Interpretacja indywidualna po wyroku sądu

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

1.ponownie rozpatruję sprawę Państwa wniosku z 3 lipca 2020 r. o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 kwietnia 2025 r. sygn. akt I FSK 2281/21 (data wpływu: 1 lipca 2025 r.) i

2.stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 lipca 2020 r. wpłynął Państwa wniosek z 3 lipca 2020 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie uznania usług nabywanych w ramach importu usług jako zwolnionych od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest towarzystwem funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 95 ze zm., dalej: „ustawa o funduszach inwestycyjnych”) i prowadzi działalność na podstawie stosownego zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego.

Podstawowym obszarem działalności Wnioskodawcy jest tworzenie i zarządzanie różnego rodzaju funduszami inwestycyjnymi przewidzianymi w przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych. W ograniczonym zakresie Spółka wykonuje również usługi zarządzania portfelami instrumentów finansowych należącymi do inwestorów instytucjonalnych lub indywidualnych.

Wnioskodawca jest zasadniczo odpowiedzialny za zarządzanie całością działalności funduszy, znajdujących się w jego ofercie. Oznacza to, że A. zarządza funduszami zarówno poprzez prowadzenie ich działalności inwestycyjnej (oferowanie jednostek uczestnictwa/certyfikatów inwestycyjnych funduszu oraz inwestowanie aktywów funduszu), reprezentowanie funduszy w relacjach z podmiotami zewnętrznymi, jak również obsługę funduszy pod kątem administracyjnym/formalnym (tj. m.in. zapewnienie personelu, siedziby, zgodności działalności funduszu z regulacjami prawnymi, zapewnienie, że fundusze wywiązują się z obowiązków raportowania etc.).

Zarządzanie funduszami inwestycyjnymi (w obszarze zarządzania działalnością inwestycyjną funduszy) przez Spółkę w praktyce polega na lokowaniu środków funduszy (zgromadzonych poprzez oferowanie przez fundusze swoich jednostek uczestnictwa/certyfikatów inwestycyjnych inwestorom) w określone w ustawie o funduszach inwestycyjnych (i zgodne z polityką inwestycyjną danego funduszu) papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego lub inne prawa majątkowe.

W ramach zarządzania funduszami inwestycyjnymi, Spółka wyznacza spośród swoich pracowników/współpracowników zespół osób odpowiedzialnych za funkcjonowanie danego funduszu. Osoby te są odpowiedzialne za prawidłowe i korzystne dla zarządzanego podmiotu, lokowanie aktywów funduszu (tj. aktywów przekazanych przez inwestorów). Innymi słowy, osoby zarządzające danym funduszem z ramienia Wnioskodawcy są odpowiedzialne za podejmowanie konkretnych decyzji inwestycyjnych (tj. podejmowanie decyzji odnośnie nabycia konkretnych papierów wartościowych lub innych praw majątkowych), które są zgodne z ustalonym przez fundusz celem inwestycyjnym oraz które są możliwe, mając na uwadze aktywa, które dany fundusz może nabywać (zgodnie z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych i przyjętą polityką inwestycyjną).

Podsumowując, A. zwykle w momencie tworzenia danego funduszu ustala jego cele inwestycyjne (tj. cele do jakich będzie dążył dany fundusz w swojej działalności inwestycyjnej) oraz określa rodzaje papierów wartościowych/innych praw majątkowych, w które dany fundusz będzie inwestował (mając na uwadze m.in. rodzaj danego funduszu i przepisy powszechnie obowiązującego prawa). Następnie, w toku działalności, określony zespół w ramach Spółki jest odpowiedzialny za podejmowanie konkretnych decyzji inwestycyjnych, tj. decyzji o nabyciu konkretnego pakietu papierów wartościowych/prawa majątkowego, w zgodzie z przyjętymi poprzednio (opisanymi wyżej) celami/założeniami.

Następnie, po dokonaniu inwestycji Wnioskodawca również na bieżąco monitoruje wartości lokat funduszu oraz sytuację na rynku pod kątem oceny zasadności dokonania ewentualnych modyfikacji zawartości portfela inwestycyjnego funduszu. Innymi słowy, Spółka na bieżąco śledzi informacje rynkowe, aby zdecydować czy dokonane przez dany fundusz inwestycje były prawidłowe/korzystne dla funduszu i aby na bieżąco reagować na zmiany na rynku, tj. aby np. dokonać zbycia aktywów funduszu, nabyć inne aktywa, etc.

Aby Spółka mogła prawidłowo realizować swoje zadania, tj. aby była w stanie podejmować przemyślane i prawidłowe decyzje inwestycyjne, osoby zaangażowane z ramienia Wnioskodawcy w zarządzanie funduszami muszą posiadać odpowiednią wiedzę w zakresie istniejących na dany moment na rynku uwarunkowań ekonomicznych oraz gospodarczych. Osoby te muszą posiadać przede wszystkim informacje o aktualnej sytuacji ekonomicznej występującej na rynku, na którym dany fundusz lokuje swoje aktywa (tj. np. w spółki z danego kraju czy danej branży), dane o aktualnych kursach walut, sytuacji politycznej w poszczególnych krajach, etc.

Bez tych danych prowadzenie działalności w zakresie zarządzania funduszami przez Spółkę byłoby w istocie niemożliwe. Osoby zarządzające funduszami nie dysponowałyby bowiem odpowiednimi informacjami, pozwalającymi im podejmować prawidłowe i korzystne decyzje inwestycyjne.

Przykładowo, w sytuacji jeśli polityka danego funduszu określałaby, że może on inwestować swoje aktywa jedynie w akcje spółek o niskim poziomie ryzyka, brak informacji o sytuacji finansowej konkretnych spółek (ich notowaniach giełdowych) czy o sytuacji ekonomicznej i politycznej kraju, w którym mają one siedzibę, nie pozwoliłby określić w prawidłowy sposób poziomu tego ryzyka. W konsekwencji niemożliwym byłoby w istocie podjęcie decyzji inwestycyjnej.

W związku z dynamiką działalności inwestycyjnej (gdzie w wielu wypadkach decyzje co do podjęcia lub niepodjęcia danej inwestycji muszą być podejmowane niezwłocznie/na bieżąco) Spółka musi dysponować ww. informacjami/danymi właściwie w czasie rzeczywistym. Innymi słowy, Wnioskodawca nie może sobie pozwolić na to, żeby nie posiadać dostępu do danych o sytuacji na rynkach finansowych, notowań, analiz, wykresów czy wskaźników ekonomicznych, który byłby możliwy do wykorzystania przez zespół Spółki w każdym momencie działalności. Praktycznie niemożliwym jest również, żeby Wnioskodawca dane te gromadził jednostkowo, we własnym zakresie, przed dokonaniem poszczególnej decyzji inwestycyjnej (działanie takie w praktyce byłoby bowiem nieefektywne i wymagało zaangażowania znacznych zasobów ludzkich Spółki jedynie do tego celu, jak również w niektórych sytuacjach mogłoby być zbyt długotrwałe lub niemożliwe).

