozycji Spółki (…), a na dzień zawarcia ww. umowy sprzedaży jako właściciel nieruchomości w księdze wieczystej nr (…) ujawniona była (…) w (…);

   - pismem z dnia (...) 2016 r. Minister Finansów zawiadomił Prezydenta (…) (reprezentującego Skarb Państwa oraz Miasto …) a także K. sp, z o.o. z/s w (…) (tj. aktualnego na ten moment właściciela ww. nieruchomości (gdyż Spółka Y dokonała dalszej sprzedaży przedmiotowej nieruchomości) o wszczęciu postępowania w sprawie zastosowania ustawy o dokonywaniu w księgach wieczystych wpisów na rzecz Skarbu Państwa w oparciu o międzynarodowe umowy o uregulowaniu roszczeń finansowych w stosunku do nieruchomości położonej w (…) przy ul. (…), w związku z faktem, iż na mocy układu indemnizacyjnego z dnia (...) 1949 r., przyznane zostało odszkodowanie  (…) spółce „…z/s we …, posiadającej 98,75% akcji spółki  (…) z/s w (…), będącej właścicielem ww. nieruchomości w dniu utraty praw do niej na rzecz Skarbu Państwa;

   - decyzją z dnia (...) 2018 r. Minister Finansów stwierdził przejście na rzecz Skarbu Państwa udziału 98,75% w prawie własności nieruchomości położonej w (…) przy ul.  (…) (aktualnie objętej księgą wieczystą nr …), stanowiącej w przeszłości własność  (…) z/s w (…), której 98,75% akcji posiadała (…) spółka (…) - decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją z dnia (...) 2020 r.

W tych okolicznościach, pismem z dnia (...) 2021 r. Skarb Państwa - Prezydent (…), wezwał likwidatora spółki (…) do zapłaty kwoty tytułem zwrotu korzyści uzyskanych przez Spółkę na skutek zbycia nieruchomości w (…) przy ul. (…) będącej własnością Skarbu Państwa, wyznaczając jej 14-dniowy termin zapłaty.

Z uwagi na brak wpłaty żądanej kwoty, Skarb Państwa - Prezydent (…) pozwem z dnia (...) 2022 r. skierowanym przeciwko (…) w likwidacji w (…) wniósł o zasądzenie na jego rzecz na podstawie art. 405 Kodeksu cywilnego kwoty (…) zł wraz z odsetkami ustawowymi.

W wyniku rozpoznania powyższego pozwu, Sąd Okręgowy w (…) I Wydział Cywilny w wyroku sygn. akt (…) z dnia (…) 2023 r. zasądził na rzecz Skarbu Państwa ww. kwotę, a w uzasadnieniu tego wyroku orzekł, iż:

   - nie budzi wątpliwości Sądu, że wypłata akcjonariuszowi spółki (…) - (…) spółce (…) - odszkodowania na podstawie układu indemnizacyjnego spowodowała przejście prawa własności nieruchomości położonej przy ul. (…) na Skarb Państwa,

   - do przejścia prawa własności na Skarb Państwa w sensie cywilnoprawnym doszło najpóźniej z dniem wypłaty (…) odszkodowania na podstawie układu indemnizacyjnego,

   - skoro nieruchomość położona przy ul. (…) stanowiła w dniu jej sprzedaży przez likwidatora spółki  (…) własność Skarbu Państwa, to cena uzyskana z tytułu dokonania tej czynności powinna przypaść stronie powodowej.

Ww. wyrok nie jest jeszcze prawomocny, ponieważ przed Sądem Apelacyjnym w (…) (pod sygn. akt. …) rozpoznawana jest apelacja pozwanego w tej sprawie.

Pytania

 1. Czy kwota zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) sygn. akt (…) na rzecz Skarbu Państwa od Spółki  (…) w likwidacji, uznać należy za zapłatę za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, która winna być uwzględniona do rozliczenia VAT przez X?

