Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 lipca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie uznania, że Gmina obciążając strony kosztami administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego nie działa jako podatnik podatku VAT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina (dalej: Gmina lub Wnioskodawca) jest zarejestrowana na potrzeby podatku od towarów i usług (dalej: VAT) jako podatnik VAT czynny.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: ustawa o samorządzie gminnym), Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Jednocześnie w myśl art. 6 ust. 1 cytowanej ustawy, do zakresu działania Gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych Gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.

Burmistrz na wniosek stron wszczął postępowanie rozgraniczeniowe między nieruchomościami.

Do przeprowadzenia czynności ustalenia przebiegu granic upoważnił uprawnionego geodetę. Upoważniony geodeta podjął czynności ustalenia przebiegu granic pomiędzy przedmiotowymi nieruchomościami przy udziale stron. Z przeprowadzonych czynności został sporządzony protokół graniczny. Następnie geodeta sporządził operat techniczny przedstawiający przebieg granic.

Powołanemu przez Burmistrza uprawnionemu geodecie zostało wypłacone wynagrodzenie zgodnie z umową za wykonanie usługi geodezyjnej dotyczącej określenia położenia znaków granicznych granicy działek, stanowiących przedmiot postępowania rozgraniczeniowego. Burmistrz wydał postanowienie o ustaleniu kosztów postępowania, w którym ustala koszty postępowania na podstawie art. 152 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej: Kodeks cywilny).

Postępowanie rozgraniczeniowe dotyczące spornej granicy między nieruchomościami prowadzone jest przez Burmistrza Gminy na wniosek jednej ze stron. Ponadto Gmina jest jedną ze stron postępowania.

Na podstawie art. 30 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne, Burmistrz działa wyłącznie jako organ prowadzący postępowanie administracyjne, w ramach którego wyłania geodetę prowadzącego czynności techniczne, wobec powyższego Gmina zawarła z geodetą umowę na wykonanie czynności i sporządzenie dokumentacji geodezyjnej.

Za wykonane prace Gmina dokonuje zapłaty dla geodety.

Burmistrz ostatecznie 17 marca 2025 r. wydał postanowienie w sprawie podziału kosztów, a następnie na podstawie art. 264 § w zw. z art. 262 § 1 pkt 2 oraz art. 263 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 572), obciążył kosztami strony postępowania. Kosztem postępowania jest wynagrodzenie uprawnionego geodety przeprowadzającego czynności techniczne ustalenia granic.

Pytanie

Czy Gmina, dokonując rozgraniczenia nieruchomości a następnie obciążając strony kosztami administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego, działa w charakterze podatnika VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Gmina, dokonując rozgraniczenia nieruchomości a następnie obciążając strony kosztami administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego, nie działa w charakterze podatnika VAT.

Uzasadnienie stanowiska Gminy

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r., poz. 775 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...), towarami zaś – w myśl art. 2 pkt 6 ustawy - są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy, w przypadku, gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy o VAT.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy o VAT – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei, zgodnie z ust. 6 przedmiotowej regulacji, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki. Podmioty te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:

1.podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa oraz

2.podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej i urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników ma charakter podmiotowo-przedmiotowy.

Aby ww. podmioty mogły korzystać z wyłączenia z kategorii podatników podatku od towarów i usług na mocy art. 15 ust. 6 ustawy, konieczne jest łączne spełnienie dwóch warunków:

1.czynności - co do zasady podlegające opodatkowaniu VAT - muszą być wykonane przez ściśle określone podmioty,

2.ponadto czynności te muszą być wykonywane w ramach sprawowanego przez te podmioty władztwa publicznego.

Jednocześnie zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

W myśl art. 6 ust. 1 ww. ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ww. ustawy, do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty.

Zatem organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy są wyłączone z kręgu podatników VAT – w zakresie czynności nałożonych przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane.