W konsekwencji, przede wszystkim w celu umożliwienia podejmowania prawidłowych decyzji inwestycyjnych i monitorowania poczynionych już inwestycji, Spółka nabywa szereg usług, umożliwiających jej otrzymywanie w czasie rzeczywistym dostępu do danych źródłowych, bez których prowadzenie przez A. działalności byłoby w praktyce niemożliwe. Sporadycznie, Spółka wykorzystuje również te usługi do innych obszarów działalności niż zarządzanie działalnością inwestycyjną funduszy. Usługi takie świadczą przede wszystkim podmioty gospodarcze, wyspecjalizowane w dostarczaniu tego typu informacji/danych/analiz dla uczestników rynku finansowego (a zatem dla towarzystw funduszy inwestycyjnych, doradców inwestycyjnych, banków inwestycyjnych, etc.). W wielu sytuacjach usługi tego typu są świadczone przez podmioty zagraniczne, nieposiadające siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce (dalej: „Dostawcy”). Co ważne, nabywanie takich usług od wyspecjalizowanych w tym zakresie podmiotów (tj. m.in. Dostawców) jest standardem występującym w działalności inwestycyjnej.

Wśród nabywanych przez Wnioskodawcę usług od Dostawców są usługi polegające na zapewnieniu:

a)dostępu do danych transakcyjnych w zakresie obrotu instrumentami finansowymi (dostęp w czasie rzeczywistym do bieżących notowań instrumentów finansowych, indeksów giełdowych itp.). Usługi powyższe obejmują udostępnianie informacji odnośnie bieżących notowań na wybranych rynkach finansowych w różnych państwach na świecie, np. danych odnośnie kursów papierów wartościowych, notowań instrumentów pochodnych czy różnych indeksów giełdowych itp. Informacje te są przekazywane w formie zagregowanych danych, przedstawionych w formie m.in. wykresów czy tabel, dostępnych dla Spółki „na bieżąco” poprzez specjalistyczne, udostępnione Wnioskodawcy terminale (tj. przez specjalistyczny system komputerowy udostępniany przez Dostawcę). Powyższe usługi Spółka nabywa od (...),

b)dostępu do informacji o sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw w (...) (tj. danych o spółkach wchodzących w skład tzw. (...)) oraz danych dla potrzeb świadczenia usług dla (...) Banku Narodowego polegających na zarządzaniu portfelem aktywów należących do funduszu (...) na polskim rynku kapitałowym. W celu świadczenia usług dla (...) Banku Narodowego Spółka nabywa dostęp do danych o wskaźnikach specjalnego indeksu stworzonego dla tego Banku (...). Usługi te Spółka nabywa od (...),

c)dostępu do aktualnych raportów zawierających dane ekonomiczne w zakresie obrotu towarów, kondycji rynków, strategii kredytowych i sytuacji politycznej związanych z podmiotami będącymi celami inwestycyjnymi funduszy zarządzanych przez Spółkę (tj. przede wszystkim spółek, w które Wnioskodawca planuje zainwestować środki funduszy). Usługi te świadczone są przez (...),

d)dostępu do danych zawierających kompleksowe informacje o podmiotach będących celami inwestycyjnymi funduszy zarządzanych przez Spółkę (Dostawca udostępnia Spółce raporty w tym zakresie). Dane te pozwalają ocenić poziom ryzyka podejmowanych inwestycji. Usługi wykonywane są przez (...).

Wskazane powyżej usługi stanowią odrębne świadczenia realizowane przez poszczególnych Dostawców na rzecz Wnioskodawcy.

Co istotne, dane przekazywane przez Dostawców nie mają wyłącznie wymiaru informacyjnego, tzn. nie ograniczają się do przekazania prostych komunikatów w odniesieniu do określonych danych finansowych. Dane przekazywane Spółce przez Dostawców są zestawione w sposób spełniający wymagania Spółki (np. zawierają analizy spełniające określone kryteria ustanowione przez Spółkę w zakresie doboru instrumentów finansowych, regionów geograficznych, określonych giełd i platform obrotu, wybranych indeksów itp.).

Wiedza nabywana przez Spółkę w ramach usług nabywanych od Dostawców jest zatem ściśle dedykowana potrzebom Spółki, które odzwierciedlają politykę inwestycyjną funduszy zarządzanych przez Spółkę. Odpowiedni dobór danych, informacji, analiz itp. dokonywany jest przez Dostawców w sposób, który pozwala na maksymalne dopasowanie tych danych do potrzeb Spółki. Dane nabywane przez Spółkę są zatem w tym zakresie powiązane z działalnością polegającą na dokonywaniu inwestycji w papiery wartościowe i inne prawa majątkowe, czyli z działalnością która jest wykonywana przez konkretne fundusze inwestycyjne. Nabywanie usług od Dostawców przekłada się zatem bezpośrednio na prawidłowe wykonywanie przez Spółkę usług, polegających na zarządzaniu konkretnymi funduszami - tj. funduszami z konkretną polityką inwestycyjną/celem inwestycyjnym, spójnym z danymi, które Spółka otrzymuje od Dostawców.

W konsekwencji, dzięki nabywanym usługom Spółka otrzymuje w czasie rzeczywistym komplet danych, analiz i rekomendacji niezbędnych do świadomego podejmowania decyzji inwestycyjnych w celu osiągnięcia jak najlepszych wyników finansowych w interesie swoich klientów, tj. uczestników funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez Spółkę. Nabywane usługi są w praktyce również niezbędne dla pracowników Spółki odpowiedzialnych za zarządzanie funduszami w zakresie tworzenia portfeli inwestycyjnych zgodnych z polityką inwestycyjną danych funduszy oraz dopuszczalnym poziomem ryzyka.

Co istotne, usługi świadczone przez Dostawców są kierowane przez nich przede wszystkim do podmiotów działających na rynku finansowym, tj. do doradców inwestycyjnych, banków inwestycyjnych, towarzystw funduszy inwestycyjnych, etc. Są to bowiem specjalistyczne usługi, przydatne przede wszystkim do dokonania analiz w zakresie planowanych zamierzeń inwestycyjnych.

Na fakt ten wskazuje również sposób prezentowania danych w ramach nabywanych usług. Co do zasady bowiem jedynie osoby dysponujące odpowiednim poziomem wiedzy i doświadczenia na rynku finansowym są w stanie wykorzystać dane przekazywane przez Dostawców.