W przypadku uznania przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: Dyrektor KIS), że kwota zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) na rzecz Skarbu Państwa od spółki  (…) w likwidacji stanowi zapłatę za czynność podlegającą VAT, która winna być rozliczona przez X, Gmina prosi o udzielenie również odpowiedzi na następujące pytania:

 2. W jakim momencie należy uznać czynność, o której mowa w pytaniu nr 1, za dokonaną przez Skarb Państwa (X) dla celów prawidłowego zastosowania art. 106e ust. 1 pkt 6 oraz art. 106i ust. 1 ustawy o VAT?

 3. W jakim momencie powstanie obowiązek podatkowy z tytułu czynności, o której mowa w pytaniu nr 1, dla celów rozliczenia VAT przez Skarb Państwa (X)?

 4. Jaki podmiot winien zostać wskazany jako nabywca (towarów/usług) na fakturze dokumentującej czynność o której mowa w pytaniu nr 1, wystawionej przez Skarb Państwa (X)?

Państwa stanowisko w sprawie

Stanowisko Gminy

 1. W ocenie Gminy kwota zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) sygn. akt  (…) z dnia (…) 2023 r. na rzecz Skarbu Państwa od Spółki (…) w likwidacji nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towaru ani świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W przypadku uznania przez Dyrektora KIS, że kwota zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) na rzecz Skarbu Państwa od ww. Spółki stanowi jednak zapłatę za czynności podlegające VAT, należy stwierdzić co następuje.

 2. Za datę dokonania dostawy/usługi, o której mowa w pytaniu nr 1, należy przyjąć dzień uprawomocnienia się wyroku o ustaleniu na rzecz Skarbu Państwa odszkodowania.

 3. Obowiązek podatkowy z tytułu dostawy/usługi, o której mowa w pytaniu nr 1, powstanie w momencie, w którym wyrok o ustaleniu na rzecz Skarbu Państwa odszkodowania stanie się prawomocny.

 4. Gmina wystawiając fakturę w celu udokumentowania ww. czynności Skarbu Państwa (dostawy/usługi), powinna wskazać jako nabywcę (…).

Uzasadnienie stanowiska Gminy

Ad 1.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, przy czym przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzaniem towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT), natomiast przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1 ww. ustawy). Zarówno dostawa towarów, jak i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu VAT, jeśli są realizowane odpłatnie.

Należy jednocześnie podkreślić, że przedmiotem opodatkowania podatkiem od towarów i usług nie jest samo otrzymanie przez dany podmiot określonej kwoty pieniężnej czy uznanie jej za należną danemu podmiotowi. Jeśli taka sytuacja jednak wystąpi, to kwestia ta wymaga rozpoznania pod kątem czy dana należność stanowi odpłatność właśnie za dostawę towarów lub za wykonanie usług w rozumieniu przepisów o VAT. Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje wprawdzie pojęcia odpłatności, jednak - jak wskazano w interpretacji Dyrektora KIS nr 0113-KDIPT1-1.4012.291.2024.1.RG z dnia 21.06.2024 r. - w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego dochodzi do dostawy towarów, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz sprzedawcy. Ponadto, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy dostarczonym towarem a świadczeniem wzajemnym, otrzymana zapłata powinna być konsekwencją dostawy towaru lub świadczenia usług.

Rozstrzygnięcie zatem czy dana należność stanowi odpłatność za dostawę towarów lub świadczenie usług jest zatem zależne od:

- istnienia świadczenia wzajemnego (ekwiwalentnego) dokonanego na rzecz podmiotu, który ma uiścić daną płatność,

- osiągnięcia przez obciążanego płatnością konkretnej korzyści o charakterze majątkowym wynikającej z działania lub zaniechania drugiej strony,

- istnienia bezpośredniego związku pomiędzy otrzymanymi (należnymi) środkami pieniężnymi a czynnością, która miałaby podlegać opodatkowaniu VAT.

Jeśli warunki te nie są spełnione, to otrzymanej/należnej kwoty pieniężnej nie można uznać za odpłatność z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i w istocie dana kwota pieniężna nie podlega opodatkowaniu VATem.