Jest to wyłączenie podmiotowo-przedmiotowe i ma zastosowanie przy spełnieniu przez ten organ dwóch warunków:

1.jego podmiotem jest organ władzy publicznej lub urząd obsługujący ten organ;

2.odnosi się jedynie do czynności nałożonych przepisami prawa, dla których powołano te organy, z wyłączeniem czynności realizowanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie są podatnikami VAT w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki. Organy te są natomiast podatnikami VAT w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników VAT, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe, wyłączone z opodatkowania VAT są czynności wykonywane przez podmioty prawa publicznego (organy władzy publicznej i urzędy obsługujące te organy) w ramach sprawowanego przez nie władztwa publicznego.

Za podstawowe przepisy materialnoprawne, dotyczące obowiązków właścicieli gruntów sąsiadujących, uznaje się art. 152 i 153 Kodeksu cywilnego. Regulują one współdziałanie przy utrzymywaniu stałych znaków granicznych i rozgraniczeniu, a także określają kryteria, według których należy przeprowadzić postępowanie rozgraniczające w przypadku sytuacji spornych.

Artykuł 152 Kodeksu cywilnego stanowi, że właściciele gruntów sąsiadujących obowiązani są do współdziałania przy rozgraniczeniu gruntów oraz przy utrzymywaniu stałych znaków granicznych; koszty rozgraniczenia oraz koszty urządzenia i utrzymywania stałych znaków granicznych ponoszą po połowie.

Pomimo istnienia zapisu art. 152 Kodeksu cywilnego, mają miejsce spory o granice pomiędzy nieruchomościami sąsiadującymi, których właściciele nie dopełniają wcześniej wymienionych obowiązków. W takich sytuacjach istnieje potrzeba wszczęcia postępowania administracyjnego, mającego na celu rozstrzygnięcie sporu.

Z kolei z art. 153 Kodeksu cywilnego wynika, że jeżeli granice gruntów stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice według ostatniego spokojnego stanu posiadania.

Gdyby również takiego stanu nie można było stwierdzić, a postępowanie rozgraniczeniowe nie doprowadziło do ugody między zainteresowanymi, sąd ustali granice z uwzględnieniem wszelkich okoliczności; może przy tym przyznać jednemu z właścicieli odpowiednią dopłatę pieniężną.

Osoby zainteresowane rozgraniczeniem nieruchomości nie mają możliwości wyboru trybu postępowania. Rozgraniczenie nieruchomości może nastąpić w trybie postępowania administracyjnego lub też w postępowaniu sądowym. Zgodnie z przepisami prawa, pierwszeństwo ma postępowanie rozgraniczeniowe przed organami administracji samorządowej, a sąd powszechny staje się właściwy tylko wtedy, kiedy przewidują taką możliwość odpowiednie przepisy.

Problematykę rozgraniczenia nieruchomości w postępowaniu administracyjnym reguluje ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne.

W myśl art. 29 ust. 1-3 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie przebiegu ich granic przez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów. Rozgraniczeniu podlegają, w miarę potrzeby, wszystkie albo niektóre granice określonej nieruchomości z przyległymi nieruchomościami lub innymi gruntami. Rozgraniczenia nieruchomości dokonują wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) oraz w wypadkach określonych w ustawie, sądy.

Zgodnie z art. 30 ust. 1-4 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) przeprowadzają rozgraniczenie nieruchomości z urzędu lub na wniosek strony.

Postępowanie o rozgraniczenie nieruchomości przeprowadza się z urzędu przy scaleniu gruntów, a także jeżeli jest brak wniosku strony, a potrzeby gospodarki narodowej lub interes społeczny uzasadniają przeprowadzenie rozgraniczenia. Postanowienie o wszczęciu postępowania w sprawie scalenia gruntów zastępuje postanowienie o wszczęciu postępowania o rozgraniczenie nieruchomości. Na postanowienie o wszczęciu postępowania o rozgraniczenie nieruchomości nie służy zażalenie.

Z art. 31 ust. 1-2 i ust. 4 ww. ustawy wynika, że czynności ustalania przebiegu granic wykonuje geodeta upoważniony przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Przy ustalaniu przebiegu granic bierze się pod uwagę znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty oraz punkty osnowy geodezyjnej. W razie sporu co do przebiegu linii granicznych, geodeta nakłania strony do zawarcia ugody. Ugoda zawarta przed geodetą posiada moc ugody sądowej.