W przekazywanych danych używane są bowiem pojęcia, zawarte są odniesienia czy przedstawione są statystyki, których zrozumienie i wykorzystanie w praktyce (przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych) wymaga posiadania szczegółowej wiedzy specjalistycznej w zakresie rynków finansowych. Innymi słowy, co do zasady korzystanie z usług przez osoby, które nie specjalizują się w rynku finansowym jest w praktyce bezcelowe. Usługi te są zatem specyficznie kierowane na potrzeby podmiotów specjalizujących się w prowadzeniu działalności inwestycyjnej na rynku finansowym, tj. m.in. funduszy inwestycyjnych/podmiotów zarządzających funduszami.

Dodatkowo Wnioskodawca podkreśla, że w istocie nabywa on usługi w celu prowadzenia działalności inwestycyjnej, a zatem w celu umożliwienia skutecznego i prawidłowego zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Innymi słowy, bez nabywania usług objętych niniejszym Wnioskiem, efektywne zarządzanie funduszami przez Spółkę byłoby niemożliwe (Spółka nie byłaby w stanie podejmować decyzji inwestycyjnych). Nabywane usługi są zatem bezpośrednio przekładane na świadczone przez A. usługi zarządzania funduszami w tym znaczeniu, że informacje uzyskiwane przez Spółkę od Dostawców są następnie wykorzystywane bezpośrednio przy świadczeniu usług zarządzania funduszami (nabyte usługi są de facto przenoszone na usługi świadczone przez Spółkę w ramach zarządzania funduszami inwestycyjnymi). Usługi świadczone przez Dostawców są zatem bezpośrednio związane z inwestycjami dokonywanymi przez fundusze zarządzane przez Spółkę w tym zakresie, że fakt ich nabycia i wykorzystania stanowi w istocie jeden z elementów podjęcia decyzji i dokonania zamierzania inwestycyjnego przez dany fundusz.

W konsekwencji, nabycie usług od Dostawców i wykorzystywanie ich przez Spółkę - tj. analizowanie danych udostępnianych przez Dostawców w świetle polityki inwestycyjnej/celu inwestycyjnego zarządzanych przez Spółkę funduszy i możliwych do dokonania inwestycji - stanowi element procesu zarządzania tymi funduszami. Na proces zarządzania funduszami, poza kwestiami administracyjnymi (które nie są objęte niniejszym wnioskiem) składa się przede wszystkim element podejmowania decyzji w zakresie dokonania lub niedokonania danej inwestycji przez fundusz lub wyjścia z jakiejś inwestycji, który to natomiast wymaga zgromadzenia i dokonania analizy szczegółowych danych gospodarczych/finansowych. Usługi nabywane od Dostawców stanowią zatem bezpośrednio element tego procesu, tj. element procesu podejmowania decyzji co do zamierzeń inwestycyjnych danego funduszu inwestycyjnego.

Spółka planuje również nabywanie opisanych powyżej usług od Dostawców w przyszłości. Niniejszy wniosek dotyczy przy tym usług nabywanych przez Spółkę począwszy od 1 lipca 2020 r.

Pytanie

Czy import usług określonych w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przez Wnioskodawcę będącego towarzystwem funduszy inwestycyjnych zarządzającym funduszami inwestycyjnymi, podlega zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Import usług określonych w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przez Wnioskodawcę będącego towarzystwem funduszy inwestycyjnych zarządzającym funduszami inwestycyjnymi, podlega zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

1.Zasady opodatkowania VAT importu usług

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Ogólna reguła dotycząca miejsca świadczenia usług została zawarta w art. 28b ust. 1 ustawy, zgodnie z którym miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a , art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Powyższe zastrzeżenia nie mają zastosowania w przypadku opisanych w niniejszym wniosku usług nabywanych przez Spółkę. Miejscem świadczenia usług nabywanych przez Spółkę od podmiotów zagranicznych, opisanych w niniejszym wniosku, jest terytorium kraju.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. Powyższy przepis ma zastosowanie, jeżeli usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b, również osoba prawna niebędąca takim podatnikiem, zarejestrowana jako podatnik VAT UE, zgodnie z art. 97 ustawy o VAT.

W powyższym przypadku, podatek VAT podlega rozliczeniu przez nabywcę usługi na zasadach odwrotnego obciążenia, z kolei usługodawca nie rozlicza podatku należnego.

W świetle art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4, stanowi import usług.

Mając na względzie przedstawiony powyżej przepis ustawy o VAT, Spółka, nabywając usługi od Dostawcy nieposiadającego siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce jest obowiązana do rozliczenia podatku VAT należnego z tytułu importu usług.

Stawka podatku - na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o VAT - wynosi 22% z zastrzeżeniem ust. 2-12, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednak na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 ustawy o VAT wynosi 23%. Jednocześnie, określone w ustawie o VAT usługi podlegają zwolnieniu z opodatkowania VAT.

Zwolnieniem z VAT objęte są w szczególności usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

W dalszej części uzasadnienia niniejszego wniosku o interpretację Spółka przedstawia argumenty przemawiające za możliwością zastosowania ww. zwolnienia z VAT do importu usług przedstawionych w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego.

2.Zasady opodatkowania VAT usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi - stan prawny

2.1.Zwolnienie z opodatkowania przewidziane w przepisach ustawy o VAT

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT podlegają usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Powyższa regulacja jest odzwierciedleniem art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają z opodatkowania podatkiem VAT zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Zarówno w regulacjach ustawy o VAT jak i Dyrektywy VAT nie zawarto definicji usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi podlegających zwolnieniu z VAT. Z tego względu dla ustalenia zakresu zwolnienia podatkowego z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT w związku z art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT należy odwołać się regulacji dotyczących działalności funduszy inwestycyjnych oraz do poglądów prezentowanych w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

2.2.Zarządzanie funduszem inwestycyjnym według dyrektywy UCITS

W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (Dz. U.UE.L 2009.302.32, dalej: „UCITS”), działalność związaną z zarządzaniem UCITS, dla celów tej dyrektywy zdefiniowano w Załączniku nr II - Funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem jako:

·zarządzanie inwestycjami,

·administracja:

a)obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b)zapytania klientów;

c)wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f)wypłata zysków;

g)emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i)prowadzenie ksiąg;

·wprowadzanie do obrotu.

Na podstawie UCITS należy zatem wskazać, że zarządzanie funduszami inwestycyjnymi obejmuje zarówno zarządzanie samymi inwestycjami, jak i czynności administracyjne, niezbędne do wywiązywania się z zobowiązań wobec klientów.

2.3.Orzecznictwo TSUE w zakresie zwolnienia z VAT dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi

Kwestia zakresu przewidzianego w przepisach Dyrektywy VAT zwolnienia z VAT dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi była kilkukrotnie analizowana przez TSUE.