W kontekście sprawy opisanej w nin. wniosku należy też zwrócić uwagę na instytucję bezpodstawnego wzbogacenia unormowaną w art. 405 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 poz. 106 ze zm.). Przepis ten stanowi, że kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Jak wskazuje Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku sygn. akt II FSK 164/15 z dnia 2.03.2017 r., bezpodstawne wzbogacenie w rozumieniu art. 405 k.c. zachodzi zatem wtedy, gdy w rezultacie określonej sytuacji następuje wzbogacenie jednej osoby kosztem innej osoby, czyli gdy zachodzi wzajemna zależność pomiędzy uzyskaniem korzyści majątkowej przez wzbogaconego, a uszczerbkiem majątkowym doznanym przez zubożonego. Sytuacja, w której dochodzi do wzbogacenia może polegać na jednej czynności faktycznej lub prawnej, ale może się na nią składać kilka wzajemnie ze sobą powiązanych czynności dokonanych przez zubożonego, wzbogaconego lub przez osoby trzecie. Dalszą przesłanką roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacania jest wykazanie, że osoba wzbogacona uzyskała korzyść majątkową kosztem innej osoby bez podstawy prawnej.

Dodatkowo należy zauważyć, że z kolei w doktrynie prawa wskazano, iż bezpodstawne wzbogacenie jest „szczególnym zdarzeniem prawnym, w wyniku którego bez podstawy prawnej powstaje nowa sytuacja, polegająca na wzroście majątku po stronie podmiotu wzbogaconego, kosztem jednoczesnego pogorszenia sytuacji majątkowej osoby zubożonej. Zarówno zubożenie, jak i wzbogacenie wywołane są tą samą przyczyną” (por. A.Kidyba red. A. Olejniczak, A. Pyrzyńska, T. Sokołowski, Z. Gawlik, A. Janiak, G. Kozieł, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, LEX, 2010).

Odnosząc zatem powyższe uwagi do okoliczności sprawy opisanej w niniejszym wniosku, kwota zasądzona przez Sąd Okręgowy w (…) wyrokiem sygn. akt (…) z dnia (…) 2023 r. na rzecz Skarbu Państwa od Spółki (…) w likwidacji w (….) nie stanowi świadczenia opartego na jakimkolwiek tytule prawnym łączącym te dwa podmioty.

Wprawdzie jest ona pokłosiem sprzedaży nieruchomości położonej w (…) przy ul. (…) dokonanej w dniu (…) 2014 r., jednak sprzedaż ta została zrealizowana pomiędzy spółką (…) a spółką (…). Dokonując tej sprzedaży firma (…) w (…) figurowała w księdze wieczystej jako właściciel ww. nieruchomości i z tego względu nie została podważona skuteczność powyższej sprzedaży. Niemniej jednak - z uwagi na wypłatę odszkodowania przez Państwo polskie na rzecz (…) Spółki (…) będącej akcjonariuszem Spółki (…) (w udziale 98,75%) m.in. za przedmiotową nieruchomość - nastąpiło przejście na Skarb Państwa prawa własności nieruchomości położonej przy ul.(…) (we wskazanym udziale). Fakt ten został stwierdzony w decyzji Ministra Finansów wydanej w dniu (…) 2018 r. (utrzymanej w mocy decyzją z dnia (…) 2020 r.)

Kierując się tymi faktami Sąd Okręgowy w (…) w ww. wyroku z dnia (…) 2023 r. orzekł, że skoro nieruchomość położona przy ul. (…) stanowiła w dniu jej sprzedaży przez likwidatora spółki (…) własność Skarbu Państwa, to cena uzyskana z tytułu dokonania tej czynności powinna przypaść stronie powodowej czyli Skarbowi Państwa.