Z kolei art. 33 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne stanowi, że wójt (burmistrz, prezydent miasta) wydaje decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości, jeżeli zainteresowani właściciele nieruchomości nie zawarli ugody, a ustalenie przebiegu granicy nastąpiło na podstawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron.

Zgodnie z przepisem art. 33 ust. 2 ww. ustawy, wykonanie decyzji poprzedza:

1.dokonanie przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta) oceny prawidłowości wykonania czynności ustalenia przebiegu granic nieruchomości przez upoważnionego geodetę oraz zgodności sporządzonych dokumentów z przepisami; w wypadku stwierdzenia wadliwego wykonania czynności upoważnionemu geodecie zwraca się dokumentację do poprawy i uzupełnienia;

2.włączenie dokumentacji technicznej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

Artykuł 33 ust. 3 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne stanowi natomiast, że strona niezadowolona z ustalenia przebiegu granicy może żądać, w terminie 14 dni od dnia doręczenia jej decyzji w tej sprawie, przekazania sprawy sądowi.

Jak stanowi art. 34 ust. 1 ww. ustawy, jeżeli w razie sporu co do przebiegu linii granicznych nie dojdzie do zawarcia ugody lub nie ma podstaw do wydania decyzji, o której mowa w art. 33 ust. 1, upoważniony geodeta tymczasowo utrwala punkty graniczne według ostatniego stanu spokojnego posiadania, dokumentów i wskazań stron, oznacza je na szkicu granicznym, sporządza opinię i całość dokumentacji przekazuje właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta).

Zgodnie z art. 34 ust. 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, Organ, o którym mowa w ust. 1, umarza postępowanie administracyjne i przekazuje sprawę z urzędu do rozpatrzenia sądowi.

Biorąc pod uwagę przytoczone powyżej regulacje prawne należy stwierdzić, że skoro przepisy ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne nakładają na Burmistrza jako organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego obowiązek rozgraniczenia nieruchomości, to w okolicznościach niniejszej sprawy czynności wykonywane przez upoważnionego geodetę będą miały bezpośredni związek z ustaleniem stanu faktycznego (przebiegu granicy) w toku postępowania administracyjnego wszczętego na wniosek stron przez Burmistrza Gminy. Gmina, która zleciła upoważnionemu geodecie wykonanie czynności ustalenia przebiegu granic będzie odbiorcą świadczenia wykonując jednocześnie nałożony na nią przepisami prawa obowiązek.

Zatem należy uznać, że czynności Gminy, polegające na rozgraniczeniu nieruchomości na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, mieszczą się w zadaniach z zakresu administracji publicznej.

Zatem Gmina jako organ władzy publicznej, w zakresie, w jakim realizuje zadania z zakresu administracji publicznej, nałożone odrębnymi przepisami prawa, jest objęta regulacją przepisu art. 15 ust. 6 ustawy, a zatem ww. czynności nie podlegają przepisom tej ustawy.

Zdaniem Gminy, obciążając strony kosztami administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego Gmina działa jako organ władzy publicznej, a nie w charakterze podatnika VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie przykładowo w interpretacji indywidualnej z 27 października 2021 r., sygn. 0112-KDIL1-2.4012.457.2021.1.NF, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że: „Gmina, która zleciła upoważnionemu geodecie wykonanie czynności ustalenia przebiegu granic będzie odbiorcą świadczenia wykonując jednocześnie nałożony na nią przepisami prawa obowiązek. Zatem należy uznać, że czynności Gminy, polegające na rozgraniczeniu nieruchomości na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne, mieszczą się w zadaniach z zakresu administracji publicznej. (…) Podsumowując, Gmina, obciążając strony kosztami administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego, nie działa w charakterze podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, lecz na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy jest wyłączona z kategorii podatników.”

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwa Gmina przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku zdarzeniem przyszłym. Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.