W wyroku z 7 marca 2013 r. zapadłym w sprawie GfBk Gesellschaft fur Bórsenkommunikation mbH (sygn. akt C-275/11) Trybunał stwierdził, że: „Artykuł 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie”.

Powyższy wyrok TSUE zapadł na gruncie artykułu 13 część B lit. d pkt 6 Szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. Urz. UE. L 1977.145.1, ze. zm., dalej jako: „szósta dyrektywa”).

Jednakże z uwagi na analogiczne brzmienie regulacji art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 112 zachowuje on swoją aktualność również w odniesieniu do obecnie obowiązującego stanu prawnego. Co więcej, wyrok ten obrazuje szeroki zakres znaczeniowy, jaki na gruncie prawa wspólnotowego TSUE nadaje pojęciu „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” w kontekście zwolnienia od podatku VAT.

Z kolei w wyroku z 4 maja 2006 r. w sprawie Abbey National Plc (sygn. nr C-169/04) TSUE wskazał, iż „treść art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy nie wyklucza co do zasady, by na zarządzanie funduszami powierniczymi składały się różne odrębne usługi wchodzące w zakres pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi [zarządzania funduszami powierniczymi]” w rozumieniu tego przepisu oraz by korzystały one z przewidzianego w nim zwolnienia z opodatkowania, nawet wówczas gdy świadczący te usługi jest podmiotem zarządzającym będącym osobą trzecią (...)”.

Dalej Trybunał wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Trybunał zaznaczył, że „odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”.

W uzasadnieniu Trybunał podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zwolnionej.

3.Zwolnienie z VAT usług nabywanych przez Wnioskodawcę

3.1. Usługi nabywane przez Wnioskodawcę jako stanowiące odrębną całość

Aby możliwe było zastosowanie zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, nabywana przez Wnioskodawcę usługa musi stanowić odrębną całość.

Wskazane przez Spółkę usługi nabywane od podmiotów zagranicznych, mimo iż faktycznie są wykorzystywane do świadczenia usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, niewątpliwie mają charakter odrębnych świadczeń realizowanych przez podmioty trzecie na rzecz Spółki. Usługi te nabywane są od wyspecjalizowanych podmiotów. Spółka nie byłaby w stanie wytworzyć takich usług samodzielnie.

Oznacza to, że w przypadku opisanych w niniejszym wniosku usług nabywanych przez Wnioskodawcę od Dostawców spełniony jest warunek odrębności tych usług.

3.2. Usługi nabywane przez Wnioskodawcę jako specyficzne i istotne dla świadczenia usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi

Aby możliwe było zastosowanie zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, nabywane przez Spółkę usługi musiałyby być specyficzne oraz istotne dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Weryfikacja spełnienia powyższych warunków wymaga przeanalizowania przebiegu procesu zarządzania funduszami inwestycyjnymi - na tej podstawie będzie bowiem możliwe określenie, czy usługi nabywane przez Wnioskodawcę:

• odpowiadają specyfice usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, oraz
• są niezbędne do świadczenia usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Wnioskodawca wskazuje (co wynika również z przedstawionego powyżej opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego), że zarządzanie funduszem inwestycyjnym w pewnym uproszczeniu sprowadza się zasadniczo do następujących czynności:

• Etap 1: ustalenie celów inwestycyjnych danego funduszu inwestycyjnego (np. poprzez określenie planowanej stopy zwrotu z inwestycji czy akceptowalnego poziomu ryzyka),
• Etap 2: określenie dopuszczalnych klas aktywów, w które inwestuje fundusz inwestycyjny z uwzględnieniem akceptowalnego poziomu ryzyka oraz innych uwarunkowań wynikających ze statutu funduszu (wskazanie rodzajów papierów wartościowych lub innych praw majątkowych mogących być przedmiotem lokat funduszu, regionów geograficznych, konkretnych platform obrotu giełdowego - np. giełdy papierów wartościowych zlokalizowane w konkretnych regionach geograficznych, itp.),
• Etap 3: podjęcie decyzji przez osoby zarządzające funduszem inwestycyjnym odnośnie inwestycji w konkretne aktywa spełniające założone kryteria określone na Etapie 2,
• Etap 4: bieżące monitorowanie wartości lokat funduszu oraz sytuacji na rynku kapitałowym pod kątem oceny zasadności dokonania ewentualnych modyfikacji zawartości portfela inwestycyjnego funduszu.

Nie ulega wątpliwości, że podjęcie decyzji przez osoby zarządzające funduszem inwestycyjnym pod kątem wyboru konkretnych aktywów, w które zostaną ulokowane środki funduszu, wymaga uzyskania szczegółowych specjalistycznych danych finansowych. W przypadku świadczenia przez Wnioskodawcę profesjonalnych usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi odpowiednim rozwiązaniem jest w takim wypadku skorzystanie z analiz i rekomendacji dostarczanych przez dostawców, takich jak (...) (...), (...), czy (...).

Dzięki usługom nabywanym od Dostawców Spółka otrzymuje w czasie rzeczywistym komplet danych, analiz i rekomendacji (np. kursy papierów wartościowych, dane odnośnie wybranych indeksów giełdowych) niezbędnych do świadomego podejmowania decyzji inwestycyjnych w celu osiągnięcia jak najlepszych wyników finansowych w interesie uczestników funduszy inwestycyjnych, którymi zarządza Spółka. Co szczególnie istotne, usługi świadczone przez Dostawców zapewniają ponadto wsparcie dla pracowników Spółki w zakresie tworzenia portfeli inwestycyjnych zgodnych z polityką inwestycyjną danych funduszy oraz dopuszczalnym poziomem ryzyka - zestawienia danych dostarczanych przez Dostawców odzwierciedlają określone wymagania Spółki, np. wyłącznie wybrane indeksy giełd papierów wartościowych z określonych regionów geograficznych. Dane te w oczywisty sposób stanowią istotny i specyficzny element czynności realizowanych w ramach opisanego powyżej Etapu 3 w procesie zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Zestawienia danych uzyskanych od Dostawców niewątpliwie są również kluczowym elementem monitorowania bieżącego stanu lokat funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez Spółkę (uzyskanie danych odnośnie bieżących kursów wybranych papierów wartościowych, indeksów giełdowych, poziomu ryzyka etc. ma bezpośrednie przełożenie na monitorowanie bieżącej sytuacji na rynku kapitałowym pod kątem oceny zasadności dokonania ewentualnych modyfikacji zawartości portfela inwestycyjnego funduszu przez Wnioskodawcę). Pozyskiwanie aktualnych danych służy osiągnięciu oczekiwanego poziomu korzyści z inwestycji, pozwala bowiem podejmować natychmiastowe działania w przypadku zmiany trendów rynkowych mogących prowadzić do zmiany wyceny aktywów znajdujących się w portfelach funduszy. Niewątpliwie usługi świadczone przez Dostawców stanowią zatem specyficzny i istotny element czynności wykonywanych w ramach opisanego powyżej Etapu 4 zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Trzeba podkreślić, że obowiązek działania na korzyść uczestników funduszy oraz zgodnie z przyjętą przez fundusz polityką inwestycyjną wynika z samej ustawy o funduszach inwestycyjnych i został sformułowany w art. 10 ustawy o funduszach inwestycyjnych. Jak wskazano w komentarzu do ustawy o funduszach inwestycyjnych, „Na gruncie ustawy o funduszach inwestycyjnych przez działanie w interesie uczestników należy rozumieć podejmowanie przez (...), działające w imieniu funduszu, wszelkich czynności w celu zapewnienia możliwie najszerszej ochrony praw inwestorów. Działania te powinny być dokonywane w trosce o powierzone przez osoby trzecie środki, w szczególności zaś powinny być zgodne z zakładaną polityką inwestycyjną oraz powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, statutem funduszu, jak i z obowiązującymi (...) regulacjami wewnętrznymi.