Nie jest to jednak wynagrodzenie za dokonaną przez niego dostawę nieruchomości, gdyż z nabywcą nieruchomości tj. ze Spółką (…) nie wiązała Skarbu Państwa żadna umowa odnośnie powyższej transakcji. Nie mamy też do czynienia z transakcją ekwiwalentną (świadczeniem w zamian za wynagrodzenie) pomiędzy Skarbem Państwa a Spółką (…), gdyż należna Skarbowi Państwa kwota nie będzie wiązać się z żadnym jego świadczeniem na rzecz tej Spółki. Jest to dla niego - jak zostało to przedstawione w pozwie z dnia (…) 2022 r. skierowanym przeciwko (…) w (…) przez Skarb Państwa Prezydenta (…) - kwota należna na podstawie art. 405 Kodeksu cywilnego, z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, gdyż wskutek dokonanej sprzedaży Spółka (…) uzyskała korzyść majątkową kosztem majątku Skarbu Państwa. Nie mamy więc w tym przypadku do czynienia z żadną czynnością opodatkowaną podatkiem VAT.

Podobne stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej nr 0112-KDIL1-1.4012.4.2018.2.MJ z dnia 21.03.2018 r., w której stwierdził: „W rozpatrywanym przypadku nie mamy więc do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, gdyż otrzymana przez Wnioskodawcę kwota nie będzie wiązać się z żadnym świadczeniem na rzecz obdarowanego. Przekazanie określonej kwoty pieniężnej Wnioskodawcy będzie wynikać z konieczności wynagrodzenia straty w związku z niewykorzystaniem darowizny zgodnie z jej celem oraz braku możliwości wydania przedmiotu darowizny. Tym samym, otrzymanie przez Wnioskodawcę żądanej od obdarowanego (Miasta) kwoty uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu darowizny (bezpodstawnej korzyści majątkowej), nie będzie stanowić wynagrodzenia za dostawę towaru bądź świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy i nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT”.

Przekazanie zatem określonej kwoty pieniężnej zasądzonej wyrokiem Sądu będzie wynikać z konieczności wynagrodzenia straty finansowej w związku z brakiem możliwości wydania przedmiotowej nieruchomości i nie wiąże się ona ze spełnieniem świadczenia wzajemnego.

Tym Samym uznać należy, że kwota zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) na rzecz Skarbu Państwa - Prezydenta (…) od Spółki nie stanowi zapłaty za czynności podlegające VAT.

Ad 2.

W ocenie Gminy, w przypadku uznania, iż kwota zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) na rzecz Skarbu Państwa od ww. Spółki stanowi jednak zapłatę za czynności podlegające VAT (w tym wynagrodzenie za dostawę towarów - nieruchomości) w przedstawionych okolicznościach sprawy, to ww. czynność należy uznać za dokonaną z dniem, w którym wyrok o ustaleniu na rzecz Skarbu Państwa odszkodowania stanie się prawomocny. Uzasadniając powyższe stanowisko, na wstępie wskazać należy, iż dokonanie czynności opodatkowanej VAT powoduje zasadniczo obowiązek wystawienia faktury. Wynika to z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Faktura powinna natomiast zawierać w szczególności datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury (por. art. 106e ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT). Ponadto należy też zauważyć, że fakturę wystawia się zasadniczo nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę (por. art. 106i ust. 1 ustawy o VAT).

Jak już natomiast wskazano - w ramach stanowiska dot. pytania nr 1 - na gruncie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu, jeżeli mają charakter odpłatny. Tylko pozytywne ustalenia w powyższych aspektach upoważniają do stwierdzenia, że miała miejsce transakcja podlegająca opodatkowaniu.

Ustawa o VAT nie definiuje pojęcia odpłatności. W języku potocznym odpłatność oznacza zapłatę, wynagrodzenie w zamian za rzecz (towar) lub zachowanie (usługę), a pojęcie „odpłatna dostawa” powinno być rozumiane jako ekonomiczne korzyści dla sprzedającego.

Jak wskazano m.in. w interpretacji Dyrektora KIS nr 0114-KDIP1-2.4012.606.2019.1.RD z dnia 6.12.2019 r.: „dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Dlatego też, przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.”