Zapewnienie podejmowania decyzji zgodnie z celami inwestycyjnymi i polityką inwestycyjną, przy uwzględnieniu ustalonych limitów ryzyka niezaprzeczalnie wymaga posiadania bieżących danych rynkowych, które pozwalają ustalić trendy rynkowe mogące wpływać na przyszłą wartość aktywów należących do funduszu inwestycyjnego oraz ich zgodność z przyjętymi założeniami. Nabywane od Dostawców usługi są zatem istotne i specyficzne dla świadczonych przez Wnioskodawcę usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

3.3. Brak możliwości zakwalifikowania usług świadczonych przez Dostawców jako usług wyłącznie o charakterze administracyjno-technicznym

Należy również podkreślić, iż usługi świadczone przez Dostawców ze względu na swój specjalistyczny charakter, nie mogą być uznane za usługi administracyjne lub techniczne. Dane przekazywane przez Dostawców nie mają wyłącznie wymiaru informacyjnego, tzn. nie ograniczają się do przekazania prostych komunikatów odnośnie określonych danych finansowych. Dane przekazywane Spółce przez Dostawców zostały zestawione w sposób spełniający wymagania Spółki (np. zawierają analizy spełniające określone kryteria ustanowione przez Spółkę w zakresie doboru instrumentów finansowych, regionów geograficznych, określonych giełd i platform obrotu, wybranych indeksów itp.).

Wiedza nabywana przez Spółkę w ramach usług nabywanych od Dostawców ma zatem charakter kreatywny i jest ściśle dedykowana potrzebom Spółki, które odzwierciedlają politykę inwestycyjną funduszy zarządzanych przez Spółkę. Odpowiedni dobór danych, informacji, analiz itp. dokonywany jest przez Dostawców z wykorzystaniem odpowiednich algorytmów pozwalających na maksymalne dopasowanie do potrzeb klienta.

Należy także podkreślić, że usługą jaką Spółka nabywa jest dostęp do informacji, nie jest to usługa techniczna. Terminale dostarczane Spółce są wyłącznie narzędziem niezbędnym do wykonania na jej rzecz właściwego świadczenia, jakim jest dostarczenie informacji i analiz niezbędnych do podejmowania decyzji inwestycyjnych.

3.4. Usługi świadczone przez Dostawców jako alternatywa dla czynności wchodzących w skład zarządzania funduszami inwestycyjnymi wykonywanych samodzielnie przez pracowników Spółki.

Teoretycznie, usługi wskazane w złożonym przez Spółkę wniosku o interpretację mogłyby być wykonane przez Spółkę samodzielnie, tj. przez pracowników zatrudnionych przez Spółkę, bez korzystania z zewnętrznych dostawców. Przykładowo, pracownicy Spółki mogliby samodzielnie, manualnie uzyskiwać dane odnośnie aktualnych kursów instrumentów finansowych w celu kształtowania portfela aktywów danego funduszu inwestycyjnego. W ocenie Spółki, nie ulega wątpliwości, iż w powyższych przypadkach czynności wykonywane samodzielnie przez Spółkę, jako czynności wchodzące w zakres usług zarządzania wykonywanych przez Spółkę, byłyby objęte zwolnieniem z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT (jako czynności wchodzące w zakres usług zarządzania funduszem inwestycyjnym).

Niemniej jednak, z uwagi na wysoki stopień skomplikowania opisanych powyżej usług (i co Spółka wskazywała już w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego) zgodnie z przyjętą praktyką rynkową, wykonywane są one z reguły przez podmioty, które specjalizują się w danym obszarze czynności wchodzących w zakres standardowego pakietu usług zarządzania funduszem inwestycyjnym.

Ponadto dane dostarczane przez Dostawców mają najbardziej kompleksowy charakter, są najpełniejszym dostępnym na rynku źródłem danych finansowych. Zawierają także zestawienia, do których utrudnione byłoby dotarcie w inny sposób, na przykład dotyczące spółek położonych w krajach nieanglojęzycznych, bądź w których nie są powszechne elektroniczne rejestry podmiotów.

Współcześnie, transakcje kupna/sprzedaży instrumentów finansowych na rynku regulowanym realizowane są w czasie rzeczywistym. Nowoczesne systemy transakcyjne pozwalają na przeprowadzenie transakcji w ciągu ułamków sekund. W związku z tym, w celu realizacji decyzji inwestycyjnych zgodnie z interesem uczestników funduszy, uzyskanie informacji odnośnie bieżących danych w zakresie obrotu instrumentami finansowymi na danym rynku jest niezbędne. Przykładowo platformy udostępniane przez (...) umożliwiają szybkie reakcje także poprzez komunikatory, za pomocą których istnieje możliwość kontaktowania się z brokerami.

Nabywane przez Spółkę od Dostawców usługi polegające na zapewnieniu dostępu do publicznych danych transakcyjnych w zakresie obrotu instrumentami finansowymi, tj. gromadzenia i analizy danych inwestycyjnych oraz przygotowywanie prognoz dotyczących gospodarek światowych, jak i poszczególnych sektorów i spółek notowanych na giełdach, czy przekazywanie rekomendacji niezbędnych do podejmowania świadomych decyzji inwestycyjnych, stanowią specjalistyczne świadczenia, nierozerwalnie związane z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi. Są zatem specyficzne i istotne dla tej działalności. Należy podkreślić, że nieuzyskanie analiz i rekomendacji otrzymanych w wyniku wykonania przedmiotowej usługi ograniczyłoby lub wręcz uniemożliwiłoby należyte zarządzanie funduszami inwestycyjnymi. Przy obecnym poziomie rozwoju technologicznego oraz tempie obiegu informacji, korzystanie ze wskazanych usług stanowi niezbędny standard w zakresie świadczenia usług finansowych.