Stanowisko, zgodnie z którym dostawę nieruchomości (w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT) należy uznać za dokonaną z momentem (w dacie) ostateczności decyzji o wysokości odszkodowania, wyrażone zostało także m.in. w interpretacji Dyrektora KIS nr 0114-KDIP4-1.4012.58.2019.3.BS z dnia 24.03.2020 r., w której stwierdzono, że „dopiero z chwilą przyznania odszkodowania i ustalenia jego ostatecznej wysokości czynność ta nabiera odpłatnego charakteru”.

Mając zatem na uwadze zaprezentowane powyżej podejście, także dla celów stosowania ww. przepisów dotyczących wystawienia faktur w tym szczególnym przypadku, za datę dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług należy przyjąć dzień uprawomocnienia się wyroku o ustaleniu na rzecz Skarbu Państwa odszkodowania.

Ad 3.

W ocenie Gminy, w przypadku uznania, iż kwota zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) na rzecz Skarbu Państwa od ww. Spółki stanowi jednak zapłatę za czynności podlegające VAT (w tym wynagrodzenie z tytułu dostawy towarów), obowiązek podatkowy z tytułu ww. czynności (dostawy towarów/świadczenia usług) powstanie w dacie wykonania ww. czynności tj. w momencie, w którym wyrok o ustaleniu na rzecz Skarbu Państwa odszkodowania stanie się prawomocny.

Uzasadniając powyższe stanowisko, na wstępie wskazać należy, iż zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.

Jak już natomiast wskazano - w ramach stanowiska przedstawionego w odniesieniu do pytania nr 1 i 2 - na gruncie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu, jeżeli mają charakter odpłatny.

Mając zatem na uwadze zaprezentowane powyżej podejście, stwierdzić należy, iż przypadku uznania, że kwoty zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) na rzecz Skarbu Państwa od Spółki stanowią jednak zapłatę za czynności podlegające VAT, obowiązek podatkowy z tytułu ww. czynności powstanie w dacie jej dokonania tj. w momencie, w którym wyrok o ustaleniu na rzecz Skarbu Państwa odszkodowania stanie się prawomocny.

Ad 4.

W ocenie Gminy, w przypadku uznania, iż kwoty zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) na rzecz Skarbu Państwa od ww. Spółki stanowią jednak zapłatę za czynności podlegające VAT (w tym wynagrodzenie z tytułu dostawy towarów), które wymagałyby uwzględnienia w rozliczeniu VAT, Gmina wystawiając fakturę w celu udokumentowania ww. czynności powinna wskazać (…) w (…) jako nabywcę towarów/usług.

Uzasadniając powyższe stanowisko, na wstępie wskazać należy, iż w myśl art. 106e ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, faktura powinna zawierać imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy.

Jeśli uznać zatem, iż w opisanej sytuacji kwota zasądzona na rzecz Skarbu Państwa od Spółki stanowi zapłatę za czynności podlegające VAT, które winny być uwzględnione do rozliczenia VAT Gminy, to jedynym podmiotem, jaki mógłby w takiej sytuacji zostać uznany za nabywcę towarów lub usług jest właśnie ww. Spółka. Nie sposób bowiem uznać, iż nabywcą - kontrahentem Skarbu Państwa - Prezydenta (…) miałaby być spółka (…), której - w ramach czynności likwidacyjnych - w dniu (…)2014 r. sprzedano kamienicę przy ul.(…). W tym czasie Skarb Państwa nie był też zresztą w posiadaniu tej nieruchomości i tym samym nie mógł dokonać przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Dopiero na skutek decyzji wydanej przez Ministra Finansów w dniu (…) 2018 r. Skarb Państwa nabył udział w prawie własności nieruchomości przy ul. (…).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy:

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Dostawa towarów i świadczenie usług na terytorium kraju, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Świadczenie usług na gruncie podatku od towarów i usług ma szersze znaczenie niż świadczenie usług w rozumieniu potocznym. Stosownie do treści powołanych przepisów, każde świadczenie na rzecz osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, uznawane jest na gruncie ustawy za usługę. Zatem pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, nie będące dostawą towarów.