Z uwagi na powyższe nie ulega wątpliwości, że nabycie przez Spółkę wymienionych we wniosku usług jest konieczne i właściwe dla prawidłowego wykonywania przez Spółkę usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Państwa wniosek – 6 października 2020 r. wydałem interpretację indywidualną znak 0114-KDIP4-3.4012.343.2020.1.RK, w której uznałem Państwa stanowisko za nieprawidłowe.

Interpretację doręczono Państwu 15 października 2020 r.

Skarga na interpretację indywidualną

16 listopada 2020 r. wnieśli Państwo skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Skarga wpłynęła 17 listopada 2020 r.

Wnieśli Państwo o:

• uchylenie zaskarżonej Interpretacji oraz
• zwrot kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę na interpretację indywidualną – wyrokiem z 29 czerwca 2021 r. sygn. akt III SA/Wa 2539/20.

Wnieśli Państwo skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 15 kwietnia 2025 r. sygn. akt I FSK 2281/21 uchylił ww. wyrok WSA w Warszawie i zaskarżoną interpretację.

Odpis wyroku NSA wpłynął 1 lipca 2025 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku 

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.):

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

• uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyroku;
• ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Podkreślić należy, że nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Z okoliczności sprawy wynika, że są Państwo towarzystwem funduszy inwestycyjnych zarządzającym całością działalności funduszy znajdujących się w Państwa ofercie.  Aby mogli Państwo prawidłowo realizować swoje zadania, tj. aby byli Państwo w stanie podejmować przemyślane i prawidłowe decyzje inwestycyjne, osoby zaangażowane w zarządzanie funduszami muszą posiadać odpowiednią wiedzę w zakresie istniejących na dany moment na rynku uwarunkowań ekonomicznych oraz gospodarczych. Osoby te muszą posiadać przede wszystkim informacje o aktualnej sytuacji ekonomicznej występującej na rynku, na którym dany fundusz lokuje swoje aktywa (tj. np. w spółki z danego kraju czy danej branży), dane o aktualnych kursach walut, sytuacji politycznej w poszczególnych krajach, etc. Bez tych danych prowadzenie działalności w zakresie zarządzania funduszami przez Państwa byłoby w istocie niemożliwe. Osoby zarządzające funduszami nie dysponowałyby bowiem odpowiednimi informacjami, pozwalającymi im podejmować prawidłowe i korzystne decyzje inwestycyjne.

W celu umożliwienia podejmowania prawidłowych decyzji inwestycyjnych i monitorowania poczynionych już inwestycji, nabywają Państwo szereg usług, umożliwiających otrzymywanie w czasie rzeczywistym dostępu do danych źródłowych, bez których prowadzenie przez Państwa  działalności byłoby w praktyce niemożliwe. Usługi takie świadczą przede wszystkim podmioty gospodarcze, wyspecjalizowane w dostarczaniu tego typu informacji/danych/analiz dla uczestników rynku finansowego (a zatem dla towarzystw funduszy inwestycyjnych, doradców inwestycyjnych, banków inwestycyjnych, etc.). W wielu sytuacjach usługi tego typu są świadczone przez podmioty zagraniczne, nieposiadające siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce („Dostawcy”).

Wśród nabywanych przez Państwa usług od Dostawców są usługi polegające na zapewnieniu:

a)dostępu do danych transakcyjnych w zakresie obrotu instrumentami finansowymi (dostęp w czasie rzeczywistym do bieżących notowań instrumentów finansowych, indeksów giełdowych itp.). Usługi powyższe obejmują udostępnianie informacji odnośnie bieżących notowań na wybranych rynkach finansowych w różnych państwach na świecie, np. danych odnośnie kursów papierów wartościowych, notowań instrumentów pochodnych czy różnych indeksów giełdowych itp. Informacje te są przekazywane w formie zagregowanych danych, przedstawionych w formie m.in. wykresów czy tabel, dostępnych dla Państwa „na bieżąco” poprzez specjalistyczne, udostępnione Państwu terminale (tj. przez specjalistyczny system komputerowy udostępniany przez Dostawcę). Powyższe usługi nabywają Państwo od (...),

b)dostępu do informacji o sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw w (...) (tj. danych o spółkach wchodzących w skład tzw. (...)) oraz danych dla potrzeb świadczenia usług dla (...) Banku Narodowego polegających na zarządzaniu portfelem aktywów należących do funduszu (...) na polskim rynku kapitałowym. W celu świadczenia usług dla (...) Banku Narodowego nabywają Państwo dostęp do danych o wskaźnikach specjalnego indeksu stworzonego dla tego Banku (...). Usługi te nabywają Państwo od (...),

c)dostępu do aktualnych raportów zawierających dane ekonomiczne w zakresie obrotu towarów, kondycji rynków, strategii kredytowych i sytuacji politycznej związanych z podmiotami będącymi celami inwestycyjnymi funduszy zarządzanych przez Państwa (tj. przede wszystkim spółek, w które planują Państwo zainwestować środki funduszy). Usługi te świadczone są przez (...),

d)dostępu do danych zawierających kompleksowe informacje o podmiotach będących celami inwestycyjnymi funduszy zarządzanych przez Państwa (Dostawca udostępnia Państwu raporty w tym zakresie). Dane te pozwalają ocenić poziom ryzyka podejmowanych inwestycji. Usługi wykonywane są przez (...).

Dane przekazywane Państwu przez Dostawców są zestawione w sposób spełniający Państwa wymagania (np. zawierają analizy spełniające określone kryteria ustanowione przez Państwa w zakresie doboru instrumentów finansowych, regionów geograficznych, określonych giełd i platform obrotu, wybranych indeksów itp.).

Wiedza nabywana przez Państwa w ramach usług nabywanych od Dostawców jest ściśle dedykowana Państwa potrzebom, które odzwierciedlają politykę inwestycyjną zarządzanych przez Państwa funduszy. Odpowiedni dobór danych, informacji, analiz itp. dokonywany jest przez Dostawców w sposób, który pozwala na maksymalne dopasowanie tych danych do Państwa potrzeb. Dane nabywane przez Państwa są w tym zakresie powiązane z działalnością polegającą na dokonywaniu inwestycji w papiery wartościowe i inne prawa majątkowe, czyli z działalnością która jest wykonywana przez konkretne fundusze inwestycyjne. Nabywanie usług od Dostawców przekłada się zatem bezpośrednio na prawidłowe wykonywanie przez Państwa usług, polegających na zarządzaniu konkretnymi funduszami - tj. funduszami z konkretną polityką inwestycyjną/celem inwestycyjnym, spójnym z danymi, które otrzymują Państwo od Dostawców.

Dzięki nabywanym usługom otrzymują Państwo w czasie rzeczywistym komplet danych, analiz i rekomendacji niezbędnych do świadomego podejmowania decyzji inwestycyjnych w celu osiągnięcia jak najlepszych wyników finansowych w interesie swoich klientów, tj. uczestników funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez Państwa. Nabywane usługi są w praktyce również niezbędne dla pracowników Spółki odpowiedzialnych za zarządzanie funduszami w zakresie tworzenia portfeli inwestycyjnych zgodnych z polityką inwestycyjną danych funduszy oraz dopuszczalnym poziomem ryzyka.

Nabywają Państwo ww. usługi w celu prowadzenia działalności inwestycyjnej, a zatem w celu umożliwienia skutecznego i prawidłowego zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Nabywane usługi są bezpośrednio przekładane na świadczone przez Państwa usługi zarządzania funduszami w tym znaczeniu, że informacje uzyskiwane przez Państwa od Dostawców są następnie wykorzystywane bezpośrednio przy świadczeniu usług zarządzania funduszami (nabyte usługi są de facto przenoszone na usługi świadczone przez Państwa w ramach zarządzania funduszami inwestycyjnymi). Usługi świadczone przez Dostawców są zatem bezpośrednio związane z inwestycjami dokonywanymi przez zarządzane przez Państwa fundusze w tym zakresie, że fakt ich nabycia i wykorzystania stanowi w istocie jeden z elementów podjęcia decyzji i dokonania zamierzania inwestycyjnego przez dany fundusz.

Państwa wątpliwości w tej sprawie dotyczą kwestii rozpoznania nabywanych przez Państwa usług od Dostawców jako import usług zwolnionych od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

W tym miejscu należy zauważyć, że w przypadku świadczenia usług, gdy jedna ze stron posiada siedzibę poza terytorium kraju, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie. I tak, na podstawie art. 2 pkt 1 ustawy,

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy. Stosownie do art. 28a ustawy:

Wskazany powyżej art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy,

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy:

Stosownie natomiast art. 28b ust. 3 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku braku siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – miejscem świadczenia usług, jest stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług. Do powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług, jednakże w przedmiotowej sprawie nie mają one zastosowania.

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy:

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Według art. 17 ust. 2 ustawy:

Z treści przepisu art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wynika, że rozliczenia podatku z tytułu importu usług dokonuje nabywca jedynie w przypadku, gdy łącznie są spełnione warunki o których to mowa w lit. a) i b) powyższej regulacji, dotyczące odpowiednio usługodawcy jak i usługobiorcy. W sytuacji niespełnienia chociażby jednego z nich nabywca usług nie jest podatnikiem z tytułu dokonanego importu usług.

Z uwagi na to, że posiadają Państwo siedzibę na terytorium kraju, to zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem opodatkowania nabywanych przez Państwa usług od podmiotów zagranicznych nieposiadających siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce (Dostawców) - jest terytorium kraju, tj. Polski.

Wobec powyższego usługi nabywane przez Państwa od Dostawców (podmiotów zagranicznych) stanowią import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy, z tytułu którego podatnikiem, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, są Państwo i to na Państwu ciąży obowiązek rozliczenia tych usług.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy:

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości w kwestii zwolnienia od podatku usług nabywanych przez Państwa od Dostawców należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

• przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz
• podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym:

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia od opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 95 ze zm.) – dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 u.f.i.:

W myśl art. 38 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:

Natomiast art. 5 u.f.i. stanowi, że:

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:

Zgodnie natomiast z art. 2 pkt 7 u.f.i.:

U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:

Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.

W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 3 ust. 3 u.f.i.:

Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:

Jak wskazali Państwo w opisie sprawy, podstawowym obszarem Państwa działalności jest tworzenie i zarządzanie różnego rodzaju funduszami inwestycyjnymi przewidzianymi w przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych. Tym samym, warunek podmiotowy do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług w myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy VAT należy uznać za spełniony.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarzadzania funduszem” w odniesieniu do przedmiotowej sprawy, należy również wskazać ugruntowane orzecznictwo TSUE (m.in. w sprawach C-8/03, Banque Bruxelles Lambert S.A. z 21 października 2004 r., C-169/04 z 4 maja 2006 r. w sprawie Abbey National plc., czy C-275/11 GfBk z 7 marca 2013 r.).

Z orzeczenia w sprawie C-8/03, Banque Bruxelles Lambert SA, wynika, że zwolnienie dotyczy tych transakcji, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04, Abbey National. TSUE w tym wyroku, w pkt 26, 63 i 64, orzekł, że nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów, wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym. TSUE wyraźnie wskazał, że aby usługi te podlegały zwolnieniu od opodatkowania VAT, powinny tworzyć odrębną całość, która – jeśli ją oceniać globalnie – w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zarzadzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2006/112/WE.

W powyższym wyroku TSUE wskazał zatem na to, że zwolnienie wynikające z analizowanego przepisu dyrektywy 2006/112/WE ma charakter przedmiotowy, nie zaś podmiotowy. Oznacza to, że niezależnie od statusu i formy prawnej podmiotu świadczącego usługi na rzecz funduszu inwestycyjnego, jeśli czynności te jako kompleksowy zespół specyficznych dla funduszu świadczeń wpisywać się będą w zakres czynności, które podmiot bezpośrednio zarządzający funduszami wykonuje w ramach swojej działalności inwestycyjnej, to usługa taka powinna podlegać zwolnieniu z opodatkowania VAT.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11, GfBk, była kwestia możliwości zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. W tej sprawie Trybunał rozważył kwestię możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania VAT dla świadczenia usług doradztwa inwestycyjnego przez spółkę świadczącą usługi doradztwa giełdowego, które jednak nie mieściły się w katalogu funkcji wchodzących w skład zbiorowego zarządzania portfelem w rozumieniu Załącznika II do dyrektywy 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe. Jakie czynności wchodzące w skład zbiorowego zarzadzania portfelem zawiera Załącznik II Dyrektywy UCITS wymieniono powyżej. Trybunał w orzeczeniu tym podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził, że „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (...). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d)”.