Ustawa o VAT nie definiuje co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Należy w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu - jak wskazał Trybunał - świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że czynność uznaje się za odpłatną gdy są spełnione następujące warunki:

   - istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;

   - wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy;

   - istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi;

   - odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 405 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r., poz. 1071 ze zm.):

Stosownie do art. 406 Kodeksu cywilnego:

Jak wynika z opisu sprawy, Sąd Okręgowy w (…) I Wydział Cywilny wyrokiem sygn. akt (…) z dnia (…) 2023 r. zasądził od firmy (…) w likwidacji w (…)  na rzecz Skarbu Państwa - Prezydenta (…) kwotę (…) zł (wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia (…) 2021 r. do dnia zapłaty). Kwota została zasądzona w związku z nieuprawnioną sprzedażą przez likwidatora spółki (…) nieruchomości położonej przy ul. (…), która w związku z wypłatą akcjonariuszowi spółki (…) - (…) spółce (…) - odszkodowania na podstawie układu indemnizacyjnego, stanowiła własność Skarbu Państwa.

Państwa wątpliwości dotyczą uznania, czy kwotę zasądzoną ww. wyrokiem na rzecz Skarbu Państwa uznać należy za zapłatę za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, która winna być uwzględniona do rozliczenia VAT przez X.

Mając na uwadze przywołane regulacje i przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie istotą otrzymanej kwoty będzie rekompensata za bezpodstawnie uzyskane przez (…) w likwidacji w (…) korzyści, a nie płatność za świadczenie (dostawę lub usługę). Z uwagi na zbycie nieruchomości położonej przy ul. (…), rozporządzanie nią przez Skarb Państwa jest już niemożliwe. Otrzymana kwota będzie stanowić surogat uzyskanej bezpodstawnie korzyści w związku z dochodem uzyskanym ze sprzedaży nieruchomości.

W rozpatrywanym przypadku nie mamy więc do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, gdyż otrzymana przez Skarb Państwa kwota nie będzie wiązać się z żadnym świadczeniem na rzecz  (…) w likwidacji w (…). Przekazanie określonej kwoty pieniężnej Skarbowi Państwa będzie wynikać z konieczności wynagrodzenia straty w związku ze zbyciem nieruchomości położonej przy ul. (…) oraz braku możliwości rozporządzania nieruchomością przez Skarb Państwa.

Należy również wskazać, że z nabywcą nieruchomości tj. ze Spółką (…) nie wiązała Skarbu Państwa żadna umowa odnośnie sprzedaży ww. nieruchomości.

W przedmiotowej sprawie należy zatem przyjąć - na podstawie przedstawionego zdarzenia przyszłego - że mamy do czynienia z formą odszkodowania, które stanowi rekompensatę finansową dla Skarbu Państwa, jako strony dotkniętej nieuprawnioną sprzedażą przez likwidatora spółki (…). nieruchomości położonej przy ul. (…) i nie wiąże się ze spełnieniem świadczenia wzajemnego.

Tym samym, otrzymanie przez Skarb Państwa od (…) w likwidacji w (…) kwoty zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) sygn. akt I (…), nie będzie stanowić wynagrodzenia za dostawę towaru bądź świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy i nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.

Jednocześnie, odstępuję od udzielenia odpowiedzi na pytania oznaczone we wniosku nr 2, 3 i 4, ponieważ oczekiwali Państwo na nie odpowiedzi wyłącznie w przypadku uznania przez Organ, że kwota zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) na rzecz Skarbu Państwa od spółki (…) w likwidacji stanowi zapłatę za czynność podlegającą VAT, która winna być rozliczona przez X.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniami, nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany z przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego, jak również w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

   - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

   - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

       - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w….. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

   - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

   - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.