W odniesieniu do analizowanej sprawy, szczególną uwagę należy zwrócić na wyrok TSUE z 2 lipca 2020 r., w sprawie BlackRock Investment Management (UK), C-231/19. W powyższym wyroku Trybunał orzekł, że artykuł 135 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2006/112/WE należy interpretować w ten sposób, że jedno świadczenie usług zarządzania realizowane poprzez platformę informatyczną należącą do usługodawcy będącego osobą trzecią na rzecz spółki zarządzającej funduszami, obejmujące zarówno specjalne fundusze inwestycyjne, jak i inne fundusze, nie jest objęte przewidzianym w tym przepisie zwolnieniem. Odwołując się do stanu faktycznego, analizowanego przez TSUE, należy przytoczyć, że z pkt 11-16 wyroku wynika, że BlackRock jest członkiem i przedstawicielem grupy podatkowej VAT z siedzibą w Zjednoczonym Królestwie, do której należą spółki zajmujące się zarządzaniem funduszami. BlackRock zarządza zarówno specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, jak i innymi funduszami, przy czym te pierwsze nie stanowią większości zarządzanych funduszy, zarówno pod względem liczby, jak i wartości zarządzanych aktywów. Aby zarządzać wszystkimi tymi funduszami, BlackRock korzysta z usług BlackRock Financial Management Inc. (dalej BFMI), spółki prawa amerykańskiego należącej do tej samej grupy kapitałowej. Wspomniane usługi świadczone są za pośrednictwem tzw. platformy informatycznej Aladdin, na którą składają się sprzęt, oprogramowanie i zasoby ludzkie. Aladdin dostarcza zarządzającym portfelami wyniki analiz rynkowych i monitorowania wyników i ryzyka, zapewniając wsparcie przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, nadzoruje zgodność z przepisami i pozwala wdrażać decyzje dotyczące transakcji. Zgodnie z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest to jedno i to samo świadczenie, niezależnie od zarządzanych środków.

W pkt 33 wyroku wskazano, że z postanowienia odsyłającego nie wynika, by w ramach usługi świadczonej przez platformę taką jak rozpatrywana w postępowaniu głównym możliwe było rozróżnienie między usługami głównymi a pomocniczymi. Analiza rynku, monitorowanie wyników, ocena ryzyka, kontrola zgodności z przepisami i usługi w zakresie realizacji transakcji są kolejnymi etapami świadczenia, które są na równi niezbędne do pomyślnego przeprowadzenia transakcji inwestycyjnych. W związku z tym takie świadczenie ma postać jednego świadczenia składającego się z różnych elementów o równoważnym znaczeniu.

W pkt 39 uzasadnienia powyższego wyroku TSUE wskazał, że zwolnienie, o którym mowa w art. 135 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2006/112/WE, jest określone wyłącznie poprzez odniesienie do charakteru danego świadczenia, w tym przypadku zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Brzmienie tego przepisu nie pozwala zatem na rozdzielenie traktowania podatkowego jednego świadczenia w zależności od jego przeznaczenia.

Stosowanie jednej stawki w zależności od głównego przeznaczenia usług świadczonych za pośrednictwem platformy takiej jak Aladdin mogłoby bowiem prowadzić do tego, że zwolnienie dotyczące zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi zostałoby przyznane na inne fundusze. W takiej sytuacji podmiot zarządzający głównie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi mógłby korzystać ze zwolnienia dla całej swojej działalności w zakresie zarządzania funduszami, w tym funduszami innymi niż specjalne fundusze inwestycyjne. Taka konsekwencja byłaby sprzeczna ze ścisłym charakterem wykładni zwolnienia przewidzianego w art. 135 ust. 1 lit. g) dyrektywy VAT, podobnie jak innych zwolnień, o których mowa w tym samym ustępie, o czym przypomniano w pkt 22 niniejszego wyroku. Zatem w okolicznościach takich jak te rozpatrywane w postępowaniu głównym o traktowaniu podatkowym usług nie może rozstrzygać charakter większości funduszy zarządzanych przez daną spółkę. (pkt 44-46 powyższego wyroku).

Dodatkowo w pkt 47 Trybunał przypomniał, że aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcje podlegające zwolnieniu w rozumieniu tego przepisu, muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi (podobnie wyroki: z 4 maja 2006 r., Abbey National, C-169/04, EU:C:2006:289, pkt 70, 71; z 7 marca 2013 r., GfBk, C-275/11, EU:C:2013:141, pkt 21).

Jak wskazano w pkt 48-51 uzasadnienia wyroku TSUE, rozpatrywana usługa była przeznaczona do zarządzania różnego rodzaju inwestycjami, a w szczególności może być wykorzystywana bez rozróżnienia do zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi oraz innymi funduszami. Dlatego też usługi tej nie można uznać za szczególną usługę zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. W konsekwencji świadczenie usług takie jak to rozpatrywane w postępowaniu głównym nie spełnia przesłanek do zwolnienia przewidzianego w art. 135 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2006/112/WE.

Należy również wskazać na opinię Rzecznika Generalnego Priita Pikamäego, który w pkt 65 stwierdził:

I końcowo, w pkt 71 opinii wskazał:

Podsumowując, biorąc pod uwagę przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że nabywane przez Państwa od Dostawców usługi, umożliwiające Państwu otrzymywanie w czasie rzeczywistym dostępu do danych źródłowych, polegające na zapewnieniu:

a)dostępu do danych transakcyjnych w zakresie obrotu instrumentami finansowymi (dostęp w czasie rzeczywistym do bieżących notowań instrumentów finansowych, indeksów giełdowych itp.); usługi powyższe obejmują udostępnianie informacji odnośnie bieżących notowań na wybranych rynkach finansowych w różnych państwach na świecie, np. danych odnośnie kursów papierów wartościowych, notowań instrumentów pochodnych czy różnych indeksów giełdowych itp.;

b)dostępu do informacji o sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw w (...), (tj. danych o spółkach wchodzących w skład tzw. (...)) oraz danych dla potrzeb świadczenia usług dla (...) Banku Narodowego (nabywają Państwo dostęp do danych o wskaźnikach specjalnego indeksu stworzonego dla tego Banku (...);

c)dostępu do aktualnych raportów zawierających dane ekonomiczne w zakresie obrotu towarów, kondycji rynków, strategii kredytowych i sytuacji politycznej związanych z podmiotami będącymi celami inwestycyjnymi funduszy zarządzanych przez Państwa;

d)dostępu do danych zawierających kompleksowe informacje o podmiotach będących celami inwestycyjnymi funduszy zarządzanych przez Państwa

mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Jednocześnie mieszczą się one w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, są one bowiem nieodzownym elementem prowadzonego przez Państwa procesu zarządzania funduszami inwestycyjnymi. W konsekwencji ww. usługi podlegają zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Powyższe stanowisko potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w zapadłym w niniejszej sprawie wyroku z 15 kwietnia 2025 r. sygn. akt I FSK 2281/21 wskazując, że:

Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu wydania pierwotnej interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.